장음표시 사용
321쪽
pr et stiterit Galeniri; Scopos, nimirum, mittendi sanguinis plenitudinem in se pri- md non complecti,sed sulpicionem eius mali, quod adhuc fit. Quandoquidem fisuspice inur morbum tore magnum, utique iam licet sanguinem mittere,etiam si nulla plenitudinis nota adest. Quod si contra, plenitudo morbum magnum nec facit,nec factura es iam nullam scinouis venae indicationem potest afferre.Sed tertium Aduersari j Lynceum inuentum,& quidem purgatis auribus audiamus.
Sed fientis ut sic dicam passionis suspicionem: nam si eam magnam fore apparet, omnino sanguinem mittemus. En igitur si Ite inquit magnam plenitudinem
omnino indicare sanguinis missionem. Magnum, &memorabille inuentum, quod certe neque ipse Argus possit introspiccres. Galenus de magnirudine morbi verba facit. Aduellarius haec verba de magna plenitudine interpretaturὶ Dii boni, siccine licet authores interpretari, res perspicue falsas tyrones docere, omnem sanaim doctrinam colatu inare,atque euertere Ac sane sensus eiusnodi verborum Galeni est apertior,quam ut indigeat aliqua explicatione .Cum ni in Galenus in praesentia duo potissimum probanda suscepisset: alterum, tres tantummodo est e scopos principes sectionis venae r alterum, Menodotum cum sua syndronae pictorica malὸ sentire; aduersus hunc docet, tres illos scopos plenitudinem in se pri md non complecti,sed suspicione morbi, qui adhuc ni,& imminet. Nam si magnum inquit 2morbum, sue malum forc appareat,sanguinem mittemus, etiamsi nulla plenitudinis nota adest. aetatem, regionem, & vires conside--rantes,quae sola ctia in iis,quae de Victu Acut, disputantur, dicta esse conspiciuntur. Alioqui si verba ad magnam plenitudinem cuna Aduersario referantur, nimis apertum est,quam sententia inepta,& a se ipsa dissentiens euadat; ac legiti--rnus totius disputationis sensus corrumpatur. Quaeso enim Vt caetera praetermitrantur, quomodo non haec inepta, suma,& cotradictoria censenda sunt: si magnam plenitudinem fore appareat, sanguinem mittemus, etiamsi nulla plenitudinis nota est3 Dictio Graeca forte apertius, quam Latina hanc apertiliuna veri-
- bum Latine sunt huiusmodi. E contrario namque omnino scopi venae sectionis ri non comprehendunt primum an se plenitudinem, sed suspicionem pastionis, , quae fiat: etenim si haec videatur magna esse futura, venam secabimus omnino, H quamuis nullae adsint plenitudinis notae, inspicientes aetatem,& regionem,& Α- , , cultatem:quq sola videntur in propostis verbis libri de Victus ratione enarrata. Sed ad postremum mysterium accedamus, quod nihilo minusquam priora sinis gulari animaduersione dignu est. Galcnus Caeter ina primi, principesque mitten- , , di languinis scopi sunt, morbi magnitudo, & laborantis robur:& hanc primam is dicen)um est syndroinen, non plethoricam, in qua seruata sit sanguinis misso: in is illa enim, & haec comprehenditur, utpote quae morbi magnitudinem augeat. ,, Aduersatius. Dilucidissima dubio omni procul doctrina est.co ueniensque to- ,, tius disputationis conclusio.Duo sunt inquit primi .principesque scopi hoc indiis cantes remedium, magnitudo morbi, de virium robur. Verum quia posset dubi- M tare quispiam , qualem intelligat ille magnitudinem niorbi, noluit id explica-D re dili senter, cum ait. In illa enim dc hcc comprehenditur.Eam inquit audio magnitudinem
322쪽
gnitudinem morbi quae sub se ipsam complectitur plenitudinem. l Id veto prodigium est admirandum , Aduersarium ex una parte tam esse Lynceum, Ut ea videat, quae nec oculatissimi possunt videre: ex altera autem tam esse omni lumine orbatum , ut ea nequeat videre, quae vel caeci possunt perspicere. Itaque eui
