장음표시 사용
122쪽
P A R s T E R T I A. 8st in spatio defg. Nempe illa ejus pars quae venit ab Α, recta tacitusque ad d; ubi globulis secundi et cmenti occurrens, illos materia, s B propellit; eodemque modo alia pars quae venit a B, recta persit usque ad f; ubi occurrit globulis secundi elementi, quos
repellit versus A. Etltatim tam quae est versus d , quam quae versus I, reflectitur in omnes partes versus eclipticam es, omne que globulos secundi elementi circumjacentes aequaliter pellit ;ac denique per meatus, qui sunt inter istos globulos circa eclipticam eg, versus M&Y elabitur. Praeterea dum ista materia primi elementi proprio motu sic recta sertur ab Α & B versus d de I, sertur citam circulariter motu totius voreicis circa axem ΑΒ; adeo ut singula ejus ramenta lineas spirales, sive in modum cochleae contortas, describant; quae spirales postea, cum ad d&fpervenerunt, inde utrimque reflectuntur versus eclipticam e s .
Et quia spatium d e is majus est quam meatus, per quos materia primi et cmenti in illud ingreditur, vel ex ipso egreditur, idcir- eo semper ibi aliqua ejus materiae pars manet , corpusque fluidissimum componit, quod perpetuo circa axem f d se ipsum
Notandumque est in primis, hoc corpus sphaericum csse debere. LXXIII.
Quamvis enim ob inaequalitatem vorticum, non putandum sit, H Mese omnino aequalem copiam materiae primi clementi summitti versus. S , a vorticibus vicinis unius poli, atque a vicinis alterius; nec ejeporis Letiam istos vortices ita esse sitos, ut materiam illam in partes directe oppositas mittant; nec alios vortices , primum coelum versus ejus eclipticam tartientes , certum aliquem ipsius circulum, qui
pro ecliptica sumi possit, eodem modo respicere, materiatiaque ex S, per omnes partes istius circuli, aliasque ipsi vicinas, egredientem, pari facilitate in se admittero: Non tamen inde ullae inaequalitates in figura Solis argui possunt, sed tantum in ejus situ, motu &quantitate. Nempe si vis materiae primi clementi, vcniciatis a polo A versus S, major sit quam venientis a polo B, illa quidem materia, priusquam alterius occursu ropclli possit, longius progredietur versus B, quam haec altera verius Λ; sed ita longius progrediendo ejus vis minuetur; ac, juxta leges naturae, se mutuo tandem
ambae repellent illo in loco, in quo carum vires erunt inter se plancaequales, atque ibi corpus Solis constituent: quod proinde remotius crit a polo A, quam a polo B. Sed non majori vi pelluntur L 2 glo-
124쪽
globuli secundi elementi in ejus circuin serentiae parte d, quam in parte f, nec ideo circumserentia ista minus erit rotunda. Item si materia primi elementi facilius egrediatur ex S versus O, quam versus C, illic scilicet liberius spatium inveniendo hoc ipso corpus S nonnihil accedet versus O, & isto accessu spatium interjectum minuendo, ibi tandem sistetur, ubi vis erit utrimque aequalis. Atque ita, quamvis ad solos quatuor vortices LCKO respiceremus, modo tantum eos supponamus esse inter se inaequales, inde sequitur, Solem S, nec in spatio medio inter o & C, nec E iam in medio inter L & Κ esse debere. Majorque adhuc in ejus situ inaequalitas potest intelligi ex eo, quod alii plures vortices ipsum
Praeterea si materia primrelementi,veniens ex vorticibus Κ & L, non secundum lineas tam rectas seratur versus S, quam versus alias Aaliquas partes: exempli causa, quae venit ex K versus e , quae au eius matetem ex L versus hinc fiet ut poli fd, circa quos tota Solis materia vertetur, non sint in lineis rectis a Κ & L ad S ductis. sed Australis f aliquanto magis versus e accedat, & Borealis dversus Item si linea recta SM, perquam materia primi elementi facillime egreditur ab S vernas C, transeat per punctum
