장음표시 사용
41쪽
non possunt commode comparationes vllς fieri,quemadmodum docet Aristoteles in septimo libro Physicae auscultationisIUritissis igitur aliorum sciatetiis, ri fatencium nobis erit, Ens analogice seu secundum proportione quandam se ha- , bere ad Entia, ac de eis dici, rationibus diuersis, quς tamen omnes ad primum cns,quod vcre est &in quo est plenitudo
essendi, habitudinem habeant piutus
modi vero primum ens, quavis inferius de ipso nonnulla dicere ac estari tenta- . . bimus,attame, Vt inquit Plato & caeteri Omnes qui elati viribus mentis, alisque
animi, diuinorum periti habiti sunt, a 'nobis minime intelligi, nedum dici po-xest, quid, quale, quantumue in se str
Verum eo modo neque nomen neque
conceptus vllus illius est, sed sacro silentio tantummodo veneradum est, atque excolcndum. Eius naque sedes ob splendore nimium nobis inaccessa est. Ideo no amplius de eo nunc a tu af posterius pauca qu dam Ceterum cum eadest cotrariorum scietia,neque satis commodo 'contrarium quodpiam intelligi
42쪽
possit altero compatique cotrario igno- raro, postquam hactenus de Ente tractatum est, subdemus pauca quςda de non Ente. Non Ens ea de quibus dicitur non dissimili ratione se habet, qua Ens ad entia Praetereamus nuc ad eius signi id
ficatum, quod tum falsa enunciatione, tum falsa mentis conceptione prolatu, non ens dici solet: ut diametrum commensurabilem esse lateri quadrati sici ti etiam Ens illud consueuit appellari,
quod vera enunciatione me ntisque cogitatione profertur. Nam cum de vero& falso agetur, tunc etiam de ea re commodus locus tractationis erist Dicimus igitur unumquodque Ens p ter primit, jure possci appellari non Ens, scilicet de scit ab essendi perfectione:qua de causa existimo dictum es se a doctissimis viris, omne Cus,prae er primum, esse compositum quamuis plurimi aliter interpetetur, hinqua qui posuerunt esse secundurem, distingui ab essentia cuiusque rei)vt videlicet perfectio qua accedit ad ipsuvere Ens , sit veluti una eius pars: aetna perfectio qua recedit avere cie, sit quoda
43쪽
modo altera pars .HOc Vero cum cotin-' gat cuilibet Enti, preter primum, idcirco non absque ratione dictum existimari potest, unumquodq; Entium , praeteri primum,esse copositum. Hoc igitur moi do non ens conuenit cuilibet rei pr ter
primam omnium causam: necnon etia
alio modo quodlibet Entium prςter pri' mum, iure non Ens dici potest,quia sci licet xsse, perfectionemque quam obti-l net, a se non habet, sed per emanatione de influxu primi eratis, a quo etia omnia in sui natura ac perfectione cos eruetur. unde sibiipsis si relinqueretur, in nihilii
tendereian quamobrem omnia no entia
dici queutili sui natura sumpta. A mplius,non ens magis proprie conuenit illis, quae ea persectione priuata sunt, que eis propria sit,& ad quam natura tendunt, pr sertim si eo tempore ac loco,quibus ea eerfectio rebus illis debebatur,destita: tu sint .Praeterea,adhuc magi S magis que proprie non Ens dicetur, quod est tantum in potetia, & caret esse, cu acta per qnem existat. Alia quoque es signi-acatio non Entis. Ens etenim per accia
44쪽
dens non ens dicitur. Nam cum unum sequatur naturam entis,id quod non est unum nisi secundum quid, neque etiam
Ens vero dici potest sed cst non Ens indeterminatum ac infinitum, quo sit ut nulla scientia tractet de Ente per accideris, neque ad ullam naturale causam
esse uis per accides referri potest. Quapropter totum hoc de Ente per accides
negotium derelictum est sophisbe,qui si
penumero se atque alios decipit parato gismo accidentis,qui ideo dictus cst versari circa non Ens, quia plerumque ea assumit ad colligit in suis arguinctationibus,que per accidens sunt. Postremo, non en iicimus illud quod neque actu neque p6tentia,nulloque tandem pacto
est,pura, inquam,entis priuatio,que certeint inquit Plato in Sophiste,neque verbis explicari, neque cogitatione attingi potest: id enim quod eloquimur aut cogitamus, saltem rationis Ens est, & habet esse in mente ipsa a qua intelligitur: is enim modus est intellectus nostri ut ea quae infra se sint,alitori modo intelli gat,quam suapte natura existat. Ac etia
45쪽
cum metis obiectum sit ens, nequaqua cogitatione attingere poterit id, quod omni ex parte elis est expers,nisi' efficiat quoda modo etiam eam priuationementis ens quodpiam. Pura vero entis priuatio prout in se est, attingi animo nequit, neq; Voce exponi, residetque in tenebris, ad quas non est meti aditus sideo
primum hoc ac purum non ens, nescio qua ratione aemulatur primum ens, Ut
scilicet utrumque inexcogitabile sit: illud,propter luce splendoremque nimiu: hoc propter tenebras longe desissimas, atque aciei mentis imperuias saeterum de utroque plura inferius , in presentia hec de non ente dicta sint satis Monsequens huic tractatui de ente est, Vt agamus de uno, quod ita videtur annexumenti, ut loge difficillimum sit eorum inter se differentiam intueri. Vnius autenaturam Platonici adeo extulere,Vt noselu qqualem enti ponierint,verumetiaente superiorem. Nam & materia prima primun omniu principium Vnuesse confessi sunt, neutrum tamen eoru concessere esse ens. Nos hac quaestiona nterim
46쪽