ille fatetur, hanc Galeni doctrinam esse dilucidissimam , ca nihilominus tam dilucida, & perspicua esse non potuit, ut ab ipso potuerit intelligi. Sed ad rem. Cum Galenus propositum haberet, sicuti diximus, docendi, ac stabiliendi doctrinam de tribus principibus scopis, ac potissimum de morbi magnitudine, sci-rεtque eam non uiae singulari solertia, ac mentis indagatione ab Hipp. primum fuitie inuentam,posteriores autem medicos prope omnes illa negligere, praetermittere,impugnare; quod Aduersarius quoque , dc multi cii Aduersario hoc tempore faciunt, non grauatus est nec rursum paulo postArauabitur eandem sentcntiam, immo vero eadem verba repetere, illius nimirum praecepti memor, quod alias nobis tradidit, Que in arte utilia sunt,iterum .icrti 5,ac saepius esse repetenda. Itaq; inquit.Primi aute,ac maxime proprii sanguinis mitti di scopi sunt, morbi magnitudo,& robur laborantis. Inter me, SI Aduersarium conuenit,magni cu-dinem morbi unum esse principem scopum sectionis venae. Qualis autem istaec sit morbi magnitudo, inter nos disic so est.Qu so aute hic est d lector.Ego inquit Galenus Aduersario interprete eam audio magnitudinem morbi .quae hub se ipsam complectitur plenitudinem. Egregie. Ego vero inquit Galenus se ipso interprete,& explicatore aio,& constanter affirmo,primos, ac maxime proprios mittendi singuinis scopos esse, magnitudinem morbi,& robur laborantis. Hanc pri mam este syndromen, minime plectoricam, in qua sanguinis misso obseruata fit. In priore synilrome magnitudinis morbi,& roboris virium posteriorem quoque plenitudinis cotineri, ut quae morbi magnitudinem adaugeat .Quid Aduersarius potuit sententiae Galenicae,magis contrarium, magisque dissenianeum adducere Galenus syndromen plethoricam rani frequenter, tam aperte, tam essicienter oppugnat , & expugnat; veramque syndromen , magnitudinem morbi, roburque aegroti nos docet, atque inquit in hac plenitudinem contineri, non simpliciter. non generaliter, non absolute, ut aiunt, sed bac certissima adhibita conditione, de exceptione , ut morbi magnitudinem in praesentia faciat, aut posterius facere polst: quod sequentia verba adhuc manifestissime confirmant, quae sunt huius modi.Non solum. n.ubi iam adiit morbus magnus, sanguinis mitte di occasio est, sed de ubi suturum esse suspicio eiLContra autem Aduersiarius simpliciter;generaliter,absolute vult syndromen sethoricam Empiricorum in Galenim syndrome contineri. Qui cum viderit postrema Gal. verba nimis apertc uniuersum illius commentum euertere,consultis illa dissimulauit inquies. In illa enim de haec
comprehenditur: caeterari lentio inuoluens: ut quae morbi magnitudinem adaugeat : quibus nullam suae sentcntiae congruentem interpretationem potuit comminisci. Adeo ut forte ex hoc uno loco studiosi satis possint intelligere,quam Aduersario fidem in explicatione Galeni, ac rebus medicis oporteit adhibere. Caetctum etsi mihi statutum fuerat in iis acquiescere quae hactenus dicta sunt,
tamen postremo capite nonnulla occurrunt, quae nullo modo videntur praetermittenda. Ea vero sunt. Quando autem Galenus in postrema eius capitis parte ,, dicit ; Tria sunt quae continent dignotionem mittendi sanguinis, morbi magni- istud Raut praesens, aut imminens, aetas vigens, & virium robur; non intelligit tre' ri
323쪽
existere scopos vere primos, ac principes, ut supra dixerat: sed quod tria sum, ex
quibus mcclicus in cognitioncm venit mittendum esse sanguinem 1, in quorunti numero, A c. I Ego autem quid dicam nescio: qui libenter fateor meam inscitiam, nec me potuisse huiusmodi verborum mysterium , nouisimque Lynceum inuentum penetrare. Quandoquidem ego putabam haec singula: tria sunt. quae continendignotionem mittendi languinis. Tres sunt scopi primi, ac principes mittendi. sanguinis. Tria sunt, ex quibus medicus in cognitionem venit mittendum ess sanguinem, unam, atque eandem rem significare. Quid enim quaeso aliud quartimus quam ut certo sciamus,& intelligamus,quando liceat aut non liceat sanguinem mitterciNimis est notum,quam Plato, Galenus,& praeclarissi ini omnes viti superuacaneam nominum inquisitionem,& disputationem abhorreant. Mihi igitur,ac meo hebetiori ingenio id esto satis, Quotiescumque haec tria simul conueniunt Morbi m gnitudo, Aetas vigens, Robur virium, ex doctrina Hippocratis, .& Galeni venam tarpetuo esse incidendam. Aduersarius autem , cui excellentisi cuiusdam ingeni j vis singularis a natura tributa est,nouas comminiscatur loquedi formas,tempusque, rem adeo caram,hisce cogitationibus, prope dixi futilibus. magis conterat suo arbitratu. Quod si nobis quoque liceat Galeni verba interpretari, ille certe non sine artificio ita locutus videtur: ως πία - - έ να τὴν δια- νωπι,. Latiae, ut tria snt dignotionem continentia, ut indicaret has esse conditiones continentes, eo modo,quo causas continentcs medici appellare consueuerunt,quibus dignotio, ac d c terminatio mittendi sanguinis possit haberi. Sicuti enim continentes causae id habent, ut iis omnibus politis res cstecta ponatur .vna sublata tollatur quod tum in aliis,tum praecipue in pulsu Galenus declarauit; itabae tres conditioncs, si praeserites fuerint omnes, necessiarib inserunt vena secanda csse si una ex iis deficiat venae secadae occasio tollitur. Haec igitur Galenus iure
