장음표시 사용
301쪽
reputet,quidnam sit ex rei natura ad remediorum inuentionem procedere. In parte curatrice artis medicar ille praecipuus est finis, ut inueniantur remedia ad corporum sanationem.Si quis igitur haec velit ex rei natura inuenire: ut is constitutionem humani corporis,primum quidem naturale, deinde vetb praeter naturam intelligat, necesse est. Si quidem illud unum agimus,ut recessum a natura deleamus ,hominemque ad naturalem habitum reuocemus. Itaque medicus Socrate curaturus,ex una parte,& teperie,& caetera omnia debet nouisse, ex quibus illius natura constat;ex altera aute 6c symptomata,& morbos, dc morborsi causas debet intelligere: quam equidem rei naturam interpretor: ex qua iam licet ad rc mediorum notitiam peruenire, & per indicationes medicinam facere. Quod si ex rei natura cognoscere,praesdia medica inuenire non est inductio, ut sit syllogismus, si non cst experientia, ut sit ratio fateamur , necesse est .Caeterum quantum . huiusmodi inquietio non solum rationis indigeat, sed etiam sit vehementer dissicilis,& operosa,res ipsa confirmat. Quandoquidem rationales medici de nulla re frequentius, dc acrius disputant,& controuersantur, quam de es
sentia, differentiis causis, signis rerum tam naturalium,quam praeter naturam, ex,quibus demum conanrur indicationes elicere. Quamobrem Galenus non seine L scriptu reliquit;oportere medicum natura Prudentem esse, in disciplinis exce citatum,omnIqtie praeclara eruditione praedirimi;vt de indicationum iuuentione
differentia, comparatione,vsu probe possit iudicium facere, ac merito rationalis medici nomine dignus videri. Haec quidem plane apertissima, & omni luce clariora fortasse iis potuissent satis esse,quicumque omni deposto animi affectu propositum habent in veritate a quiescere. Sed rursum Galenum audiamus, quem Aduersarius verbo,utina re ipsa,tantopere commendat:qui apertissimo,& plantia si me scribit,indicationem non solum perfici cum ratione, sed ea nihil aliud esse, P ση quam ratione. Etenim iis consentiens,quae de duplici instrumento faciendae fidei β)' in rebus omnibus, ratione, & experientia alias clixerat, duplicem statuit differentiam rerum,quibus medici incerta, ac dubia solent intelligere, de confirmare,quarii altera inquit esse ex empirica obseruatione;altera;ex rationali coseque-tia, quod indicatio est :-- ενδειἱὲι cum reuera consequentia rationalis nimirum ex rei natura, ipsaque indicatio nihil aliud sit,quiim rationalis consequentia ex rei natura, qua ducimur ad rerum intelligentiam ,& remediorum inuenti
nem. Sic am vero inquit qualis res sit rationalis indicatio,.Mis & quanto ditior, quam nuda experientia , vel hinc distes dec. Atque haec quidem
3. Ain. . s.n. mihi Videntur Vique adeo certa, nota, aperta, ut nulla certiora, apertiora esse
sit, possint: quae si Aduersario non sunt satis, equidem puto nihil illi futurum satis Verum quid tandem ad doctrina libri de opt. secta gicendum est,in quo Aduersarius tantopere exultat Quid aliud quaeso dici potest, quam vel unicu hunc locum nimis aperte demonstrare, neque eam doctrinam Galenicae doctrinae cosutice, neq;hunc librum inter legitimos Galeni libros esse referendum Quo etenim modo haec possunt conuenire; vel magis , quomodo non haec ex diametro disse-
timui indicationem ex rei natura procedere, rationalemque esse consequentiam' indicationem non ex rei natura procedere, sine experientia, omnibus vel brutis patere, atque in promptu esse; Vt certe mirum sit, plurimos vel nobilissimos medicos, de in Galeni lectione versatissimos hunc librumganquam Galeni legitimum asia cere,ac tueri. Aduersus quos Comes Montanus nec non Fabius Pa-
302쪽
e ins ambo Vicetini, ambo Galenicae disciplinae vindices acerrimi disputant solidissime;& nos quoque fortasse alias pluribus non grauabimur disputare. Non L. Mo, is persequor rationem, quam Aduersarius demonstrativam appellat; & quae de in- D mens Erast dicationibus hoc loco disputat. Cum enim fendamento nitantur non solii cadu- MDeo,& infirmo, sed etiam plane ruinoso,sponte sua facilc corruunt. Sed statim ad eum locum venio,in quo ille rationem reddit, cur Galenus tantopere admiratur Hippocratis ingenium,atque illius diligentiam extollit in hoc inueniendo scopo, si ipsius inuentio non habet dissicultatem. Responso aureola,& Aduersario digna Dico ille inquit eius diligentiam mereri laudem, quia scopum inuenit non in uno morbi