장음표시 사용
341쪽
LIBER III. DISPUTATIO III. Ios
esim sanus nec adhuc quicquam laesus: in sanguinis redundantis cocursu sit po- . . c. situs, no statim huic mitti sanguinem est necesse mand alij satisfacit inedia,&c. i. Missio vero sanguinis ne ab ipsis quidem Empiricis iis,qui ita se habent, necessa- 1io adhibetur. Quod quidem Galeni testimonium demonstrat apertissimὶ ipsos , quoque Empiricos hac in re distinctionem adhibuit Ic ,Ilenitudine inque haud is
semper sectione venae,sed aliquando cita leuioribus praesidiis curare consueuisse. . Quod porrb Aduersarius deinde inquit, hanc distinctionem, utrum in plenitudine liceat venam incidere , an leuiora praesidia adhibere, ex varia plenitudinis differentia nobis innotescere, id quidem certe a Galeni doctrina alienissimum est: qui nos docet, ut non semel iam diximus, de una morbi magnitudine vel praesente, vel imminentc huiusmodi iudicium faciendum elle.Qui verbis conia D s Vrceptis scriptum reliquit, principes scopos mittendi sanguinis plenitudinem in se ρ primo haud complecti: hanc vero in illis contineri,quatenus ea morbi magnitudinem,uel facit, vel facere deinceps potest. Prix ter ea , dum Aduersarius docet, non sufficere ut commode sanguis mittatur plenitudinem adesse, sed amplius distingvcndum , an maioribus, vel minoribus praesidiis utendum sit, quaeso quid aliud, etsi inuitus docet, quam ad morbi magnitudinem confugiendum esse Siquidem plenitudo eatenus minora; vel maiora, praesidia requirit, quatenus morbum vel leuem, vel magnum efficit, aut potest essicere. Si plenitudo leuiorem morbum eniciat, ieiunium, congruens exercitatio, & alia id genus leuiora praesidia satis suerint: sin autem morbi magnitudinem faciat aut facere possit,
iam caetcris duobus consentientibus scopis necessiarium est venam incidere. Itaque vir excellentissime haec norma est, haec regula, haec docti ina Hippocratis,&Galent; distinctione,& iudiciu dc mittendo vel nomiti do sanguine in picnitudine, no ex varia illius disterentia ,sed ex una morbi magnitudine esse definiendii. Aduersar. Deinde vero Empirici, quia scopum non attigerunt, reprehen . Ddendi sunt Massar. Quo nam modo homines , qui solam experientiam profi- is lebantur, scopos, indicationes, rationem, methodum Aduersabantur, ac prPpterea , τὴ ἡ Τικοῖ, alio nomine . quasi Obseruatores appellati sunt quomodo, inquam , huiusmodi homines scopum mittendi sanguinis,& indieationem ab illo orientem poterant attigille γ Aduersar. Nos vero , qui plenitudinem esse ve- , ,rum scopum sis nificamus. longe diuersi sumus ab horum hominum sententia. t h. Massar. Qui fieri potest, si plenitudo est verus scopus mittendi sanguinis, vitium qua in Galenus de re tanti momenti nos docuerit Z Sed quid dico, nos docuerit 3 Qui fieri potest, ut hunc ipsum picnitudinis scopum , tam frequenter,
tam aperte , tam eiu cienter, tam ardenter impugnauerit, dc expugnauerit ὶ Hoc sane mihi videtur omnem superare admirationem. Caeterum cum Empiricus,&Aduersarius in scopo plenitudinis conueniant,videamus tandem, quodnam inter utrumque discrimen sit. Aduersar. Empirici in sola plenitudine quoad vas a rimittendum elle sanguinem consuluerunt: nos vero non solum in hac, sed etiam is in altera,quae vircs respicit. I Massar. Ers Aduersarius hac in parte ab Empirico sedissentit,tamen ille, mea sentcntia, longe maiore,quam Empiricus, est dignus reprehensione. Cum enim multitudo, seu plenitudo, Graece .pῖ .ι , apud Galenum sit duplex;altera ac vasa,quae eorum capacitatem nimium replet: altera ad vires, quae ab ipsis commode rcgi,& in congrucntem usum conuerti non potest, magis
rationi colentaneu videtur, altera ad vasa,quae potest illa rumpere,aliiq; euiden.
342쪽
LIBER III. DISPUTATIO III. rodi
utqueearum pondera examinare veruntamen sic.ut breuiter, quantum fieri potest,liceat mini ab huiusmodi molestia me explicare.
duersari, , ae nostrum iudicium de uniuersa Dissutatione.