Vocauit inu. δντα, quasi hoc uno verbo voluerit totam Aduersarij lententiam demoliri.Nec mirum sit, has non dici causas continentes, οῦ π α α χντα quia reuera in his vera causae ratio non apparet: immo vero, si una concurrit, ut indicans,altera succedit, ut permittens, ac nCM prohibens.& potius eius, sine quo non, ut loquuntur,quam verae cauta rationem habet. Piae res alibi a nobis declarata non est hie semis enarranda: qui satis habuimus demonsti are has, siue conditiones.su. indicationes, siue scopos, siue aliter velimus nominare , continentium rationem habere Et hanc fui sic mentem Galeni id etiam in primis docet, quod si hac rem secus inrclligas,inepta admodum locutio est.Quid enim hoc sibi vult, conti-ncre dignotionem ξαμ, ιν οπι διαγων,νὶ Quomodo hiatus a i scopi continent dignotioncni3 Sed ad Aducrsarium redco. Quid illa in eo laborat, ut probet,Galenum non intelligere, i tres existero scopos vere primos, ac principes ' ξ An non
Galenus tot locis,quot certe a nemine possitnt ignorari, scriptum reliquit , Tres elle primos, ac principes mittendi languinis scopos 3 Magnitudinem morbi, Vis gentem aetatem,Robur virium Z Quod ego quoque cogor cum illo millies repetere. Certe, ut caeteri omnes praetermittantur, hoc ipso p. capite quater, & quinquies id pronunciare non est veritus: quod unusquisque sua sponte, sine inutili nostra repetitione , facile potest animaduertere. Vt certe nequeam satis mirari quomodo Aduersarius tam Lynceus, saltem huiusmodi locos ante illius oculos politos, non potuerit videremisi s Ite eos um natura est,ut a solis caecis videatur.
324쪽
LIBER III. DIs PUTATIO III. s,
An venae secris umedium sit praesem.rtiuum an curativum.
v IDEM iure potuissem totum hoc caput silentio praeterire , partim quod illud quaestionem tractet cx iis,quas Galenus logicas appellat, quae nihil ad artem conserunt; partim quod in nostra Disputatione de ea plura diximus cum Galeno, quae saris cusque esse possent; nec
certe hic inutiliter luntrepete da. Verum cum Aduersarius in mentionem Montani Vicetini inciderit,illumque non solum sne aliquo honore nominet sed etiainiuria astici at,equidem nequiui me continere, quin hominis omnium magna rum artium, praesertim rei medicar peritissimi, ac praeceptoris amantissimi existimationem defenderem, A calumniam vindicarem. Aduersari j verba haec sunt. 3 Dico fere nullam venae sectionem in quocumque morbo solum esse curativam. sed quandam vere praeseruatiuam, quandam vere mixtam. Id persuadeo hac ratione usuis enae sectio in synoelio putrida ex Galeno est duntaxat prae scruatiua, ut colligitur cx eius verbis lib. xi de Meth.Med.cap. t . Etenim exercetur illa solum propter plenitudinem,non propter febrem quia febris,ut febris, non postulat vacuantia, sed in contrarium statum alterantia. Dicet hic fortasse Montanus Vicentinus adhiberi ipsam pro sanatione morbi: nam febrem putridam dicet existere morbum a materia; & ideo materiam illam putrefactam esse morbum, putridi inque febrem. Ego nolo nunc disputare contra hunc hominem; an materia
putrida sit febris putrida,ut ille sentit lib. a. &c. sed in praesentia volo admittere.&c J. Nos pauca quaedam, sed quam breuissime fieri potest, perpendamus. Namque omnia & hic & ubique persequi, neque oti j nostri, neque patientiae fuit. Cuequidem semel iterum, ac tertio totum illud caput I . diligenter legissem, fateor me non potuisse intelligere;vnde colligi ex Galeno possit, lectionem venae in synocho putrida esse duntaxat praeseruatiuam. Quod autem in hac febre sangui mittatur soluin propter plenitaidinem, minime propter febrem, id puto tam esse falsum,& a Galeni doctrina alienum, quam quod falsissimum , Sc alienissimum. Immo vero si plenitudo hoc remedium indicat, id alia nulla ratione potest cH-cere, qu m propter febrem. Quandoquidem nis plenitudo febrem , & quidem
