장음표시 사용
121쪽
vel importunum illorum usum, illud mihi sufficiat in praesentia , curandis febribus putridis nullum classicum authorem talium medicamentorum meminisse. non dixerim ullo tempore, quod nonnulli constanter asseuerant, sed certe ab initio. Namque , ut nunc caeteros praetermittamus, legantur libri, & commentarii de morbis V ulgaribus; legatur totus liber undecimus de Methodo Medendi , cuius peculiare est propositum earum curationem docere ; legatur Ars Medica; legantur loci omnes, qui hanc rem tractant, Galenus quidem frequenter meminit venae sectionis, cly steris, vomitus, medicamenti , quod tum internas, tum cutis obstructiones auferro , lotium , dc sudorem prouocare possit medicamenti autem purgantis nusquam legimus illum mentionem se eis se. Quamobrem quanta cum ratione, dc illius exemplo plerique iis utantur hodie, vel qui ipsius imitatores volunt haberi , dc Galenum semper in ore habent , ipsi viderint. Nos sanὶ arbitramur praeter omnem rationem. praeter Galeni disciplinam, ac temere illos agere: id quod suo loco speramus firmiter dei non strare.
DE HIRUDINIBUS AD HAEMORRHOIDAS.
Quod autem secundo pertinet ad hirudines haemorrhoidibus applicandas, quarum administratio iam multis annis coepit esse in plerisque locis admodum frequens, & cclebris , ego quidem prorsus ignoro , quamobrem huiusmodi remedium tantam exi stimationem sucrit consequutiam i, neque omni, quanquam diligenti adhibita obseruatione , Ac inuesti satione inuenire adhuc potui, aut de aliquo intelligere , quisnam primum illius inuentor fuerit , ac minister. Nam si quando Galenus, & cum eo Graeci omnes, Arabes , do Latini medici antiquiores statuis lent haemorrhoidas prouocare , id cum aliis modis, tum maxime secta vena inferiori perficere consueuerunt. Ex quo haud ineptam coniecturam mea quidem sententia faciebat doctissimus Trinc auellius, non ς ε satis priscos illos eiusmodi venarum apertionem, hirudinumque operam probalse. Nos ex omnibus uniuri legimus Actuarium, quem non iniuria possumus inter recentes numerare, istius vacuandi rationis aliquando meminisse. Hirudines sille inquit in omnibus membris applicantur , in quavis capitis parte , de facie, renibus item, dc ipso interdum recto intestino, cum iampridem ora venarum fuerint occaecata, atque ea propter negocium facessunt,& iterum. Quod . M. Γι. si obfirmata fluxio neque cedit reuulsonibus, neque lenitur epithematis , me--αtusque est, ne temporis spatio in abscellum abeat, hominemque in aliud morbi genus deducat , hirudines caecis haemorrhoidibus admouendae. Vbi enim ita sufficiens ierit sanguis, aeger melius deget. Haec Actuarius. Neque vero is ego sum , qui contendam , hirudines vcnis haemorrhoidibus nunquam esse adhiberi das, vel linque huic remedio omnem authoritatem elevare : qui probe intelligo, ac libenter fateor, illud praeclaram quandoque operam praestare, dummodo cum ratione , de iudicio illis utare. Itaque mihi propositum est minime hirudinum usum generaliter, sed illarum abusuiu, ac speciatim in febribus indicare, dc pro viribus corrigere. Venarum haemorrhoidum fabricam , originemque nos in tractatione de Melancholia satis persequuti sumus, neque in praesentia sunt illa eadem temere huc transcribenda. Igitur quanquam haemorrhoides vel ex vena porta, vel ex
122쪽
vena caua oriuntur de quare inter Anatomicos omni ex parte non conuenit
adeo ut i liae laudem, sicuti reliqu- omnes vene de ipso iecore prodeant, illud tamen debet omnibus constare, hasce venas singulari quodam instituto naturae propter cam potissimum causam fuisse genitas, ut ad susciendum , purgandumquc succum melancholicum sint cumprimis accommodatae, Haemorrhoi-
ρ' ' das inquit Galenus: fieri est rivpossibile, qn in propter sanguinis multitudi-uum, , crassitudinem,uenarum ora quaedam aperiantur , iocinore in ipsas faecu-lcntum, & melancholicum sanguinem reiiciente & rursu in. Non solum ratione vacuationis haemorrhoides sanant huiusmodi passiones, scd ipsa quoque vacuati humoris qualitate. Hae enim sanguinem crassum coci sueuerunt vacuare humore plenum melancholico similem habente in sanguine facultatem, qualis est in vinis faex. Quare nihil mirum si melancholiae, ac te num Passionibus coraserunt haemorrhoides, ut quae humorem faeci similem vacuare natura aptae sunt. Haec Galcnus, apud quem aliis quoque in locis licet hoc ipsum identidem obseruare.Illud aὀdo, fluentes haemorrhoidas unos praecipuc iuuare morbos qui ex humore fiunt melancholico; minimum autem caeteros , qui ab aliis humoribus Originem