장음표시 사용
91쪽
31 P R I N CIDIOR v M PH I L Os OPHI AEn ut 'u- dentur; atque idcirco, ut sine siraejudicio partes mundi aspectabilis a b c inter se comparemus, cavendum este ne Lunam , vel Terram, vel sumo mino- SOlein magnitudine Stellas supei a re arbitremur. Differunt autem inter se Stellae non modo quod unas aliis sint mas,ta, jores; sed etiam quod quaedam propria luce fulgeant, aliae vero tan-H- ρνι- tum aliena. Vt is priniis de Sola dubium esse non potest, quin lu-pri με cena qua oculos nostros perstringit in sela abeat. neque enim tant alia ab omnibus Fixis simul sumptis mutuari potest, cum ipse tantam ad nos non mittant, nec tamen a nobis magis distent quam a Sole; ac nullum aliud corpus apparet magis radiosum, a quo illam accipiat; si quod autem citet, procul dubio appareret. idem dc omnibus Stellis fixis facile credetur ab iis, qui considerabunt quam vividos radios vibrent, ac quantum a nobis & a Sole sint remotae est enim alicujus Stellae fixae tam vicini essemus quam Solis, credibile est eam ipso non minorem , nec minus lucidam csse appa
X. Contra vero Lunam videmus, ea tantum parte splendore qualia I ri πη ct Soli habet obversam; unde co3noscimus, illam esse proprio lumine is tib i. , & tantum radios a Sole acceptos versus oculos nostros Sole mutuit- reflectcre. Quod idem etiam de Venere pcrspicillorum ope observatur. Idemque de Mercurio, Marte, Iove δ: Saturno ron difficulter persuadetur, Ex eo quod corum lumen obtusius sive placidius sit quam fixarum , SI a Sole non adeo distent, quin posIint ab ipso illuminari. XI. Denique idem de terra experimur; conflata enim est ex opacis T VJ r corporibus, quae Solis radios excipientia, illos non minus validentia Plaue quam Luna renectunt; quin etiam nubmus cit involuta, quae licetris nis multo minus opacae sint, quam pleraeque aliae ejus partes, saepe tamen ipsas videmus, cum a Sole illustrantur, non minus albicantes esse quam Lunam; adeo ut sit satis mani stum, eam ratione luminis a Luna, Venere, Mercurio , aliisque planetis, non differre.
L inam, & Terram, cjus facies quae a Solc non illustratur, debile quod- Irret. M ostendat, quod facile conjicimus ad illam pervenirc.
ι uminari. a terra, quae tunc adiosa Sole receptos eam versus reflectit: minuitur enim paulatim, prout pars terrae, a Sole illuminata, ab ea se avertit.
92쪽
sed sorte non minus lucida nobis apparcret, quam hinc Iupiter appareat; ex vicinioribus au tein planetis major videretur; sed ex I ixis, propter nimiam carum distantiam, Omnem conspectum est igcret. Ex quibus sequitur, ipsalia inter Planetas, & Solem inter Stellas fixas posse numerari. Disserunt etiam inter se Stellae in eo, quod illae quas fixas vocamus, eandem semper a se mutuo distantiam, eundemque ordinem servent; aliae autem assidue inter se situm mutent; unde Planetae sive a se mutuo crrantes appellantur. distantiam Equidem, ut in medio mari tempore tranquillo, cum quis eX h auinis una navi alias eminus respicit, inter se situm mutantes, saepe potest Planet,. dubitare quibusnam cxillis, & an non citam suae, motus a quo pro- - ecedit ista situs variatio sit tribucndus:ita errores Planetarum c terra planotarum conspccti, tales apparent, ut ex ipsis selis cognosci non possit, qui. apparentior busnam corporibus sint proprie tribuendi; Cumquc stat valde inaequales & implicati , non facilc est illos explicare , nisi ex variis pus etsi- modis, quibus possunt intelligi, unum aliquem eligamus, secundum quem ipsos fieri supponamus. In quem finem inventae sunt ab Astronomis tres diversae hy pytheses, hoc est, positiones, quae non ut verae, sed tantum ut phaenomenis explicandis idoneae , consi