insgnem,adebque magnum morbum excitasset, nullo modo sectionem vcnae potuisset indicare. Quid vero ' Indicationes curandi an non consentientibus omnibus rationibus medicis ex morbo cum primis accipiuntur Aia non Galenus tradens rationem curandi febres putridas, variosque fontes proponens , ex quibus indicationes eliciuntur, ante cateros omnes, fontem,& indicatione febris nobis ante oculos ponit Z Nec prosecto aduersaria ratio quicqua valet. Et si enimfebris, qua enus febris, apud Gal. propriti remedium refrigeratio est ; si quis audeat negare,sectio iacim venae posse quoque febricitantia corpora refrigerare, in contrarium statuiti deducere, & febrem iuuare, is Galenum audiat asseuerantem in
febribus synochis. & ardentissimis, sanguine misso usque ad animi deliquium
totius corporis habitum statim refrigerari, corpora in contrarium statum deduci, & quaedam integre sanitati prorsus restitui. Nis forte quis iciolus id
velit obi icere , sectionem quidem venae calorem praeter naturam remittere, ac
febrem iuuate; sed istud fieri per accidens. Quam obiectam rationem Galenus irridet,
325쪽
- irridet inquiens.Vulgo medicorum esse ignotum,& quod febrium olunium,qiα--ri tenus sebres sunt, proprium remedium, refrigeratio sit, siue ea talis actu sit, uiae. potestate ; & quod alia multa ex accidenti refrigerantia febrium fuit remedia. Multa enim sunt,quae physice considerata,peraccidens aliquid facere,aut pati si
lentiique tamen apud artificem, qualis est medicus, per se considerantur, cum ad eius finem consequendum conferant. Illud vero demum mihi liceat addere; sectionem venae pr. iter remissionem,oc moderationem caloris febrilis alia quoque singularia afferre bene Mia; in primis autem canetis praesidiis adtollendas obstructiones,& curandam febrem accommodatis viam parare,quae Galenus docet ante huiusmodi generalem vacuationem Importune, ac perniciose adhiberi. Sed ad meum Montanum venio: Qui fatebitur quidem sectionem venae in synocho putrida adhiberi procuratione morbi:qui probe nouit , ex morbo non modo indicationem iectionis venae, scd etiam multas alias suppeditari. Sed ille numquam dixit, nec cogitauit, nec somniauit , febrem putridam esse morbum a amateria, licet morbus sit cum causa , adeoque illam materiam putrefactam morbum . putridamque febrem existere. Vt ceIze nequeam satis mirmi , qu modo Aduersarius huic tanto viro , hanc tantam maculam inurere voluerit. Montanus disputasat co loci, Verum humores In tumoribus prarier naturam vi
contenti, sint de essentia,&pars morbi, an morbi continens causa statuendi: sint. Quam disputationcmsingulari modestia proponit iis verbis. Ac res valde V est ambigua, de controuersia, cum praeclaros habeat utriusque sententiae de- fensores, & validissima argumenta, quae in utramque partem animum meum V impellunt; ita ut certe nihil audeam constituere. Dicam tamen quod sentiam, . V excitaturus potius meliora ingenia ad Veritatem patefaciendam, Scc. Vtrin- que igitur propositis argumentis, magisque cum summo medico Leoniceno γad eorum opinionem inclinans, qui censent humores In ζψmoribus contentos non morbi causam, sed ipsum morbnm statuendos esse, ac tandem postremo capite 3 . in febris mentionem incidens, haec scribit. Si quaeras, an V febris sit intemperies , cum materia , an sine materia , procul dubio dicenia' dum est. esse intemperiem sine materia : propterea reprehendimus Arabas, alios, qui febrem putridam pro e zmplo adducebant intcmperaturae cum . V materia: nam quando intemperies est cum materia, ita inhaeret illi materiae,
V ut sine illa esse non possit. At febris etiam putrida sine materia esse potest. ' Ex quibus paucis verbi 1. facile est intelligere , Aduersarium scripta Montani
aut non legisse, aut oscitantem , forte stertentem legisse , aut, quod nullo , modo pollum adduci, ut credam, scientem, de volentem illi huiusmodi in iuriam imposuisse. Verum Montani gloria apud omnes verὸ eruditos, verior, orauior, & solidior est, quam Vt ab aliquo possit aliquo modo nun ut , vel obscurati. Motiar, ni studiosi plus emolumenti, & utilitatis ex una, vel altera Montani pagina sint percepturi , quam ex totis vastissimis commenta tiis ; quorum scxiptione , atq*e editio e sophistae , & nouatores hoc tempore
326쪽