D VERsARivs ante omnia suam de proposita Disputatione sententiam pronunciat, inquiens i ita quidem sentio Pueris ante annum decimumquartum aliquando languinem tuto mitti posse secundum Galeni principia. I Quaestio, utrum pueris ante annum i 4. liceat sanguinem mittere,nec ne,mea sententia,potest dupliciter agitari: uno modo gen raliter: ac simpliciter: altero singulariter, & restri che, quid sentiendum sit ex Gabsententia. Aduersarius porro posteriorem modum videtur amplecti: qui statuit eiusmodi pueris,secundum Gal. Principia sanguinein tuto mitti posse. i Duplex ille inquit)est assertionis huius fundametum: primum stabile, & valde firmum, ,. quod ratio ipsa cum experientia coniuncta omnino sic fieri debere suadeat. Deinde vero,quod inter caeteros authores profiteatur hanc mededi ratione non esse a Galeni doctrina alienam. Quods haec lis tantummodo ex Galeni principiis ac disciplina fuit definienda, frustra Aduersarius ratione,& experietia videtur agere: siquidem fieri potest, ut ratio, & experientia omnino sic fieri debere suadeat. nihilominus Galenus aliter sentiat. Itaque ille iure potuit, ac debuit in posteriore fundamento acquiescere, & probare Galenum suille in ea opinione , pueris ante annum decimumquartum tuto sanguinem mitti posse: aut si voluit quaestionem rationis, atque experientiae arbitrio tractare, debuit eandem quoque generaliter afferre; ratione, experientia ; dc omnibus modis suam assertionem comprobare, ac tueri, demumque Galeni testimonio, de doctrina confirmare. Sed omnes illius propositiones, ut sunt magnificae, ita non satis distincte,& ordinate videntur esse dispositae. Nos autem,ut ad ordinem ab illo institutum, nostram quoque Disputationem referamus, necessarium est. Caeterum antequam incipio mihi libet breuiter ea repetere, quae olim de hae D Gμμι, ipsa coturo uersa diximus. Summa verb est, Hippocratem,& Galenum in numero scoporum principum aetatem reposuisse:Galenum huic decreto eam interpret tionem adhibuisse, ut illud ad solos pueros pertineat:qui, etsi valent facultate vitali, tamen, quod eorum substantia partim ob insignem humiditateira , partim obtemperamenti caliditatem,omnium facillime digeratur,& dissipetur, missione iusanguinis non bene serant: cum altera ex parte senex, non propterea quia sit annosus,sed propter unam virium imbecillitatem eiusmodi remedium nequeat sustinere:Hanc Galeni interpretationem non omni ex parte certam, atque cxploratam videri: quod siue propter excedente humiditatem, siue Propicr calidius temperamentum; sue quomodocumque pueri non perferant sanguinis missionem, tandem ad rationem virium oporteat deuenire: Galenum forte propter aliam causam scctione venae pueris interdixisse; quod remedium sit in hac aetate su eruacaneum, illique instam , ac naturalem a temperamento vacuationem ha- eant, ut alterius non indigeant. Quo demum loco haec a me scripta sunt.Verum-
enimuero, utcumque se res habeat, nolim quenquam de hac quaestione valde esse solicitum; cum ea fere sit logica, & uullius momenti: & utrovis modo sentias.
343쪽
pro certo habendum est, nullo pacto pueris de Galeni sententia venae sectionem conuenire. Atque equidem te id scire quam maxime velim, me haec attulisse in primis ad excitanda, δc exercenda studiosorum ingenia; minime vero ad infirmandum, Si conuellendi im Hippocratis,&Galeni decretum; quod interim suscipio libenter: qui eandide fateor, nisi quae modo diximus ad hanc rem sunt satis
accommodata me sectasse ad hanc diem illorum mentem exacite assequutum non In cile. Sed rursum haec quoque a nobis addita surre: Plurimos effe hsc tempore, vclnobiles, & cluditos medicos , qui hunc aetatis scopum inter principes non recipiunt, sed portus inter secuniarios reponunt, qui magis quantitatem,& modum vacuatio uis,quam ipsam vacuationem indicant: Non deesse,qui argutis quibusdam ratiunculis contendunt Galenum quoque in hanc sentcntiam adducere: illumque pueris non ex toto,sed pleniore duntaxat, ac veteribus usitata missione sanguinis interdicere: Nonnullos naturae exemplum obiicere, quae in pueris fluxionem sanguinis c naribus, vel alia parte consueuit excitare sine ulla virium iactura: Alios quotidianum afferre experimentum, asseuerantes quam plurimos pucros missione sanguinis frequenter, de feliciter a grauissimis morbis liberari: Omnes demum exemplum,atque aut horitatem Auen xoar medici Arabis asterre, qui, reserente Averroe, proprio filio agenti annum tertium venam secare no est veritus. Quibus omnibus, pro viribus satisfacere conati sumus. Quo itidem loco haec scribimus. Vtcumque autem haec se res habeat , praeter rationem, praeter Hippocratis , Je Galeni mentem , atque adeo te mero nos existimamus pueris venam secari ante ani uim decinram quartum ut supra diximus; neque ulla in re temeritatum csse laudandam. Haec de aetate, tertio principe scopo mittendi sanguinis in nostia Disputatione a nobis scripta sunt:quae ni fallimur perspicue, ac brcuiter omnia complectuntur,quaecumque Aduersarius tota peculiari longissima Disputatione voluit complethi, de amplificare. Quam tempus cst
