장음표시 사용
141쪽
Cur in 'in rundam exurremitate
macula in saeuis ver- fautur, vel
a oo PRINCIPIOR vM PHILOSOPHIAE
tota Solis superficies, partibus circuin polaribus exceptis, materia cx qua componuntur, tegi sol ci; Atqui maculae tantum csse dicuntur , ubi matcria illa cli tam densa di stipata, ut vim luminis a Sole venientis notabiliter obtundat. Praeterea potest contingere, ut maculae istae, cum sunt paulo crassiores de densiores, prius in sua circumferentia quam in medio atterantur a puriore materia Solis cascircuin fluente; sicque ut cxtremitates earum circumfercntiae, in acutum delincntcs,ejus lumini perviae
sint: undo sequitur, ipsas ibi Iridis coloribus pingi dubcre, ut antehac de pri sinate vitreo in Meteoris cap. is explicui. Et tales aliquando colorcs in illis observantur Saepe etiam contingit, ut materia Solis, circa maculas istas fluendo , supra ipsarum extremitates asturgat; tuncque, inter illas de coeli vicini superficiem intercepta, cogitur ad motum solito coleriorcui: Eodem modo quo fluminum rapiditas sempor est major in locis vadosis & angustis, quam in latis & prolundis. Vnde sequitur, Solis lumen ibi aliquanto fortius csse debere. Atque ita maculae in faculas converti solent. Hoc cst, quaedainsolaris superficiei partes, quae prius aliis crant obscuriores, postea fiunt lucidiores; Λc vicevcrsa, laculae in maculas mutari videntur, cum, his una ex parte in subtiliorcm Solis materiam demcrsis, magna copia novae in ateriae alia cx parte ipsis accedit ,& adhaeret. Cum autem istae maculae dissolvuntur, non abcunt in minutias plane suntles iis c x quibus fuerant conflatae; sed partim in tenuiores, ac simul solidiores, sive figuras minus angulosas habentes; quo nomine ad motum sunt aptiores; & ideo tacite per meatus, qui sunt inter globulos coeli circumjacentis, versus alios vortices tendunt; partim in tenuissimas quae ex aliarum angulis crasae , et in purissi-niam Solis substantiam, convertuntur, vel abeunt etiam vertis coelum; partim denique in crassiores, quae ex pluribus striatis , aliisve
simul iunctis compositae, versus coelum cxpelluntur; ubi cum sint nimis magnae ad transeundum per illos angustos meatus, quos globuli secundi elementi circa scrolinquunt,ipsa etiam globulorum isto. rum loca subingrediuntur;& quia figuras habent valde irregulares& ramosas, non tam facile ac illi globuli moveri possunt. Sed sibi mutuo nonnihil adliaerentes, componunt ibi magnam quandam molem, rarissimam , & acri sive potius aetheri; terrae circuinfiiso non abli milem, quae a Sole circum quaque, sorte usque ad sphaeratu Dissiligod by Corale
142쪽
sphaerain Morcurii, vcl etiam ultra illana, se extendit. Nec tamen aetheriste in immensum crescere potest, etiamsi novae semper particulae ex macularum disset utione ipsi accedant, quia globulorum secundi elementi per illud & circa illud continua agitatio facile po- s. - test totidem alias distatuere, ac rursus in materiam primi elementi convertcre. Quippe omnes Solis aliorumque sidcrum maculas, ut dc totum aetherem ipsis circum filiam, quoniam ejus partes ad motum minus aptae sunt, quam globuli secundi elementi, ad tertium