De futura, ct particulari plenitudine δε- Hipp. 2 . Acut. I o. cst I I. V M Aduersarii trium principum scoporum missionis sangit in is,
in primis vero magnitudinis morbi, forte animaduertissent Galenunimis aperte aduersus scopum plenitudinis pugnare , ac nimis ericienter illum expugnare, nescio quod effugium futurae, & particu laris plenitudinis commenti sunt ; De quibus cum alias a nobis disputatum sit; Aduersariusque profiteatur singulas nostras rationes se esse retulatum, atque euel surum,cogimur etiam nunc sermone habere, illasque confirmare, & illustrare. Equidem aduersus futuram plenitudinem id primum obiiciebam. quod nunquam Galenus illius memini, let:quod a singulari tanti vidi diligentia, ac solertia alienissim si videturi quem certum est . non solii ira utilia, ac necessaria, sed etiam, in quo multi illum calumniantur, inutilia,& superuacanea saepenum ro non praetermissile. Quae quidem obiecta ratio co redditur validior qudd ille non solum praesentis magnitudiniis morbi, sed etiam futuri; nequc solum roboris virium hoc praesenti temporc ,scd etiam futuro mentionem fecerit. Qui serio voluit nos admonere, nec semel repetere, morbum non solum hodie magnum, sed etiam posteriore die futurum magnum venae sectionem indicare; itidemque roboris virium non solum nunc; sed etiam in posterum rationem tedulo habendam este. Adversarius ad haec, s Primum inquit admiror, cum ita interrogant;quis no iniuria miretur,cur Galen' nihil omnino de huiusmodi futura plenitudine scriptum reliqueritῖQuasi quod id verum esse nequeat, quod non sit expressis verbis a Galeno dictum. Quaenam causa tantae admirationisὶ Dicent fortassis oportuisse
hominem diligemissimum illius meminalse Sed quid di hac in re paulo negligentiorem fuisse cliceremusΘEritne id eiuscemodi, ut non contigerit citam aliquando aliis grauissimis auctoribus γ Vide, lector, quam Aduersarius faueat nostro Galeno,quem alioqui interdum ita commendat, atque ex sollit, ut profiteatur se nihil esse asserturum , quod ab illius sententia sit alienum. Qui nunc hominem negligentiae crimine notare non est veritus, alias inconstantiae, absilrditatis,dita crepantiae, falsitatisque,aliaque id genus turpa a crimina illi inurere,atque apertu bellum indicere non verebitur.Verum hoc & Aduersari j, & omni v Nouatorum institutum,qui tam facile, tam libenter,iam prompte ab Aristotele Galeno, caeterisque veteribus optimis maximis ducibus desciscere non erubescunt, nolo in
praesentia longius in lactari. Qui id satis habeo cum mea sit sententia, futura plenitudincni nullum hic locum habere; Galenum eius nulli bi mentionem fecisse; mon potuisse Aduersarium commode respondere, niis id cum Galeni contemptu faceret, nisi eius authotitati derogaret. Advers. At vero , si ita illi censent, cur quaeso secibunt humores turgentes sanguinis missionem postulare; quod nedum
a Galeno non est dictum, sed neque a nemine concessum, immo vero, ut libere dicam,neque somniatum 'Cur pariter dixerunt magnitudinem morbi specie; aut genere diuersam praebere indicationem a morbo,ab eius causa, ab cius natura λ Acculatio acri , dc acerba.Cum equidem doceo, magnitudinem morbi longe diuersam a morbo, atque illius causa indicationem afferre ; virum doctrina sit ad eritatem,ac mentem Hippocratis,& Galent,progresso ne uniuersae Disputatio-
327쪽
ia irridet, inquiens.Vulgo medicorum esse ignorum,& quod febrium omnium,qua. A tenus febres sunt, proprium remedium, refrigeratio sit, siue ea talis actu sit , liue is potestate ; & quod alia multa ex accidenti restigerantia febrium sint remedia. Multa enim sunt,quae physice considerata,per accidens aliquid facere, aut pati s lent; que tamen apud artificem,qualis est medicus, per se considerantur, cum ad eius finem consequendum conserant. Illud vero demum nulli liceat addere; sectionem venae praeter remissionem,& moderationem caloris febrilis, alia quoque singularia afferre beneficia; in primis autem caeteris praesidiis adtollendas obstractiones,& curandam sebrem accommodavis Viam parare, quae Galenus docet ante huiusmodi generalem vacuationem importune,ac perniciose adhiberi.Sed ad meum Montanum venio: Qui fatebitur quidem sectionem venae in synocho putrida adhiberi pro curatione morbi:qui probe nouit, ex morbo non modo indicationem sectionis venae, sed etiam multas alias suppeditari. Sed ille numquam dixit, nec cogitauit, nec somniauit , febrem putridam esse morbum amateria, licet morbus sit cum causa , adeoque illam materiam putrefactam