Harum prima est Ptolemaei. quae quoniam multis phaenomonis XVI. adversatur, sut imprimis incremento & decremento luminis, quod in Venere sicut in Luna observatur) jam vulgo ab omnibus Philo- .rripis rotus sophis xcjici solet, ideoque hic a me piaetermittetur. Hi in s. tufa- Secunda cst Co pernici tertia i ychonis Brahe : quae duae qua, vii. tenus sunt tantum hypotheses, codem modo phaenomcnis satisfa- H pothesis ciunt, & non magna interipias differentia est, nisi quod illa Copcr- .nici aliquanto siniplicior si & clarior; adeo ut Tycho non habuerit
occassioneiavillani mutandi, nisi quia non hyppthesin dumtaxat, sed in quantum ipsam rei veritatem explicare conabatur. HOctbeser. Quippe cum Copernicus non dubitasset motum terrae tribuere, XVIII. hoc d icho tanquam in Physica valde absurdum, atque a communi Uri mem, hominum sensu alienum voluit emendare: sed, quia veram motus naturam non satis consideravit, verbo tantum asseruit, terram quicL pM moturcere , ac re ipsa plus motus ei concessit quam alter. Terrarri Quapropter ego, in hoc tantum ab utroque dissentiens, quod cr=Visis omnem motum verius qtiam Tycho, de chiriolius quam Copernicus X i X G 3 Me accura-Disitirco by Corale
93쪽
de mobilicemnare,sed non ideo ex uno loco in alium mi
4 PRINC IPIORUM PHI Loso PHIAE stiti terrae detracturus; illam hic proponam hypothesin, quae innium simplicissinia, & tam ad phaenomena intelligenda, quam ad eorum causas naturales investigandas accommodatissima me videtur ; ipsamque tantum pro hypothesi, non pro rei veritate haberi velim. Primo, quia nondum certi sumus , quantum a nobis distent stellae fixae, nec possumus eas fingere tam remotas, ut hoc phaenom nis repugnet, ne simus contenti supponere, ipsas esse supra Saturnum, ut vulgo omnes admittunt, sed libertatem sumamus quantumlibet astiores existimandi. Si enim earum altitudinem cum distantiis hic supra terram nobis notis vellemus comparare, illa, quae jam iis ab omnibus conceditur, non esset minus incredibilis quam quaevis major ; si vero ad Dei creatoris omnipotentiam rcspiciamus, nulla potest cogitari tam magna, ut ideo sit minus credibilis quam quaevis minor. Atque non tantum ad Planetarum, sed etiam ad C metarum phaenomena commode explicanda, maximum spatium inter illas& sphaeram Saturni ponendum esse, infra ostendam. Secundo, quia Sol in hoc convenit cum fixis, & cum flamma, uod lumen a se ipso emittat; putemus, eundem etiam in motu cumamina, & in stu cum fixis, convenire. Nempe nihil quidem hic supra terram videmus esse mobilius flamma; nam & alia eorpora, juxta quae posita est, nisi sint admodum solida & dura, particulatim distatvit, ac secum movet; sed tamen ejus motus fit tantum secundum partes, & tota migrare non solet ex uno loco in alium, nisi ab aliquo alio corpore, cui adhaereat, deseratur: qua ratione possumus ctiam existimare, Solem constarc quidem ex materia valde fluida& mobili, quae omnes coeli circumjacentis artes secum rapit, sed in hoc nihilominus stellas fixas imitari, quod non ex una coeli regione in aliam migret.