Rationes Aduersiry, ante decimumquartum annum sanguinem mitti posse
I r ergo ille inquit hypothesis nostrae Disputationis. A. ratem indicare propter vires, Vel quatenus refertur ad corporis habitum, vel ad humidum,calidamque t m peramentum atque admittere,vel non admittere generosum hoc remedium, quod vires ferre, aut non ferrcpoliunt. ξ Cum Aduersarius suae hypothcs consentiens varias hoc capite rationcs afferat,quibus nititur probare aὸ uersus Galenum,in deliberatione mittendi, aut non mittendi sanguinis, eatenus considerationem aetatis id remedium vel permittere,vel prohibere, quatenus ex ea licet virium firmitatem , vel infirmitatem colligerc,equidem iure potuissem huiusmodi rationes, totamque hanc partem omittere; qui alias ingenue confestus sum, Galeni interpretationem mihi. P g it δή quoque nonnihil duram, de dissicilem videri ; nullamque certam rationem ine φρ ρ hactenus potuisse inuenire quae hunc mihi ex animo scrupulum prorsus euellere postit. Veruntanaen nequiui eas plane silentio dissimulare, quod sperem neque tractationem huius loci studiosis vel iniucundam , vel inutilem futuram. Itaque ad rem aggrediamur.
,, Prima aduerseria ratio est 1iusmodi. i Primi,atque principes scopi indicant
344쪽
LIBER III. DISPUTATIO III. iii
imittendum esse, aut non mittendit finguineivi sed ipsa aetas non est primus,prin- capalisve scopus : aetas igitur ipsa non indicat mittendum , aut non mittendum is Languinem. ξ Ratio gratiosa.Primum verδ sciant tyrones,qui tanta Aduersari j diligentia instituuntur, huiusmodi argumentum nullius este momenti, cum sit ex minore negativa in prima figura:qui est modus inutilis,ut Arist.in libr. Priorum.& ratio docet. Inquit enim. Primi, ac principes scopi indicant mittendum sanguinem , aut non mittendum: aetas non est primus, principalisve scopus; aetas igitur non indicat,&c. Quod quidem non sequitur. Id quod vel ex eo licet intelligere,quoniam aer non est princeps scopus, tamen aliquando indicat non mittendum,&c. Deinde quaero, quinam sint primi scopi, ac principes , qui indicant sanguinem mittendum esse, aut non mittendum Ac si respondeat, este magnitudinem morbi ac robur virium, quid aliud quaesis respondet, assimat, & fatetur, quam quod millies negauit, millie'; negaturus est'Pr terea Aduersarius laquam manifestum,& certum assumit,quod maxime dubium, & incertum cst,quodque est in primis in controuersia positum: neque aetatem non esic primum principat Emve scopum . Nec sanὸ illius comprobatio aliquod momentum habet Etsi enim Galenus uno,uel altero loco scribit, duos tantummodo e sic scopos, magnitudinem morbi,& robur virium, nihilominus centies in supcr tertium, vigorem aeriatis aperti Isime illis adiungit. Quod iam superius demonstrauimus; forte postcrius quoque sumus demonstraturi. Secunda ratio talis est. Deinde ver δ aliud etiam constat, idem fieri debere
iudicium de aetate quod de temperam cto fit, ac de habitu corporis, quae non indicant primo,ac principaliter,uerum mediantibus ipsis viribus,& secundo quodam loco. ξ Ac deinccps longiore oratione,de habitu corporis, & temptramento suo more multa disputans concludit aetatem, sicuti habitum corporis,ac temperamentum, minime sectionem venae sed sectionis venae modum , & quantitatem indicare. Caeterum facile est huius quoque rationis fallacia animaduertere: quae pro certo at sumit, omnibus puetis post xiiij. annum venam secari posse, etiam si molles fuerint,&c. Naque ita argumentum valeret: sed pueri ante xiiij. annum si fuerint habitus densi,&c. non facile dimantur 1, ergo aut aequὸ,aut forte etiam
melius, quam malles post xiiij. sectionem venae polliunt sustinc re. Verum secus res se habet: siquidem Galenus etiam post annum decimumquartum, si pueri sint
habitus mollioris, coloris albi,&c.iubet aut sanguinem non esse mittendum, aut parce mittendum Quare comparatio habitus densi,vcl rari, unius corporis ad alterum fieri non debet, sed unius in una aetate ad scipsu ira in altera: qua collatione
verum est,ac ccrtum,corpus puerile,quamnis densum ratione alterius, tame ant.
annu decimumquartum seipso esse rarius,ac facilius dimari, innatamque habere Vacuationem , quam illud ipsum post decumimquartum annum si habiturum.
