장음표시 사용
71쪽
. multitudinem, & ad res alias de quibus 4' non ens dici potest Oh imperfectionem
cis admixta, intellectus rebus etiam huiuscemodi oppositionem adaptauit secudum affirmationem & negationem: ut scilicet quemadmodum ens primu est ipsiummet ens, non est autem non cnS, ita unaqu queres sit latum ipsemet, noaute aliquid aliorum quae non sunt ipsa, sue entia siue non entia fuer int, quibus conuenit negatio illivsinet rei. ut scuti Verti homine esse homine, ita falsu sit hominem non esse homine , cum tamenon esse hominem caeteris omnibuS coinueniat propter hominem. Haec igitur op positio contradictionis perfecte non est' in rebus: sed licet a re originem habeat, perficitur tamen ab intellectu ac praecipue in secunda sui operations ad quam
pertinet affirmatio &negatio. Ideo nul- lam rem inuenias contradictorie opposta alteri,quamuis de rebus illis contradictoria vere dici possut, qua intellectus primo inuenit in ente & no ente puro, deinde trastulit ad caeteras quoque res.
Incipit ergo statim cum intellectu seu
72쪽
conceptu diuisionis quam mens concepit esse inter ens 8c non ens: deinde adaptata est rebus in quibus diuisio erat ac multitudo huiusmodi prima oppositio,
cotradictionis inquam, rebus applicata diuersitatem rerum fecit, easque inter se diuersas constituit. Substantia namque ea.ratione diuersa est a qualitate, quia
de substantia verum est dicere quod sit substatia: ac de qualitate, hoc falsum est, Verum autem quod no sit substantia.vicissim de qualitate dicere verum, est dicere quod sit qualitas, quod tame falsuest. de sabstatia, sed vera negatio huius est, substantiam scilicet non esse qualitatem. ECce ergo quamuis res diuersie noOpponatur cotradictorie: etiam e quod invenitur in rebus praeter intellectum huiusmodi oppositionis,est reru diuersitas.Cotradictio igitur statim orta in intellectu post conceptum diuisionis quae
est inter ens & non ens,quae etiam tantum secMndum rationem est,secundum rem minime,quoniam no ens in re esse nequit sed tantu tatione concipitur Jeluti quoddam ens,enti vero Oppositum,
73쪽
concomitatur veram diuisione,ac multitudinem rerum quam nos non probe es concipimus. nisi contradictorie innixa.s adtenus fatis sint ea quae ad contradi ctionem pertinet. Post contradicitionis oppositionem sequitur oppositio quς est inter habitu & priuatione, in qua qua-uis priuatio sit no ens oppositu habitu nihilominus in intellectu priuationis connotatur subiectum capax illius habitus,cui opposita fuerit priuatio. Habitus ergo & priuatio cum in subiecto conueniat,quod a priuatione significatur, minus inter se discrepant quam contradictorie opposita,quae quatenus sic oppoc sita intelliguntur, in nullo conueniunt,' sicuti non ens in sui ratione nihil dicit, quod enti conueniens sit. At caecum no, lat oculum, qui sicuti cςcitatis, ita visus subiectu sit,sic surdum dicit aure,eadem que ratio est de omnibus priuationibus.
Quamobrem deficiunt priuatiue opposita ab oppositione contradichqrum priuationes vero in duplici sunt dissereria, ut dicit Aristotcles: nam quaeda primo
respiciunt formam & significat in sebie
74쪽
cto eo proptio corruptione quanda seud prauationem formae, quae natura subiecto illi debetur,ordinemque ad forma habetm Onullae vero priuationes primo
respiciunt subiectum ad quod ordinem
primu habent: neq; in eo subiecto oportet praeextitisse formam , deinde corruptam esse aut saltem in generatione deprauatam : sic tenebrς se habent ad lumen,& immusicum ad musicum,in albuinque ut ita dicam ad album: huius modi vero priuationes posteriores illae sunt ex quibus est generatio , ac quae ab Aristotele in primo Physicorii dictitur, Tertium principium esse rerum generabilium &corruptibiliam, licet per accidens principium sint: ex prioribus vero priuationibus habitus proprii generationu que uerit,immo a priuatione ad habitu, no est regressus, quemadmodum in Praedicamentorum libello Aristoteles dicit, nisi prius resolutio fiat ad
materia priore:Verbi gratia, A caeco secundum naturam nullus potes: fieri videnS,ac ex mortuo vivum. Qua in re satis mirari no possum Platonem in Phς-
75쪽
done hac rationem adduxisse ad animae immortalitatem adstruenda: ac si sicuti mortuum fit ex vivo, ita rγ dc Viuii ex mortuo fieret,cum generationes sint ex oppositis. nimirum ea ratio pr terquaquod in aliis assumptionibus quas assiimit non satis certa est, in hoc tamen Ioage videtur nos fallere quod accipiat generatione habitus esse ex illis priuationibus ex quibus secundum naturam Vt dixi no est regressus ad habitu. Privativa haec oppositio si adhuc magis recesserita non ente atque ad ens accesserit, parit oppositione cotrarioru: nam cum
formae seu perfectionis cuiuspiam priuatio, non tallina nobis significauerit atq; inuenerit commune quoddam sit biectu cum habitu,seu communem quandamnaturam, sed praeterea distantia quampiam ab habitu seu ab forma opposita, iam incipit suboriri ac apparere cotrarietas,secundum qua alterum cotrario
ruse habet ut forma atque ut habitus alterum vero ut priuatio illius habitus
in ea natura,non tamen Vt ququis priuatio,sed ut priuatio quae ab habitu distet:
76쪽
