장음표시 사용
161쪽
Morbi principium, statusque sine dubio intelligeda sunt ea communia tempora,
quae coctionis signis definiuntur, atque adeo latitudinem continent: motionem vero Galenus,interpretatur eam potissimum vacuandi rationum, quae per magnae fit remedia, nimirum missionem sanguinis,ac purgationem. Haec igitur in princiliis morboru,in quibus expedit movere,quando scilicet speratur aegrum conua- iturum axime iunt opportuna maiori quidem ex parte venae sectio, nonnumquam purgatio; ut minorem eo modo redditam materia natura fac: lius coquere possit in statu autem minus illa videntur couenire propterea quia tunc in morbi coctionem natura vehementer incumbix;quo tempore importunum,ac superuacaneu est aliis vacuationibus aggredi illam, & lacessere, tu aliis de causis, tum praecipue quoniam vis animalis omnino defatigata laborat. Haec Hippocratis estiententia, Galeriique interpretatio satis manifesta. Ac forte hactenus conuenit nobis cum aduersariis, sed est alia deinceps inter nos controuersa. Etenim quod Galenus assirmat , principio morborum conuenire aliquando purgationem, nos istud c aliquando interpretamur . & in angustum d ducimus, quotiescumque materia turget ili contra id exponunt, & amplificant, quotiescumque humores vel quantitate, vel qualitate,vel aliis modis homini periculum facessunt.V tri autem magis vere, de ad Hippocratis Galeniq; mentem loquatur, is facilε iudicium feret,qui totam rem diligenter voluerit aestimare, & ad eorum dogmata reserre. Primum igitur cubi Hippocrates & Galenus aperte, & frequeuter decretum fecerint, humores crudos,neque in principiis purgandos esse,hac una excepta conditione,nisi turgeant,id quaero .an aliud ab illo decretum fieri hoc loco potuerit non arbitror. Siquidem tam certum est,quam quod certissimum, viros omnium grauissimos sibi ipsos perpetu b, & constanter conuenire, omnibusque in locis unum, atque idem prorsus docere. Deinde quid est, quamobrem Galenus velit
purgantia medicamenta principio morborum tantummodo nonnumquam conuenire Ego quidem puto aliam nullam rationem posse excogitari, aut concipianimo,nisi quoniam humores minus sepe turgere solent:Quod si illa iam forent congruentia,quoties humores sunt vel multi,uel vitios, vel in parte principe,vel aliter insens ut isti interpretantur,vtim non aliquando,sed saepe, ac sa pius, immoeria in sere numquam non serent exhibenda. Hunc vero esse legitimum senium istius loci, facile,& euidenter demonstrat modus loquendi, quo Hippocrates, &Galenus utuntur,quotiescumque sermo incidit de purgatione humorum turgentium : aphorismo enim Q. - Plurima non Iurgent , aphorismo 24. In morbis
acutis raro,&c ε Quoniam raro inquit Galanus humores turgent. Qui quidem
sensus plane videtur conuenire, unusque, & idem esse cum hac Galeni locutione, qui scribit, incipientibus morbis purgationem competere aliquando, nonnumquam interdum, Graccἐνι-i. Ad haec, si placet,Philotheum quoque vetustulimum,eundenique optimum interpretem licet adiungere,qui in explicatione istius sententiae plane est a nobis, scribens cumprimis esse consulcrandum, aumateria turgeat,& tunc purgatione utendum: si vero non turgeat, a purgatione et Ie abstulendum. Caetersim aduersarij huiusnodi interpretationem non recipiunt, illimque duplici potissimum ratione conantur ccinuellare: altera, quod humines surgentes licet purgare non solum principio,sed etiam in statu,& omni tempore et quare
162쪽
humoribus competit purgatio non quidem parca, & minorati ux, sed integra, 6ceradicatica: quare prorsus vana, ac sutilis esset censenda ratio a Galeno posita, nempe darI medicamentum , ut hoc modo materia reddita minor facilius concoquatur: namque si turgentes humores semel toti vacuantur: ut nulli deinceps coquendi superlint amplius, necessarium est. Itaque concludunt aphorismum non pertinere ad humores turgentes, sed ad alios, qui non absolutam purgationem, sed tantummodo minuentem, & reliquiarum coctionem exposcunt. Etsi autem videntur istaec acuta, & ingeniosa, tamen fortasse longe absunt ab Hippocratis, dc Galeni mente; neque deest commoda ratio, qua possimus ad illa respondere. Ergo quod aiunt humores turgentcs non soliun in principio, sed etiam in statu purgandos esse, illud quamuis concedatur, cum Hippocrates hoc tempore non videatur purgationem prorsus prohibere, sed tantummodo consulere quietem esse meliorem; verumtamen illud addimus, vix fieri posse,ut in statu morbi salutaris humores turgeant, quando illi tunc temporis iam propemodum cocti sunt,& a natura superati; cuius gubernatione recti huc, dc illuc nequeunt vagari, ac tantam molestiam,vel periculum afferre. Quod vero affirmant , humoribus turgentibus conuenire purgationem completam , quae omni ex parte illos educat, ego quidem nescio an id vere affirment: namque si Hippocrates & Galenus generaliter , ac perpetuo abhorrent ab huiusmodi suminis,& extremis vacuationibus; de quare posterius disseretur rationi c5 uenit,inulto