Quamobrem Socrati,cui post decimum quartum annum licci sangui ncm mittere, ii denti habitus fuerit, si ne quo, ne tum quidem id liceret,ante annu decimum- quartum nullo modo licet. Sed haec trante ant: cumque nolim , nec debeam ad singula rc spondere, unica responsione statui me ab huiusmodi ratione explicare.
Responso autem est Galent: qui serid volens medicos docere , quinam sint scopi principes millione sanguinis vere indicantes;& quinam sint secundata j,qui non mi ilionem sanguinis, sed quantitatem vacuationis designant, aetatem inter De Sang. Priores, minimὸ inter posteriores recensit, ita inquiens. Tribus itaque scopis
mittendi Diqili sed by GOra le
345쪽
mittendi sanguinis definitis,magnitudine nimirum morbi,aut praesente, aut imminente,aut incipiente,Vigente aetate,& robore virium extra puerorum aetate ad alias mittendi sanguinis notas, quas non pauci medici adiecerunt, accedamus; qui quantitatem quidem detractionis, non ipsam missionem sanguinis simul indicarunt. Proinde e morbo aetate,& viribus, quod mittendus sit languis cognoscitur.Quantitas autem Pacuationis non solum ex allis, sed & aliis deprehenditur. Haec vero sunt plethorica vocata syndrome, ambientis nos aeris temperatura, in tempus, 3c regionem diuisa, & quae in ante acta vita circa ciborum tum qualitatem .ium quantitatem acciderunt: excrationes item, ac motiones aut factas,aut
non factas .Haec Galenus. Quae certo certius confirmant, de illius sententia , scopum aetatis minime modum, & quantitatem vacuationis, ut placet Aduersario, sed ipsam venae sectionem indicare. Ex quibus facile est intelligere , quam istaec. ratio inani fundamento nitatur, quamque sit infirma,& sine ratione. Itaque ad tertiam progrediamur, de qua Aduersarius scribit ad hunc modum. Id remedium caeteris praeponendum est, quod tutius; citius,& iocundius lanare potest aegrotum:atqui venae sectionis,praesente indicatione haec ipsa tutius,ac citius M iocundius sanare potest , quam alia vacuantia praesidia, ergo venae sectio λcaeteris omnibus in pueris,tanquam securior praeponi debet. Τ Ratio recondita. Argumentatio artificiosa. Quaeso enim quis ger est adeo stolidus,nisi simul corpore, de animo aegrotet; qui,si illi duo offerantur praesidia; quorum altero tuto, citd,iocunde,altero periculosus,tardius, iniucundius possit sanari non illud facile, ac libenter praepolim,& amplectatur'P terea quae prodigiosa haec est argumentandi ratio Vtraque maior,& minor propositio, ut dicitur, communis est &ad omnes aegrotos pertinet: conclusio singularis est,& unos pueros complectitur Sed non solum notatione, sed etiam. admiratione est dignum, Aduersarium frequenter pro certis & confessis accipere, quae omnium maximὸ dubia sunt, SI c5trouersa; sicuti ille in prassentia facit:qui assumit tutius in iis pueris citius, iucIm-dius, S c. venae sectionem conuenire:quod tamen est dubium,in controuersa positum, immo vero falsum .. Nec sano allata ratio quicquam facit, quoniam venae sectio proprer eam praecipuὶ causam tutior est, quia medicus solius huiusmodi vacuationis liberam habet sistendi potestatem,quandocuque illi placuerit,allorum autem nullius,uc Galenus docet. At vero si alia considerentur, fieri potest,ut
si minus tuta, veluti rat,one aetatis,quae innatam habeat euacuationem. Immo
haec potissima est ratio, propter quam hoc remedium in pueris ante annum decimum quartum tutum non sit,quam certe Aduersarius debuit soluere. Sed reli
qua petiequamur. ἱ Pro dilucidatione rationis huius sciri quidem velim, stippo
nere me puerum, octauo aetatis anno, aut paulo grandiorem , aut minorem, eius
temperamenti, de habitus, cuius in superioribus memini, pati febrem ardentem ex putredine sanguinis biliosi,in venis maioribus procreatam huic certissi naum. est conuenire venae sectionem, & etiam purgationem : ponamus non posse fieri, utramque, sed oportere alterutram elisere; qius dubitabit eligendum esse ex duobus,quod citius tutius & iocundius sanct f Massar. Magna, Ac multa messis nobis proponitur. Quot iis paucis verbis notatione, forte etiam admiratione digna se nobis offerunt λ Ex quibus liceat nobis quaedam tantummodo fragmenta colligere,ne pereant. Ac primum quidem ille supponit puerum, octauo aetatis anno, aut paulo grandiorem, aut minorem, eius temperamenti, & habitus corpo
346쪽
LIBER 'II. DISPUTATIO IIII. II s
ris, cuius supra mentionem secerat. Sed quid, si puer fuerit quadrimus, quinquennis, sexennis, hoc ipso temperamento,& corporis habitu praeditus 3 Quid si puer septem, octo, nouem annos natus,sed alium corporis habitum, aliud temperamentum nactus fueriti Quid inquam de iis stamen duin estὶ Quod si respon--. . deat se valde pueros a sectione vena excludere,ut aliquando respondet i eos so-
lum, qui infantes nuncupamur, sumque admodum proximi ortui, quales re- secte nuncupabimus anno natos primo, vique ad quintum,aut fortassis parumvltra i ille iciat suas rationes pro infantibus quoque posse afferri: quibus vix annum secundum, aut tertium natis pluriesi, potissmum ut audio in in Hispania,
ratione itidcm , atquc experientia nixi, si quis urgeat morbus periculosus, non verentur sanguinum mittere. Namque si Aduersaris principia,argumenta,& rationes sequamur, paviter ad nuper natos ratio foretica nos ducere videtur.