Neque incongrua videri debet Solis cum flamma comparatio, ex eo quod nullam flammam hic videamus quae non continuo cgeat alimento ; quod idem de Sole non observatur. Ex legibus enim naturae, non minus flamma, quam quodvis aliud corpus, ubi semel cxistit, senapcrexistere perseverat, nisi ab aliqua causa externa destruatur: sed, quia constat materia quam maxime fluida & mobili, assidue hic supra terram a materia circumjamcente dissipatur; atque ideo cget alimento, non ut eadem quae jam existit conservetur, scd tantum ut dum ipsa extinguitur, semper alia nova in cjus locum substituatur: Dissilired by GOoste
95쪽
ue 6 PONCIPIOR vM PHILOSOPHIAE stituatur: Solem autem non ita destruunt partes coeli ci vicinae, ideooue non ita eget alimento quo reparetur. Sed tamen etiam infra ostendetur, novam semper materiam in Solem ingredi, & aliam ex eo elabi. XXIII. Hicque notandum est, si Sol in situ non differat a fixis,ipsas omnes Fix--ηer in unias alicujus sphaerae circumferentia non versari, quemadmo- δε his is,is multi supponunt, quia ille in eadem ista sphaerae circu inse- versari rentia esse non potest: Sed ut Sol vastum quoddain circa se spa- habet, in quo nulla Siclla fixa continetur; ita singulae fixae abyrstari, in ιμ omnibus aliis valde remotae este debent, & unae multo magis quam
case habere, ahiae a nobis & a Sole distare. Sic in hac figura si S st Sol, Ff stellae fixae ; atque aliae innumerae , supra & infra, S: ultra hujus figulae planum , per omnes spatii dimensioncs sparsae intelligentura
Tertio, putandum est, non tantum Solis & Fixarum, sed totius etiam coeli materiam fluidam esse, sive liquidam: quod jam vulgo omnes Astronomi concedunt, quia vident, phaenomena Planctarum vix aliter posse explicari. Sed in hoc multi mihi videntur errare, quod fluiditatem coelo tribuentes, illud tanquam spatium planc vacuum imaginentur, ita
Φrpora in se ut motibus quidem aliorum corporum non resistat, sed praetercanullam habeat vim ad ipsa siccum desercnda: neque enim in rerum natura ullum tale vacuum esse potest; ac fluidis omnibus hoc est commune, ut ideo tantum non resistant aliorum corporum motibus , quod in se ipsis ctiam habeant motum; Et quia hic motus facile in omnes partos determinatur, ejus vi, cum in unam aliquam partem est determinatus, necessario secum deserunt alia omnia corpora in se contenta, quae a nulla causa externa retinentur, quantumvis ipsa sint solida & quiescentia& dura; ut ex ante dictis cst manifestum.
Quarto, cum videamus, Terram nullis columnis suffiittam, nul- .lisque senibus appensam, sed circumquaque fluidissimo tantum coelo cinctam csse, putemus quidem, illam quiescere, ac nullam habere propensionem ad motum, quandoquidem nullam advertimus; sed ne putemus, hoc obstare, quo minus ab isto coelo deseratur, de diis motibus immota obsequatur: Vt navis, nullis ventis nec remis impulsa, nullisque anchoris alligata, in medio mari quiescit, etsi sorte aquae ingens moles, occulto cursu delabens, ipsam secum serat. Et Diuiligod by Cooste
96쪽
PARs TERTIA. 37 Et quemadmoduni caeteri planetae in hoc cum terra conveniunt, XXVII. quod fuit opaci, & radios Solis reflectant, non immerito arbitrabiniur, illos etiam in hoc ei similes esse, quod unusquisque quiescat in