minus eam conuenire turgentibus humoribus;qui incitata natura ad eorum expulsione,impetuosiore motu correpti, non admodum dissicit E videntur posse deduci : quocirca sui scribit Galenus) tantummodo aliquo indigent, qui veluti manum porrigat, illosque ad aluum dirigat, atque deducat. In quam sententiam eo libentius venio, quod Hippocrates huiusmodi purgationem concedit mulieribus utero gerentibus, quibus alioqui interdicit sectionem venae, dc quae
propter malias causas nequeunt tantam ferre purgationem, quae nimirum ad extremum deueniat, de quam isti eradicatiuam appellant. Sed esto: concedatur hic quoque summus modus purgationis. Memoria est repetendum, Galenum principio morborum probare materiae diminutionem, non solum per purgati nem, sed etiam per phlebotomiam: quinetiam eundem asseuerare, hanc maiori ex parti, illam non nisi aliquando congruentem esse. Quamobrem cum vere, proprie, atque ut plurimum talis humorum diminutio fiat sectione venae, in qua sine dubio pro parte residui sunt,qui posterius debent concoqui;tametsi turgentes humores toti ducuntur, adeo ut ne minima quidem eorum pars relinquatur.
cui concoctio pollit competere in posterum; pollet quis putare Galenum ad illud potissimum respexiste , quod communius est, Ac fit frequentissimE; illud autem neglexisse , quod rarius euenit. Siquidem quod ille docetὶ omnis doctrina ex
.L R. . Vniuersalibus secipit incrementum , quae si perpetua fuerint, primam habenteturi Asa . utilitatem I s Uero magna ex parie, secundam et quod si anceps quippiam,vel ra-AE T- rum fuerit, id ad doctrinam inutile censendum cst. Quare non sine ratione talem forte sententiae Galerii sensum posset aliquis elicere; principio morborum tum phlebotomiam, tum purgationem congruentem elle, ut ita minorata materia , si quae restat, facilius concoquatur: quandoquidem certum est non solum post purgationem , sed etiam post sectionem venae nihil prorsus noxii humoris reliquum fieri nonnumquam, statimque hominem ad bonam valetudinem re-
163쪽
dire: ut coligit pala strae perito laborante fibre synocha sine putredine, ac testari omnes possumus idem plerisque aliis euenire taepenumerδ. Verum postremo id non verebor asseuerare, dato medicamento, turgentes humores diminui , &quasdam reliquias adhuc superesse, quae dcinceps concoctionem desiderant. Quod ut demonstretur, duo humorum genera mihi videntur posse considerari: alterum eorum, qui mouentur; alterum illorum,qui firmati sunt:ex quibus cum sne ulla dubitatione fatendum sit, posteriores, saltem pro parte remanere post purgationem, dc concoctionem exposcere, utique ego puto fieri posse , ut pri rum quoque aliqua portio supersit adhuc, quae scilicet exeunte maiori portione haud moueatur amplius, isc in parte aliqua firmetur. Id quod eo magis videtur verisimile, quod Galenus istorum quoque humorum , tanquam non prorsus ad purgationem praeparatorum, dummodo fieri id possit, aliquam praeparationem desiderat. Atque istaec forte, etsi alicui videri possunt voluntaria,& ficta nostro arbitratu,a Galeni mente non abhorrent; qui sui vidimus paulo ante) scriptum reliquit, non nisi cum multa praemeditatione danda esse Purgantia medicamenta,quantumuis turgeant humores; partim quia potest elle,ut illi non ex toto sint apti ad eam recipiendam,neque tempus suppetit ad eorum praeparationem; partim quoniam fieri potest, tametsi ij forent quammaxime praeparati,ut alij praeterea adsint humores tenaces, crassi, & crudi, quibus nullo modo purgatio potest
competere. Demum vero mihi videor huiusmodi sententiam possie confirmare r.vb. ε. aut horitate Galeni, qui de purgatione humorum turgentium verba faciens, inter caeteras cautiones , ut ne illa temere fiat, recti futuri iudicii expectationem commemorat. Quod si turgentes humores toti purgantur, nullaeque amplius reliquiae supersunt, quae coctione , ac tandem crisi debeant expugnari, an non quae hibet iudici j expectatio inani ac temeraria censenda est,