genere duntaxat , ut in ulceribus, sic propemodum in omnibus morbis materialibus obseruandum Is est,uacuandum,aut per sanguinis missionem,aut pharmaco purgante in omnibus morbis magnis a is materia proficiscentibus : ideoque magnitudo materialis morbi indicat alterutrum ex iis praesidiis: unum vero ex iis necessario,ac semper, minime:quia indicassumitur generatim,no specifice.Ignorar ut hoc Empirici, qui inplethorica syndro . me contineri vacuationis indicationcm dixerunt. Ignorarunt omnes Methodici qui hanc indicationem sumpserunt a morbo clauso. & adstricto. Ignoras uni ex ,, rationalibus plurimi, ut Erasistratus, Aristogenes Medius;Chrys pus, S Erasistra- ,, ei sectatores propemodum omnes , qui lustulerunt e medio sectionem venae. ,, Misera verba,atque homine philosopho indigna. Ego ucro contra non Verebor si affirmare: indicationem de specisca cuiusque morbi magnitudine sumptam , sicuti Aduersario placet, non solum tam in lignem laudem,& admiratione no mereri, quam Galenus alteri nostrae generali tribuit indicationi, sed nulla prorsus laude, nullaque prorsum admiratiosae esse dignanMeamque a nullis medicis, cuiuscumque tadem sectae illi fuerint, fuisse praetermisiam; omnibusque vel idiotis,& plebeiis hominibus notissimam atque euidentissimam esse.Quaeso enim cinihi liceat alterius aduersari j,& quidem viri celeberrimi, verbis rursum uti )quis Trisca cest adeo rudis,&Hippocratica arte initiatus,qui no facile intelligat, ac fateatur,arsiorbo indicari praudium, quod magnitudine illi proportione respondeatὶ Cum hoc sit veluti quoddam principium,quod semper debuit in communibus omnium edicorum notionibus fuisse impressum. Nemo unquam fuit ex omni memoria, siue Empiricus. siue Rationalis medicus, qui sciens ulceri medicamenta sceantia conuenire non pariter statim intelligat magno ulceri magnam siccationem, paruo ulceri, paruam siccationem esse congruentem. Quod item de intemperaturis,& omnibus morbis tot locis a Galeno traditum est, quot certe nequeunt
ignorari. In quibus id quoque notatione est dignum, numquam Galenum huiusmodi singularis scopi Hippocratem primu authorem fecisse; ncc laudate,& h norifice de illo sermonem habere .Qui satis intelligebat hanc rem esse leuiorem,.& notiorem,quam ut singulari Hippocratis diligentia, ac pene diuina ingenio opus fuerit, dc aliqua laude ornari debuerit: sicuti alterum scopum generalem perpetuo uni tribuit Hippocrati, singulariter admiratur, sumisque laudibus extollit. Ex quibus si quis non intelligit duos huiusmodi scopos a morbi magnitudine sumptos longe inter se differre, hunc equidem censeo nihil intelligere. Verum,quaeso mihi liceat sigillatim verba Aduersari j pauid diligentius examinare.
Dico ille inquit eius diligentiam mereri laudem quia scopuinuenit &c. I Ego utem dico,hac omnia esse salsa,plenaque erroris, & a Galeni doctrina togissimE
303쪽
aliena. Ac primum quidem memoria est repetenda doctrina Aduersari j toties repetita: indicationem sumptam ex magnitudine morbi non aliter eum altera, quae ab iplo morbo suggeritur,quam secundum magis,ila minus dissimilitudine habere. Quo enim modo laaec iis conueniunt,quae in praesentia scripta sunt Quomodo scopus vehementiae morbi, qui sine ulla dubitatione comunis est omnibus morbis, intemperici, malae compositionis, solutae unitatis,cum materia, sine materia, quomodo inquam ad unos morbos materiales contrabiturὶ Quomodo scopus ab huiusmodi lingulari magnitudine morbi, indicationem generalem vacuandi, aut per sectionem venae,aut per purgationem potest afferreὶ Finge Socrate in laborante febre putrida cum caco chimia. Hic per Aduersaria duplex sese offert scopus alter i morbo, atque illius causa nimirum refrigerandum, Jc purgandum,alter a magnitudine morbi. Q used ii hic posterior scopias non differt a priore, nisi
secundum magis, Jc minus, ergo ex magna febre non alia oritur indicatio, quam magnae refrigerationis: ex magna cacochimia no aliud, qua maSnae purgationis. Mitera doctrina, Sed esto. Hippocrates laud cin meretur, quod scopum Omnibus propemodum morbis materialibus communem inuenerit ; nimirum vacuandi aut per lectionem vcnae,aut per purgationem. Egregiam vero laudem , & spolia ampla refertis Hippocratesque, Galenusque 3 Rem omnibus apertilliinam, de notissimam repeteret Quid enim hoc aliud est, quam una ex iis communibuassententiis,quas Graeci axiomata, Latini dignitates vocant,quae apud Aristotelem& Mathematicos non tantum verae sunt, sed etiam verae omnibus videntur