Sed vero macularum productio uci dissolutio a tam minutis S: CI. tam incertis causis dependet, ut minimc sit mirandum, si quando nullae prorsus in Sole appareant, Vclii e contra nonnunquam sint 2, 5 stam multae, ut totum eius lumen obscurent. Ex hoc enim, quod-ὸ pauca aliqua, ex ramentis primi clementi, sibi invicem adhaerescant, sit unius niaculae rudimentum, cui facile pollea plura alia junguntur, quae, nisi in priora illa impingendo partem suae agitationis amitterent , sibi mutuo non possent adhaerere. Notandumque est, maculas istas, cum primum generantur, esse C II. corpora molliinma& rarissiina, ideoque facile frangere impetum n ληρή ramentorum primi clementi, quae in ipsas impingunt, & illa sibi adjungere ; paulatim autem postea interiorem earum superfi- aliquod 'ciem, continuo motu substantiae solaris cui contiguacst, non tantum abradi & perpoliri , sed etiam condens ari& indurati , alia intctim earum superficie quae coelo obversa est, molli & rara remanente ; Ideoque ipsas non facilc dital vi, ex eo quod materia Solis interiorem carum superficiem lambat, nisi simul ctiam earum oras circumfluat,&transcendat, sed contra potius semper augeri, quamdiu istae earum orae, supra Solis superficiem eminentes, ejus materiae occursu non densantur. Hincque potest contingere, ut aliquando una & eadem macula supra totam superficiem alicujus sidetis se extendat, ibique diu pcrmaneat, priusquam disibi vi possit. C II I. Sic reserunt quidam historici, Solem aliquando per plures dies C*rSρἰμώ- continuos, aliquando etiam per integrum annum, solito pallidiorem, Lunae instar, sine radiis lucem tristem praebuisse. Notarique potest, multas stellas nunc minores majorcsve apparere, quam olim ab Astronomis descriptae sunt. Cujus non alia ratio esse videtur , quam quod pluribu paucioribusve maculis earum lux ob- rudines ar
143쪽
maculis, per quos libererrirnseunx
t rum, e cur particiι-lae striat per illas reintro redi non
p. dint. etor P R I N C I DI o R v Μ P H I L o sos HIAE Quin- etiam fieri potest, ut aliquod sidus tot oc tam densis macu lis involvatur,ut visum nostrum prorsus effugiat: Sicque olim plejades numcratae sint septem, quae jam sex tantum conspiciuntur. Itonique fieri potest, ut aliquod iidus nobis antea non visum, brevissimo tempore, atque cx improviso, magna luce allulgeat. Nempe si totum ejus coi pus ingenti S crassa macilla fiterit hactenus contectuin, jamque accidat ut materia primi clementi, solito copiosius ad illud affluens, sit pra exteriorem istius maculae superficiem se diffundat,
brevissimo tempore totam conteget; atque tunc is iid sidus non mi norem lucem cx se emittet, quam si nulla plane macula involveretur; Potcitque postea, vel diu aeque fulgidum remanere , vel paulatim rursus obscurari. Sicque contigit in fine anni Is 72, quandam stellam, prius non visam, in signo Cassiopeiae apparuisse, quae, maximam initio habuit lucem , sensim postea obscurata, initio anni 137 disparuit. Ac etiam aliae nonnullae in coelo jam lu-ccnt , quae olim non apparebant: quarum rerum causa hic fusiusest cxplicanda.
Sit,cxemps causa, sidus I circum quaque tectum macula deis, quae non potcst esse tam densa, quin poros sive meatus habeat pe multos, per quos omnis materia primi elementi, etiam illa quae constat particulis striatis supra descriptis, transire possit. Cum cnim in principio suae generationis fuerit molliis ma & rarissima, tales pori facile in ipsa formati sunt; cumque postea densabatur, pat liculae istae striatae, aliaeque primi elementi, continuo per illos transeundo, non permiserunt ut plane clauderentur; sed tantum eo usque a gustati sunt, ut nullae materiae particulae , striatis primi elementi crastiorcs, viam per ipsos habere pollint; ac etiam ut ii meatus, qui
particulas striatas ab uno polo venientes admittunt, non aptae sint ad easdem, si regrederentur, nec etiam ad illas quae veniunt ab aliopolo, de contrario modo sunt intortae, rapiendas.