Hunc locum tractaui longius, quod ille reuera sit dissicilis, S hactenus a nemine, quem sciam, fuerit satis explicatus. Vtcumque autem haec se res habeat, quaeso, attendamus parumper, quomodo isti,& quantum istius aphorismi obseruent praecepta, de quo tantopere digladiantur. Docent Hippocrates,& Galenus, incipientibus morbis, si quid mouendum videtur, hoc est inmotbis salutaribus, mouendum esse,maioraque aggredienda praesdia, sepius quidem sectionem venae, quandoque purgationem: in statu vero quiescendum. Atqunsti tam seuerii si Diis placet) veterum dogmatum propugnatores perpetuo mouent, in morbis salutaribus, mortiferis; acutis, diuturnis; cum febre, sine febre; in omnibus
mouent:mouent in principIO,augmento, statu,declinationesilli ad summam nuc. quam,& numquam requiescunt. Prqterea cum irequentior esse dcbeat,immo vorti frequentissimus usus phlebotomiae, rarior, immorarissimus purgationis, illam rarissime administrant, Lac frequentissime , vel verius perpetud utuntur. Vt interea neque illud praetcrmittamus, quod alioqui magni interest, complurcssere numquam veriae sectionem aggredi, nisi antea semel, sorte etiam bis,ac saepius purgante medicamento usi fuerint; quod sine dubio commodam remedi joccasionem perturbat, protiusque a Galeni disciplina est alienum , qui docet principio morborum alterutram,vel sectionem venae, vel purgationem, minimEutramque esse opportunam : adeo ut, si quis diligenter hanc medendi rationem animaduertat,quae hodie iam commvn. fere est, ac vulgaris, nihil illa turpius,
nihil ab Hippocratis, di Galeni decretis alienius possit excogitari. Porro quum Diqiligod by GOrale
164쪽
Manardus contendit, propter insiguem crapulam de omnino corruptum nostrorum temporum vivendi modum , longe crebrius, i mrno etiam semper administranda esse medicamenta, non ego in eo multum laboro . an praeterito tempore
homines magis parce S sobriὶ viverent, quam praesenti, qui alioqui memini 6 v. apud Galenum me legille nonnumquam ut interim Seneca, de alij quamplurimi praetermittantur hanc superioris saeculi cal amitatem, S intemperantiam deplorantes P usque adeo suo tempore auctam esse, atque ad summum deuenisse victus incontinenti xm, & omnem luxum, ut nihil addi praeterea posscisi quam
praecipue causam, Sc mulieres , dc eunuchi iam podagrae non crant immunes. Sed euo; nostri homines magis, quam caeteri omnes intemperatc,ac di s lute vivant,ego quidem hanc rciri in contrariam partem interpretor; atque hac in primis ratione moueor. Vt crcdam quo inagis aucta est omnis vivendi licentia , eo
magis abstinendum esse a medicamentis : siquidem fieri aliter non potest, quin istae e delitiosa S: dissoluta vivendi rario,& multos, de vitiosos, dc crudos hum res gignat multasque obstructiones cssiciat,& alia mulsa incommodaeli culti a Lserat quae solent difficiles, importunasque purgationes ccddcre., .nb,ν. 3. V. Nobis tinquit Galenus qui extenuante victu ucimur,de quo integrum scripis simus librum, nihil tale accidit. sed omnium, quae in corpore sunt praeter natu-2.6 Fra. 7. ram,purgationes sine ulla molestia, ac celerrime peraguntur. Rursumque de ex-
, , hibendo albo veratro sermonem habens, fortasse s ait tunc illud tuto dabat Hip- νγ pocrates,ob victum,quo homines, qui ab eo curabantur ,uti consueuerant, non D voluptuosum, Sc mollem, sed Jc multis laboribus occupatum, dc cibis conten-M tum paucissimis, ita ut crastitudo humorum colligi minime posset, quam otia,&repletiones procreare certum est. Nam si qui moderate, & cum ratione uiuunr, facile ac feliciter purgati consueuerunt, ut ij contra, qui immoderatc, Sc omnino male vivunt, aifficile, infeliciterque purgentur, necesse cst. Insuper quid ita propter victus incontinentiam magis commoda censenda est purgatio , quam 1 .aph. 17. phlebotomia Z Vbi cibus sinquit Hippocrates praeter naturam copiosior ingeis stus est, hic morbum facit. ostendit aut ein sinatio. Quam sententiam Galenus interpretatus haec habet. His quae prius dicta sunt, ita se habentibus, hoe est, ubiis copiosior praeter naturam in corpore cibus contineatur , si adhibita vacuationeis aegrotus leuabitur,argumento erit morbum aduenisse ex cibi multitudine. Quod is autem vacuationem simpliciter dicere Hippocrates consire uerit, quando hutno- ,, res omnes