circumferentiae se d, vicinius puncto d quam puncto D ac linea SY, per quam ista materia praecipue tendit ad S versus O, trans-cat per punctum circumserentiae fg d, vicinius puncto f quam puncto di hinc fiet ut eg Solis ecliptica, sive planum in quo movetur illa ejus materia, quae maximum circulum destribit, paulo magis inclinetur a parte e versus polum d quam versus polum ssed tamen non tantum quam linea recta S M ; atque ex 'parte gmagis inclinetur versus f quam versus d , sed etiam non tantum quam recta S Y. Vnde sequetur, axem, circa quem tota Solis materia vertitur, & cujus extremitates sunt poli I d, non esse lineam accurate rectam , sed nonnihil curvam sve inflexam, materiamque istam siquanto celerius gyrare inter e & d, vel inter f&ν, quam inter e & f, vel dg; ac sorte etiam non omnino aequali celeritate gyrare inter e de Z, atque inter & g. Quod tamen non potest impedire, ne ipsius corpus sit quam pro- L X X V. xime rotundum ; quia interim alius ejus motus, a polis vcrsus eclipticam, inaequalitates istas compensat. Eadcinque ratione, qua Vi uis demus ampullam vitream ex uo solo fieri rotundam , quod attrL 3 ejus rammis. Dissiliam by Corale
126쪽
P A R s T E R T I A. . 87 ejus materiam, igne liquefactam, per tubum ferreum immittatur: quia nempe iste aer non majori vi ab ampullae orificio in ejus fundum tendit, quam inde in omnes alias putes reflectitur,&aeque iacile illas omnes pellit: Ita materia primi elementi, corpus Solisper ejus polos ingressa, debet omnes globulos secundi elementi circumjacentes aequaliter undequaque repellere; non minus illos in quos oblique tantum reflectitur , quam illos in quos directe impingit. Notandum deinde, materiam istam primi elementi, quamdiu versatur inter globulos secundi, habere quidem motum reetium , apolis A B ad Solem, & a Sole ad eclipticam Y Μ, ac circularem circa polos toti coelo AMBY communem ; sed praeterea etiam maximam & praecipuam partem suae agitationis impendere in minutiarum suarum figuris assidue mutandis, ut omnes exiguos angulos pcr quos transit, accurate possit implere: Vnde fit, ut ejus vis, valde divisa, debilior sit; ac singulae ejus minutiae motibus globulorum secundi clementi sibi vicinorum obsequantur, semperque paratae simi ad exeundum ex illis angustiis, in quibus ad tarn obliquos
motus coguntur, atque ad recta pergendum versus quascunque partes. Eam autem materiam, quae est in corpore Solis coacervata, valde multum virium ibi habere propter consensum suarum omnium partium in eosdem celerrimos motus, omnesque illas suas
vires impendere in globulis secundi clementi circumjacentibus hinc inde propellendis. Atque ex his potest intelligi, quantum materia primi clementi
conserat ad illam actionem, in Ma lucem consistere ante monuimus, & quomodo i ilavictio non modo versus eclipticam, sed etiam versus polos in omnes partes sic diffundat. Nam primo, si putemus, esse aliquod spatium in H, sola materia prinia clementi repletum, Zc tamen satis magnum ad unum aut plures ex globulis secundi rccipiendos , non dubium cst quin uno S eodem temporis momento globuli omnes contcnti in cono d H f, cujus basis est concavum hemisphaerium des, versus illud accedant. Iainque id supra ostensu inest de globulis contentis in triangulo, cujus basis crat semicirculus cclipticae solaris, quamvis nondum ulla actio primi elementi spectaretur; sed nunc hoc ipsum de iisdem, si-inuique etiam de reliquis in tota cono contentis, hujus primi cic- menti ope clarius patebit. Ea enim ejus pars quae corpus Solis compo
primi elementi iam versatur inter globu-usscindi. LXXVII. glyamodo Solis lumen
128쪽
. PARS TERTIA. 89nit, tam globulos secundi elementi qui sunt versus eclipticam e , quam etiam eos qui sunt versus polos df, ic denique omnes quirunt in cono d HI, versus H propellit. neque cnim ipsa majori vi movetur versus quam versus d dc f, aliasque partes inter medias : illa vero quae jam supponitur esse in H, tendit versus C, unde per Κ&L versus S tanquam in circulum regrediatur. Ideoque non impedit ne globuli isti ad H accedant, & eorum accessu spatium quod prius ibi erat, corpori Solis accrescat, impleaturre materia primi elementi, a centris Κ L S similibus co con
Quin ipsa potius ad hoc juvat; cum cnim omnis motus tendat LXXIX. in lineam rectam, materia maxime agitata in H existens, magis propendet ad inde egrediendum quam ad remanendum. quo enim tum ius vatium in quo versatur est angustius, eo magis inflectere cogitur mi icor- suos motus. Et idcirco minime mirum esse debet, quod saepe admotum alicujus ininutimnu corporis alia corpora, per quantun Vis x eabes
magna spatia diffusa, simul moveantur: nec proinde etiam, cur non mρ tantum Solis, sed & stellarum quam maxime remotarum, actio ad terram usque in minimo temporis momento perveniat.
