장음표시 사용
291쪽
inquit fuerit, in iis, nisi aetas prohibeat,& nisi facultas vitalis debilis appareat, vi
sectione venae curationis initium facere. Ex quo quidem vel unico loco satis: cuique potest constare,Galenuin in tribus principibux scopis, magnitudine mor. hi , robore virium, vigore aetatis perpetuo acquiescere , nec praeterea quicquam
attendere, ubi cuinque de mittendo , vel non mittendo sanguine con ullum capiendum e sL Sed Aduersiar ij egregium commentum audiamus: qui polita tota se-M ric dictionis Galenicae, liaec hance. In iis ego non video hunc auctorem aliquam. D fecisse mentionem quarti scopi, nempe magnitudinis morbi. Sed solum positari prius hypothesi de natura morbi quem statuit inflammationem existere, tribus
xi scoris contentus fuit; unus ab ipsa soluta continuitate sumebatur,&c. Qui uno verbo contendit non aliunde Galenum indicationem mittendi sanguinis clicere in praesentia,quam ex natura inflammationis ab humorum fluxione causata
D ratione vulneris, aut contusionis A Ita ut mirum ille inquit videatur mihi,quod is praetermisso eo , quod nullam difficultatem habet, recentiores obscuram faccro νν doctrinam volucrint,& Galeno, quod nunquam somniauit, imponere. γ Altera autem ex parte ten humani ingenii imbecillitatem) valde mirum videtur mihi, Aduersarium voluisse,& negare quae sunt apertissima,& rebus clarissimis crassas
tenebras offundere. Vter vero nostrum, iustiorem admirationis causam habuerit, quicumque amoris,odij,cupiditatis, inuidiae sunt immunes, tacite iudicabunt.
Quid i obsecro te ) apertius a Galeno dici potuit , quam , non absque periculo. lui iustu odi capitis dolor existit 8 & rursum , dolor capitis amplius inualescit, acipericulum inhcns,& praeceps. immincti'Quae obscuriores tenebrae veteri, & Οp- Αtimae meden si methodo obduci possunt, quam indicationes proprias cum communibus miscere, de confundete, in. primis vero scopum omnibus morbis com munem, J ιαγέon et egregiuiri,cxcellentem, caeterorumque omnium praestantiss-mum praetermirtcrc,atque euer tere Verum, cum Aduersarius ut puto) omnino
animaduertisset,Galenu nimis aperte alterius quoque scopi, magnitudinis morbi meministe, neque illud ullis modo negari poste , ad aliam cautionem confugit. - Quantuis ille inquit) hunc aiscetum magnum elle censeam, tamen prositeoris Galenum non accest .sse ad sanguinis missionem ob magnitudinem morbi sene-- nerarim sumptam ut illi contendere videntur , sed ob magnitudinem in specie,&c. : Quidcinceps longa oratione conatur confirmare methodum curandae in flammationis consistere in reuulsione,deriuatione,&c. Quae omnia nos illi non
inuiti iamdiu donauimus.& concessimus, donamusque , & concedimus in prae sentia Quod quidem certe inepte, & odiose millies cum illo repetendum non est. Sed ad rem . Auersarius profitetur Calenum no accessisse ad s anguinis nussionem ob magnitudinem morbi generatim silmptam .led ob magnitudinem in specie. Ego verb primum profiteor Aduersarium hic duplicem morbi magnitudinem palam agnoscere,& fateri,quam alibi non percipere se tradit. Deinde profiteor Galcnum varias hic sngulares indicationes potuisse, ex natura vulneris,do loris, inflammationis,&c. Sed neque alteram magnitudinis morbi praetermisisso. Priores singularia contraria praesidia praescribunt, neque unquam lectionem ve-Dae aut purgationem indicabunt, nisi illis posterior communis scopus, & maῖnitudo morbi coniugatur. Id quod ex Galenica serie fit apertissimum. Si quidem politis singularibus indicationibus, ponuntur singularia praesidia ad illas accom- Inodata. Polita communi indicatasne agnitudine morbi illatim unquit a venκ sectiu
292쪽
sectione principium curationis faciendum est.Sed Aduersarius rursum,miserum hunc scopum, cum quo inexpiabile bellum suscepit, aggreditur. Qui asseverans