ducunt. Quod quidem, etsi multis modis potest demonstrari,iamen puto satis suturum esse unicum Galeni locum prorius notabilem: in quo mihi libet paulum versari,eo libentius, quod alle hactenus forte a nemine fuerit satis cxplicatus. Itaque Galenus interpretas Aphorismum Hippocratis; Insanientibus si varices , vel haemorrhoides superuenerint , insaniae solutio, unam intelligit melanchol iam , quae fie ab humore melancholico, serio a steuerans, si propicr bilis , aut alterius humoris copiam aeger insaniat , illi neque haemorrhoidas aliquam opem fuisse allaturas. Istud vero ut planius intelligatur , sciendum est Hippocratem uti verbo mμ ραυνοψ at M , & iterum , ποῦ μανίαι λώMe ; quod Theodotus , Hermolaus in Dioscoridem , aci a. Θωι. Lς0WiςςDus generalitcr ad insaniam referunt. Namque scribit Galenus om-
ωfαν. m. t. nes homines uti Verbo μαίνεο ia de iis, qui sine febre insaniunt: de alio loco ex Pin b. proposto tractans omnes deprauatos motus principis facultatis, cet phrenitidas appellari deliria, quae cum febre sunt, manias vero, quae citra hanc fiunt: adeo ut mania si quoddam veluti genus omnis insaniae sine febre. Verum neque
illud oportet ignorare , duas csse praecipuas species deliri j sne sebre, quas distinguunt partina diuersa symptomata , partim ac potissimum causae , a quibus
oriuntur : alteram melancholiam ; alicram maniam nomine generis appellant:
quod non debet alicui mirum videri, cum non solum medici ; sed citam philosophi ab huiusmodi nominum ratione quandoque non abhorreant. Quod fa-- L . s.c a. cit Arostoteles tum in aliis locis , tum maxime ib Ethicis, ubi docet, iustitiam esse duelicem,alreramque nominat commune genus, alteram propriam speciem Sed insuper& illud est memoria repetendum, quod Galenus de humore melancholico scribit frequenter , nempe illum duplicem esse , alterum , quem vocat succum melancholicum , ac statuit esse faecem sanguinis : alterum , quem nuncupat atram bilem, traditque fieri dupliciter, nimirum ex ustione vel flauae bilis, vel succi melancholici; tuarum illa est omni u pessima, haec autem crassiore quidem, quam altera, constat substantia, led tamen multum ab ipsius malignitate recedit. Demum verδ illud quoque oportet intelligere , alteram deliri j speciem line febre,qua melancholiam dicimus,vere fieri exsucco melancholico.
123쪽
quem si proprie loqui velimus, non licet atram bilem appellaro: alteram, quam maniam nominamus , gigni ex mordacibus , 5 calidis humoribus, qualis maxi-mρ est flaua bilis. Deliria inquit Galenus in de omnes deprauati motus princi- -
pis facultatis a prauis humoribus, aut celebri intemperie ortum habent. Nomi- 'nantur vero phrenitides, quae cum scbre sunt: maniae vero. quae citra hanc fiunt. Hae interim mordaces, & calidos sequuntur humores , qualis maxime flava biolis est: saepe etiam ii calidiore cerebri intemperie nascuntur. Sola vero Inclan-
Cholica vocata deliri a frigidiorem humorem pro causa habent. Cum igitur haec ita se habeant, iure Galenus interpretatur hunc aphorismum, & affirmat Hip- pocratem minime intelligere quodvis delirium sine febre, sed unam duntaxat Vmelancholiam qui scribit ad hunc modum. Hic insaniam illam vocat, quae pro- 'pria melancholia dicitur, minime illam, quae fit ex bile. Quare illum mihi vi- 'deor ita loquentem audire. Hippocrates usus quidem est in hoc aphorismo illa UVoce , quae vulgd apud cunctos homines solet significare quod uis delirium sne subre; verumtamen si res accuratu consideretur , vere ille unam intelligit insaniam, quae propriὸ melancholia dicitur,& quae prouenit ex faece languinis,quam succuni melancholicum appellamus: minime vero potuit intellexisse alteram speciem deliri j line febre, quam maniam dicimus , & quae prouenit ex flaua bile exusta. Cum enim varices, & haemorrhoides sint cumprimis aptae ad recipiendos humores melancholicos , dc crassos, qui melancholiam emciunt, hinc iure fit, ut pellente eos , ac deturbante natura ad huiusmodi partes ignobiliores , homines a melancholia liberentur. Altera autem ex parte cum natura non soleat Per eosdem locos purgare humores biliosos, & exustos , pro comperto habendum est, quantumuis superueniant de haemorrhoides,& varices, talcmnaturae conatum importunum esse, nec prodesse quicquam alteri delirio, quod ab huiusmodi fit humoribus, & mania clicitur: si quidem id iamdiu statutum, receptumque est apud omnes medicos, si mouente natura talia purgentur per con - - 'moda, dc idonea loca, qualia purgari oportuit ea vero sunt quae corpus infestant) huiusmodi vacuationem prodesse, quippe quae morbum tollit, aut leuat; eamque aegrotos bene ferre, quod ita a vitiosis succis liberentur, fiantque leui