Nempe particulae striatae primi elementi, venientes non ab uno aliquo puncto duntaxat, sed a tota coeli regione quae est versus polum A, & tendentes non versus unicum punctum I, sed versus totum medium coeli H Isormant sibi meatus in macula dela, secundum lineas rectas axi s d parallelas, vci nonnihil utrimque versus d convcrgentes ; horumque meatuum aditus in tota eiussit perficiet mcdictate ela sparsi sunt, & cxitus in alia medietate edg , ita scilicci ut particulae striatae , venientes a parte A, fa- Dissilired by Gorale
144쪽
cile quidem ipsos ingredi possint per partem eis, egredi per
adversam edg, non autem unquam regredi per hanc ed , nec egredi per esse: Quia cum tota ista macula non constet nisi ex ramentis primi elemcnti minutissimis, quae, sibi mutuo adhaerentia, quosdana quasi ramulos componunt: particulae striatae vcniciatos a parte I, istorum ramulorum cxtremitates, sibi in meatibus istis Occurrentcs, inflectere dcbuerunt volsus d; ideoque si per cosdem meatus cis esset res rediendum a d versus f, istae ramulorum extremitates nonnihil assurgentos ipsarum transitum impedirent. Eodemque modo particulae striatae, vcnientes a parte B, meatus alios sibi cxcavarunt, quorum ingressus in tota superficie: edg sparsi se iit, S egressus in adversa ela. Notandumque est, istos etiam incatus, cochlearum instar esse cxcavatos, ad formam particularum striatarum quas admittunt, ideoque Diuitigod by Corale
145쪽
ii 4 PRINCIPIORUM PHILoso PHIAE que illos qui unis patent, non patere aliis a polo opposito venient & contrario modo intortis.
eosdem nurasu, guam qua veniunι ab alis.
C VI H. Ita igitur materia primi elementi utrimque ex polis per istos mea- tu, I potest pervenire; ac quia ejus particulae striatae caeteris sunt crassiores, ideoque majorcin habent vim ad pergendum secundum lineas rectas, non solent in eo manere, sed ingressae per fprotinus egrediuntur per d, atque ibi occurrentes globulis secundi elementi, vel inateriae primi a B vcnienti, non possunt ulterius pergere secundum lineas rectas, scd , in omnes partes reflexae, per aetherem circumfusum xx , versus hemisphaericum eis revertuntur . & quotquot ingredi possunt meatus maculae, vel macula-
rum, quae ibi sidus istud tegunt, per illos rursus progrediuntur ab f ad 4 : sicque assidue per medium sidus transeundo , & per aethc-rcm circumissum redeundo, quondam ibi quasi vorticem compo
146쪽
PARs TERTIA. Iosnunt. Quae vero ab istis meatibus capi non possunt, vel occursu pa ticularum hujus aetheris dissolvuntur, vel per partes vicinas Eclipticat Q H in coelum abire coguntur. Quippe notandum est, particulas striatas, quae singulis momentis ad superficiem sideris I appellunt , non cile tam multas, ut repleant omncs meatus, ad men suram suam excavatos in maculis eis; quia etiam in coelo non replent omnia intervalla, quae sunt intcr globulos secundi elementi, sed magna copia subtilioris materiae illis admixta eslh debet, pr pter varios istorum globulorum motus ; quae materia subtilior cum ipsis ingrederetur istos meatus , nisi particulae striataeis ab alio sideris hemisphaerio rcflexae, majorem haberent vim ad illos occupandos.
Hae vero hic de particulis striatis per licini sphaerium esti ingredientibus sunt dicta , de iis etiam quae ingrediuntur per hemiiphaerium edg, sunt intelligenda , quod nempe sibi alios meatus, a . prioribus plane dΝersos,excavarint,per qilos semper plurimae fiuiinta d versus I, in sidere Ι ac maculis ipsum circumdantibus; &deinde in omnes partes reflexae per aetherem xx revertuntur add, cum interim tot dissolvuntur, vel exeunt versus eclipticam, quot novae a polo B accedunt.
Residuum autem materiae primi clementi, quod in spatio I con- CIX. tinetur, circa axem fd gyrando, semper inde recedere conatur; ideoque quosdam exiguos meatus sibi ab initio formavit, semperque postea conservat in macula desse , qui priores decussatim intersecant ,& per quos aliquid istius materiae solet effuere, quia semper aliquid per priores, simul cum particulis striatis, ingreditur. Cum enim omnes maculae partes sibi invicem adhaereant, non potest circumferentia deis, nunc major fieri, nunc minor: ideoque semper aequalis quantitas materiae primi elementi debet in sidere Icontineri.