ea coeli regione in qua versatur;quodque omnis variatio situs quae in biu Planetis. illis observatur, ex eo tantum procedat, quod omnis materia coeli, quae illos continet, moveatur. Hicque oportet eorum meminisse quae de natura motus supra XXVIII. dicta sunt; nempe illum quidem si proprie loquamur, &secun- T V mer dum rei veritatem) csse tantum transsationem unius corporis vicinia eorum corporum , quae ipsum immediate contingunt, dc veri, nec tanquam quiescentia spectantur, in viciniam aliorum;seu saepe etiam ex usu vulgi actionem omnem, qua corpus aliquod ex uno loco in iis alium migrat, motum vocari ;& hoc sensu dici pose, candeimem ιransgeran- eodem tempore moveri ac non moveri, prout ejus locum varie determinamus. Vnde sequitur, nullum in terra, nec etiam in aliis planetis, motum proprie dictum reperiri; quia non transferuntur ex vicinia partium coeli quae illos immediate contingunt, quatenus istae partes coeli ut immotae considerantur. Ad hoc enim deberent
ab omnibus stinuisejungi. Quod non fit; sed quia materia coeli fiuia
da est, nunc unae ex ejus particulis, nunc aliae, a Planeta quem contingunt removentur, idque permotum qui illis tantum tribui debet, non autem Planetae: Quemadmodum partiales transsationes aquae & aeris, quae in terrae superficie fiunt,non tribui solent ipsi terrae, sed illis aquae & aeris partibus quae transferuntur. Motum autem sumendo juxta usum vulgi, dicendum quidem est, XXIX. Planetas alios omnes moveri, ncc non etiam Solem & Fixas; sed e non nisi admodum incongrue. Idem de Terra dici potest. Vulgus enim a Terrae partibus, ut immobilibus spectatis,stellaruni loca de- tribuendum terminat; hasque eatenus moveri judicat, quatenus a locis ita determinatis recedunt: quod commodum est ad usum vitae, ideoque rationi consentaneum. Quin cliam omnes ab ineunte aetate putavi-raulum
mus, terram non esse globosam, sed planam,&inea esse ubique vulgi sem' idem sursuiu, & idem deorsum, eosdeinque mundi cardines, Orien- di ..tem, Occidentem, Meridiem,& Septentrionem; quibus idcirco σου P ne usi sumus ad reliquorum omnium corporum loca designanda. Sed si ruis Philosophus, animadvertens, terram esse globum in coelo fluio & mobili contentum, Solem autem & Stellas fixas eundem semper inter se stum servare, his utatur ut immotis ad illius locum de-
97쪽
Solem a caelo deferri. XXXI. Iuomodo Vidi Planetae dese
38 . PRINCIPIORUM PH ILOSOPHIAE terminandum, & ideo assirmet, ipsam moveri, absque ratione I quetur. Nam primo, juxta philosephicum sensum , locus determinari non debet per corpora valde remota, quales sunt fixae, sed pereontigua ejus quod dicitur moveri. Ac deinde, juxta usum vulgi, non eu cur Fixas consideret ut immotas, potius quam terram, nisi quod putet, ultra ipsas non esse ulla alia corpora, a quibus separentur,& quorum rei pectu dici possint moveri, terra autem quiescere, illo sensu, quo dicit, terram moveri respeetia Fixarum. Atqui
hoc putare, a ratione est alienum. cum enim mens nostra sit talis naturae, ut nullos in mundo limites agnoscat; quisquis ad immensi: tatem Dei, &sensuum nostrorum infirmitatem attendet, aequius
csse judicabit, suspicari, ultra illas omnes stellas fixas quas videmus sorte est ealia corpora, ad quae comparata terra quiescere, ipsae autem omnes simul moveri dici possint, quam suspicari, nulla posse