minime illum ad seistionem venae necessarium este, sae nos interrogat. Dicant quaeso mihi, an venae sectio ob solam hanc administrabitur magnitudinem Ex eludenda igitur est sanguinis missio in inflammatione pericranei, quae quoniam Vsanabilis cit neque praeceps aliquod, ingensque periculum imminet, magna, illo- ' tum lententia dici non debet, si verbis supradictis magnitudinem intelligit mor- Vbi. At hoc reuera maxime absurdum est. Siquidem in omnibus inflammationi- bus, imminentibus , aut incipientibus citillime ab affecta particula te uellere oportet: atque si leuiora non satisfaciunt remedia,ad venae sectionem protinus Vaccedendum, etiamsi affectio sit facile eurabilis, nullsimque ingens, ac praeceps immineat vitae periculum. γ Ille hactenus. Si quis mihi narrasset, Aduersarium, virum apud plurimos magnae existimationis, bc qui tam Galeni cum si Diis placet ) se iactat, ut profiteatur se nihil asserturum , quod ab huius viri doctrina sit alienum, haec tam inania,& a vetcri disciplina aliena scripsit se equidem nulli. vel iurato id facile credidissem. Quaeso enim quid inam hi quid a Galenica doctrina
alienius dici potuit, quam sine magnitudine morbi ad sectione in venae esse deue-atiendunt 'Quaeso quid ille ad Galenum respondeat,qui toties,& tam aperte scribit, unam magnitudinem morbi, aut mittendi sanguinis, aut dandi medicamenti indicationem perpetuo sabministrare3 Qui aliquando cuidam aegroto laboranti pleuritide, interna inflammatione ex fluxione,& copia sanguinis, deficiente principe scopo,magnitudine morbi, noluit sanguinent mitte rei Sed quaeso,quid tandem Aduersiarius ad se ipsum respondeat, quem supra audiuimus asseuerantem; ubicumque morbi vigeat magnitudo, illic statim nasci indicationem,aut secandi
venam,aut dandi medicamentum purgans; sicuti e contra, omnino si amoueatura morbo magnitudo,talem indicationem c uanescere, dc prorsus superuacaneam esse ' Nos vero ad amicam interrogationem amice respondeamus cum Galeno,
Magnitudinem morbi pro indicatione quadam sanguinis detrahendi, vel purgationis adhibendae statuendam esse. Aded ex una parte magnitudine morbi vel praeiente, vel imminente, si caetera consentiant, de quibus alias, perpetuo ad se M ' . 'chionem venae, aut purgationem oporicat deuenire: ex altera autem, deficiente magnitudine morbi, utrumque remedium in perpetuum praetermittatur. Itaque
in inflammatione non solum peric ranci, sed etiam membranarum, & cerebri, si modo membranae, & cerebrum sineaegri periculo possunt inflammatione labo rare; imm5 vero in quovis alio morbo, quicumque omnis periculi est immunis, equidem censeo non sol uni non esse maxime absurdum, sed etiam rationi, ac doctrinae Galeni quam maxime consentaneum, sanguinis missionem perpetuo e
cludendam esse: sicuti modo in parua pleuriti de Galenum fecisse diximus : sicuti ipsemet Aduersarius non obscure consessus est. Quae deinceps in gratiam iuniorum medicorum ab Aduersario proponuntur ex Galeno, de missione sanguinis in febribus putridis,&cephalae a,ex iis,quae liactenus disputauimus,per se ipsa iacile corruunt: praeter quam quod opportunioribus locis posterius cosemur hoc idem saxum voluere. . Ac sane si ubique velim ad singula respondere, scribendi finem numquam faciam.
293쪽
De duplici viceris magnitudine. .
T s I non semel, proxime autem superiore capite de duplici morbi, magnitudine, variaque utriusque inaicatione diximus, quae fortasse cuique deberent satis esse, tamen rursum cogimur huiusmodi cram-ben recoctam deuorarer quanquam, si Galeno credimus, quod per se praeclarum,& utile est, id vel decies repetitum placere solet.Verba ex nostra disputatione petita haec sunt.Finge ulcus magnum in crure dextro: illud sumpta indicatione a morbo indicat praesidia vehementer exsiccantia. Sumpta autem indicatione a morbi magnitudine indicat sectione venae aut purgatione .Itaq; si omni u prirmi incidaturvena dextri cubiti,hoc pacto corpori uniuerso prospicitur,simulq; retrahitur humoru fluxio a parte laborante, quae propterea redditur libera ab inflammatione,& dolore,adeo ut eu ratione,tutinue possit admittere valeter siccantia medicamenta. Aduersarius. SHaec Ac obscure dicta videntur,& non bene distincta: obscurum est,quod dicunt, indicatione sumpta a morbo ulcus ipsuiu indicare valde exsiccantia,quia si per morbum intelligunt ulcus, ut ulcus est,hoc
non indicat propria natura, nisi exsiccantia, non valenter, ut illi dicunt, siccantia. . Si vero magnum ulcus audiant, ita ut sit morbus magnus distinctus ab ipso vicere,cu velint magni morbi indicatione differre ab indicatione magnitudinis morbi, adeo obscure loqui videntur mihi, ut fere creda ipsos propriam .ignorare VO-cem Et ego sane ita sum hebeti ingenioὼ non plane assequor quid animo concipiant. , Qui deinceps de duplici morbi magnitudine, atque illius indicatione
