장음표시 사용
171쪽
16 ELEMEN TORUM rum distinxit, ut eorum duos in brutis, omnes in homine conjunXit.
Natura intellectualis, quamvis in homine cum ceteris naturis concurrat, non eadem est sensitiva, & vegetativa. naturae enim vegetatrix, & sensitiva, sunt compositae ex variis, documcnto sunt, naturae istae plantarum, & brutorum, quibus ex varietate compositionis, tota naturarum & ingeniorum disterentia est. quod autem in pIantis, & animalibus mixtum deprehenditur , in homine non potest esse simplex.
Natura intellectualis longe alterius, &eminentioris est ordinis, quam sunt ceterae naturae cident conjunctae. x L I LQuia veritatem cognoscit enuntiationum , id est, veritatem conclusionum. brutorum est tantum singularia, & singula cognoscere. x L III. Quod conclusionum necessariarum veritates, terminis cognitis, lumine naturali, sine inductione, aut argumentatione, apprehendit. mod
172쪽
Quod ex singularibus quae se in sensus ingerunt, generalia percipit.
Quod circa veritates apprehelisas discurrit, dividit , distinguit, componit, ex cognitis incognita elicit. XLVI. Quod coelestia, divina, aeterna , contemplatur,& ceterarum rerum genera quaeque distinguit &cognoscit ut sunt. XLVII. Quod abdita, & a sensibus maxime remota, methodo scientifica eatenus persequitur , donec exacta scientia attingat. & proinde verae scientiae sit
Quod se supra actus suos cognoscenili A sciendi reflectat, & scit se scire & cognoscere.
Quod se ipsam movet ad contemplandum, &X 3 cognos
173쪽
, 66 ELEMENT O. R u Μcognoscendum, ron mota ab objectis, vel ingestis, nec a naturis inferioribus, & proinde quod simpliciter se ipsam movere potest, non mota ab alio. LLQuod ex deliberatione agit, & libere eligit.
Quod proprio naturae lumine, recta, justa, Schonesta, ab iis quae perperam sunt, distinguit.
Quod recita rationis judicio, optima decernere,& potiora& eligibiliora eligere novit, Ctiam contra actualem appetitum senutivum.
Quod non ex consensu naturali, aut instinctu appetit, sed judicio, & scientia, nec proinde ut determinata ad unum Vel pauca, aut quae sunt unius generis, nec sub notione generica, vel specifica, sed individuali.
Quod prudentiae ex doctrina, & experientia, Scvirtutum ex consuetudine, sit capax. Quod
174쪽
Quod gloriae, decoxis, honestatis, sit avida, Sc
perpetuitatis, & immortalitatis. L VII. Quod propriae virtutis, & dignitatis sit conseia,& vel sola conscientia contenta. LVIII. Quod ab effectis procedit ad cognoscendas caussas,& ex propriis & proximis essectivis, effectiva generalia, & priora contemplatur. LIX. Quod ex natura, & rebus conditis, per singula contemplando quasi manu ducta, primum conditorem, & primam omnium causiam invenit.
Quod ex proximo quoque fine remotiores, &tandem ultimum finem assequatur. & quod in ultimo fine agnoscat omnes fines reliquos, & omnia bona reliqua comprehensa. LXI. Quod primum omnium effectorem,&ultimum rerum finem tandem assecuta, quasi se ipse cognos
175쪽
i68 ELEMENTO Ru Mcendum Sc inveniendum menti obtulerit, de illius gratia & favore secura redditur, & dc aeterna felicitate per illius cultum consequenda. LXII. Quod hunc colere non dubitet, quamvis nihil boni speret, quam quod post mortem contingat. LXIII. Quod quasi haeres universorum, in possessionem omnium bonorum sit missa. L X IV. Quod omnia visibilia in ordine ad illius usum sint constituta, atque ipsa sit quasi universae naturae finis.
LX V. Quod juncta corpori, externo decore speciem internae majestatis praeserat. L X V I. Quae omnia naturae intellectuali praecellentiam supra omnes naturas alias conjunctas vindicant, ac simplicitatem, & immortalitatem. LXVII.
Natura intellcctualis, in ipso actu compositionis, in natura illa cui immediate unitur, consensum sui
176쪽
NATu R ALr u Μ. Lib. IX. i 69 movet per suam substantiam, non vero mediante Haculatione minimorum , utpote absolute simplex, nec corruptibilis ab interno, vel externo. Ceterae naturae concurrentes, materiales, D proinde eiaculatrices, Sc intes lectualem , & se invicem
minimorum suorum transmissionibus, ad mutuum consensum excitant. LXVIII.