Et ideo etiam illa vis , in qua lumen consistere supra diximus, vel CX. nulla prorsus in ipso, vel non nisi admodum debilis esse potest.
Nam quatenus ejus materia circa axem fd rotatur, vis omnis qua macta recedere conatur ab isto axe, in macula irangitur, & ad globulos secundi clementi non pertingit; nec etiam illa, qua ejus particulaestriatae , ab uno polo venientes, recta versus alium tendunt, quicquam potest praestare; non modo quia istae particulae valde exiguae sunt, respectu globulorum coelestium in quos impingunt, ac etiam aliquanto tardius, quam reliqua materia primi clementi, moven O tur;
147쪽
ios PRINCIPIOR vM PHILOSOPHIAE tur ed praecipue quia illae quae ab uno polo veniunt , non magis istos globulos in unam partem propellunt, quam aliae, ex alio polo venientes, in ad versam. Materia autem coelestis, in toto vortice, hoc sidus I circumjacente, compreliensa, suas interim vires potest retinere ; quamvis sorte illae non suffciant, ad sensum luminis in oculis nostris excitandum : seriquc potest, ut intcrim iste vortex praevaleat aliis vorticibus sibi vicinis, & sortius illos premat quam ab ipsis prematur. Vnde sequeretur, sidus I augeri debere, nisi macula deis, illiiaci cum scribens, id impediret. Nam si jam circumserentia vorticis Isit A Y B M, putandum est, ejus globulos , circumsercntiae istiiroximos, candem habere vim ad progrediendum ultra ipsam, verus alios vortices circumpositos,ac globulos horum vorticum ad progrediendum vorsus I, non maiorem nec minorem : haec enim unica ratio cst, cur ejus circumserentia ibi potius quam alibi termine
148쪽
PARs TERTIA. Io Itur. Si autem, caeteris immutatis, contingat ut minuatur illa vis, qua, exempli causa, materia vorticis o tendit versus I, lioc-que variis ex causis potest contingere, ut si ejus materia in alios vorticos transeat, vel multae maculae circa sidus in O existens generentur, Sc.) neccsse est ex legibus naturae, ut globuli vorticis I, qui sunt in circumserentia Y, ultra ipsam pergant versus P; &, quia reliqui omnes qui sunt inter 1 & Y, eo versus etiam tendunt, inde augeretur spatium in quo est sidus I , nisi macula ipsum terminaret; sed quia haec macula non permittit illud augeri, globuli coelestes ei proximi paulo majora solito intervalla circa se relinquent ,& plus materiae primi cicinenti in iis intervallis continebitur, quae quandiu in ipsserit dispersa, non magnas vires habere potest. Si autem contingat, particulas primi elementi, per poros maculae exeuntes, & in globulos illos impingentes, vel aliam quamvis causam, aliquos existis globulis a maculae superficie sejungere, materia primi clcmenti,
spatium intermedium statim replens, satis virium habebit ad alios globulos, istis vicinos, ab eadem maculae superficie sejungendos;& quo plures ab illa ita sejunget, eo plus virium acquiret: ideoque
brevissimo tempore, ac tanquam in momento, supra totam istam superfici cm sic diffundet; ibique non aliter gyrans quam ea quae intra maculam continetur, non minori vi pellet globulos coeli circumpositos, quam eosdem pelleret ipsum sidus I, si nulla macula cum involvens ejus actionem impediret: Atque ita magna luce cx improviso fulgebit.