talia esse. Sic itaque sublato omni scrupulo de terrae motu, putemus, totam materiam coeli in qua Planetae versantur, iri modum cujusdam vorticis , in cujus centro est Sol, assidue gyrare, ac cjus partos Soli viciniores celerius nioveri quam remotiores, Planetasque omnes equorum numero est Terra) inter easdem istius coelestis materiae partes semper versari. Ex quo solo,sine ullis machinamentis, omnia
ipsorum phaenomen a facillime intelligentur. Vt enim in iis fluminum locis, in quibus aqua in se ipsam contorta vorticem facit, si variae festucae illi aquae incumbant, videbimus, ipsas simul cum ea deferri . & nonnullas etiam circa propria centra converti, &. eo celerius integrum gyrum absolvere, quo centro vorticis erunt vicini res denique, quamvis semper motus circulares affectent, vix tamen unquam circulos omnino persectos dcscribere, sed nonnihil in longitudinem & latitudinem aberrare. Ita eadem omnia de Planetis absque ulla dissicultate possiimus imaginari. Et per hoc unum cuncta eorum phaenomena explicantur. Sit itaque S Sol, & omnis materia coelestis eum circumjacensita moveatur in easdem partes, nempe ab Occidente per Meridiem versus Orientem, sive ab A per B vcrsus C; supponendo, polum Borealem supra hujus figurae planum eminere; ut ea quae est circa Saturnum, impendat sere annos triginta ad eum per totum circulum B deserendum ; ca vero quae est circa Iovem , inter annos Id illum cum ejus asseclis deserat per circulum V; sicque Mars duo Disiti od by GOrale
98쪽
bus annis, Terra cum Luna uno anno , Venus octo mensibus, &Mercurius tribus, circuitus suos in circulis cy, T, 2; s, materia coeli eos deserente , absolvant. Nec non etiam corpora quaedam opaca,perspicillorum ope nobis X X X I I
perspicua, quae dicuntur Solis maculae, ipsiusque superficiei contigua
sunt, spatio viginti sex dierum eum circumeant. macu . Ac praeterea, ut saepe in aquarum vorticibus vidi contingere, in XXXIII. majori illo coelestis materiae vortice, sint alii minores vortices, unus in cujus centro sit Iupiter, alter in cujus ccntro sit Terra, qui in eas- ci pro dem partes ac major vortex serantur, & ille qui habet Iovem in contro, merat circa ipsum quatuor ejus asseclas, tali celeritate, ut remotissimus diebus 16, sequens diebus 7, tertius horis 83, & Terram ve- centri proximus horis 41 unum circuitum perficiat ;scque, dum semel in majori circulo circa Solem serentur, minorcs suos circulos circa Iovem aliquoties percurrant; Eodemque modo vortex, qui habet Terram in centro, essiciat ut Luna incnsis spatio eam circumeat, ipsa autem terra lingulis diebus circa proprium axem integrum gyrum absolvat; ita ut eodem tempore quo Terra & Luna cir H 1 culum Diqitigod by Corale
99쪽
6o PRINCIPIOR v Μ PHILOSOPHIAE culum communem semel peragrabunt , terra 36s vicibus ci ca proprium centrum , & Luna duodecies circa tErram, vertatur. Denique ne putemus, omnia centra Planetarum accurate in eodem plano semper consistere, nec , circulos quos describunt esse omnino pcriectos; sed, ut in omnibus aliis rebus naturalibus contingere videmus, ista tantum praeterpropter talia esse, ac etiam labentibus seculis continuo mutari, arbitremur.