res : sin autem contra eueniat, adetque vitiosi humores non vacuentur, talcm vacuationem esse importunam , utpote quae morbum neque auserat, neque minuat ; nec bene ferri ab aegrotante, cum non id quod infestat, sed aliud quidpiam educatur. Atque hinc maxime velim medicos, quos decet in artis operibus ea, quae a natura probe fiunt, studiose imitari, id praeceptum diligenter tenere, ut in singulis morbis tales humores tentent vacuare, quales cum In Iis, quae sponte fiunt , vacuationibus excernuntur , prodesse constat. Iraquc si pituita redundet, hanc modis omnibus vacuare oportet: si alterutra bilis infestet, abstinendem a pituita, de infestans bilis vacuanda : sic & humor sanguineus in corpore si modum excesserit, sanguinem vacuare oportet i, quemadmodum & illius serum,si in corpore abundauerit. Sed redco ad rem meam. Cum igitur doceant Hippocrates , Jc Galenus, reique ipsa confirmet, haemorrhoidas cumprimis recipere, δc purgare succiant melancholicum, adeoque illarum purgationem ex una parte quam maxime osse accommodatam ad illos curandos morbos qui a tali sumore oriuntur; ex alte a autem vel parum, vel nihil caeteris
prodesse, qui ab aliis humoribus generantur , prosecto non satis Intelligo, quam exquisi Diqiti eo by GOra le
124쪽
exquisitam rationem possint asterre nostrates medici hirudinari j, quamobrem clinctis curandis febribus,delectu omni,& discrimine remoto tam fiequenter,&facile huiusmodi venarum apertionem probcnt; nisi forte velint omnes febres putridas ab una melancholia ortum ducere:quam rem ipsi viderint. Caeterum egi hactenus cum aduertario, perinde ac si hirudines ad hae morrhoidas applicatae perpetuo possint melancholicum sanguinem detrahere , eandemque praestare operam,quam pra starc s olent haemorrhoides sponte, ac natura fluentes. At verδ puto hanc quoque rem longe aliter se habere : nam sicuti uniuerse vix fieri potest, ut ulla unquam industria, ulla ars naturae prouidentiam, ac solertiam exacte possit imitari, ita hac potissimum in re credo equidem huiuia
modi artis conatum a naturae vi, de praestantia multum deficere. Quare illud ante omnia censeo studiose elle consideranduna, magiasque omnino interesse. haemorrhoidesne sua sponte, dc instituto naturae tumeant, Sc pateant, an magis
sine ullo naturae proposito sint artificiose aperienda . Quocirca legimus apud I Iippocratem, hanc ipsam purgationem nonnullis morbis conferre , dummodo
harmorrhoides sponte superueniant. ac natura mouente tangumem profundant:
Galentisque huiusce rei causam perpetuo refert in naturae operam, de sedulitatem, quae consueuit crassi,s,& melancholicos succos ad partes ignobiles pellere, de hac ratione morbos ex illis oriundos sanare, & inhibere : ut supra diximus. Quod si nostri quoque hirudinarii hanc distinctioiicm,& moderationem adhiberent , ut suis hirudinibus uterentur, ita morrhoidasque aperirent illo tempore
duntaxat, cum suapte natura tum scunt, aut praeterea conluetam vacuationem retinent, maiore Utique excusatione digni forent ; quando hoc modo viderentur naturae propensionem imitari, dc adiuuare. Quam profecto medendi methodum legimus Galenum docuisse, qui tradit haemorrhoidas nunquam prouocandas esse , nisi antea sanguinem quandoque fundcntes praesenti tempore supprimantur , eadem propemodum ratione . quam eliciendis quoque imminutis , aut retcntis mensibus lolet obieruare ἱ utramque vacuationem fere per- pc tuo coniungens , eodemque praecepto complectens. Aut vena cille inquit Men. incidenda est. aut aliquid, quoia tantundem Valet, agendum. Sanὸ tantundem
, possunt haec; quibus haemorrhoides sunt retentae, si has aperueris r si menstrua consuetudo ccllauit, hanc prouoces. Cum igitur medici omnes, quicunque ope hirudinum haemorrhoidas aperire , atque hoc modo sanguinem mittere consueuerunt, quotiescumque vel a se ipsae tumescunt, vel antea fluentes mox sunt retentae , ac potissmum si morbus fiat ex humore melancholico , habeant aliquid excusationis , sat Isque probabili consilio nitantur; alteri certe, qui promticue
hirudinibus utuntur,quanquam haemorrhoides in prasentia non tument quan- quain nullo tempore tumuerint; aut sanguinem proluderint, quanquam alius amelancholico succus redundat,mihi quidem ut videntur, nullam excusationem neque iustam, neque probabilem habent,neque alicuius probati viri aut horitate, aut certa rationc se tueri possunt.