aequaliter vacuantui; purgationem vcro cum sua qualitate peccantes,, educutur,meminisse oportet; dc quδd praesens sanatio non a purgatione sit facta, o sed vacuatione id opinionem de plenitudine conii rinat:Euacuatio autem aequabiliter quae quidem exquisitissima est, fit per venae sectionem, &c. Huiusce rei siquis id velit,apud Hippocratem, atque Galenum illustre est exemplum Athlet rum, qui studebant cibis multis plurimumque nutrientibus repleri,S hac ratione robur, 3c molem corporis sibi comparare: quorum tamen habitum illi iubent protinus soluendum este, minime purgatione, icd una potissimum sanguinis detractione. Tametsi enim Hippocrates ait absolute talem habitum soluendum esse , Galenus sane docet id heri vacuatione,nimirum secta vena. Quaeso enim ruomodo bonus habitus sine ullo humorum vitio , atque adeo insignis admo-
iura plenitudo, aqua imminet periculum, ne vasa rumpantur, Vel calor natiuus extinguatu commode solui aliter potest, quam communi vacuatione'siquidem
165쪽
certum est, purgationem minime omnes humores, sed unum tantummodo, aut
allexum , Ac eos quidem vitiosos ducere posse. Ac prosccho propter hanc ipsam Praecipue causam Galenus interdum scriptum reliquit, longe deterius curari diuites, quam pauperes. Quoniam sinquit) maior eorum pars sanguinis missionem propter mollitiem non admittit, tametsi magis, quam pauperes redundantiae sanguinis affectibus sunt obiecti ut qui magis cibis se impleant, atque in otio vivant Et alio loco docet si homines fuerint in vi mi intemperantes , plenitudinem haud medicamentis, sed missionem sanguinis fore tollendam. Cum igitur doceant Hippocrates, S: Galenus , athletis, diuitibus , ac generaliter omnibus , quicumque copiosiora sumunt alimenta, adeoque malorem sanguinis copiam coacer lant , sectionem venae, minime purgationem conuenire, id quod plane rationi est consentancum , non ego satis intelligo, quomodo contrarium colligat Manardus,velitque hoc fundamento frequentem medicamentorum administrationem comprobare.Sed hac de re satis. Deinde Manardus opinionem suam tuetur exemplo, authoritateque Hippo
cratis , & Galeni, quos ait pluribus in locis principio morborum purgantia medicamenta dedista, atque ea quidem validissima. daque primum in medium profert Hippocratis locum, ubi curando pleurit idem iubet dolore descendente ad hypochondria dandum esse veratrum, ac peplium: qui profecto non solum
communi dogmati manifeste aduersatur, quo docemur humores crudos haud esse purgandos, sed alteri quoque eiusdem Hippocratis , ac libri sententiae vi detur esse oppostus, quae per initia inflammationum prohibet quaelibet purgantia medicamenta. Atque equidem nequeo negare, quin locus sit valde obscurus , atque dissicilis ; quod alias quoque sum confessus: idque in primis arguit perplexa de ab Hippocrate quoquo modo dissentiens Galeni interpretatio:quare
nobis liceat quod olim sumus polliciti ) in explicatione illius versari ali
quam diu. Nonnulli igitur hunc locum interpretantur, quasi Hippocrates velit dandum esse medicamentum post praetergressum principium morbi: quandoquidem adhibitis antea sementis , verisimile est dolorem iam longiore tempore durasse, totumque principium praeteriisse. Ac sane videtur Galenus huiusmodi interpretationem confirmare. Cum enim Hippocrates scriptum reliquisset paulo ante, quibus lateris dolor est assiduus, calidisque sementis non remittitur, ac sputum non procedit, hos in mortem duci praecipitcs, si quis eis pii sanam dederit, neque rius dolorem vel secta vena, vel purgatione soluerit; ciusmodi sententiam Ga-enus explicat, quas ille de morbi vigore loquatur, his verbis; Si quis igitur ptisanam dederit ;aualis, misi φλεγμονῆι, hoc est vigescente inflammatione:ac statim tradidit indicia quibus appareat inflammationem ἄκαάγν. Scimus autem Vulgatum esse apud Hippocratem, Jc Galenum usurpari de summo vigore, & statu morbi ε, unde etiam dicitur , sicut, alias diximus , Quare concludunt fuisse eo tempore statum,minime principium inflammationis. Sed expositio voluntaria est, & hos sesellit homonymia: neque Animeo in loco statum significat, sed magnitudinem, intensionem, & vehementiamria flammatiotiis, licet sit adhuc in principio: id quod ex eo fit manifestissimum, propterea quia inter signa, quae tradita sunt a Galeno, recensetur summa sputorum cruditas, quae necessario demonstrat morbum adhuc fuisse in principio.