Intellectualis, naturae sibi perfectione proximae, hujusque interventu reliquo corpori, jungitur in
hunc modum, ut ceteris corruptis, integra possit separari. reliquae naturae , & in propriam mate mam actuosae, Dexternorum activitatibus obno-Xiae , corruptionis & dissolutionis, cui cetera sue- cumbunt, immunes esse non possunt.
Compositio in generatione viventium, ex variis naturis, e confusa in semine partium strue, se ipsas evolventibus , Sc in ordinatam viventis fabricam Congredientibus ,. aemulatur primam molitionem rerum artificiosam, quas summus artifex, ex minimis naturarum particulis, per terrae, & aquarum moles, dispersis, & in unum convectis,& quasi e resoluto restitutis, composuit,quandoquidem in terra,& aqua, omnium sublunarium naturas creavit,
177쪽
17o ELEMENT NΑτΠR. Lib. IX. . quas partim in terrae praecipue visceribus, & quasi matricibus, reliquit, partim in viventium locis seminalibus digessit, unde in semina propagatae, &in generationis molimine ' agentium naturaliumessicientia solutae, se ipsas ex incomposito, in omnimodas rerum formas, suopte pondere naturali, redigant.
Hujus documentum evidens,sunt guttulae aqueae, vel pluviae, vel e rore colle ita, quae foliis, vel ramis adhaerescentes, uno, aut altero die,in plurima animalcula conversae apparent. partibus nempe animalculorum, quae exhalationibus istis inerant, en quibus guttulae illae ooncreverunt, activitate solari resolutis, & propria gravitate unionis, ordinis, &compositionis, se ipsas e confuso acervo evolventibus, & similibus ad similes contendentibus, & qua si in idem compositum, quod in minima illa diffractum fuerat, redeuntibus & coalescentibus . . ELE-
178쪽
Neoremata I. Ompositionis unitas,in homine,naturarum, intelligentis, cogitantis, appetitus sensitivi, & motoriarum, quae pro Vario affectu partes movent, nostroque imperio non subsunt, hoc praestat, ut una earum mota, ceteras deinceps agitatio pervadat, & ad actus quasque suos excitet. moventur autem primum, nunc a partibus, quas vel innatum, vel adventitium aliquod exstimulet, vel impellat, nunc a sensu interno, moto per ea quae insensus incurrunt, excepta hac praerogatiVa n turae intellectualis, quae praeterea etiam se ipsam per se propria agitatione sui ciere valet.
Partes corporis principes, cor, cerebrum, pulmones , ventriculus, jecur, lien , uterus, locus seminalis ceterae, licet omnes sinat naturae per sedistinctae, continuitate & unitate compositionis i vicem junguntur, per fibras, Sc membranas, pal-Y a tes-
179쪽
tesque alias intermedias, omnes perpetuis poris,& meatibus, ab una m aliam pertingentibus pervias, unde facile intelligi potest, quomodo partes propriis emanationibus, exspirationibus, vel emicationibus invicem transmissis, inter se communicent, & prout quaeque earum constituta, vcl assecta est, ceteras assiciantris.
Foetus in utero matri, eadem continuitate Sc unitate totius & partis, cohaeret, utpote variis partium vinculis praegnanti colligatus, & propterea commotiones quaeque vehementiores in matre coortae, exinde usque in intima scelus continuantur.
Cogitatrice praegnantis vehementer agitata, siquidem id fiat aspectu forte deformium, sepissime contingit , propter dictam continuitatem matris& foetus, ut in similem deformitatem, per ea quae mater oculis hausit, & ad foetum Dansmissa 1 unt vel penetrarunt, & in eadem parte qua eam in alio praegnans exhorruit, foetus conformetur, si vero id fiat a rei inopinatae, vel terribilis cujusdam Occursu vel attactu, non raro foetui adnascatur, vel
imprimatur simile quid eidem rei, & eadem parte
180쪽
NATu RALIu M. Lib. X. 173 corporis, qua matrem inopinato percelluit vel affecit.
diaturae rerum univςrsae, sua quasi vita est, ut supra tetigimus. Vita in actione consistit. actio trihus hisce gelictibus, sive formalibus appellationibus comprehendi potest, acti vitate nimirum, mo-m, agitatione.
Acti vitas, est eiaculatio, universalis omnium rerum mastrialium & sompostarum, suae naturae minimorum, ab interno, Vel eXrerno. V M. Motus,est actus ponderis cujusque generis, omnium in universum rerum naturalium, simplicium aeque ac compositarum, certum terminum. respμciens, actus scilicet nulli rei non possibilis, quibus dam nunquam intormissus, quibus nimirum nunquam conceditur terminum suum assequi. etsi ai tem termino obtento, motus cesset, pondus tamen, sive nisus vel impulsiis ad terminum, nunquam cessat, utpote cum codem limpulsu mobile terminum quasi apprehensum retineat.