Nempe si haec figura repraesentet planum in quo centrum Terrae toto anno versatur, quod vocatur planum Eclipticae, atque ope FNxorum in coelo determinatur, putandum est, unumquemquc ex aliis Planetis in alio quodam plano versari, ad hoc nonnihil inclinato, Scipsum intersecante in linea quae transit per ccntrum Solis; ita uet Sol in omnibus istis planis reperiatur. Exempli causa: orbita Saturni secat nunc Eclipticam in signis Cancri de Capricorni, supra ipsam autem attollitur, hoc est, versus Boream inclinatur in Libra, & in. fra candem versus Austrum deprimitur in Ariete, angulusque ipsius inclinationis est circiter graduum sicque aliorum Planetarum orbitae secant Eclipticam in aliis locis. sed inclinatio in Iove & Marte est minor, in Venere uno circiter gradu major, &in Mercurio maxima: est enim sere 7 graduum. Ac praeterea etiam Solis maculae saltem si vcrae sint observationes Scheineri S. I. post cujus diligentiam nihil circa illarum macularum phaenomena desidcrari posse videtur in planis 7 gradibus aut amplius ad Eclipticam inclinatis, circa Solem volvuntur; adeo ut carum motus hac in re non disterat a motibus Planct/rum. Luna etiam circa terram sertur in plano quod ue gradibus ab Ecliptica deflectit; δ terra circa proprium axem in plano AEquatoris 2s: gradibus ab Ecliptica deflectente; quod planum AEquatoris ipsi secum desert. Atque hae Planetarum
aberrationes ab Ecliptica, vocantur motus in latitudinem. Ipsbrum autem circuitiones circa Solem, vocantur motus in longitudinem: Hique etiam in eo aberrant, quod non aequali r ubique a Sole distent; sed hac aetate Saturnus ab eo rcmotior est in Sagittario quam in Geminis , viccsima circiter distat itiae suae parte; Iupiter in Libra remotior est quam in Ariete; sicque alii Planetae habent Aphelia & Perihelia sua aliis in locis. Poli aliquot autem saecula, haec omnia mutata esse deprehendentur; ac singuli Planetae, nec non etiam Terra, planum in quo nunc cst Ecliptica, diversis in locis secabunt, de paulo magis vel minus ab illa deflcctent sDigiti eo by Cooste
100쪽
stent, & illorum maximae ac iiiinimae a Sole distantiae in aliis signis
Iam vcro non opus est ut ostendam, quo pacto ex hac hypothes XX XVII. sequantur phaenomena diei & noctis, aestatis & hyemis, sive accessus Solis ad Tropicos, &ejusdem recessus, phalium Lunae; Eclipsium , stationuin & retrogradationum quae apparent in Planetis; ib n L praecessionis aequinoctiorum, variationis in obliquitate Eclipticae; ae similia; facile enim ab illis, qui vel prima elementa Astronomiae didicerunt, intelligentur. Sed breviter adhuc dicam, quo pacto ex hypothesi Brabeana, XXXulit
quam vulgo jam admittunt illi omnes, qui Copernicanam repu- Iuxta Tydiant, plus motus TCrrae quam per hanc , tribuatur. Primo, ma-
nented crra juxta eorum opinionem immobili, necesse est ut totum H Us..coelum una cum stellis circa ipsam singulis diebus volvatur. quod in- Terram mo-telligi non polost, quin simul intelligatur, feri translationem omnium partium terrae, ex vicinia partium coeli quas tangunt, in Vi- centrum. ciniam aliarum. cumque haec translatio sit reciproca, ut supra dictuin est, & eadem plane vis, sive actio, ad illam requiratur in terra atque in coelo, nulla ratio est, cur propter ipsam coelo potius quam terrae motum tribuamus ; quinimo , juxta superius dicta , terrae duntaxat est tribuendus; quia sit secundum totam ejus superscicidi, non autem codem modo secundum totam superficiem coeli, sed tantum secundum partem concavam, terrae contiguam, quae ad convexam comparata perexigua est. Nec refert si dicant, se non tantum putare, concavam coeli stellati superficiem a terra separari, sed simul ctiam convexam ab alio coelo illud ambiente, nempe a coelo crystallino v ci empyreo; atque hanc esse rationem cur illum motum
coelo potius tribuant quam terrae. Nullum enim haberi potest argumentum , quo probetur, fieri talem separationem totius superficiei convexi caeli stellati ab alio coelo ipsim ambiente; sed plane ex arbitrio illam fingunt. Atque ita, juxta ipsorum hypothesin, ratio cur motus sit terrae tribuendus est certa de evidens; ratio vero cur illum coelo tribuant, & terrae quietem, est incerta, & a sola illorum imaginatione cffcta. Ex eadem Tychonis hypothes Sol, motu annuo circa Terram XXXIX. gyrans , non modo Mercurium dc Vcnerem , scd etiam Mar- . tem, Iovem & Saturnum, qui ab eo remotiores sunt quam terra, secuin ducit: quod intelligi non potest, praesertim in coelo fluido, motu annae quale Disilired by Corale