166쪽
Verum ille se ipsi in planὰ interprctatur , cum ait. Est autem orationi additum aliud pleuritidis signum,eiusque non solum magnae,sed citam malignae,&c. Quae verba docent istorum expositionem esse perspicue falsam , cum per ακυζαζου pleurit idem affirmet aperte se magna, Sc malignam intelligere. Neque vero solum istac interpretatio repugnat illi loco, sed ab aliis etiam Hippocratis,& Galeni decretis est aliena, qui sine dubio praecipiunt & sectionem venae, Scpurgationem principio morbi, veteris praecepti memores , cum ille incipit, esse mouendum. Alioqui fatendum esset eos contra suam ipsorum disciplinam, augmento , vcl statu utrumque praesidium instituisse. Et quanquam sunt iam adhibita fomenta, attamen dolore perseuerante, Hippocrates decernit non esse longiore tempore calefaciendum. Quare protinus ad venae sectionem, vel purgationem aggreditur. Ncque est, ut quis miretur, principium pleuritidis longius produci potuis te,docente Galeno illud usque eo perdurare,quoad aeger pauca,&cocta incipit expuere: qued celebri pleuritico Anaxioni euenit non ante diem decimum leptimum. Postremo si Hippocrates non praecipit morbo incipiente
dandum esse medicamentum , temere, ac praeter omnem rcm it II Galenus Oppo suillet aphori sinum et primi libri,qui sine controuersa dena orborum principio loquitur. Itaque isti prorsus male sentiunt. Alij deinceps censent,Hippocratem mediocrem quandam purgationem, mi nimc veram,& integram,ac ferὸ alui lenitionem instituisset idque eo potissimum probant argumento,quod ille non utitur verbis φ .κωψ,aut κδLίρειν,quae apud eum proprie significant purgare,aut purgante medicamento vacuare, utens Ver bo μαλθα-,quod Graecis significat lenire, vel mollire: unde μαλ-χμώδη φαρυακα ab eodem Hippocrate vocantur medicamenta generis oleosi, ut quae adipibus constant, typo,resinis, butyro,ceta,& quae mollire possunt. Praeterea hanc opinionem confirmant, quae veratrum non sit aded terribile medicamentum, Vt Vulgo creditur; namque experientia docet illud purgationem facere absque molestia: cui postremunt videtur consentire Galeni testimonium, qui non est veritus eam purgationem, quae fit per veratrum in raphanos infixum, inter mediocres enu
Verum neque huiusmodi cogitatio mihi probari ullo modo potest. Etenim res ipsa, ac methodus curandae inflammationis aperte demonstrat, Hippocrati Unum,atque Idem propositum fuisse, tam secando venam, quam dando medica mentum,nimirum ut corpus uniuersum vacuetur, humoresque partim reuellantur partim derivetitur,ac partim demum ducantur de ipsa parte laborante:quod moderata purgatio instar lenitionis nequitperficere. Sic passim ubicumque traditur ratio curandi doloris, linter caetera praesidia fit mentio purgantium medicamentorum. In doloribus ait Hippocrates in proximum ventrem purga re, dc iterum:Quicumque dolor circa sedem thoracis non desinit , sectione venae,purgante medicamelo, &c. Galenusque in maximis doloribus nullum maius nou3t remedium, quam vel mittere sanguinem usque ad animi defectionem, vel purgare: quibus in locis illis utuntur perpetuo verbis Ο μαιάον, aut κα=alem. Sed quidὶ an non Hippocrates inchoantibus morbis si quid videtur mouendum, contulit ut moueamus scilicet interprcete Galeno, aut sectione venae,aut purgam ionei nonne alibi idem Hippocrates instituit purgationem, ut citius, ac facilius naz crisis,qui scribit elleborum nigrum magis quam peplium ventrem soluere, re
167쪽
cti sim iuuare an non Galenus hanc totam partem interpretatur, quas Hippocrates de purgante medicamento , integraque purgatione loquatur , qui decies
meminit purgantis medicamenti,& qui postremis ait pro elleboro,& peplio posse dari hiera diacolocyntidosy Igitur quanquam in praesentia Hippocrates utitur verbo ααλ εώι ν, nulli dubium esse debet, quin illud usurpet pro φορυασκε is sicuti aliis quoque in locis solet interdum usurpare. Atque hanc fuisse Hippocratis,&Galeni mentem,ex eo demum potest confirmari apertissime, quod illii posterius hac ipsa de re disputantes, nimirum de purgando pleuritico, si dolor fuerit sub
thorace, tuntur verbis di u ἐυμ, &-: ita ut necessario fatendum sit illos