multa repetic,quae certe plane inania sunt , ac praetermitti omnino potuissent, si modo ille voluisset attendere,& inrelligere,quaecumq; hac de re Galenus apertὸ,& nos cum illo forte apertius non semel diximus. Verum cum illi omnia videatur adeo obicure,& non bene disti rusto fuisse tradita, ut fere credat nos propriam magnitudinis vocem ignorare, ae fateatur se non plane assequi,quid animo concipiamus, rursum conasi mur magis aperte, de distincte hanc ipsam rem explicareret,s fieri potest,ille laodem intelligat, nos propriam magnitudinis vocem non
ignorare,& quid animo concipiamus. Id quod equidem puto hactenus fieri non potuis te non quod ille tam hebeti sit ingenio; quod de viro Theologo, Philosopho, Medico praestantistii no dici non potest, nec debet; sed quod illius animus
aliquo affectit laboret.Cui quidem si voluerit accommodatam curationem ad hi bere, ego me alli sponsorem constituo, ac sine ulla dubitatione confirmo, fore,
ut deinceps aperte, de distincte intelligat, quaecumque hactenus obscura,& non bene distincta illi visa sunt. Sed ad rem. Iam saepius diximus apud Hippocratem
de Galenum magnitudinem morbi esse duplicem, quae variis quoque nominibus fgnificatur. Altera est singularis,cuiusque morbi,quae in quantitate, ac recessita constitutione naturali consistit; ac proprie morbi magnitudo dicitur. Altera est communis omnibus morbis, quae in qualitate , Ac periculi magnitudine, quod aegro impendet, continetur; ac proprie morbi vis, violentia, vehememtia , minus proprie magnitudo nuncupatur. Quae quidem duae magnitudines, cum frequentcr apud Galenum plane.& aperte commemorentur,& distinguantur, mihi liceat rursum unum, vel alterum illius locum afferre, in quibus id pla-
mssime, Sc apertis sine conficitur.Itaque Galenus postquam libro tertio Methodi
294쪽
1 edendi nos docuerat rationem curandi viceris per indicationes , quae a priore magnitudine desumuntur , volens pariter nos docere 'methodum curandi, non tu in vicerased etiam omnes morbos per indicationem, quae ab affectus vehementia suggeritur,omni uin primum miris laudibus extollit Hippocratem, quod scopum, qui medico ad indicationem no in uno alterove, sed prorsus omni mor
Est porro is, qui ab affectus vehementia sumitur. Deinde vero volens nobis explicare,quot modis morbus sit vehemens, ut possit sectionem vena aut purgatio
Latine Cum enim morbus unusquisque trifaria vehemens reddatur, vel propter
amictae partis praestantiam vel propter affectus magnitudine, vel propterea quedsit cacoethes,&c. Sic ne frustra hac in resim longior, Gal. cum alibi,tum hoc ipso capite iterum ac saepius duas huiusmodi morbi magni Iudines variis nomini b. distinguit. Qui indicationem generalem perpetuo iχὐν,vcl ό m , altera specialem tii: ς appellat: qui tamen non repugnat, quin vehementia quoque magnitudinis nomine pollit appellari.τεν ήγμ' ονομαῖ'
Vchem ntiam morbi, quam si de magnitudinem appellare quis velit, &c. Verum ad Aduersarium redeamus. Ac primum quidem, quod ille quaeratur, haec obscure fuisse dicta, & non bene distincta, et ii mihi videor adeo clare , & distincte hanc rem explicasse, ut forte qui ipsam rei naturam considerat, & Galeni disciplinam
.attendit, maiorem claritatem, S di itinctionem nequeat desiderare , tamen ingenue fateor me magis apertE,& clare loqui potuisse, si huiusmodi nominum proprietatem diligentius obseruassem, ac perpetuo alteram magnitudinem morbi singularem,inquantitate.Hγλι,magnitudinem talteram communem, in qualitate io,vehementiam nominassem.Veru qui olim putaui Gai .exemplo, cuperini Lsione id mihi licitum esse,posthac mihi statutum est, horum nominum proprietatem religiose obseruare, de utramque magnitudinem proprio nomine signare; ut Aduersarius neque hanc obscuritatis,& confusionis notam mihi inurere posΩsit. Quomodo autem cumque haec se res habeat, Aduersarius praeclaraena hac Hi p. de Gai.doctrinam, illius repugnantem principiis non potuit hactenus intelligere. Qui unam tantummodo morbi magnitudinem videtur aguoscere in quantitate continua,quam inquit alia nulla ratione quam secundum