Id quod vel ipse Aduersarius fatetur. Statuamus ille inquit morbum materialem, sic nuncupo affectum concitatum ab ipsa cacochymia,& a plenitudine: quis statim non cognoscet eam materia fore vacuandam' ἔ Dum Galenus huic similem Hippocratis sententiam interpretaretur;qui inque a plenitudine morbi fiunt vacuatione curantur,&c. tantum abest, ut de ea cum laude loquatur. vi magis cenicat iplam, tanquam rem continentem apertissima, silentio esse praetcrcundam.Quod quidem sille inquit picii tudo morbum cssiciat antea dictum est. Quod autem euacuatio sit ipsius curatio , id quidem certe superuacancum est sicuti dc caeteris quoque omnibus causis, quae morbos committunt, quod per contraria curentur. Medicina ab Hippocrate definita est, adiectio descwntium,& subtrachio eorum,quae in corporibus hominum redundant. Sic illud traditum est,extremi ς morbis extrema exquisite remedia optima sunt. Sic aliae passim occurrunt sentcnti aemuae a Galeno recipiuntur quidem, cuiu fuit verissimae, s edtamen nulla commendatione ornantur, quod omni propemodum careant artificio,& omitibus notissimae lint. Qualis certe est sententia Aduersaris, In morbo materiali in ateriat ri noxiam fore vacuanda. Sed in re apertisti ina non decet opera& tempus perdere.Cum igitur, mea quidem sententia, tam certum sH; de aperincum, quam quod certiis naum,& apertissimum; scopum de specifica magnitudine morbi onibus,vel idiotis patere, nullamque laudem meruille nisi inconia fallunt ut illa tata laus,& admiratio alteri generali scopo vehemetiae morbi, atq: Hippo erati primo illius inuentori a GM.tribuatur, necesse est. Caeterum Aduersarium di sentire a se ipso quod tam facile, dc frequeter facit. nihil interest. Atqui illum dissentire ab Hipp. & Gai quos tantopere profitetur se colere, de admirari , pactusque est se nihil ab corum doctrina alienum csse asserturum , id vero permas ut intctest. Adaersarius haec habet. Dico Hippocratis diljgetia mereri laude,
304쪽
quia scopum inuenit, no in uno morbi genere duntaxat, ut in viccribus, sed propemodum in omnibus morbis materialibus obseruandum , dcc. Galenus haec.
hoc est. Admiror enim eum vir u dilisenti.e nomine,& in aliis omnibus, non minimum vero & quod non praetermiserit scopum,qui ad indicationem conferat, .non in uno tantum, vel duobus, sed in omnibus simpliciter morbis. Aduersarius inquit,scopum elle comunem omnibus propemodum morbis materialibus. Gal. omnibus morbis, ακλωs,simpliciter, prorsus. Quomodo liaec inter se conueniant,
alij iudicent.Caetera prosequor. Advers. Ignorarunt hoc Empirici,dec. , Ciunduo sint scopi ex magnitudine morbi,altera specifica,altera generali,quaeio;vtrii medici Empirici Methodici, Rationales praetermiserint Si respondeas praetcr- misiste priorem ex morbi magnitudine jecifica,id primu neque veru, neque verismile videtur. Siquide Empirici sua ipsoru experientia nixi, Methodicique, de Rationales qui methodii profitebantur,no potuerunt este ta stupidi, ac stolidi, ut non intelligerent quod omnes intelligunt,Magno morbo magnu remediu couenire,quod illi proportione rcspondeat. Deinde istud Aduersatur Galeno, qui ex una parte non semct tractans hunc locum de magnitudine morbi specifica hanc illis negligentiam,&inscitiam nunquam exprobrauit: ex altera autem, dc hoc loco,& ubicunque de altero si opo generali sermonem habet, hoc illis crime obiicit:qui praetcrea docet,quomodo, dc quamobrem ille ab ipsis fuerit pr termissus. Admiror ilic inquit )Hippocr. dcc. Est porro is,qui ab affectus magnitudine su- mitur; quem non inodo Methodici praeterna iserunt non enim est id mirum )sed ' etiam Rationalium plurimi atque etiam Empirici quamquam alio modo in om- Vnes, &c. Ac primum quidem notandum est, GaI qui alias meminit differentia- tum viceris , quae a propria illius magnitudine desumuntur, quae in quantit