interim omissa, rei veritatem quantum adsequi potuimus, exponemus. Vnum ergo licet multipliciter dicatur quem admodum cns: nam & Vnum genere qu dam es se dicimus , nonnulla unum esse specie,quqda unum numero, aliqua proportione unum, ac multi praeterear modicorum sunt quae alia ratione sunt Vna: Multa etiam sunt una, causa vel loco vel tepore: quavis ergo tot modi sint, siquis tamen recte animaduertat, sicut inquit Aristoteles,liorum quique Unum Videntur csse,&dici ea ratione qua indiuisionem prς se ferunt ac significant: di
idcirco satis exploratum esse Videtur,
quod unum nihil aliud significas, quamcns indiuisiim :ac idetur unum.licet se- ιθ cudum rem nihil addit-ςns ipsum,addere tamen secundum rationem intel-Jcetrim, seu conceptu indiuisionis .i Nec Perturbare nos debet cum unum priussit,& multitudine omni & diuisione,ac indiuisio priuationem diuisionis signifi- CCt,priuatio vero sit posterior habitu, pugnare sibi inuicem existimentur haec quae de uno diximus. Nam eo modo si
47쪽
gnificamus ea quς concipimus non quo sint,sed quo a nobis itelligutur . Et quo niam sensibilia in quibus est multi ludo ac diuisio,prius intclligimus, quam abstracta a sensibus, in quibus clarior est
unitas ac indivisio, idcirco etiam haec quae nobis familiaria sunt,magis nomine habitus significam'ac ita cocipimuS. Remota vero a nobis enunciamus priuationis nomine, ac sub priuationis ratione concipimus. Re autem Vnum Vt habitus quida censeri debet, diuisio vero ac multitudo ut priuatio: nam, Ut in principio huius opusculi diximus,natura intellectus,in quo intellecta recipiuntur, plerumque nobis occasione erroris . adfert . t ergo reuertatur oratio Vnde digressa est, dicimus unu eandecu entCnasuram significare, vertim addere secundum rationem,conceptu indiuisio nis meque siccundum rem aliud est esse,
S aliud esse in diuisum: sed id quod re est
idem no assequimur totum, neque per' secte unico conceptu mentiS, Verri pluribus nitamur coceptibus opus est, si eo,
quo valemus modo,id assequi velimus,
48쪽
quod secundum rcm si implicissimu atq;
idem est: itaque interdum concipimus ipsium Vt unum, modo Vt ens, nonnuncivi perfectum seu bonis, modo Vt Vcrum.
Hi quis tame cotulerit coccptionis hosce modos inuice Bculdubio intueri poterit coceptu cntis simpliciore esse conceptu Vnius: quia unum proculdubio addit supra naturam entis, indillisionis ratione. Platonici vero cum non dissentirent a Parmenide hac in parte, posuerimi ipsi quoque ens dici secundum una ratione de entibus. quamobrem ea quς illius rationis expertia sunt, asseruerunt esse noentia,quibus tam n compet it esse unu: Verti entis ratio censebat ab eis eiusmodi esse, ut ens id diceretur quod haberet esse. Et quia prima materia secudum sec6siderata, clim careat forma, caret etiaesse, idcirco materia absolute fassi sunt esse no ens, neo; destinxerunt inter materiam priuationcm, ut colligitur ex ptimo libro Physicorum Aristotelis .no ramen propterea dixerunt materia esse
nihil,immo &esse aliquid, deesse unu Cofitebatur, na nihil susceptiuuactus csse non poterat, quod tamen de materia
49쪽
deffiteri nequibat pari ratione cum phimum principium simplicisi imum sit:id
vero quod habet esse, videatur esse compositum,ex esse scilictit quod habetur,&ex eo in quo est ipsum esse, ideo etia ne gauerunt primum principium esse ens,
ted quia simplicissimum ex istit, arbitrati sunt unius rationem & nonae ei maxime conuenire.Fmplius quoniam primum principium est causa aequivoca rerum omnium, sicuti sol plantaru & animalium, efficit autem esse verum aliaru, ideo dicebat non conuenire primae causae ipsum esse, cuius ea esset causa aequi- uoca: sed primo principio couenire Vnu, sicque posuerunt & communius & enici
seperius Iobis vero non difficile est reticere in auctores ipsos haec omnia eoru argumenta. Primo namque qui fieri potest, cum Vnum indiuisionem dicat, ut quodpiam in diuisumssit, nisi sit etiam deinde materia prima sicuti est sesceptiua actus que sequitur esse, ita etia suς ceptiua est actus que sequitur sua diuisio. sicuti ergo secluso actu non habet esse, ita non habet indiuisionem: non ergo
50쪽
poterit dici unum, sicuti eorum sententia non potest dici ens. Quod si dixerint propter indiuisionem quς sequituPactu, habere ipsam suam propriam indiuisionem,qua dici unum poterit, ita etianos dicimus, propter es se quod sequitur
actum, habere materiam suum csse proprium,quia scilicet potetia est: quod esse quamuis sit diminutum a vero esse act est tame aliquod esse: sicuti unum, quod i est secundum eos in materia per senum- pta,quauis sit diminutum ab unitate formae, est tamen aliquod unum: ac tandeconpelletur fateri ens no dici secudum
Vnam rarionem. De primo vero rerum
omniu principio dicimus, quod quemadmodum est unum,non tanqua habes unitatem sic enim sua ipserum ratione in eo esset compost , sed sicuti simplicissima unitas longe superexcelles Vnitates quas nos intelligimus: ita etiam noest ens quasi habens esse, sic ut esse in ipso sit contractum ad aliquam naturam, quemadmodu m in caeteris rebus, quoniam est ipsum esse per se subsistens, emineter ens dictum, modoque excepto ab