Quia sicuti qui habitus sunt densoris , octauo inquam anno, paulo post, aut lauto ante missionem sanguinis ad deccm, vel undecim uncias, per duas videsene postulat perferre ; ita si quis adhuc densioris sit habitus, ante septimum, sexto, & qui imo, & quarto venae sectionem ad sex et septem uncias sanguinis, si uon una, aut duabus, saltcm tribus vicibuς optime feret: ac postremd qui densissimi habitus fuerit,etiam secundo, & primo anno, forte & primo die venae sectionem poterit perferre,ad tres uncias,ad duas,ad unam, tribus, quatuor, quinque vicibus, ut libet. Iloc foreticum est argumentum, sophi stis familiare, a quo Galenus monet este abstinendum. Id vero poti gimum fit, si stendo gradum in ali- i. Locree o quo primo , qualc c si in praessentia, ex Caleni, & praestanti stimorum medicorum . I se. s.
sententia, ut decimum quartum annum terminum statuamus, ante quem non
liceat, post quem liceat sangu i nem mittero. Non quidem quod aetates certi quibusdam annis , aut diebus incipiant, vel finiant, cum magna omnino stearum latitudo, sicuti rerum sere omnium, quae ad corpus humanum spectant;
sed quoniam in his, in quibus hic proecssus per gradus in infinitum fugiendus
est,ut qui nos facile in errores deducere possit certus quidam terminus s a tuendus est, qui medicae coniccturae quam Galenus scribit prope ad veritatem accedere , rerminus sit, regula , ac veluti l cx , quam sne periculo praeterire non liceat. Puer itaque octauum circiter annum agens, &c. Laboret sebre ardente exputredine languinis bilioru&c. 3 Huic certissimum est conuenire venae sectio- , γ' nem,ac etiam purgationem. l Quid audio certissimum est in febre ardente ex ,1 putredine sanguinis biliosi vcnae lectionem conuenire 3 Quaeso,tector,quomodo haec iis conueniunt,quae alias ab Aduersario disputara sunt on semper mittendum esse sanguinem in ardenti febre, etiamsi vires valeam, & magnus fuerit morbus In hac febre saluberrimum esse abstinere a venae sectione Ac etiam G. Purgationum. Certe quidem si Aduersar.velit suorum principiorum meminisse, atque illius potissii niim ,indicationes sumi a natura morbi, in quo raronere solet 'triumphare, iure, ac merito in praesentia docet sebr.ardeti,in qua nulla sanguinis copia, sed unus redundat humor biliosus, purgationem conuenire Quomodo autem altera ex parte istud quoque doctrinae Hippocratis, & Galeni consentiat, qui eum alii; in morbis, tum maxime in febribus, sine humorum coctione. purgantia detestantur medicamenta, ipse viderit. Ac sanc mirum est , bunc hominem, qui sectioni venae usque adeo insensus esse consueuit, qui generaliter tria morbis, illius usum rarum,lpeciatim in febribus vci in genere, vel in specie,vt.