rc continua consistit , sis τήμη τη MMνωνῶ τη m , in praesentia magnitudinem vocare quod nomen, ut anica diximus, Vim, robur, violentiam, vehementia ignificat,ac potius ad qualitate,quam ad quantitate pertinet. Ac san vel haec sola euidens coiectura aut potius certiissima ratio potest cuique satis persuadere,Gal.verctum medicorum ncgligentia,& inscitiam arguis,minime de praetermissione scopi singularis, sed commis magnitudinis, & vehemetiae morbi,de qua Hippoc. tantopere comendauit. Sed quae sequuntur, id co firmat apertissime. Que alij Gai inquit prHtermiterunt,tam Methodici,atque Empirici omnes,tum 'rRationales plurimi. Methodicos non miratur Gai huuasi nodi scopum praetermi- 'sisse;qui cum in suis illis comunitatibus acquiesceret,aliam nullam morbi diffetiam,aut indicationem, quam fluxum,& adstrictium agnoscebant. Itaque magnitudinem,& vehementiam morbi ne cogitatione quide coprehendere potuerunt. Rationales aute dicit mo omnes, sed plurimos hunc scopu praetermitae; quicunque ut puto Hippocratica disciplina minime instituti, in rebus plus imis ad Em- i in spiricos declinabant.Ex quo fit verisimile ipsos hac quoque in re eor si vestigia se- ώ,
cutos, de imitatos suilse:quos Gal. semidogmaticos,appellat, quod instrumetarios s. M. . morbos agnoscerent,& cum ratione curarent: curandis autem similariu partium M .. -
morbis sola experientia adhiberent. Atque utina non hoc tepore sint quaplurimi qui nomine quidem rationalium mirabiliter exultat,& gestiunt, verbisque Hippocr.& Gildisciplinam magno supercilio praefitutur,ac piet dicant, re autem Vera,
305쪽
. pilis mi sunt Empirici;cum,ut caetera omnia praetermittantur,liunc scopum tam insignena, vitaeque hominis tam necessarium, ab Hippocrate primum inuentum,
a Galeno susceptum, illustratum, tanta commendatione ornatum,a nobis Utcunque explicatum, Sc amplificatum, simul cum Empiricis no vereantur non solura Iraetermittere, sed etiam lacerare,peruertere, delere Empiricos porro scribit Ga-enus, hunc ipse in scopum,vehementia morbi omnes praetermisisse, sed alio modo,quam Methodicos,& Rationales. Cum enim utrique methodum, atque indicationum inquisitionem utcuque Irofiterentur, in sua ipsorum professione d linquebant huiusmodi indicatione praetermittentes, quam discere potuissent exmapnitudine, de vehementia morbi nobis subministrarL At vero Empirici qui in sola experientia acquiescebant,omnemque methodi, & indicationis considerationem prorsus aduersabantur,hoc certe nomine accusandi nota fuerant, quod hunc scopum, indicationemque ex eo oriente pret termisissent, sed alio modo: hoc est, ut equidem interpretor,propterea quia neque ipsa experientia docti aliquam signorum syndromen potuerint obseruare, quae huiusinodi Hippocratico scopo proportione responderet. Adeo ut sieuti ex doctrina Hippocratis, ex una morbi vehementia, vel absente oritur, vel peris indicatio , aut mittendi sanguinis, aut dandi medicamenti, ita etiam longiore experientia syndrome aliqua excogitata fuisset,qua praesente, vel absente licitum esset de huiusn odi comuni vacuatione deliberationem capere .Haec Galenus veteres arguens medicos de prς termissione principis scopi, vehemetiae morbi. Iana vero Aduersarium de hac ipsa re loquen- ,, cem audiamus. Ignorarunt hoc empirici,qui in pletorica syndrome contineriis vacuationis indicationem dixerunt. F Equidem 1 cio Empericos omnem pro , , sus indicationis considerarionem abhorruisse ; sed sola experientia ductos, in ea fuisse opinione;propter aliam nullam caulam, quam Propter syndromen plethoricam vacuationem faciendam esse: Galenumque ipsum hac potissimum ratione Illos refutare,quod sine humor u copia, aut vitio . propter unam morbi vehementiam liceat aliquando mittere,vel purgatione adhibere.Verum quidhaec ad rem cum Aduersarius hac in parte cum Empiricis videatur conuenire. Etenim. si quis de me quaerat, quamobrem ille hunc litigiosum scopum non solum praetcrmittat, sed etia tam acriter oppugnet, id prosccho propter hanc ipsam unam causam puto fieri,quod ille paritor vesit, sine humorum copia, vitio, fluxione, nii quam adsectionem venae, aut purgationem veniendum esse. s Ignorarunt omnes metho
dici, qui hanc indieationem sumpserunt a tuorbo clauso, Sc adstricto. , Quandoquidem Methodici suis communitatibus addicti, solam adstrictionem hoc est
meatuum densitatem,ac necessariorum excrementorum suppressionem; nec non fluxionem, hoc est, meatuum rarefactionem,atque eorum, quae retineri non debuerunt, excretionem sibi ante oculos ponebant ; ex iisque indicationes utcunque eliciebat,iam nulli mirum debet videri, si hunc communem scopum vacu Iionis praeterini serunt; quemadmodu certum est, illos caeteras quoque temperamenti,aetatis, habitus corporis,consuetudinis, regionis, & alias id genus indic
tiones praetermisiste. Quibus forte Aduersarius itidem consentit: qui contendit.