Iam vero, si sorte contingat, istam maculam esse tam tenuem &raram, ut a materia primi elementi, supra ejus exteriorem superficiem sic estusa, dissolvatur, non facile postea sidus I rursus disparebit: ad hoc enim opus esset, ut nova macula ipsum totum rursus in.
volveret. Sed si crassior sit quam ut ita queat distatvi,densabitur exterior ejus superficies ob impulsum materiae ipsam circumfluentis ;atque interim si mutentur causae,ob quas prius minuta fuerat illa vis, qua materia vorticis O tendit versus I, jamque e contra augeatur, repelletur rursus materia vorticis I a P versus Y, &hoc
ipso materia primi elementi, supra maculam deis diffusa, niin rur, &simul novae maculae in ejus superficie generabuntur, riuae paulatim ipsius lumen obtundent; & denique si causa perseveret, plane tollent, atque omnem locum istius materiae primi elementi
149쪽
occupabunt. Cum enim globuli vorticis I, qui sunt in exteriori ejus circumferentia APBM , nisgis solito prementur , magis etiam prement illos, qui sunt in interiori circumserentia xx, quique ita pressi, & ramosis particulis aetheris illius, quem circa λdera generari diximus, intertexti, non facilem transitum praebebunt particulis striatis, aliisve non minutissiniis materiae primi He- menti, supra maculam dest diffusae: unde fiet, ut ipsae ibi perfacile
in maculas congregentur. C XIII. Obiterque hic est notandum, particulas striatas in omnibus issisti iacularum vorticibus continuos sibi meatus excavare, ac per omnes multes mM-sima tanquam per unam solam maculam, transire. Formanturris a parri- enim illae maculae ex ipsa materia primi elementi, & ideo initio sunt MV se mollissimae, istisque striatis particulis facilem viam praebent. Ouod
idem de aethere circumfulo dici non poteti: quamvis enim crasti res ejus particulae nonnulla etiam istorum meatuum vestigia reti-
150쪽
neant, quoniam ex macularum distolutione genitae sunt; quia tamen motui globuloriam secundi elementi obsequuntur, non semper eundem situm servant, nec ideo particulas striatas recta pergentes, nisi admodum dissiculter, admittunt.
Sed facile fieri potest,ut cadem stella fixa per vices appareat & dis' e x iv
pareat, singulisque vicibus quibus apparebit, novo cortice macu- Ean larum involvatur. Talis enim alternatio est naturae valde familiaris, stelum posin corporibus quae moventur; ita scilicet ut cum ab aliqua causa versus certum terminum impulsa sunt, non in eo subs stant , sed ulterius di aere.. pergant; donec rursus ab alia causa versus ipsum repcllantur. Ita dum Iondus,sunt appensum, vi gravitatis ab uno latere ad perpendiculum duin descendit, impetum acquirit, a quo ultra istud pcrpendiculum in oppositum latus sertur, donec rursus gravitas, isto impetu superato, illud versus pcrpendiculum moveat, & inde novus in eo impetus oriatur. Ita vase semel moto, liquor in eo contentus multoties it & redit, antequam ad quietem reducatur; Et ita, cum omnes coelorum vortices in quodam aequilibrio consistant, ubi unius materia semel ab isto aequilibrio recessit, potest multoties nunc in unam, nunc in adverrain partem excurrere, antequam/b isto m tu quiescat. Fieri etiam potest ut totus vortex, in quo talis aliqua stella fixa c x v. continetur, ab Aiis circumjacentibus vorticibus absorbeatur, S ejus Totum ali- stella, in aliquem ex istis vorticibus abrepta, mutetur in Planctam
vel Cometam. Nempe duas tantum caulas supra invenimus, citiae inefinimpediant ne uni vortices ab aliis destruantur; liarumque una, quae γπro est consistit in eo, quod materia unius vorticis objectu vicinorum impediatur, ne versus alium quem possit evagari, non potest in omnibus locum habere. Nam si, exempli causa, materia vorticis S avorticibus L & N ita utrimque prematur, ut hoc impediat ne versus D ulterius progrediatur, non potest eadem ratione impediri avortice D, ne se diffundat vcrsus L AN, nec etiam ab ullis aliis, nisi qui sint ei viciniores, pro ratione suae magnitudinis ; atque adeo in in omnium maxime vicinis non habet locum. Altera autem causa, V dςpδg quod nempe materia primi elementi, in centro cujusque vorticis Ddus componens, globulos secundi, circa illud existentes, a se repellat verbus alios vortices vicinos, locum quidem habet in omnibus iis vorticibus, quorum sidera nullis maculis involvuntur; sed non dubium cst, quin densorum macularum interventus cam tol-