magis, & minus inter se differre. Quae sane magnitudinis differentiae possunt elle multiplices. Etenim, cum morbus sit dispositio praeter naturam laedens operationes, naec vero nihil aliud sit, quam recellus a statu naturali, qui in mediocritate quadam constitit; quatenus suiusmodi recellus est,uel exiguus,vel maior. vel maximus, ut infinita: propemodum morbi magnitudines coni urgant, necesse est;prout morbus ad al- rerum extremum,vel ad medium magis aut minus accedit,vel recedit Ex iis porro, quae hactenus diximus, facile est intclligere,quam frustra prςter rem, forte etiai nepte Aduersarius nostrum viceris exemplum arguat. Neque enim scriptum est, indicatione sumpta a morbo, vicus ipsum valde exsiccantia indicare, sed vicus,
magnum. Finge ulcus magnum,&c.Et ne singula fastidiose reseram,& refellam senstis nosti i exempli aperti stimus, & Galenicae doctrinae maxime consciatienscit huiusmodi. Finge ulcus magnum in crure dextro, dcc. Hic triplex potest Osiferri indicatio:vnai morbo,quae siccantia requiritiqua nos piae termisimus,quud λ praesciiti
295쪽
a praesenti nostro instituto esset a Itona. Altera a magnitudine vice: is, quae vala... sccantia postulat,scdocentc Galeno; magna ulcera iis,quae valentius siccent, me M d. dicamentis esse cucanda; parua iis, quae moderate. . Tertia a vchementia viceris, quae lectior in venae , aut purgationem indicM. Nec vero quicquam habet mo-- menti, quod Advorsarius postremo inquit. i Magna prosectb est vis veritatis:
,, nam illi methodum hanc citiueidare conantes de indicatione magnitudinis vi A ccris, ita dicunt, itaque si,omnium primum secetur vena dextri cubiti, &c. Dum A enim ita scribunt non amplius quidem considerant magnitudinem absolute , &is in communi, scd soluin magnitudinem viceris doloros propter inflammationemo a fluxion e concitatam.&c. Nain libenter fatemur, ac saepenumero cum Galen docuimus, sectionem venae singularibus quibusdam scopis commode satisfacere; quandoquidem & cuacuat,& reuellit,& derivat,& refrigerat, dc alia potest praestare; quae tamen aliis quoque remedia communia sunt. Proprius vero , praecipuus, .ic primus scopus,qui venae sectionem indicet, non alius est , quam morbi magnitudo,dicam cautius,vehementia. Itaque exemplum optime quadrat: nec certe fuerat, ut Aduersarius tam prolixe, tam perplexe, & inauiter illud exagi
De redicationibus in febre a Mente.
D vERs Ani us aliud nostrum excmplum febris ardciatis agere ditur; dc quo haec a nobis scripta sunt. Febri ardenti, quatenus perti- ., net ad indicationem suggestam a morbo, inteperie calcia, remedium
lcra consideretur indicatio suggesta a vehementia est inanitio, de prouisii corporis sine qua . di aqua frigida, & alia huiusmodi accommodata remedia te-- mere administrantur.Aduersarius In hoc exemplo non magis mihi satisfaciut, , , quam in luperiori. In primis cum febrem ardentem afferant, arbitror ipsos hocis nomine uti proprio, ideoque supponere Ecbrem acutam, magnam, S continen- , , tem, ac, ve uno verbo dicam, febrium omnium maximam. Quae cum ita sint,non ,, cst alia inquirenda magnitudo in hac febre, ab ea, quam cae propria possidet na tura. Idci,quo mirum videtur,quod isti aliam magnitudinem admittant Porro sc- ,, bris ardenti natura duo continet: unum est caloris summa effervescentiaia qua ,, ardens nuncupatur Latinis Graecis ab incendio perpetuo: aliud vero huis morum copia in venis omnibus aut saltem maximis.&c. I ui deinceps suom O-l re,cx natura morbi, & causarum lingulas indicationes colligi ac tandem con
cludit, nullam praeterea febris ardentis magnitudinem polle excogitari, per haec verba. i illud mirum videtur, ne falsum dicam, a magnitudine suggeri indicationcm, &c. Etsi ver3 in iis ego quoque multa Aduersario possem obiicere, quae mihi pariter non magis quam superiora satisfaciunt, cum proximo sequenti capite nonnulla de febre ardente cogar dicere, mihi libet in praesentia praetςrmittere omnia,quaecumque illi placent ,atque illud unu adiungere omnes ab Aduersario positas indicati oes a natura morbi, copia qualitate, fluxione humor ut insigni incendio,etiamsi illud Aetngo maius suerit .nulla unquam ratione sectionem venC, ut purgationcm polle indicare. Hanc vero praerogatiuasu uni morbi vehemen.