ad communem scopum vacuationis, humorum, atque excrementorum copiam, qualitatem,retentionem, expulsioneiri, adstrictionem, fluxione perpetuo este anse
maduerte das. Isnoratui ex Rationalibus plurimi,ut Erasistiatus. Aristogenes, &c. γ Quis bicritum teneata Etenim cu Aduersarius nihil haberet in praesentia,
306쪽
quod alicuius esset momenti, ut videretur omnino aliquid scripsisse, ad nescio quos Aristogenes, Medios, Chrysippos confugit, quos inquit venae sectionem Emedio sustulisse. Quod nihil prorsus ad rem pertinet. Quandoquidem Galenus
filurimos arguit medicos ratio uales,non quod sectionem venae de medio sit stuerint, sed quod insignem scopum communis vacuationis praetermiserint. Verum ad grauiora,& utiliota pregrediamur.Galenus singulare Hippocratis diligentia, ac diuinum ingenia admiratur, qudd scopum inuenerit principem, morbisque omnibus communem ; ex quo medici indicationem vel mittendi sanguinis, vel dandi medieamenti debeant elicere. Ille vero est, qui ab affectus vehementia sumitur.Hadhenus ut puto inter me,& Αduersarium couenit. Praecipua, forte etiasola inter nos dissensio est,quod ille hanc magnitudinem singulare, M propriam cuiusqua morbi interpretatur. Ego autem magnitudinem , vel potius vehemeαδ iam omnium morborum intelligo, ut supra non semel diximus. Itaque per A versarium scopus mi icendi sanguinis, vel dandi medicamenti, idem est,qui accipitur ex morbo,sed maiore,& auctiore:per nos, scopus communis vacuationis ab hoc priore scopo seiunctus est,atque ab una morbi vehementia suggeritur. Et si vero quae hactenus disputauimus, forte ad hanc terminandam litem potuissent satis esse,tamen ex eodem Galenico loco, in quo iamdiu coepimus vertati mihi libet rursum hanc eandem rem agere,& demostrare, indicata Onem,qui sumitur a morbo,Magno, Maiore,Maxiino, minime illam esse indicationem quae primum ab Hippocrare inuenta est, Bc communem corporis vacuationem indiacat. Quod equidem spero ita solide,plane , & perspicue me adhuc esse confirmaturum, ut praeter Aduersarium, qui suas cogitationibus mancipatus, suo iure, &libertate non potest uti,nomo forte in posteru haesitare hac de re possit. Galenus itaque sic scribit. Dachum & de ipsa ulceribus est in libro, qui hunc praecedit: ubi Oinnes viceru differetias,& quot, & quae sint, fit quae si uniuscuiusque indicatio exposuimus.Quasi diuinaret vir singulari iudicio, nascituros aliquado homines, qui utramq; morbi magnitudinem, variasque utriusque indicationes confunde- Tent,& perturbarent, omnem de hac re scrupulum , Ac dubitationem conatus est euellere. ut tamen sua admirabili eloquentia,& perspicacitate no potuit cons .qui,quin Ac Aduersarius,& plurimi hoc tempore laboret, quemadmodii haec omnia permisceant,confundant, & modis omnibus oppugnent Cum igitur Cal. fateatur palam,ac profiteatur,se proximo superiore libro omnes differentias viceris , atque uniuscuiusque indicationes exposuisse, quatenus ad viceris estentiam spectat; speciatim vero differentiae magni viceris, atque illius indicationis mentionem fecisse: qui docuit, a magno ulcere magnam liccarionem indicari, nimis apertum est,hanc esse no posse indicationem, quae primum ab Hipp. inuenta est,& sectione vcnae,aut purgatione indicat.Sed quid laboro xmplia cum Gai .conceptis verbis istud confirmet apertissimὸ;qui haec statim subiungit. Praeberi tamevacuandi indicationem ab ipsa magnitudinis vi in eo libro non dixi.Quod si Galenus ex una parte superiore libro tractat magnitudinem viceris in quantitate continua, atque extensione, propriamque illius indicationem exponit: ex altera autem magnitudinem viceris, vel potius vehementiam, in qualitate, atque intensione,propriamque illius indicationem praetermittit ε, an quid apertius,& certiu potest asterri, ad demonstranduin specincam morbi magnitudinem ab altera S Merali longe diuersam esse, longeque diuersam curandi indicationem subminia
307쪽