Sed par est audire, quae ipsi contra pro sua opinione sotcnt in medium proserre. Primum igitur aiunt, haemorrhoidas clle vasa aptissima ad corporis uniuersi vacuationem: cum enim si rationi consentaneum, sanguinem, ex quovis loco ducatur, de toto corpore duci, vix dubium videtur, quin huiusmodi venae amplissimae, & in medio corporis positae communem illius vacuationem perfi
125쪽
cere possint. Hane fuisse a firmant mentem Galeni, qui idcntidem munera ε. ED . μ- haemorrhoidas inter eas partes , quae generaliter possunt corpus vacuare. Non
longe abieris ; conuenit s ille inquit aliquando redundantes humores sensibili-tzr vacuare, aut vomitionibus, aut clysteriis , aut purgatorii ς medicamenti S, aut per lotia, aut per sudores, aut per lectionem venae, aut per haemorrhoidem, aut per uterum, aut scarificando, dcc. Immb vero Galenus videtur tanti hanc facere vacuationem, ut illam constituat nonnunquam tanquam vicariam lectionis ve- ιnae, quod paulo ante indicauimus. Et quoniam facile id quis potuisset obiicere, quod nos quoque iani monstrauimus, haemorrhoidas scilicet uni pursando humori melancholico potissimum fuisse destinatas, aduersari j hanc oblectionem
conantur diluere , affirmantes illas praeterea totius corporis multitudinem, omnes humores generaliter posse auferre. Ergo duos praecipue proferunt locos si Hippocratis, & Galeni: alterum , qui numerat nonnullos morbos, dolorem la- Τ' Ι'teris, inflammationem pulmonis, de plerosque alios, a quibus non corripiuntur, qui haemorrhoidas habent moderate, ac decenter fluentes, quos quidem constat inter omnes ab uno humore melancholico non perpetuo generari: alterum, in quo Galenus expresse scriptum reliquit, haemorrhoidas non propter unam duri- taxat causam fieri; modo ipsa natura melancholicum succum purgante, modδmultitudinem vacuante. Demum vero cum hanc ipsam mittendi sanguinis ra- έ. βλtionem multis esterant laudibus, hanc inter principales illi tribuunt, quod leuiter, sensim , atque ut ipsi loquuntur) furtim sanguinem surripiat, sine ulla
virium iactura : qui testatum , comperisimque habent nonnullos , vel luminopere debiles, ac fere axanimatos a tali praesidio saepenumero insignem utilitatem percepisse: Quare omni quidem tempore, tunc autem maxime, cum quis habet vires debiliores, praedicant usum hirudinum esse cumprimis accommodatum,& necessarium. Ac tanto maior inquit Argenterius) agnoscitur esse hirudi- Com. 3. ianum usus, quδd non sollim in validis corporibus, sed etiam in debilioribus, aepropemodum exolutis a febribus, etiam tuti si inius est: quod ego saepe expertusium, & didici ab Hetruriae medicis , dum Pisis medicinam profiterer. Haec aduersari j , quantum intelligo , ad suam confirmandam opinionem solent aia ferre : ex quibus colligunt , hirudines ad venas haemorrhoidas applicatas
uniuersum corpus purgare , adeoque esse remedium ad curandos morbos, ac maxime febres a quouis putrescente humore oriundas , praeclare accommo
Verumtamen neque hae rationes mihi quidem tales videmur, quae apud viros
doctos quicquam ponderis debeant habere. Quinetiam ut liberό dicam) equidem censeo nostros hirudinarios magis leui quadam prudentia motos,quam ulla ratione adductos huiusmodi medendi institutum probare, ac defendere. Nam cum viri solertissimi satis intelligant, venae sectionem nescio qua praetentis tem-I oris iniuria ita male audire, ut plerique aegroti, adstantes , arque in primis mu-ierculae eam libenter declinent, saepius vel praesidi j nomen horrescant, ut illi quoque istud periculum declinent, dc propriae famae consulant, ad alios mittendi sanguinis modos confugiunt , quos plerique omnes non inuiti suscipiunt, de qui omni vacant infamia, nec medici existimationem offendere potaiunt. Sed ij memoria repetant , Deum Opt. Max. nostrarum cogitationum esse cognitorem, ac vindicem; neque solam turpe esse, vel um etiam detestabile,
126쪽
siquis inanis gloriae , aut tristis auaritiae stimulis excitatus simulandi, & dissimulandi artem exerceat, neque eam fidem , 8c ingenuitatem semper adhibeat, quae hominem philosophum, de Christianum decet. Itaque infelices medici, quitum aliis multis incommodis assidue torquemur,tu rei capitalis ingrate,impieq; freque ter acculamur, ae fere cogimur culpam interitus aegrotantium sustinere,