296쪽
tiae conuenire. Quandoquidem si nullum aegroto periculum impendeat, pronus eiusmodi indicatio nulla cst. Quod et u saepe dictum est, dicendum tamenesh saepius. Vt certe non satis mirari possimus , quomodo Aduersario mirum,& falsum videatur; a morbi magnitudine suggeri indicationem vacuationis ; cum id Galenus tam plane, & apertὶ, quam.quod planissime doceat. Sed quid Galenum dico 8 cum ipsc quoque Aduersarius id non semel
confessus fuerit & sine ulla dubitationc confirmauerit Quod iam satis,superque demonstratum est.Sed nequeo ine continere, quin ad rationem quandam paucis verbis respondeam, cu Aduersarius obiicit, largiorem frigidae potu non esse materiam indicationis a morbo petitae,duplici ratione: quarum una est ni fallor)quia febris ardens est morbus cum matcria; quare non indicat solum refrigerandii: altera est,quia largior frigidae potus non differt a potu frigidae nisi per maius,& minus: idcirco est ad magnitudinem reserenda. Sophismata: quorsi prius facile luitur bifaria;tum quia falsum est, brem ardentem esse morbii cu materia,licet sit morbus cii causa;de qua re hic non disputo: tum quia,ctia si conccaatur suebrem ardentem csse morbii cum materia, nimis apertu est, duas hic indicationes convcnirerindicationem propriam a morbo, dc indicationc propriam a matcria.
Quid igitur erat,vi obiiccret, quod refrigeratio perfrigidam non sit indicatio a morbo ' Altera pariter ratio sine labore resellitur: quia cum dixi frigidam a morbo indicari, intellexi ut quilibet sana mentis facile potest animaduertere)a tali morbo,qui est magnus, qui est febris ardens. Verum friuola magis forte haeciunt, quam quae dCbuerint a lato viro expectari.
De quatuor exemplis , febris ardentis, vehementis imorum dolorum, infammationis, hydropis.
Onnulla hoc capite ab Aduersario proponuntur morboru exempla, i in quibus ille contendit,etiamsi morbi magni sint, ac vires valeant, haud licitum esse sanguinem mittere.Sunt autem quatuor febris amdentis ; dolorum vehementissimorum I inflammationis; hydropis.' Qui de primo exemplo sic scribit. Duorurn esse generum ardcntem febrem,constat ex iis quae docui ex Galeni libris de Febribus. Nam quaedam ar- 'dens e st, unicam accessionem habens; quaedam suos circuitus continet tertiana- 'rios: illa fit ex effervescentia putredini iuncta sanguinis biliosii simi, aut flauae bi- lis excrementitiae, mixtae sanguini, in venis maioribus consistentis: ideoque nulla Vest corporis pars, quae non sit laesa. Haec autem accedit cx flauae bilis excrementitiae putredine in aliqua determinata coaporis parte, de quae sequuntur. Nisi, le- ''ctor,haec disputatio a nostro principali instituto esset prorsus aliena, equidem sine multo sudore,ac labore nimis aperte demonstrarem,quaecumque Aduersarius hoc loco de febre ardente commentus cst, omnia vere esse comenta , ct a Galeni disciplina remotissima.Vcru cum non liceat,neque deceat ubiq; omnia per sequi,
milii libet, & quaeso,ut liceat summa de hac re Galenicae disciplinae pati eis verbis huc afferre.Ex quibus quicuque libero sunt iudicio, & omnis ainctiis immunes, facile poterunt discernere,quid distent aera lupinis. Fcbiis ardus, Graece καἰ ειν, ut Aducriarius loquitur , qui identidem ne prima quidcm Grincae linguae
297쪽
. AR OLOGI Crudimenta nosse videtur,est febris continua, quam Graeci , non quam χ-ν, Latini continentem appellant. Siquidem ο ν-os est species sebris prima B,vequar tertio quoque die habeat exacerbationes,quas nullus συνοχοι habet, ab initio ad finem unica accessione conitans. Febri tertianae exquisitae genere conuenit, quod utraque ab eisdem causis,eodem humore, flava bile, eodem anni tempore, atque iisdem corporibus proueniat; illudque unicum inter ipsas discrimen extat, quod ardens sine rigore invadit, neque in quietem febre vacatem desinit. In tertiana autem intermittente primum rigor, aeinde est. Quemadmodum autem febris tertianae intermittentis duplex est dissecentia, sic & febris ardentis Gnamque alia exquisita est,uehemens, ex fidi putrescente bile ortum habens ; in qua duo illius propria,ac perpetua signa caliditas urens,sitis inexplebilis conueniunt. Alia est notha, mitior,ex salsa putrescente pituita oriunda,in qhia non om-t in Galeni lectio-