Rrareὶ Sed rursum Galenum audiamus , qui duplicem reddit ratione, quaobrem hanc posteriore iudicatione vehementiae morbi superiori loco no exposuerit. Alteram, propIerea quod ea longam demonstratione r iitrebat,de qua ia satis diximus. Alteram;&totius corporis curam cit ulceribus in eo non coniunxi; hic vero exerimis sum quantu ad rem proposita erat utile. Quae quidem duae rationes,aut verius, quae quide tota scri es Galenicae orationis ta aperte,& dilucido natura indicationis vehementiae morbi,& quid inter hanc, & altera intersit, mihi videtur explicare, ut cogar fateri, aut me nihil prorsus intelligere , aut nullum hac in re ambiguitati, vel dissicultati locum superesse. Summa est,Galenum superiore tertio libro huiusmodi indicationem omnibus morbis communem non attigisse, propterea quia propositum illi fuerat in eo loco solam ulcerum curationem traiacere;procuratione totius corporis prorsus negligere,quae longiore omnino orationem requirebat. Na sicuti ex una parte indicatio ex magnitudine ulcctis,qua. tenus ulcus est, facile, .& paucis versiis potest explicari, quod capite decimo factum est; ita ex altera indicatio magnitudinis, quae vehementia notat, longiorem. demonstrationem desiderabat: quali in praesentia Galenus usus est, ut demonstraret,ex vehementia morbi, aut sectionis venae, aut purgationis indicationem ioriri; cum haec praesidia non videantur morbo contraria; multique inueniantur medici Aduersatio consentientes, qui contendunt, solis.morbis ex plenitudine sectionem veneuolis morbis ex cacochymia purgationem conuenire. Itaque Galenum quarto hoc libro de hac re sermonem diffuse habuisse; in quo ille propositum habuit, non solum de vicerii curatione, sed citam de totius corporis procuratione verba facere, atq; utriusque magnitudinis indicationem cu singularem, , tum generescio explicare. Dicam,& repetam vino verbo. Si quis ex Galeni disciplina non intelligit, a magnitudine ulceris duas indicationes inter se genere distinctas originem habere:alteram, a magnitudine ulceris, quatenus ulcm est,quae. ipsius morbi,adeoque magnae siccationis indicatio ostia licra a magnitudine ulceris,quatenus vehemens est morbus, quae non ulceris, sed vehementiae viceris est indicatio , adeoque ad totius corporis procurationem pertinet, hic, mea quidem sententia, nihil intelligit. Caeterum etsi quae de duplici morbi magnitudine, duplicique indicatione hactenus aicta sunt , satis, supelrque esse possunt , ac debent, ut si praeterea velim. plura Zddere, nimius S tanquam prodigus videri possim,tamen nequeo me continere , quin ex hoc ipso Galeni loco, in quo iam asu vers.mur, postremo rationem colligam, quae veritatem alioqui. apertam de perspicua,cuique facile potest non .lum confirmare, sed etia persuadere. Illa vero cst huiusmodi.Cum Gai. Hippocratem primum authorem fecissct principis scopi,comunis omnibus morbis,a morbi magnitudine, seu vehemetia, . υt omnem studiosis amphibologiam tolleret,id quoq; voluit deinceps declarare, quot modis morbi magni, seu vehementes evadant: quod inquit fieri tripliciter: aut propter affictae partis praestantiam; ad quem.modum morbus cerebra, cordis, quamuis minimus, magnus est,ac vehemes: aut propter affectus magnitudinem, quam μεγεθος appellat,ut hanc specificam magnitudine ab altera generica distingueret;vt magna febris,magna inflammatio:aut propterea quod sunt cacoetheis
ut cancer,& phagedaena. Qui tandem concludit,variisque rationibus, atque exe-
308쪽
per Hippi Cial. indicatio magnitudinis , seu vehementiae morbi in hac triplici magnitudinis differenti xlocu obtineat hinc mihi videor posse euidentissime demonstrare, huiusmodi commem l ulicationem, ab altera, lua accipitur a natura morbi .longe diuersiain eisc.Quandoquide haec lungularis indicatio in unica magnitudinis differentia secundum propriam cscntiam potest usurpari: in reliquis duabus, secundum praestantii patiis, & maligni ratem nullum plane usum potest afferre. Quaeso enim qualis indicatio a magnitudine morbi ratione praestantiae partis,uci ratione malignitatis pol cst animo conciti,uci excogitarit Advertatius quidem, cu aliquando incaute in hunc scopulit incidisset, subtilissiuna quandam, atque in omni memoria omnino inauditam indicatione, bonitatem scilicet, rieti comemus est. Sic fortasse a praestatia partis, exilitatis,tenuitatis, ignobilitatis in dicationem poterit corninisci .Quae quidem tanquam figmenta & dogmata nulli
rationi innixa non merentur,ut in iis refcllendis tempus diutius conteramus Verum de hac re satis; de qua nescio quomodo video me longius, quam voluntas erit, digies luin suilla.