debemus contra proprii offici j conscientia nosmet ipsos se stentare, dc consolari, neque ullo unquam tempore ab iis discedere , quae ratione , ac summorum virorum authoritate nobis iamdiu praescripta sunt. Sed redeo xd rationes aduersariorum. Idnegari nec potest, nec debet, de quo inter omnes conuenit, missionem sanguinis, cx qua uis parte ille mittatur, ad uniuersi corporis vacuationempe itinere: sed ait Galenus id non fieri similiter, ac celeriter ex omni vena. Quare alio loco laudat hippocratis diligentiam, qui docet, in morbis acutissimis internam dextri cubiti venam secandam esse, ut quae omnium velocissime, Sc plurimum principes partes evacuet. Et quicumque nihil putant intereste ,hanc vel
illam venam quis incidat, opinantes undique fieri aeque essicacem totius corporis vacuationem, quorum Galenus mentionem facit aliquando , ij turpiter falluntur , de communem doctorum hominum consensum perturbant. Quandoquidem Galenus, 3c cum eo probati omnes medici volunt, ut variae corporis partes laborent, ac res ipsa postulat, modo uriam, modo alteram venam secari. idque non minimi interesse. Quanquam igitur 3c nos fatemur non inulti,uenas haemorrhoidas utcunque univcrsum corpus posse vacuare , verumtamen si memoria repetantur, quae sunt de hac re tradita superius, nemo item mihi potest negare, illas nec celeriter, nec tutδ, nec probe talem, de tantam vacuationem
perficere, qualis, dc quanta plerumque est opportuna, dc perficitur sectione venae. Nec certe Hippocratis, dc Galeni testimonia sunt ab huiusmodi sensu aliena. Primo loco numerantur fere omnes corporis partes, per quas redundantes humores conuenit vacuare : ex quibus medicus seligit modo unam, modo alteram, modo plures, ut fert opportunitas morbi, aetatis, habitus, consuetudinis, dc rerum aliaru, quae eandem habent rationem, in primis autem ut ducenda excrementa postulant. Quamobrem sicuti nonnumquam utitur vomitu, si laboret venticulus i clystere, si cxcrementa contineantur in intestinis ; quod pariter de caeteris partibus statuendum est, ita etiam fieri potest, ut ex usu futura sit vacuatio per haemorrhoidas , nimirum si illae antea fuissent retentae, si sortὸ morbus fuerit melancholicus , atque atram praecipue bilem ducere expediat. Alioqui nisi hanc interpretationem recipias ut fatearis necesse est, de vomitu,& clysteriis cunctos duci humores, de communem fieri corporis vacuationem. Quare equidem non satis intelligo , quomodo hic locus sit ab aduersariis. Porro haemorrhoides authore Galeno tantundem valent,si aperiantur, ac sectio venae ,hac speciat im adhibita coditione, si antea sanguinem profundere eoniacuissent, dc nunc sint restrustae; quod rationi maxime conuenit. Etenim si accidat, ut propter re tardatum, aut restrictum fluxum huiusnodi venarum aliquis laboret lassitudine ex cacochymia,cui sit adiuncta sanguinis plenitudo de qua agitur loco ab aduersariis citato; vel alius praeterea ad ut morbus, vel affuturus timeatur , nulli dubium ei se debet, quin illarum apertio sutura sit opportunissima. Sc valitura tantundem,ac sectio venae:utpote quae proxima caulam morbi respiciat, dc auferat.
Quid enim tunc aliud agendum fuerat Quippe est necessarium naturam podere... insolito
127쪽
in solito oppressam , dc afflictam illo deposito recreari & restitui. Hoc ilena statuit Galenus de mensibus mulierunt, qui eadem ratione , nisi retineantur, non debent prouocari. Verum quid sobsecro istud conuenit cum aduersariis,
qui siue haemorrhoides quodam tempore , siue nunquam fuerint aperta: ε, siue iam tumeant, siue non tumeant , fere semper , nulloque adhibi-bito iudicio consueuerunt tuas hirudines administrare. Sane mons Galeni amente istorum mihi videtur esse longe aliena. Scio nonnullos doctos viros aliter ad hunc locum respondere , qui prorsus negant haemorrhoidum apertionem eandem praestare operam , quam prccstat lectio venae. Quare arguunt Linacrum, quasi parum accommodate Graecani vocem tantumdem Ualcus, fuerit interpretatus. Verum mea sententia res csh parui, forte etiam nullius momenti. Non nego equidem, Linacrum fidelibus eam vocem verter e,illiusque vim magis explicare potuisse, si pro,tantumdem valet, proportione respondet,aut quid tale fuisset interpretatus: sed quouis modo cani vertas, eadem
se mihi videtur esse significatio. Namque Euclides, & Aristoteles exponunt s. Etim. GLagiam, ut nomen sonat, aequalitatem rationis: ac si vere attendis, unum- El. c.