.. Αριον. cx quibus haec omnia possunt in memoriam reuocari,& accuratius intelligi.Cae com .sy. terum Aduersarius ex sua disiciplina tandem colligit utramque febrem ardentem imagnum esse morbum ratione praestantiae partis, nec non ratione propriae essen- ρ' tiae, nec tamen in utraque sectionis venae indicationem semper oriri.Siquidem in xo. ν,. febre tertiana, siue continua, siue intermittente, cum plerumque huiutinodi se 3. Epi. μ. 3. bris fiat sine multitudine sanguinis, ex bile excrementitia, vel ex falsa putrescen- ρ - 4- te pituata, ille saluberrimum ducit abstinere a sectione venae, & uti medicamen-Α R V ' iis quae humorem noxium valeant expurgare. Ad quae, Uno VerbQ respo Deeo cum et leno in febre ardente.& cxquisita, de notha, immo vero in omnibus putridis febribus, ex quocumque tandem humore originem habeant, saluberrimum esse venam incidere; dummodo vehementia adsit morbi, & quae ad vires, aetatemque spectant,remedium non prohibeant. Sed quoniam Aduersarius promittit in vi-- timo Disputationum libro se rursum in hoc argumento este versaturum, nobis quoque liceat hanc totam disputationem in eum opportuniorem locum dif
Alia duo exempla ad vehementissimos dolbres, de inflammationes pertinent: in quibus Adue rius itidem nititur probare non perpetuo venae sectioncm,sed modo sectionem venae conuenite.Sed ille frustra laborat: quandoquidem tantum abest ut istud nos negemus,ut nihil aliud doceamus, omnesque neruos in m contendamus,ut demonstremus, vehementiam morbi minime unam sectionem v c-nx, scd vel purgationem, vel missionem sanguinis indicare. Vtrum autem praesidium lit eligendum,id verd alterius aest negocij: quod alias egimus, ac ni fallimur consecimus, rursumque posterius conabimur agere,& conficere. Sed tamen. nequco me continere,quin ex locis Galenicis,qui in praesentia asteruntur ab Aduersario, atque,ut ille scribit, funditus nostram opinionem destruunt, ego quoque saltem unicum repetam,& transcribam, qui est huiusmodi. Quibus pars aliqua grauiter usta est, siue aliter quomodocumque incipientem obtinet phlegm nen, ubi magnam ipsam fore suspicamur, curationem a vacuatione ordimur aut ' purgantes, aut venam incidentes,&c,Cum enim liceat hinc apertissime colligere , vehementiam morbi communem corporis inanitionem indicare, quomodo tac doctrina cum illius doctrina conueniat,quae mordicus contendit, absurdum est
ea. 3. nia conueniunt symptomata. Etsi vero qui cuinque vel leuiteo 6, ne versatur,hanc illius doctrinam de febre ardete facile potest
298쪽
esse , & a Galeni doctrina alienum, a magnitudine morbi vacationis indicati nem oriri, ipse viderit. Postremum exemplum est hydropis, de quo sic scribitur. Proponebamus hv-dropem morbum eqMide magnum,tum ratione partis affectae tum ob propriam , , essentiam; deberet seinper vena incidi in hoc affectu, si nihil aliud, quam magni- ε, ludo debeat spectari, &c. Sed nemo umquam curare est ausus venae sectione. nis ,, forte hyposarcidem.&c. Fortasse dicent phlebotomia no esse in hoc affectu con- .,
uenientem,quia vires validae non sunt, &c. Sed hanc responsionem non admittit , , Galenus,qui diccbat virium robur,magnitudinemque morbi desiderari in omni , , vacuatione,iam per sanguinis missionem,quam per pharmacum expurgas, Porro onullum esse constat morbum in quo vehementiora pharmaca exerceantur a ine- dicis,quam hydrops,ut antimoniu preparatu In,pitulae ex elaterio, exeuphorbi O, is& alia eius generis sexcenta. , Sic Trincauellius hunc ipsum loeum maxime vr- riget, ac veluti argumentum Achilleum prorsus insuperabile,& insolubile obiicit , , In illos,qui sentiunt in uniuersum id theorema verum,& seruandum esse;quod si , , Vires,dc aetas co senserint, in magno morbo sit mittedus sanguis : quodque sola magnitudo morbi indicet mittendu esse sanguinem .Qui longiore deinceps oratione exaggerat, hydropem magnu morbu et te iviresque in eo saris constare, cum aegroti perforatione,& alia vehementissima praesidia possint perferre: nec tamen Galeni testimonio quequam ullo tepore fuisse ausum hosce hominos per venae sectionem sanare. Ante vero, quam ad haec respondeo,id nequeo silentio dissimi lare; Aduersarium hoc quoque loco aperte falcri, vel testimonio Galeni, ad omnem vacuationem, per sectionem venae,&purgatione morbi magnitudinem persetuo requiri: quod alias tam pertinaciter. Porro ad Aduersaria, ad Trine aueliatum,& ad omnes unico verbo respondω ι In hydrope sectionem veme propter respectum virium non conuenire.Etsi enim aegroti habent vires validas,quq medicamcnta purgantia,perforationem , & alia id genus vehementissima remedia possunt perferre,tamen non aeque sanguinis missioni possunt satis esse: siqui dein . illa, gratia exempli aquam dicunt,quam purgationem vires bene ferunt:haec au- te duceret humores,qui longe distant a natura sanguinis, nec sine insigni virium Adetrimeto duci pollent. Quandoquidcm ex vulgari oraculo si qualia oporici vacuari,Vacuantur,confert, atque aegri facilε ferunt ,sin minus dissiculter. Resposci est Galeni. Etenim cum nec suo tempore,ut puto; deessent sophistae,qui tres principes venae sectionis scopos conabantur demoliri, ac prae caeteris,hoc potissimum