347쪽
ipse loquitur, rarissimum,ac prope nullum esse contendit,quod peculiari disput. cle sanguinis missione in febribus palam fiet; qui purgantia medicamenta fere
semper illi non veretur anteponere, nunc tu es, Sc tantas securitatis, & utilitatis laudes huic remedio tribuere; contra autem purgantia medicamenta tot,3 tan eis incommodis, periculIsque Onerare , ut haec certe vix, aut ne vix quidem via deantur vlla ratione posse inter se componi. SI conuenire. Sed ad postremam rationem venio. Pueritia ita sese liabere viaeriar mihi ad vacuationem artificia- ., lem,quemadmodinu ad mediam,tenuemque Vi inim .Etenim inediam ipsam vacuare multitudinem corporis constat M a Galeno,&c. At vero pueri non feruntis mediam. Qui crescunt dicebat Hippocrat. plurimum habent calidi innati quo is fit,ut plurimo egeant alimento,&c. Haec licet verissima sint,nihilominus tamen . , accidere nou raro conspicimus citra damnum pueros & inediam, S victum te- ., riuem serre , dic. t Turpe est Aduersarium qui speciatim excellentem Dialecti in cum se profitetur,tana frequenter,ac leuiter in Dialectica peccare: quod in praesentia quoque illi euenit. Siquidem uno verbo facile est intelligere, postremum hoc arsumentum esse a minore ad minus affirmative; quod nullam vim habet: namque longe minus est ferre inediam, quam ferre venae sectionem. Quare haec non valet consequentia. Pueri ferunt inediam, ergo & phlebotomiam. Minus autem esse inediam, quam venae sectionem ferre, tum res ipsa docet,lum Galeni authoritas confirmat apertissime ; qui scribit, magna haec duo auxilia , venae se ctionem, Jc purgationem non semper necessario adhiberi: cum aliquando satis sit minoribus uti praesidiis, inedi frustione. &c. Sed rursum quaeso hanc rationem parumper expendamus.Si in pueris aetas,& inedia,quod ad corporis vacuationem pertinet , eiusdem sunt rationis: si pueri per Hippocraxem.& Galenum inediam ferre non possunt, quod eorum suostantia facillime digeratur, & dissipetur,equidem nequeo satis intelligere, quomodo hinc Aduellar.colligat pu ros posse venae sectionem sustinere: cum potius hac ipsa ratione liceat colligere.
Pucros, neque inta iam, neque sectionem venae, neque ullam insignem vacuatio, nem posse perferre. i At vero licet haec verissima si ut, nihilominus tamen acci, dere non raro conspicimus citra damnum pueros, S: inediam,& victum tenue nari serre. ξ Quomodo ex una parte luae ab Hippocrate,& Galeno tradita sunt; Pueros plurimo indigere alimento, inediam ferre non posse; alu qui eorum corpora consumi; quomota inquam haec Merissima sint: altera autem ex parte non raro eueniat, ut pueri citra aliquod damnum mediana serant; equidem fateor me ut non satis a Jhuc potuisse conspicere. Si quidem his nullo modo mihi videntur simul possc constare. Itaque,ut vel Hippocrates,& Galenus,vel Aducrsario deci-Piatur necessirium est. De qua re alij sententiam serant.
pueris venam secandam experientia comprobet.
E experientia , quὲm Aduersarius hoc tertio capite iactat , qui assirmat pueros fluxionem sanguinis, & quidem coniosam , vel a
natura cxcitatam, vel ab arte institutam bene, de feliciter perferre , alias diximus.Qua quidem verborum scriem mihi libet iterum
huc afferre, quod ita nou solum ad hunc locum,sed etiam ad omnes Empiricorum
348쪽
rum iactationes, quas tam frequenter nobis obiiciunt, facile possimus respondete Ea verbiam ciusmodi De experientia,quam plerique saepenumero iactant, paucis agendum est,qui mihi videntur huiuscemodi argumento nimis licenter obuti,dc plane quid experientia sit ignorare. Etenim si experientia,teste Philoso- p. scio quaedam est particularium cognitio ex memoria Iesul ruris,ab artis facultate p. i..
parum omnino defici cns,non est credendum omnem euenie ntium rerum memo- initιo L. M.
xiam,experientiam esse, atque expertum hominem reddere, nisi ratio, iudicium-1ue adhibeatur, quo fit rationabilis ad similia transtus, & ar&qtundam sui itaicam particularis constituitur. Quamobrem iure Graecus Arist.interpres, qui sub Alexandri nomine circunfertur, primum librum Diuinorum exponens dixit ; experientiam esse cognitionem rationabilem a memoria proficiucenter Atque hoc est, quod voluit Galeaus, apud quem passim legere est experientiam. non esse ab ratione diuellendam; alioqui errorum , dc periculi plenam esse eique non esse omnino fidendum. Quod si tandem exPerientia quoque agendum est, nec certe nobis dcsunt experimenta, quae Aduersario opponere possimus. Qui . vere testari possumus nos aliquanta nonnullos pueros,&puellas vidisse, & visi-rrisse,qui ex multa sanguinis profusione vel natura,vel arte fusta fuerunt insigni-der refrigerati, & dissoluti, ut ad malum corporis habitum, ad hydropem , Mad interitum deuenerint. Quibus forte maior est adhibenda fides quod illa cum Hippocratis, dc Galeni doctrinae, tum rationi, acres naturae plane consen
Sed iis p terea Trincaucliij nostri Ante cestaris , viri doctissimi,& in Gal.