De na/ώra mo I magni, rim centrarietate. T S I quacumque memoria tonet,quae hactenus, maximeque proximo Hildi S superiore capite diximus,sacile nobis concedet, omnia possiepr termitti, quaecumque praesenti hoc longiore capite Aduersarius tr i ctauit,nihi Iominus cum ille profiteatur nos illius rationibus no bene satis lacere, mihi libet neque hanc partem prorsus intacta relinquere. Ille itaque duas ponit atq; examinat suas rationes Altera fundatur trito illo,ac toties repetito principi ocindicationes sumi a rei natura Me quo turpe est plura dicere. Quaero inquit ex illis,et dicant mihi, quaenam sit illa natura, quia ubi hanc ignorauerianus, etiam opus est ignorari indicationem eiusdem: ignoratis autem iis, etiam agnorabitur remediti. Velint igitur, nolint,est nece si Artu, ut ostcdant natura propriam magni morbi,quatcnus magnus. At mihi consideranti quaesit haec natura, aliam sane minime irruento, quam recessiim magnu a statu naturali in unoquoque morbi genere, circa quod magnitudo visiturinam ut recessiis a naturali constitutione sensibiliter laedens, morbi naturam complet, sic paruus recessus parui; magnus veto magni morbi natura complectitur. γ Hic noster Aduersarius natura est nimiu vehemens ac serox,qui vult de nobis,velimus, nolimus, per vim extorquerc, quod illi vitrb. ac propte sumus concessuri. Natura morbi magni, ac vehementis,est illius magnitudo,ac vehementia. Ex hac natura oritur indicatio communis vacuationis. Haec perficitur sectione venae,aut purgatione.En quam facile,& breuiter no ignoratur natura morbi magni 8 non ignoratur indicatio ex illa oriunda3no ignoratur remedi MAc sane mihi consideranti,quomodo Aduersario considerati, quaena sit natura morbi magni, no alia potuerit in mente venire,qua
recessus a statu naturali,5 c. magna subit admiratio; homine philosophisi, & medicum praestantissimum non potuisse inuenire,quae vel ipsi tyrones facile possunt intelligere. Magnus etenim recessus a statu naturali magnum cssicit morbum inquantitate continua: At vero magnus recesus a statu naturali non efficit necessario morbum magnum in qualitate, id est, vehementem, & periculosum,
309쪽
Exempli gratia.Magna cuticulae excoriatio vel discisso,magnum quidem e Teie morbum,magnam solucionem continui , sed cum si in parte vili,& abiecta minime vehementem, sed leuem, ac nullius momenti morbum essiciet. Caeterum Aduersarium rursum audiam A Dicunt morbum magnum considerari dupliae iter,tum ut morbus, cum ut magnus: fateor id ego quoque: sed hae duae considerationes no faciunt aliud sed alteratu duntaxat. idem est homo Socrates puer,&Socrates adolescens, & iuuenis: idem specie morbus est magnus, qui antea erat paruus: quamobrem eaedem indicationes vigent in uno,& eo de morbo, duntaxxtcliuersae sola intensione in eo,quod magis,& minus.Nam si refrigeratione postulat morbus existes paruus,ut duo, ubi magnus euaserit, ut quatuor ex.gr. adauctis
gradibus, fiet necessariu augere ipsam,vsque ad quartum gradu, refrigerationem Haec ita cosona sunt rationi,principiis medicinae, Galeni doctrinae, ut plurimum admirer, iros hac nostra aetane praestantes non animaduertiise:praesertim,cu scribant omnes authores huius argumenti falli plurimu .& conniventes serm1o habuisse oculos, ut qui ignorauerint a morbo, de a magnitiaine, separatam,certam, propriam, ac distinctam indicatione oriri. Sed qui in hoc negocio tanti mometi aberrauerint,iudicabunt alij. γ Certe quide, lector,ine pudet, ac taedet, instar Sisyphi coactu elle nimis diu hoc saxu voluere.No solum falcor, sed etia profiteor
ac praedico indieationem,quae sumitur a natura cuiusq; morbi, unam atque eandem semper esse, neque aliter differre inter se,quam secundum maius, & minus, . prout morbus vel maior,vel minor zuadit; adeo ut praesidia hac ratione inuenta, . magnitudini cuiusque morbi propcitione perpetuo respondeat.Haec fateor pros cor, praedico esse consentientia rationi,principiis medicinae, Galeni doctrinae ut equide satis mirari no possim, unde Aduersarius hanc mihi nota inurere nunqua:
desinat: quasi haec dogmata vel plebeiis medicis notissima, ὶ me fuerint ignorata. Quod falcor, quod profiteor,quod praedico,quod,quantum pollum, exaggcro, &lifico, illud est,praeter indicationem singularem, ac propria cuiusque morbi, aliam generale;& omnibus morbis communem ab Hippocrate primu suisse inuentam,vehementia morbi, x qua procuratio uniuersi corporis originem habet. . Hanc,vir clarissime,lianc ipsem inalcation αδδε, no proprie v, ei, miratus sum, miror,ac mirari nunquam de finam,a plerisque omnibus suille praetermissam,qui. de indicationibus vel longissima scripserunt commetaria:quos iure mihi videor dixisse,plurimu falsos suisse,conniventes somno habuisse oculos,sorte etiam veterno fuisse occupatos: qui ignorauerint ab essentia cuiusque morbi, & a vehe-mcntia, certam,propriam,ac plane dili ancham indicationem oriri. Qui autem in , hoc negocio tanti momenti aberrauerint,iudicabunt alij. Hinc facile est intelliger quanti aduersarium argumentum aestimandum si,quod ille aduersus Curtianam,& Iachinam haeresim censet esse απιριν,& in dissolubile; ut fortasse nodus
se Gordianus,aut Vulcani vincula facilius dissolui possinti s Quodcumque ille in-- quit indifferenter, & alternatim sese habet aa duo diuersa praesidia, id ipsum
,, unu proprie,ac certo, per se ac semper ex duobus indicare non potest: atqui ma-- gnitudo morbi a materia proficiscentis sese habet indifferenter, & alternatim adis duo diuersa praesidia; ergo magnitudo morbi proprie, certo, ac per se, & semperia solam sectionem venae indicare non potest. Et quidem tali mometi est hoc argu-
, , Mentum, ut quamuis pro dis lutione a medicis recetioribus excogitentur multa ,.