argumento iactarcnt,quod Aa uersarius,& nouatores propE omnes nunc iactare solent nimirum copia crudorum humorum,qui, etsi tres coueniunt scopi,prohibent sectione venae; ille respodet argumetum nultu esse:propterea quia, quotiescunque tanta crudotii humorum copia est coaceruata, ut in remediu prohibeat, tunc fieri no potest,ut seruentur tres scopi: quippe tertius deest, virtus valida,quq constare cum cruditate magna humorum non potest.Verba Galeni sunt huiusmodi. Αρκοῖσι γαρ οὐτοι HMι σκ-ὶ προς φλεβοτομιαν,&c. Suffciunt enim ad mittendum satis uinem hi soli copi &c.Qhae quide siue intelligantur de robore virium
hoc pnae lenti tempore, siue in posterum, mihi videntur usquc adeo perspicua,de omni luce clariora,vi certe apud illos, qui incorruptum iudicium, hoc est rati nem post uni adhibere,nullus plane dissicultati, vel ambiguitati locus hac in re
possit superesse. Quod si haec Galenica ratio,& nspectus virium Aduersum noni Diuitigod by GOoste
299쪽
placet,aliam quaeso ipse afferat,propter quam in hydrope,& caeteris morbis,quibus magna aquae, humorumque frigorum, & crudorum copia coniungitur, non liceat sanguinem iniicere. Et si enim ille quasquam ratiunculas sibi ipse fingere potest tamen,ut ad virium considerationem cum Galeno , & nobiscum tandem deueniat. n esse est. Verum de hac re, atque hoc capite satis.
Indicatιones a magnitudine morbi , praenuntia, atque natura
A G N v M opus, Sc arduum Aduersarius aggreditur. Cum enim Galenus,ubicumque de scopo vehementiae morbi sermonem hebet,qui omnibus morbis communis est , 8c caeteris omnibus, multis praestat nominibus,Hippocratem,tanquam primum illius inuentorem,atqueis illius ingenium soleat admirari,summis laudibus ornare, atque in caesum effero re, ille hoc praesenti capite profitetur se explicaturum ; quidnam ad talem, fleri tantam Galeni admirationem, ad tale, dc tantum Hippocratis en comium,ad ta- , , lem,S tantam eiusmodi excellentis scopi commedationem teipodere oporteat.
, , Quaeso studiosi perpurgatas aures adhibeat. Clim igitur ille inquit Galenus
- Hippocratis diligetiam,ac diuinum ingentu tantoPere admiretur,ac prae caeteris is inuentione scopi a morbi magnitudine sumpti, ipsum fuisse inuentorem dicuntis celsi equidem haec verba,& hanc gramaticam non satis intelligo quaerunt non-- nulli, cuinam taenia conueniat admiratio,& commendatio. Respodent, certe nonis couenire indicationi quae sumitur a morbomam quod morbus magnus indicet idem remedium,quod morbus,sed valentius,censent per se esse euiaentissimum, ri neque aliquem fuisse ex omni lecta, ac tempore, qui id ne se ierit, aut negauerit, ,, Etenim si quis intelligit vleus indieare siccationem, quomodo no ille statim fa- , , te atur a magno ulcere magnam indicari siccatione 3 Quamobre inuentio, atque., excogitatio huius indicationis,alioqui apertissimae,&e uidetissimet talo apparatu, is de labore no indiguit, neque tam illastri praeconio debuit celebrari. Qualis ergo interrogant ὶ fuerit scopus eam admirabilis3 Est,qui proponitur a Galeno hisceis verbis. Nunc illud volo aocere,morbi siue robur, siue magnitudine quis velit apis pellate,scopum nobis esse constituendum detractionis sanguinis seu purgationisis Et Hippocratcm omni u primum,quos scimus, talem scopum inuenisse. Reuerari in hunc scopum omnia quia Iani accumodare.Nam a magnitudine morbi indiis cari put sationcm,ves sectionc Venae, non ita facile vidcbatur recipienda,&pro- is pler rationes iam positas,& propterea quia multi censeatit huiusmodi vacuatio is nex indicari dutaxat i malitia, vel plenitudine humor u .Quocirca iure, ac meri id si inuetio istius indicationis indiguit isiga.