utrobique idem sentire, etsi non eisdem verbis utuntur. Nec si quis hunc locum tanquam legitimum Hippocruis suscipere nolit, is Galeni interpretationem debet, aut potest repudiare, qui hunc ipsum locum proferens, dc exponens, haec habet; Pleuriticum nominauit, id quoci ab Hippocrate in legitima huius libri parte est dictum;vbi ita habentes pleuriticos purgat, utens verbo καλίρων.Quod autem pertinet ad elleborum,quanquam Metae potissimum,atque AEt ij testimonio addo,& longiore experientia probe scio illuci sue labore utramque bilem, ac pituitam purgare;Veruntamen negandum non est, medicamentum, si quod aliud,esse potens, ac validum, adeo ut plerique non solum recentiores, sed etiam veteres velint ab eo, tanqpam medicamento ancipiti,& periculoso esse abstinoae dum. Aesanὸ Galenus,qui id nonnumquam violentissimu in purgans medicamentum ap-l ellat ni fallor nulli bi eiusmodi purgationem numetat inter moderatas. Nam
ocus positus 2. de Artic. minime omnium pertinet ad hanc rem: quandoquidem Galenus ibi loquitur de elleboro albo , ac de purgatione per vomitum, minime per allium,scribstque haud exhibendum esse veratrum,sca raphanos, in quos antea veratri surculi fuerint infixi:quod etiam praesidium testatur caeteris omnibus medicamentis vomitoriis maiorem vim habere. Neque veris Illud ego nunc disputo , an cilcborum, vel alia medicamenta id genus parce exhibita moderatam purgationem possint essidere ; quod videtur fuisse praeceptum Avicennae: nam etiamsi id concedatur pro comperto habendum cst, humores ad hunc etiam modum moueri importune; quod posterius diffuse sumus confirmaturi. Sunt alij,qui velint,Hippocratem sermonem habere non de vera, ue exquisita pleuritide,sed de omni dolore,quicumque,& quouis modo latus occupat Quod
tametsi item , tanquam verum concedatur, cum sit mea sententia falsum , ego prorsus nequeo excogitare, aut concipere animo , quam praerogatiuam habeantistiusmodi humores crudi, qualemcumque tandem lateris dolorem cssiciant, ut cum ratione,ac tuto purgati possint; neque eisdem legibus subiiciantur, quibus subiiciuntur caeteri humores,qui exquisitam ericiunt pleuritidem. Post haec audio, celebrem quendam virum, subtilem nescio quam rationem excogitasse; quod nimirum dolore supra ascendente unum sit redundare succos tenues,& calidos,qui perpetuo superas partes petere solent;& quibus missio sanguinis bene conuenit: dolore autem descendente verisimile sit magis redundare crassos, & frigidos, qui suapte natura feruntur ad inferas;& quibus contra purgatio solet este accommodatior. Verum ea quoque ratio mihi videtur admodum Van ac futilis. Quod enim pertinet ad ascensum, descensumque humorum, id quiuis non inuitus fatebitur osse falsum, qui memoria roperat partes inseriores erysipelate, superiores cedemate frequenter laborare. Sed esto: dolore descenia
168쪽
dente sint humores crassi,& frigidi, tales ne principio morbi pugnantia medicamenta bcne fuerunt 3 Ego quidem id tantum puto abcsse, ut propter hanc ipsam rationem maxime censeam qualibet eo tempore medicamenti administrationem semper fore inutilem,ac perniciosam. Ludovicus Mercatus , cuius superius est facta mentio , censet Hippocratem dare medicamenta in pleuriti de praecautionis gratia ; qui scribit ad hunc modum. Sic profectio in pleuriti de praecautionis gratia prima, secunda , quarta die,& interdum quinta licet purgante medicamento uti : postea vero, aut cum fluxio iam cessauerit, nequaquam, sed cum ad maturitatem peruenit humor.Haec ille: de cuius opinione continuo disputabimus. . Franciseus demum Valleriola vir celeberrimi nominis ad explicandum hunc locum,&ad dissoluendam huiusmodi controuersiam , potissimumque ad concilianda ea duo loca secundi, & quarti libri quae tam valde inter se videntur dif- sentire, propria institutuEnarratione multum laborat, tandemque ita statuit; Hippocratem permittere utrobique usum medicamenti principio inflammationum ; altero autem loco, libro icilicet quarto, malam dumtaxat eorum opinionem redarguere , qui dato medicamento existimant humorem vacuari Inflammationis authorem.& qui inflammatam partem occupat ,quique iam extra vasa in vacua spatia delapsus succingentem costas membranam cistendit radeo ut per Hippocratem,Vailcriola interprete, initio pleuritidis,& caeterarum inflammationum liceat medico exhibere soluentia medicamenta ,dii modo ille noexistimet hac ratione humorem,qui inflammatum locum occupat,vacuari Τquan
doquidem crudo adhuc cxistente morbo, nihil ex parte affecta utiliter potest c- duci, sed illi tantum humores purgantur: qui in proximis inflammato loco venis atque locum implentibus , phlegmonemque irritantibus sita loquitur Valle-riola in m & qui in maiuscuhs , & remotioribus continentur : ut sere hac in re