quodque corum, inter quae cadit proportio, eandem fateberis in proprio genere vim habere. Sic apud ipsum Aristotelem in libris de Animalibus spinae piscium proportionem habent ad olla terrestrium animalium : sic squamae pennis auium proportione respondent : sic alia passim non desunt exempla.
Quocirca nostra nos responsone erimus contenti, quam credimus cum veritate,& Galeni mente prorsus consentirc. Immo vero mihi videor posse hinc colligere certam regulam ex Galeni disciplina, venas scilicet haemorrhoidas minime proin portionem habere ad sectionem venae, nec esse aperiendas , nisi fuerint retentae:
namque Galenus illud scribit aperte , Ac adhuc apertius se ipse declarat inquiens, si non illae fuerint restrictae, harid esse aperiendas, sed illarum vice faciendam esse mxlleolorum scarificationem. At vero duo loci Epidemiorum videntur maiorem continere difficultatem : sed tamen cum certum sit viros grauissimos sibi omni ex parte , ac perpetuo conuenire , non est dubium, quin illi quoque possint commode ad veritatem referri , explicari. Puto igitur Hippocratem priore loco sermonem habere de pleuritide , peripneumonia, caeterisque morbis, haud generaliter, sed de iis tantum , qui ab uno potissimum humore melancholico originem habent. Namque ut Galeno placet si haemorrhoides fieri nullo modo Pollunt, praeter quam Vno in primis coaceruat Ohumore melancholico ; si exciem superuenientes' nequeunt iuuare delirium ex flaua bile oriundum, qui fieri potest, ut pleurit idem . peripneunoniam & alios morbos ex hoe ipso humore ortos possint praecauere. Galeuus insuper hanc interpretationem manifeste confirmat , qui interpretans hunc locum , nonnullosque arguens,qui vocem sphagedaena P ad ventriculi vitium reserebant, nimirum quando ille vehemeter cibum assumit immodice, nec satiari vorando p .htest;haec habet Porro nonnulli phagedaenas multorum ciborum eius esse voluc-ICrunt:quos de ipsos a vitiatis humoribus immodicos edendi appetitus cxcitantibus
prouenire, & a nobis conceditur. Non tamen huius malorum succorum copiae,
sed melancholiae potius haemorrhoidas mederi statuimus. Quippe huiusmodi
succorum frigidus acor talem ciborum appetitum excitans de in nonnullis haemorrhoidas habentibus interdum inuentus est. Cum ergo Galenus confirmet
128쪽
expresse,venas haemorrhoidas purgare minime copiam malorum succorum generaliter, sed potius melancholicorum,quaeso quomodo pleuritis , peripneumonia, ac caeteri morbi, nisi ab iis ipsis humoribus melancholicis oriantur , pomunt
illorum opera desinari Ac sane res mihi videtur manifestior, quam ut indigeat longiore explicatione. Venio ad posteriorem locum cuius series uniuersa per nos Latine reddita ita habet.Plurimi autem circumscribentes ipsam per se ipsam Iropositam dictionem, principi u sequentis fecerunt;videlicet, nigrae bilis, ut simie haemorrhoidi. Quod quide igit ut melacholiae ab haemorrhoidibus iuuentur ex iis est qua manifeste apparent: δc multos vidimus ex eius suppressione melan is cholia correptos; aliquos vero non solum semel, vel bis, sed & ter, dc quater in ,, melancholiam incidi Isse , smul ac constitit haemorrhois: aliquos vero singulis 33 annis in passionem incurrit Ge, nisi anticipassent iuuari ves per haemorrhoidem, vel per purgationem nigrae bilis. Plurimi quidem igitur ex his sanguinem ni in
νε grum euacuant per haemorrhoidem ; non tamen omnes. Fit igitur non una de
, , causa haemorrhois, sed aliquando quidem ipsa natura purgante melancholicum ιν succum, aliquando veId multitudinem vacuante, sicut in illis quoque , qui, bus sanguis per nares emuit: est verδ quum vena ob vim eius, quod in ipsam ,, dccumbit, adaperta absque eo ut natura consul tb hoc faciat I propterea &υ quod euacuatur, interdum nigrum non est quamuis natura, Ut nigrum evacuet ιν apertionem faciat: contingit vero aliquando euacuato prauo luccedere id, quod
x, utile est quando vas non prius sit occlusum, sed amplius adapertum manserit.. Iuxta propositam igitur dictionem non hoc 'dicere iplum existimanduin est, quod omnis haemorrhois nigram bilem euacuet, & propter hoc melancholicos
iuuet quidem facta, dat vero cohibita , & quod aperienda sit, si claudatur.