disciplina mirabiliter versati, mihi libet sententiam quandam adiungere , quae itidem ad rem, de qua agitur,dc ad confirmandam veritatem , quam maxime est accommodata. Ea vero est limusmodi .. Quantum ad puerilem aetatem attinet, Graeci quidem nulli, neque eorum princeps Gal. squod ego meminerim ausisiant pueris ante xiiii.annum secare venam , quantumlibet magnus morbus ur- feret. Quod idem Gai .monet,cum post xiiii aetatis annu, si magni morbi peric um immineat,illis sanguinu mittendum esse permittit, qui multo sanguine pleni sint; huscque nec tempus,nec regio, nec alia repugnent. Arabes verb alioqui in hac re audaciores fuerunt. Auenmata n. ausus est filio suo septenni sanguineio mittere: quem deinde multi nostrorum Latinorum,dum iuuenis essem, Venetiis,& Patauit medicinam exerccbant, ic senes erant, imitati sunt, de valde teneris infantibus venam pertundebant .Quod tamen a me numquam fuit probatum. videbaturm .id mihi fieri praetor omnem rationem. Quod si aIiquando bene res iaccederet: saepe n. dc malus sequebatur illius rei eventus, id potius bonae eorum fortunae,qua rationi attribuendu putabam. Hactenus Trincauellius. Atque haec ad experientiam in qua Aduersarius tantopere triumphat, de hoc tertium caput. snt satis,ubi duo verba dixero de exemplo Auenzoar,de quo ille sic scribit. Ad haec memorabita ad exemplum AuenEoaris magni medici, Averrois testimonio,qui filio suo septennalis non a rem ut quidam dicunt trimo) pleuritide laboranti sanguinem misit; videturque Averroes ab illo non dissentire. Dixi septennali puero non trimo quamuis primo libro de Missi Sang. trimum appellauerim puerum quia curtc nemo in ea aetate sanguinem mittere fui flet ausus in tantillo puero,ob eas causas,quas explanabo postea. l Id vero notandum est, Atavcrsatili patum diligenter ac fideliter huiusmodi exempla referre.Quod ut poto Duiligod by Corale
349쪽
eonsulto ab illo factum est ut hane scopulum deuitaret cum sit in ea opinione, P ueris ante sextum, vel septimum annum minime sanguinem esse mittendum. Itaque scribit, Primum Auenetoarem tilio suo se plennali sanguinem misisse, ac se excusat, qudd alias trimum scripserit, quosdatrique accusati forte meipsum, qui amsi .ias. νῶι hunc puerum dixerim trimum fuisse. Deinde hunc puerum laborasse pleuritide. Demum Aue troem ab illo Arabe medico non dissentire. Quae omnia, si ipsi Auer- tot relatori credimus, se Isa sunt. Qui sc scribit. Non debemus minuere vlque
ad duas annorum septimanas secundum Galenum, quamuis natura aegritudinis hoc requirat inani sesteι Et dixit Abumeron Auenzoar, ego minui virum meum fi- filium trium annorum,& euasit a morte. Haec Averroes, qui apertiissime Galeni sententiam probat; Pueris ante aunum xiiii. sanguinem mittendum non esse:qiuscribit filium Auenaoat fuisse trimum : Qui demum pleuritidis nutim a mentionem facit .Quod idcirco mihi libitum est animaduertere, ut studiosi intelligant Aduersario ncque referendis aliorum verbis, de sententiis undique fidem essexdhibendam.
An pueris conueniat singuinis Amsso ex G. itino.