morbum . putridamque febrem ex i stere. Vt cerre nequeam satis mirmi , quomodo Aduersatius huic tanto viro , hanc tantam maculam inurere voluerit. Montanus disputabat eo loci, Vsrum humores in tumoribus praeter naturam, contenti, sint deestentia, pars morbi, an morbi continens causa statuendi
sint. Quam disputationcmsingulari modestia proponit iis verbis. Ac res valde
est ambigua, 3e controuersia, cum praeclaros habeat utriusque sententiae de-'' fensores, de validissima argumenta, quae in utramque paraem animum meum i' impellunt; ita ut certe nihil audeam constituere. Dicam tamen quod sentiam, excitaturus potius meliora ingenia ad Veritatem patefaciendam, dcc. Virin que igitur propositis argu ntis, magisquc cum iummo medico Leoniceno Iad eorum opinionem inclinans, qui censent humores in tumoribus contentos non morbi cautari, sed ipsum morbΠm statuendos esse, ac tandem postremo capite 3 . in febris mentioncm incidens, haec scribit. Si quaeras, an V febris sit intemper lex, cum materia. , an sine materia , procul dubio dicen dum est, esse intemperiem sine materia : propterea reprehendimus Arabas,& alios, qui febrem putridam pro exemplo adducebant intcmperaturae cum materia: nam quando intemperies est cum materia, ita inhaeret illi materiae,
'ut sine illa esse non possit. At febris etiam putrida sine materia e Te potest. '' Ex quibus paucis verbis facile est intelligere , Aduersarium. scripta Montani aut non legisse, aut oscitantem , sorte simentem legisse , aut, quod nullo bmodo possum adduci, ut credam, scientem,& volentcin illi huiusmodi in iuriam imposuisse. Verum Montani gloria apud omnes vere eruditos , verior, grauior, & solidior est, quam ut ab aliquo possit aliquo modo nunui, vel obscurari. Moriar, ni studiosi plus emolumenti,& utilitatis ex una, vel altera Montani pagina sint percep uri , quam ex totis vastissimis commentatius ; quorum sciaptione , atque editione sophistae , dc nouatores hoc tempore
328쪽
LIBER III. DISPV TATIO. III. si
De futura particulari plenitudine locvi Hipp. 2. Acut. I o. se I I.
V M Aduersarii trium principum scoporum missionis sanguinis,
in primis vero magnitudinis morbi, forte animaduertiment Galenunimis apertc aduersus scopum plenitudinis pugnare , ac nimis cm- cienter illum expugnare, nescio quod effugium suturae , dc particu laris plenitudinis commenti sunt ; De quibus cum alias a nobis dissi putatum sit; Aduersariusque profiteatur singulas nostras rationes se este refutaturii, atque euersurum,cogimur etiam nunc termone habere, illasque confirmare,& illustrare. Equidem aduersus futuram plenitudinem id primum obiiciebam. quod nunquam Galenus illius memini,set: quod a singulari tanti viri diligentia,
ac solertia alienissimu videtur: quem certum est, non solum utilia, ac nece Isaria, sed etiam, in quo multi illum calumniantur, inutilia,& luperuacanea saepenume-rδ non praetermisi me. Quae quidem obiecta ratio eo redditur validior quAd ille non solum praetentis magnitudiniis morbi, sed etiam futuri; nequc solum roboris virium hoc praesenti tempore,icd etiam futurora critionem fecerit. Qui sei id voluit nos admonere, nec semel repetere, morbum non solum hodie magnum, sed etiam posteriore die futurum magnum venae sectionem indicare; itidemque roboris virium non solum truncised etiam in posterum rationem sedul5 habendam esse. Adversarius ad haec, s Primum inquit admiror, cum ita interanant; quis no iniuria miretur,cur Galen' nihil omnino de huiusniodi futura plenitudine scriptum reliqueritῖQuasi quod id verum esse nequeat, quod non sit expressis verbis a Galeno dictum. Quaenam causa tantae admirationisi Dicent fortassis oportui se