Vidcatur conuenire cum opinione Mercati.V crum eminuero quam ista consiliatio sit absurda,unicuique satis constabit,quicunque cam seriem uniuersam, acrem ipsam vel parum voluerit animaduertere. Namque ut interea pCetermittantur caeteri humores in toto corpore contenti, & circa inflammationem vagantes,
quos ille ait certa ratione purgari, de quibus loquemur posterius ; quatenus ad alios pertinet morbum efficientes,mihi ab eo responderi velim , an forte Hippocrates curandos pleurit idem,in qua principalis est indicatio intellendi, derivandi,vacuandique a parte laborantc: dato peplio ,& elleboro nihil de ipsamet inflammatione duci arbitratus est ian validissima istaec medicamenta sunt adeo solertia , & intelligentia, ut alteros humores ducendo, qui aliis in partibus continentur, alteros, qui continentur in inflammatione, nolint irritare, & intactos relinquantὶ Venae sectio, quae hic sine dubio eandem praestat operam, quam medicamentum,non ne ducto sanguine usque ad mutationem coloras, parte aD
secta,& ipsa inflammatione quicquam detrahit λ Ego quidem nihil dubito, quin illa non solum de aliis partibus, sed de ipsa quoque parte inflammata valeat detrahere:ut non satis mirari possim quomodo valleriola audeat hoc ipsum negare ita enim scribit; Etsi eo usque mittatur sanguis , ut mutatione coloris vacuationis sufficientia indicetur, non tamen ab ipso mei loco affecto sanguis is educitur, sed a proximis loco affecto venis .Etenim praeter quam quod methodus cu-gandae
169쪽
ratulae inflammationis hanc rem nobis facile potest persuadere, Galenus testatur apertissime ex parte laborante sanguinem cetrahi. Venam cille ait in cubito secare oportet, quae sanguinem ab affecta parte & magis , dc velocius tum reuellere,ium vacuare possit .Et iterumὶ Quicquid sanguinis in phlegmone comtinetur , id caloris abundantia colore permutatur: reliquum autem in partibus omnibus simile manet Eam ob causam sanguine,qui in totum spargitur corpus, pituitosiore existente , rubicundior sane is erit, qui in eo, quod phlegmone obsideretur, latere continetur. Quod si sanguis in totum corpus diffusus tu-bidus fuerit, is procul dubio, quia ad phlegmonem est, adustus, allatusque in nigrum permutabitur: liuidus autem in ea , quae fit e rubido ad nigrum transmutatione, medium obtinct. Coloris igitur mutatio, sanguinis in particula imflammata transsationem sussicienter demonstrat.Hactenus Galenus; qui vallariolae sententiam demonstrat esse perspicue falsam , usque adeo plane, & apertε
rmans sectione venae ea non solum,quae circunstant inflammationem,sea etiaquae in ea continentur vacuui,ut nihil possit planius,& apertius assirmari .Sic alias ille docet, mutationem sanguinis haud estie expectandam propter inflammationis prauitatein,quando is interdum ita est loco impactus, ut aS eo nihil possit
Ad haee si vere Hippocrates libro quarto medicamentum non prohibet, sed eorum dumtaxat opinionem refellit, quid illud opinantur detrahere de parte in fiammata, quamOSrem Galenus docens generaliter crudos humores aliqua in parte firmatos non esse mouendos, quasi huiusinodi praecepti testimonium hanc ipsam sententiam in medium profert Z quamobrem ut supra diximus statuit hieram Themisonis tametsi leuissimum id est medicamentum, non ante coctionem, declinationemque internarum inflammationum exhibendam esse quam brem inflammato cerebro , pulmone, iecore, & aliis principibus partibus non statim licet medicamenta propinarc y quamobrem demum Hippocrates non solum medicos arguit, qui auclent medicamenta exhibere, sed praeterea multa quoque enumerat incommoda & pericula, quae ad eorum exhibitionem sequi deinceps consueuerunt ij a distenta salt) inflammataque parte non solum nihil adimunt, cum non cedat, quae adhuc cruda est affectio , verum etiam ea, quae morbo resistentia, & lana sunt, absumtint, contabefaciuntque, ac ducto ad imbecillitatem corpore morbus superior euadit,qui ubi corpus vicerit remedium non habet .Haec ille.Turpe quidem, ac risu dignum videtur, Hippocratem diuinum hominem arguere sententiam alicuius animo insitam , quae nulla damna potest afferre tum permittere, ut ille idem male agat,unde homini multa, ca-que grauissima pericula pollunt immincrc: si quidem parum interest omnino,
utrum dato medicamento medicus existimet duci humorem, qui inflammationem eme it,an magis alios,qui in reliquis partibus continentur, dummodo illud tuto liceat exhibere.