Hactenus Galenus;quem constat sermonem habere de fluentibus haemorrhoidibus. Itaque primum generaliter accipit,tanquam manifestum.& ab omnibus concessum, haemorrhoidas iuuare melacholiam, qui affirmat multos huiusmodi purgationi ante assuetos, illa deinceps suppressa fuisse melancholia correptos,& semct,& bis,& ter,& saepius insinullos incidisse in morborum quotannis, nisi tempore opportuno prius sibi cauissent , aut aperta haemorrhoide, aut expurgata ni-3.o Numa gra bile. Cuius quidem rei scribit alias elegantem historiam de L. Martiora Mi. 1. . viro illustri, qui cum singulis annis in melancholiam incurrere consueuisset , ac
medici illo tempore vulgo habiti principes, sed reuera ignorantes , de stolidi pituitosum,& biliosum humorem purgarent, nec proptcrea proficuret quicquam, tandem conuocato Galeno, & illo authore , purgato humore melancholico,
statim est a melancholia liberatus: neque veris solum a praesenti morbo liber euasit, sed etiam facta deinceps purgatione, & vere , & nonnumquam autumno, numqua pollea, summa cu Galeni laude,eiusmodi malo correptus est. Quoniam vero aliquis potuisset existimare generaliter,ac perpetuo per haemorrhoidas pumgari sanguinem melancholicum, ex quo multa absurda potuissent contingere, idcirco hac rem declarat diligentius aitque, plurimos quidem lic minta per hasce venas purgare nigrum sanguinem, sed tamen non id in omnibus , ac semper fieri. Quippe fit,ut haemorrhois sanguinem tundat propter duplicem causam; ἁ-
teram,vacuante communem humorum multitudinem sicuti iis accidit, quibus
sanguis per nares effunditur.Quod ad priore attinet, satis docuerat in aphori sinis propter
129쪽
propter multjtudinem, & cras studinem sanguinis ora venarum aperiri, iocinore in ipsas faeculentum, & melancholicum sanguinent reiiciente , nec de ea longius agendum est. Quod vero pertinet ad causam posteriorem , placet Galeno sanguinem per haemorrhoidas emitti adeo profuse . quotiescumque sanguis violenter, & facto impetu praecipitat ad eas venas, ut propterea facilc aperiantur. Id quod usu venit praeter propositum , & institutum naturae: cuius rei illud certissimum est argumentum, quod sanguis, qui educitur hoc tempore,
interdum niger non est ; cum tamen consueuerit natura propter eam maxime causam eiusmodi venarum apertionem facere, ut nigrum sanguinem vacuet.
Sed aliquando etiam contingit, purgante natura, & utiliter quidem sanguinem prauum , ut probus quoque deinceps sequatur & profluat, quando scili- cet non in tempore vasa fuerint interclusa, sed tardius, quam deceat, aperta permanserint. Porro quae hic scribuntur 1 Galeno, praeter quam quod maxime congruunt cum ratione , quotidiana experientia possunt coufirmari; nec puto esse aliquem in artis operibus vel leuiter exercitatum, qui non hasce varias fundendi sanguinis causas, de rationes animaduertit saepenumerδ. Ex iis
tandem colligit Galenus, in proposita dictione Hippocratem non id voluisse, de docuisse, quod quaelibet haemorrhois , de quouis modo aperta nigram bilem vacuet , dc per consequentiam facta quidem iuuet, cohibita autem laedat nictancholicos, ac propterea si contingat eam claudi, reserendam esse : cum reuera haemorrhoides tantummodo illo tempore, cum purganx sanguinem melancholicum , sint accommodatae ad curandos, de prae cauendos morbos , qui ab succis melancholicis oriuntur. Quae sane conclusio, de doctrina admodum conuenit cum iis, quae ab eo tradita sunt, tum aliis locis , tum maxime commentariis Aphorismorum, quae temere hic non sunt repetendab. De hoc loco mihi libuit
paulo plura dicere , quod sciam, hirudinarios hoc potissimum Galeni testimonio suam fundare opinionem ; sed quanta cum ratione id faciant, alij viderint.