distantia vero esse non potest nisi priuatione illa aliquod positiuum significctur:nam inter clas & non ens, nulla est distantia nisi secundum rationem. at distantia ea quς secundum rem sit, neces, se est ut existat inter entia .Hac igitur ratione priuatio ad contrarium desceait: sicuti ergo priuatiue opposita deficiunt ab oppositis contradictorie, quia priuatio accedit ad ens, ita contraria deficiuta priuatiue oppositis, cu necesse sit contrariorum Vtrumque ens esse. Ac licet quaevis distantia in eadem potentia seu
natura generis cotrarietatem aliquam facias, Vera tame contrarietas existit in
maxima distantia. Vnde licet nobis diffinire cotraria ea esse,quae sunt opposita maxima inter se distantia. Ex qua diffinitione colligitur huiusmodi ve a contrarietat e unum latum esse Uni contrarium, quia unius distantiae duo tantum extrema esse possunt: ea Vero qu* m xime distant extrema sunt,reliquoru nullum alteri collatu maxime ab eo distare dici potest. Ideo cuiuis compertum esse hac r*tione deb*t Vnum tantum Vni coc
77쪽
trarium esse, reliqua vero inter illa duo extrema posita quamuis oppositionem inter se contrariam habeant, contraria tamen inuicem non sunt, nisi sicuti medium medio aut extremo itide me diu. Ex his palam est illu cffici,omnia Contraria esse in eodem genere , ac differre secundum formam seu secundum speciem:genus namque potentiam dicit, qua eiusdem naturae esse oportet in his quq sunt eiusdem generis υquoniam pol Ctia sumitur a materia,necesse est ea quae suteiusdem generis conuenire in materiar genus etenim quamquam significet co- positum ex materia & forma,Vnde praedicatur in recto de specie, id compositutamen exponit secundum indeterminationetaquandam quae pertinet ad potetiam Quae determinatur subinde ac dif- iis finitur differentist, quibus in determinatio illa ut ita dicam, ac potentia ad diffinitas species contrahitur: nec eiusdem speciei est genus contractum ad Vnam speciem, cum ipsemet genere ad aliam
speciem doterminato: no enim animal
in homine eiusdem est speciei cum animali
78쪽
mali quod est in boue , quia in determinatum genu S,Vt puta animal nullius puri sic est speciei determinatae, sed contrahi - turdisteretiis ad speci cm dc terminata: , quamobrem manifestum cst quam falsa - sit eorum positio qui voluerunt genus di: cere formam quandam propriam redii stinctam a forma speciei. Nam hi fateai tur etiam oportet, speclcm non dicere eandem naturam cum genere,sed natu: ram quandam superadditam,nec diffe- rentias Contrahentes esse per se illius generis: seci extraneas ac per acciden S: ac- si quantiam diuideretur per album&ni- grum. Vna ergo eandemquς naturam fateamur significari a genere S a specie: sed a specie dcterminata Zc in actu, l genere in determinatam & in potetia. Verum de his satis . Revertamur ad cotraria quae proprie sumpta sunt eius lege- neris differuntque secundum forma dc speciem. Hisce illud addendu est,quauis genus semper diuidatur per differentias contrarias, quς scilicet se habet per mo du m habitus & priuationis,licet priuatio illa distantiam quanda dicat ab ha'
79쪽
bitu, ac propterea significet positiuum quodpiam , non tamen semper species
differentiis contrariis costitutas inuiceco trarias esse.Nam differetiar coparatur generi per modum formae contraheti S : sicuti ergo qualitates contrariae idem subiectu informat ac contrahunt,alceravi habitus,altera ut priuatio, ita vident differentiae habere se ad genus, quapropter in cis est seper contrarietas : at spC-cies constitute multotiens non sic vici C
sim haben qua de causa dicimus substan
tiae nihil esse contrarium,necnon quan titatis oprie cotraria sunt haec quς descripsimus . Nonnulla etiam contraria dicuntur,quq tamen pertinet ad eadem speciem, aliqua vero etiam genere dissCrunt. Prior: s modi sunt masculus & for mina quae eiusde sui speciei, neq; forma differunt,sed tantum his quae pertinent ad materia: na aliquibus partibus cor- poris discrepat; Corruptibile vero &in corruptibile dicuntur contraria, tamen differunt genere,quia differunt in pote-tia que ad genus pertinet: na corruptibi
le id est& dicitur quod potentia habeat
80쪽
ad corruptione,& hqc a materia est. In - orruptibile vero dicitur quia huiusmodi potentiam no habet, quare nec eademateriam. Ecce ergo qua ratione genere disserunt,nam a materia sumitur genus,& hanc eius de rationis oportet dine in omnibus quae sunt ciusdem generis: differant ergo genere necesse est corruptibile & incorruptibile: Nec cotrarieras proprie huiusmodi attribuitur , nisi
secundu rationem, quia ratio accipit illud in quo conueniunt:vt unum licet re non sit unum , verbi gratia ut dicamus corpus seu materia corruptibilis ac incorruptibilis, similiter in masculo & foemina accipit sexu, ut ita dicam tanquagenus quod cotrahatur differetiis maris S Rem in q,tanquam formis diuersis. Quamobrem unum & multa non dissimili ratione contraria dicere possumus, quia videlicet ratio nostra accipit ensvi unum quodpia quod cotrariis quasi differentiis diuidatur acten' de contrariis dicta sufficiat Accedamus ad relative opposita, de quibus pauca quaedaperstringeda sunt,cu entia quae a primo