Vt semel dicam , bibita medicamenta de inflammationibus aut detrahunt , aut non detrahunt : si id assirmes: iam neque per te sunt exhibenda, quid cococta medicari oporrct: sin illud neges, quid refert, an falsa hac in rc medicus habeat opinionem, censeatque duci humores in inflammatione contcn tos, cum illi re ipsa non ducantur,neque duci ullo modo possint. Sententiam nostra,vel potius Hippocratis co firmat interpretatio Galeni qui posito aphotitata
170쪽
eoncocta medicari &c. t docet principio inflammationum medicamenta esse
prorsus periculosa,& importuna;contra missionem sanguinis maxime tutam, &accommodatam. Ac postremo si velis proxime superioris, atque istius sententia colligatione animaduertere, adhuc res tibi fiet certior, dc manifestiocicum enim Hippocrates secisset quendam veluti catalogum morborum acutorum, quos dixerat solui non posse, s quis principio , & ante missionem sanguinis, principale
eorum auxilium,voluerit aegros purgare, nunc propem dum reddenς rationem, iure optimo notat medicos, quicumque incipientes inflammationes medicamento soluere conantur. Quare ut concludam nulli dubiu esse debet,quin Hip-t,ocrates memor sui dogmatis, sibique ipse perpetuo consentiens , quemlibet eooco medicamentorum usum prohibeat: cuius quidem Praecepti rationes adebvalidas,& omni luce clariores adiungit,Vt pluribus non sit opus. Cum igitur ex tot interpretationibus nulla videatur Hippocratis , dc Galeni menti consentire; cum verus decretum satis habeat roboris, non solum generale, crudos humores nequaquam purgandos,oc mouendos, nisi turgeant, sed etiam proprium, principio inflammationum haud conuenire purgantia medicamenta,quid de proposita sententia tandem sentiendum est,quae initio pleuritidis,descendente dolore ad hypochondria,manifeste probat administrationem medicamenti Ego vero ad expediendum difficilem hunc nodum vere mihi videor assiimare posse, humores hoc tempore esse turgentes. Quod quidem multo labore speramus posse iis confirmare, forte etiam persuadere, qui memoria velint repetere, que ae significatione istius vocis diximus superius: Cum enim certum sit in di Laiplina Galeni,vere humores turgentes dici, non sollam quando veluti errabundi modo huc , modo illuc transferuntur, sed etiam quotiescumque absolute non sunt firmati, ac vel in toto corpore, vel in parte aliqua mouentur, addo etiam cum vix mobiles exeundi appetentiam, & inclinationem habent,quid est cur dolore descendente, succos haud stabiles, quique monentur in partibus inseris , de ad partes inseras, adeoque exitum sibi quaerunt, nolimus esse turgentes Sed
praetcrea audiamus interpretem Galenum , qui manifeste videtur hanc sententiam confirmare. Conliderare igitur sinquit in atque in memoria tenere nox oportet, &c. ξ Hippocrati placet usus ellebori, vel pepli j: Galcnus contra quasi animaduersonem ,& limitationem istius determinationis profert aphorismum a . primi libri, qui sui iusta vidimus in in morbis acutis non nisi rard permitatit usum medicamenti; neque vero id sine multa prie meditatione. Quippe itα
mihi videtur medicos reddere cautos voluisse , t ne frequenter purgantibus. medicamentis utantur: Etenim tametsi Hippocrates probat administrationem
medicamentorum, veruntamen cum pleuritis fit morbus acutus, caute omninoe
agendum est. Sed quam nam cautionem hac in re dccet adhibere' eam profecto, quae in cunctis morbis acutis est quam maxime necessaria, & ante omnia, vet , medicamentis purgantibus ab itinere oporteat perpetuo , nisi humores turgeant. Quod si Galenus hunc aphorismum ita obin est interpretatus , ut vere , & clare est interpretatus, iam nulli dubium Potest esse , quin utrobi Mevnum, atque eundem sensum habuerat, unamque & eandem interpretationem fecerit.Quin etiam si hosce duos locos inter se conserps, eandem sententiam, in magis eadem propemoda verba reperies in Vtroq; fuisse positam am quemadmodum Galanus ibi docete urgatieuem conuerrae principis morborum acutorum.