Duersarius probaturus Galenum suti se in ea sententia, ut pueris ante annum xiiii. liceat sangui ncm mittere, praevidit se magnum opus omnino,& arduum conaria qui hunc in modum praefatur. Magis fortassis videbitur operosu persuadere ex verbis Galentadere medium conuenire: quod cxtem quam plures illius loci contramin sentcntiam approbantes Rubdque comunis sit omni u fere medicorti sente-cia,qui in illius doctrina vertati tui, noluisse illum ante an.xiiii. mitti sanguinem polle, Ego sane quicquid alii sentiant de Galeno, parum curo.Quid ex eo autho retentiam,dicam libere. Aliorum postea fit iudicium, ξ At vero, ut praeclarε dixit Arist. - τὸ τεχη ιὰριπλ. Et ars,& virtus circa id versatur, quod est difficilius. Aduersarius parum curat, quid alii lentiant de Galenus. Alii forte nihil curabunt, quid ille de Galeno lentat, quid ille in uniuerium scribat, de doceat. Sed istos reconditos Galeni locos perpendamus. Prinaus fit ex libro de Sectis, praeclarus quidem, & vere dilucidus, in quo pueros &c. Verba in cap 8. sic habent.Cum experientia didicerint,nec senectute confectis, nec item admodum pueris, etiamsi laborent pleniturine venam lecandam cile. t Hunc poclariim quidem, ac vere dilucidum locum Aduersatius luculenter interereratur. Neque veto in sua interpretatione aquiescens, longiorem quoque dii putationem comemorat, quam de hoc ipso loco ille inquit cu duobus clariis misRomanis medicis se habuisse. Quae equidem nihil curo, compertumque habeo studiosos nihil esse curaturos, quod omnia prorsus inania sint,& nihil habeant momenti. Ego vero primum respondere postem: multos doctissimos viros suille in ea opiniolie; hunc librum de Sectis,in legitimis Galeni libris non esse repone-dum;quod neque illius docti na, neque strius singulare Galeni ingenium,& iudicium lapiant. Quibus ego plane consentio: qui aliquando suspicatus sum illiu authoreim fuisse Meriodotum Empiricum.quem Gal. scribit aduersus Asclepiade dispinasse.Sed aliuti agimus in praesentia.Esto.Sit Galent. Quaeso locum paruperscrpeta
350쪽
ptipendamus: de quo id primum notandum est; Aduersarium suo more aliter illum proferre, quam apud autho m legatur.Etenim cum no liceat Graecum codicem cosulere qui deiideratur, in Codice latino,interprete Rasario sic scriptum est. Ego enim pstrisque pleuriticis, qui florentem aetatem agerent,validis vitibus a
essent, imissum esse etiam a nobis sanguinem saepe conspexi:at in extrema sene- Metiue constitutum aut paruulum admodum puerum nec nos, nec quisquam alius umquam ausus est sanguinis missione. ος uare. Interprete autem Limano ita ic- υgitur.Namque plerisque pleuriticis in cosistenti aetate constitutis,valentibusque ii vidi ego laepe a nobisetiam ipsis sanguininem mitti. Sed neque nos,aut in ulti- ma senectute cuique aut puero natu admodum paruo, neque quisquam alter via, quam mittere est aulus.Deinde est diligenter animaduertendum, quidnam hoc
loco Galenus ageret, ac sibi vellet. Qui hoc ipso capite 8. introducit Empiricos raquasi loquentes,& contra Methodicos disputantes,qui a solis affectibus curandi
indicationes suinebant cotendebatq; euidelia, siue apparentia c5serens indicare, occulta aute nullam utilitatem afferre. Itaque voles eorum inscitiam redarguere sic inquit. Cum iidem exomni parte affectus non eande. tamen omnino curatio nem postulent, ted quandoque tam variam in diuersis aetatibus, ut non sola i 'dicitiae mensura, atque modo, sed etiam toto genere differant. Ego enim plerIL. que pleuriticis , &c. Ex quibus manifestum est, Galenum propositum habuisse
Methodicos refutare,qui omni Praetermissa consideratione parti uinaturae aegrorum,temperamenti, aetatis, consuetudinis,causarum morbi, & similium , a solis affectibus,atque euidentibus curandi indicatjonem accipiebant. Quare praepter
caeteras obiectas rationes, considerationem quoque aetatis voluit afferre, & deis monstrare, quod uni conuenit aetati, alteri non conuenire;cum florentem aetatem gerentibus liceat; valde senibus, & valde pueris non liceat sanguinem mitia tere.Quo igitur modo istςc Galeni sententia Aduersariae opinioni potest fauereὶ Galenus colligit no licere admodum pueris sanguinem mittere: ergo admocium pueris licet sanguinem mitteretMonstruosa consequentia. An forte pueri vj. vij. viij.annos nati admodum pueri non sunt Sed Galenus intelligit infantes,qui ortui sunt proximi. Si quis istud neget, quomodo istud liceat comprobate 3 Sed
esto. Id quoque Aduersario,concedatur. Galenus pueros insanres intelligat. An propterea quod non liceat infantibus sanguinem mittere, hinc est colligendum. in pueris aliquot annis natu maioribus posse huiusmodi remediu administrari3 Ego quidcm certe hac reconditam ratiocinandi vim non intelligo. Nonne vidit Aduersarius hoc a Galeno fuisse assumptum de puellis admodum teneris, tamquam notissimum , de omnibus confessum, ut nequis illi in controuersam id iverteret; quod in praesentia facit Aduersarius si non fuisse assumptum de pueris grandiuiculis, quod non erat necessarium,quod fortasse poterat ab aliquo nefari, qui nostri Aduersari j similis esset Adeo ut rure doctissimi illi Romani medici dixerint,ex eo loco Nihil certi pro Aduersaxij opinione colligi posse. Itaque t D. shiscus tam praeclarus,& dilucidus omni ex parte,ac ratione in tenebrosum, ac vile Misse. isophisma mihi videtur degenerasse. De quo satis. DAduersiarius deinde alterum Galeni locum prostri,qui cst huiusmodi. Proin- is de minus detrahimus, quam plenitudo suadeat , quod ad aetates quidem perti- isnet, in pueris;quod ad corporis habitum, in candidis, & quibus mollis , tener - ,, i