Si deinde putemus, spatium N sola materia primi elementi ple- LXXX. num esse, facile intelligemus, omnes globulos siccundi, qui continentur in cono g N e, a materia primi, quae in Sole existens, ad versus f. simulque versius totum licini si haerium eis magna vi liopolos. movetur, eo versus pClli debere, quamvis ex se ipsis nullam forte habeant propensionem ad istum motum: neque enim etiam ci repugnant , ut neque materia primi clementi, quae est in N; ipsa enim
paratissima est ad eundum versus S, ibique spatium implendum, quod , ex eo quod globuli hemisphaelii concavi ela versus N ferentur, corpori Solis accrescet. Nec ulla est dissicultas, quod, unodi eodem tempore, globuli secundi elementi ab S versus N, materia primi ab N versus S, tanquam motibus contrariis, de-bcant serri: cum enim haec materia primi non transeat nisi per illa angustissima intervalla, quae globuli secundi non replent, ejus motus ab ipsis non impeditur; ut neque videmus, in illis horologiis , quibus clepsydrarum loco nunc utimur, arenam, ex vase superiori descendentem, impedire quo minus aci ex inseriori per interstitia ejus granulorum adscendat. Quaeri tantum potest, an tanta vi pcllantur globuli contenti in LXXXI
130쪽
eono e N versus N, a sola materia Solis, quanta globuli iste, iis f H d versus H, ab eadem materia Solis,ac simul a proprio motu; quod non videtur, si H de N ab S aeqiii distent. Sed quemadmodum, ut jam notatum est, minor est diuantia versus polos, inter Solem & circumserentiam coeli quod illum ambit, quam versus eclipticam: ita tunc ad summum illa vis esse potest aequalis, chi in eadem est proportio inter lineas Iri S & N S, quae est inter M S& AS. Unumque tantum habemus in natura phaenomenum, ex quo ejus rei experimentum capi possit: nempe cum sorte aliquis Cometa tantam coeli partem pererret, ut primo visus in Ecliptica, videatur deinde versus unum ex polis, ac postea rursus in ecliptica; tunc enim, habita ratione ejus distantiae, potest aestimari, an ejus lumen quod a Sole esse, infra ostendam caeteris paribus majus adipareat versus eclipticam, quam Versus polum. i, Superest adhuc notandum , circa globulos secundi elementi, eos, LXXXII. qui proximi sunt centro cujusque vorticis, minores esse, ac celerius moveri, quam illos qui paulo magis ab eo distant,idque usque ad cer- moti sub tum terminum, ultra quem superiores inferioribus celerius movcn--mι- tur,& quantum ad magnitudinem sunt aequales. Vt hic, exempli causa, in primo coelo putandum est, omnium minutissimos globulos se- veri siti eundi clementi, elle juxta superficiem Soli deis, & paulo remotio- I ,
res gradatim esse majores;usque ad superficiem sphaeroidis HNQR, ultra quam omnes sunt aequales; atque illos qui sunt in hac superficie santiis. H N O R, omnium tardissime moveri; adeo ut sorte elobuli H Otriginta annos vel etiam plures impendant, in absolVendo uno cir mathituri
cultu circa polos AB, superiores autem versus M&Y, itenaque ne inferiores versus e deg, celerius moveantur, & tam supremi, quam infimi, circuitus suos intra paucas hebdomadas absolvant. sis Ma 'Et primo quidem, quod superiores versus M dc Y celerius serri rema- debeant, quam inferiores versus H & facile demonstratur. Ex Lxxxiii eo enhii quod supposuerimus, omnes in principio suisse magnitudi- Curr . ne aequales, cui par fuit, quia nullum habuimus ipsarum inaequali- rissimitatis argumentum) di quod spatium in quo tanquam in vortice cir- T. iis
culariter aguntur, non sit accurate rotundum; tum quia alii vortices quam ali- circumiacentes non sunt aequales; tum etiam quia illud debet esse
angustius, e regione centri cululque ex istis vori Icibus vicinis, quam .
e regione centri cujusque ex illis vorticibus vicinis, quam e regione aliarum ejus partium: necesse est ut aliquando quaedam ex ipsis cele- M a rius,