Eominem diligentissimum illius meminisse Sed quid ii hac in re paulo negligentiorem fuisse diceremusi Eritne id eiuscemodi, ut non contigerit citatu aliquando aliis grauissimis auctoribusξ γ Vide , lector, quam Aduersarius faueat nostro Galeno,quem alioqui interdum ita commendat, atque ex ollit, ut profiteatur se nihil esse asserturum . quod al3 illius sententia si alienum. Qui nunc hominem negligentiae crimine notare non est veritus, alias inconstantiae, absilrditatis,diu crepantiae, falsitatisqire aliaque id genus turpia crimina illi inurere, atque apertu bellum indicere non verebitur Nerum hoc & Aduersarij, & omni v Nouatorum institutum,qui tam facile,tam libenter,iam prompte ab Aristotclc,Galcno,caeterisque veteribus optimis maximis ducibus desciscere non erubescunt, nolo in praesentia longius insectari. Qui id satis habeo, cum mea si sententia, futura plenitudincni nullum hic locum haberem Galenum eius nulli bi mentionem fecille; non potui sita Aduersarium commode respondere, nisi id cum Galeni contemptu faceret, nisi eius aut horitati derogaret. Aducr At verca ,s ita illi censent . cui quaelo ta ibunt humores turgentes sanguinis inlisonem postulare; quod nedum a Galeno non cit dictum, sed neque a nemine concessum , immo vero, ut libere dicam, neque somnia tuni'Cur paritcr dixerunt magnitudinem morbi sipecie; aut genere diuersam praebere indicationem a morbo, ab eius causa, ab eius natura γ Acculatio acri ,& acerba. Cum equidem doceo, magnitudinem morbi longe diuersam a morbo, atque illius causa indicationem afferre; utrum doctrina sit ad critatem, ac mentem Hippocratis,& Galent,progressione uniuersae Disputatio-
329쪽
nis declarabitur. Quod autem Aduersarius de mistione sanguinis turgentibus
humoribus tam aspore nos criminatur, mihi liceat paulo diligentius examinare. Cum in mea Disputatione,de Purgat Princ. Morborum in quendam Hippocratis in Galeni locuin incidii sem,qui prae caeteris omnibus multum-diis cultatis,ac laboris in se continere mihi perpetuo visus est, neque aliter scirem a pluribus, ac maximis nodis,angustiisque me explicare,veni in eam opinionem; Turgentibus humo cibus venam i cari polle aliquando, asseverans nihilominus cum Galeno,
remedium quidem elle minus utile,sed multo securius purpatione. Quod pro- fictb cum non ignorarem prima fronte plerosque omnes lingulare paradoxum csse existimaturos, modeste admodum, atque ingenuε volui disputare:qui demusic scribo. Nos pro nostro ingenio ita hosce difficiles Hippocratis de Galeni locos
interpretamur. Si quis vero at iter doccat, laminos medicos, neque ration I, ncque
expertcntiar, neque sibi ipsis repugnantia scripsisse,illud nobisiam gratum fuerit quam quod gratissimum:qui id potissimum semper agimus, ut veritas elucescat;
in cuius inuestigatione libenter abs quouis benefici si accipimus. Quoniam vero in eo loco iam diximus quaecumque pro nostra sententia nobis in mentem vinc-runt, neque prCpostum habemus,more aduersario inutilitcr actum agere, atque hac ratione chartas implere, studiosi poterunt suo arbitratu nostras de hac re cogitationes intelligere, ac iudicium facere , an Aduersarius iure tam acriter nos. criminatus fuerit.
Dis., εν R. Cxteru cum illet peculiari quadam Epistola id agat cum medico quodam Ro-M.1 ε ine. mano, ut trunc ipsium Hippocratis,& Galeni locum diffuse interpretetur, ac profiteatur contra caleni,& alioru fere omnium medicorum sententiam, se Veram, illius intelligentia,atque explicatione inuenisse quaelo a te, lector, ut mihi liceata principali instituto parumper digredi, atque huiusmodi illius sit btiles cogi rationes herpendere,ut ii fieri potest. nos quoq; tam reconditani disciplinam possimus ait equi. Illud vero primum non solum notatione, sed etiam admiratione dignum videtur;quom ocio Aduersarius, qui Galenum tot.& qui de magnificenti Di imis titulis copellarc:& honestare nunquam de Iinit:qui profitetur se nihil velle docere, quod ab illius dochrina sit alienum: qui omnium nouatorum,& qui a Galeno deiiciat, se hostem Merrimu faeitinihilominus in praesentia sui ipsius oblitus non vereatur a Galeno deficere ad nouatores,& Galeni hostes confugere,ca