is nihil tamen inueruri hactenus ab illis potuit, quod plane satisfaceret, ut ego
310쪽
πsentio. Favete linguis. Ego ver b cum multa de hoc terribili, tonante, ac fulminante argumento dicere possim, illud unum dicam; nec Curtium, nec Iachinum,
ruibus plurimi hoc tempore indigni sunt, qui matellam porrigant, docuisse, aut
Sinniasse unquam magnitudine morbi solam venae sectionem, sine ulla distinctione,ae semper indicaruqui iamdiu didicerut apud Hippocratem,& Galenum, magnitudinem morbi pro indicatrice quadam sanguinis detrahendi, vel purgationis adhibendae institutam fuisse quod nos quoque saepe diximus. Vt certe pluribus non sit opus ad demonstrandum sine diat medicorum cogitationibus, &machinis .indi Ilolubilem hunc nodum in dissolutas scopas conuerti. Sed ad alteram ratione,& ad finem progrediamur. Porro si quis velit in unum
colligere,quaecumque Aduersarius tam prolixe, ne dicam fastidiose de hac ratione disputat, quae ad contrarietatem pertinet, sit ma omnium iis paucis verbis mihi videtur colligi,& comprehendi posse. Unusquisque morbus curatura proprio, & determinato contratio. Morbi magnitudinis certum, ac determinatum remedium non est sectio venae,aut purgatio. Morbi magnitudini materiali proprium. ac determinatum contrarium est vacuatio. Humores vel fluunt,vel fluxuri sunt. vel quiescunt.Humores vel copia, vel vitio negocium faciunt. Ex iis colligit vacuatione indicari a morbi magnitudine materiali: nitet plenitudine,& sectionem venan. inter cacochymiam, & purgationem veram contrarietatem extare.Qui demum concludit; in magno morbo cum plenitudine sicctionem venan in magno morbo cum cacochymia,aut ratione vacuationis,aut ratione reuulsionis
purgationem perpetuo conuenire. Quae eadem non semel antea dixit, posterius infinite dicturus cst. Post haec Achiersarius nostram de contrarietate responsi nem, ae sententiam refert,etsi id nec bona fide,nec perfecte ficit: quod facile poterit animaduertere quicumque seriem nostrae Disputationis cum hac illius relatione voluerit conferre. Qui deinceps seueri philosophi personam induen ς, ae P sy t δε με
de contrariorum natura disputans, suo more omnia nostra conatur conuellere, de lacerare.Caeterrum,quoniam, si velim omnia persequi,& examinare quaecumq; Aduersarius de lauiusmodi contrarietatis ratione percrepat,& repetit, necesse haberem longissimam , sed ad meum institutum non necessariam disputationem conficere,mihi libet in unica responsione acquiescere.quae serie principale illius fundamentum funditus potest euertere. Itaque si morbus magnus, & paruus, ut placet Aduet Ario, n5 differunt nisi secundom magis,& minus, magnuique morbus in hoc sensu accipitur, quando venae sectionem, & purgationem dicitur indicare,nimirum ut aiunt 3 materialis:ergo,& remedium magnum illi contrarium debet eandem sumere differentiam secundum magis, de minus. Ex quo sequitur ni fallor si in magno morbo materiali, oriundo ex sanguine oportet sanguinem mittere,ut in morbo materiali ex sanguine, sed paruo , minus sanguinrs oporteat mittere: si in magno morbo materiali ex cac hymia purgandum est, ut in mor-ho paruo ex cacochymia minorem purgationem oporteat adhiberet quia determinato morbo determinatum contrarium esse debet. Quaetb igitur,quid est. Fbdin paruo vulnere non faciunt parcam sanguinis inlisionem Z Quid est , quod iuparua cacochymia non faciunt exiguam purgationem ' Dicent fortasse vcnae sciaclionem , & purgationem semper esse remedium magnum, quod est Galeni. M 2. H. eam. Vero primum nequeunt negare, magnam; & paruam dari sanguinis missionem, α'.