Nam sicuti constat omnes venas totos continere quatuor humores, & qualibet earum aperta communem v I cumque fieri corporis vacuationem ; de qua re satis
diximus superiore disputatione ; ita altera ex parte puto manifestum esse in G leni disciplina, Jc hic,& ubique venas haemorrhoidas habere peculiarem praerogatiuam recipiendi, & purgandi cumprimis humoris melancholici, ac propterea iuuandi morbos , qui ab illo oriuntur: illud non addo , si haemorrho1des
interdum caeteros humores a melancholico deiiciant, eiusmodi vacuationem esse praeter institurium naturae, inutilem, ac periculosam, minimeque illi assuescendum. Scire conuenit inquit Galenus) non semper boni consulendum esse ut san- 3. da m-guis per infernas partes, & haemorrhoidas estiuat: sed tum denique cum nigra ri M. O. excernuntur, & cum hominis natura multum huiusmodi humoris accumulat; italioqui natura non est tali vacuationi assuefacienda. Quippe quae Virumque Mexcessum periculosum habeat; de cum sanguis ultra modum excernitur,& cum raex toto cohibetur. Sic Hippocrates generaliter pronunciat, sanguinem , qualis- Α η ἡ s cumque sit,superne ferri, malum esse; infernὸ autem bonum, dummodo ille niger deiiciatur, hoc est Galeno interprete, quando hominis natura multum huiusmodi accumulauerit languinem,&αQuod si haec naturae lex ita se habet, i a satis
debet constare,neque artem illius imitatrice debere,aut posse per haemorrhoidas
130쪽
communim corporis vacuation in adeo frequenter tentare, ut fieri hoc tempore videmus. Domum venio ad eam principalem rationem, cui nitens aduersarius hirudinum usum tantopere probat, atque extollit nimirum quod talis vacuatio careac omni periculo, neque ullum viribus,quantumuis labefactatis , detrimentum posiast asterre: quo praecipue tempore,ac morbi progressione Armat illarum usium eia se quammaxime commodum. Tametsi neq; hac in re satis ille sibi ipse constat, qui vicibus etiam bene valentibus, statimq; principio morbi hirudinibus frequetissime uti solet. Sed huiusmodi quoque ratio non ita magni ponderis apud me esse potest, amque si quaelibet missio sanginis quod antea iam satis confirmauimus perpctuo robur virium desiderat , quamobrem hirudines detrahentes singuinem habent hanc praerogativam , ut viribus etiam vehementer debilibus tuto possint administrari Neque scio equidem, dummodo eandem sanguinis mens iram ducas, cur vires magis altero, quam isto modo reddantur infirmiores. Fieri sane potest aperta vena principali, forte etiam facto amplo soramine, adeoque proxime educto sanguine, veluti ex proprio fonte, ut una cum illo spi-- ' ' rittis magis largiter,& copiose essiuat, quam apertis haemorrhoidibus. At vero eiusmodi virium debilitas , si Galeno credimus, leuissima censenda est, ac nullo iacgocio porcst rcparari. Immo etiam si quis serio velit hanc ipsam rationem virium ac tutellam considerare,is festasse non verebitur sectionem venae hirudinibus anteponere. Si quidem in scotione venae maximum id bonum est quod tuo arbitratu vacuationem potes sistere , ac rursum quo tibi placuerit tempore, irerum ut fluat permittere , sicuti res postulat. Contra autem vix puto fieri posse, ut trudines congruam , determinatamque sanguinis quantitatem eliciant, quae ad vires habeat proportionem;quando non solum praesenti tempore illis proxime ablatis , sed etiam post unam, aut alteram diem , non satis obducta vulneri
cicati ice,aut propter alui deiectionem, aut propter aliam causam vulnera qua doque refricatur,& aperiuntur , adeoque tantam sanguinis copiam profundunt ut nullis medicamentis non sine insigni virium iactura possit cohiberi. Α-ge vero ; finge quempiam febre , aut alio morbo laborantcm , qui vires habeat imbecillas , simulque vacuationis indigeat. Quid nam docet Galenus per id temporis faciendum essesAn forte usum hirudinum , & haemorrhoidum
apertioncm commemorat An magis instituta ea ratione curandi quam vocat per epicra sim, bis, ter, tu saepius iubet venam siccandam cite; de qua re dixiamus antes, quod est fatis. Praeterea vero cum haemorrhoides naturae ductu, ac
per se fluentes melancholicum sanguinem plerumque deliciant, mihi prorsus non costat, an illa: apertae hirudinibus possint hunc ipsum humorem emittere ; canilcmque operam praestare. Namque vere ego non verebor assirma
re totos sex & triginta annos, quibus sine intermisIione medicinam facio, quamuis diuturna adhibita obseruatione, me numquam vidit Ie hirudinum opera crassum ,& atrum sanguincm sui si eductum,uno in pcrpetuum fluente sanguine flauo,ac propemodum rubro,quem puto e sic partem illius tenuiorent. Id quod fortasse propter eam maxime causam heri solet , quod hirudinum vulnera sint angustiora; quam ut crassior ille sanguis possit pertransire. Ac sane cum statutum si Galeno , ac caeteris bonis medicis, ad mittendum sanguinem mulanch licum illam este adhibenda cautionem, ut forame vcnae late pateat, vix licet cogitare,quo