que docere,quae non modii a Galeni mente sunt aliena , sed etiam quae plane illi aduersantur, atque aeternas maculas inurere possunt. Sed ad rem. Controuersus' locus cst text. Flipp.x & xj. lib. a.de Rat. Vich. In cuius explanatione Aduersarius primum Galeni interpretationem colligit, & explicat: quam licet cuique apud ipsum legisse. Mox illa aggreditur, conaturque, & qui de inultis machinis impu- , si Me,atq; euertere. Qui linc habet. i Versi ne facile Galeni explanatione admittam, multa qu idem in causa sunt. Primu illud facie apud me dubitationem maximam,qubd verba Hippocratis eius contrarium significare videntur mihi,quod, a Galeno, & passi in ab omnibus medicis ponitur: nepe in omni plenitudine san. guinem mitti debere, siue supernas siue infernas costas inuaserit Rationc ex eiu 2 verbis in hunc modu propono. Sanguis quidem tunc mitte dus est,quando signi ficationem praebeat dolor ad clauiculam,aut grauitas in brachio,aut circa mammam,aut supra septum transuersum. Atqui omnis pleuritis significatione eius cemodi praebct, ergo,&c. Ille hactenus,qui deinceps more boni logici, & maior ,
330쪽
minore prae missas,ut aiunt,ex Hippocrate nititur confirmare. Secund3 Aduersarius supponit, nulla pleurit idem esse affectum infra septum transuersum: qua doquidem infra septu nulla adest inebrana succingens costas: ex qua suppositione huiusmodi conficit argumentu. 3 Hippocratcs iubet purgandu in affectu con- is sistente infra septu transuersum:at hic affectus certe quide non est pleuritis, ergo i, dec. I Quae sane ratio adeo essicax videtur sibi, & certa , ut non habeat quid rel- pondeat. Qui dema colligit Hsipp.ea parte,qua de purgatione loquitur , non amplius loqui de pleuritide, aut dolore assiciete septu i plum, vel partes supra septu; sed solum de affectu partui infra septum transuersum.Tertio Aduersutus argu
mentatur. Inflammatione existente in septo transuerso, aut in partibus supra , septu,aut in iocinore,aut liene, a principio conuenit sectio venae, non purgatio ν. de sententia Hippocratis ergo illius verba de purgatione,dolore descendente ad , hypochondria nequeunt de inflammatione septi, vel membranae succing tis octo γνco as inferiores accomodari. ξ Qui maiorem probat ex vel bis Hippocratis. ln- flammata hypochondria,&c.quar quidem videntur illi tam aperte significare,inpleuriti de in seriores costas occupante venae sectronem prius conuenire, dc hanc aliquando solam administranda, aliquando vero limul cu purgatione, ut plurimuadmiretur quomodo Galenus aliam explanationem excogi inierit. Quarto arguit hunc in modulin In principio inflammationum pro vacuatione humoris in Teae . 1 1. phlegmone contenti non conuenit .medicamentum purgans, quod per Hippo- , , cratem pi obat; sed pleuratis occupans costas inferiores cst inflamatio,ergo,&c. ξ ,. Quinto. Remedium purgationis ab Hippocrate proponitur,ut statim dolorem , ,
salirat. Atqui dolore picuritidis statim sanare no potest purgatio. ergo,&c. I SCx- , , t o. i Dolor picuriticus mitigatur stretim in principio,vcl quando spatio triti die- istum expurgari in capit materia phlegmonis per sputum, vel quando impeditur is fluxio. At neutrum fieri potcst expurgatione per veratrum, peplium ergo ,&c riScptimis,ac post rcino. Purgantia pharmaca cibis , ac sorbitionibus mixta nun- is quam sedare Pollunt dolorum pleuritidis ; ergo non exhibentur ab Hippocrate is huius rei caula, &c., Tot validissimis alietibus Aduersarius miserum Galenum oppugnat,ut nullus ei defensionis locus reliquus esse videatur. Et si ille sorte hae quoque in re nimius est. Quandoquidem ni fallor omnia istaec argumenta multato paucioribus verbis, & unica propemodum ratione concludi potuissent. Illa vero est, Hippocratem dolore descendente ad hypochondria , de alio affectu, quam de pleuritide termonem habere: ex qua certum est Omnia pendere , quaecunque tanto apparatu propolita,& disposita sunt.Sed ad veru Hippocratis verborum. sensum cx propria Aduersari j sentcntia progrediamur. Qui haec habet. s Reliquum est modo, ut explicemus verum sensum Vcrborum Hippocratis. ξ c. . Lux adfulsit: attende, lector Dico igitur Hippocratem diuisioncm eius cenio- Adi feci sic. Dolorum , qui morbos acutos insequuntur, quidam sunt supra scp- , , tum transuersum,quidam infra consisti uit:&quae sequuntur. ξ Summa vero est, ut ne transcribenda longiore illius oratione longius faciam , Hippocratem proposito loco minime de pleuritide,sed de doloribus in uniuersum, qui sequuntur
morbos acutos, sermonem habere:quos inquit esse duplices; alaeros supra;alteros infra septurn transucrsum. Priores quidem, qui cunaque semcntis non sanantur, uenae sectionem postulare , in quacumque thoracis parte consistant. Posteriores noua Indigere consitaternione; num aliquam significationem sui praebeant