&accurata mentis indagatione, longa, is & assidua in rebus. atque operibus medicis cxercitatione. Id quod prisco illo se- , , culo,in quo medicina adhuc rudis erat,nemo praeter Vnum Hippocratem potuitis praestare. Haec quidem de inuentione indicationiς huius recentiores scripteruntis medici: γ quae ad verba ex nostra Disputatione transcripta sunt. Ego vero ille , eoncluditὶ in iis, quae ab illis dicta sunt de indicationis huius inuentione , om- , , nium maxime disiciatio. , qui nos primum de eo crimine arguir quod scripseriis mus indicationem huiusce i copi iure;ac merito longa,& accurata mentis inda- gatione opus habuisse. Quandoquidem natura indicationum est,ut eum iis,quae se sensibus nostris, coinunibusque animi notionibus perspecta, Ac perspicua sunt. magna assinitate habeat: adeo ut sine analogismo, sine ratione,une expericli acui- Di illa o hy
300쪽
que statim se offerat Quod Galeni testimonio confirmati,qui scribit apertissime, Indicationem nullius cogitationis ope indigere: immo vero eas brutis animanti. bus communes facit: quae sine ulla ratione a rebus noxiis sibi cauet, innoxias amplectuntur. Quod quidem argumentum mirum est,quantum exaggerat,& amplificat : qui eloquenter facta comparatione nostrae dictionis cum verbis Galeni, tandem colligit indicationem scopi a magnitudine morbi, tanta mentis contentione, lataeque in rebus,& operationibus medicis exercitatione no indiguisse. Ego aute, sicuti iis,quae a Galeno tradita sunt,omni ex parte cossentio; ita ab iis, quae ab Aduertatio obiiciuntur,omni u maxime dissentio. Ac prim si quidem ille sciat te no minore crimine Galenu,quam nos arguere riui Hippocrate sit admira ius de re, quς nulla admiratione meretur.Etenim si indicationes omnibus,no solum hominibus, sed etia brutis patent,ac notissimae sunt,certe n5 fuerat ut Galenus de inuetione rei nullius 'ometi, ac manifestissimς Hippocrate admiraretur,& tot laudibus ornaret.Verum enimuerb Galenus,qui probe intelligebat notitia cum caeterarum indicationu,tum vero maxime illius,quae suggeritur a vehemctia morbi dissicillima elle, ac longe maximi momcti, iure, ac merito Hippocrate admiratur, summisque laudibus extollit:quod ille omni u primus rem in magno labore posita, humanaeque vitae maxime utile inueneriiseatque intelligentia, cognitioneque rerum caeteris praestiterit. Quas duas prςcipuas admirationis causas, ille forte didicit ab Aristotelequi, verisimile inquit quide est eu,qui primus, praetercoinu ne sensum, qualibet arte inuenit,admirationi hominibus fuisse; non solum quia id utile esset quod inuenisset, sed quia sapiens esset,caeterisque anteccllerer. Sed demon st remus naturam indicationia non eise tam facilem, euidetemque, tamque omnibus, sine ulla ratiocinatione procinus obuiam venire,quam Aduersatius docet.Scribit Galenus duo nobis a natura fuisse tributa instrumenta aptaud faciendam fidem ad rerum omnia in timem, & cogntationem: nec prςtcrea in aliqua arte, aut vitae parte teritu dari potuisse. Ea vero sunt, ratio, & expetientia.Quod quidem Aristotelis doctrinae mihi videtur quam minime covcmre: qui pariter docet, duo tantummodo in uniuersum esse instrumenta faciendae fidei, syllogismum;& inductionem: cum certum cuique, dc aperi si sit ratione a syllogi imo nihil differre . experientiam vero ad inductionem commode posse rcferri. Quod si ita haec se res nabet, obsecro te remedia, quae sunt ignota,& ab indicationibus submi nistratur,quomodo sine syllogismo,sine ratione, sine inductione, sine experientia possunt inueniri Vt tertium aliquod instrumetum Aduellarius comminiscatur neceste est.Fingamus Socratem febre laborante frigidam bibime, quod est Galeni exemplum.Si quis de hoc remedio quaerat,duplex responsio potest afferri: altera, qui ortum, naturimque febris docet, ac de morborum temporibus disserit;tum ad eundem modum stigidae naturam explanat.Post haec conatur. docere huic morbo,atque hoc tempore aquam frigidam cogruum remedi si esse. Altera de horum nullius natura sollicita,ad experientiam confugit;nempe quod in tali morbo ac tempore saepe obseruata est, frigidam profecisse. Sed psessius imdicationis naturam consideremus:de qua Galenus haec habet.Ergo ex ipsa rei natura ordiri, atque ab ips, quod sequens sit,citra experientiam inuenire, id est indicatione inue iure:& rurissim. Quicquid ab experientia seluctum est,id totsi in dicatio nominatur. At vero si quis est ta infelici ingenio,qui no ex iis duobus Ga
lani verbis latis intelligat lumini indicationis in ratioue consistere, hic secu ipsis