장음표시 사용
351쪽
regionibus,&c.Quae verba,licet videntur iiii hi dilucidare,quod quaerimus .nihilominus non desunt hac tempestate obstinati quidam longe secus, quam nos Melocum interpretantes:fatentur enim cum locum fore intelligendum, non de s1guine mittendo, aut non mittendo,sed solum de quantitate: verum dissident in verbo,Pueris. Τ Ego vero etsi hoc turpe obstinationis nomen abhorreo, tamen nequeo negare , quin ipse quoque ex huiusmodi obstinatis sim unus; qui puto Galenum eo loci non cle mittendo aut non mittendo sanguine , sed de maiore, vel minore illius copia,nec de pueris infra,sed supra xiiii. annum sermonem habere. Vter porro nostrum, Aduersarius, an ego sit obstinatior, res ipsa declarabit. Galenu aute loqui te una quatitate mittendi saguinis, facile intelliget, quicunq; hoc totum caput legere non grauabitur, in quo ille multos colligit locos, sanguinis fluentis impetum,mutationem in colore &cons stentia, inaequalitate pulsus, natuta' & teperamentis aegri constitutionem aeris ambientis, de alios id genus t ex quibus statuit modo maiorem, modo minorem sanguinis copiam esse cetrahen-clam.Qui demu testatur,quibusda sex libras sanguinis e5mode; n6 nullis sexquilibram non sine leui aliquo virium detrimento detractam fuisse. Itaque sententia Caleni ab aduersatio posita est huius doctrinae veluti eonclusio de epilogus. Quocirca minus detrahimus, quam plenitudo suadeat, per aetates quidem in pueris; per eorporis habitum; & quae sequuntur. Ac sane rcs est manifestior. quam ut pluribus sit opus. Quod autem pertinet ad verbum s Pueros in quo Aduersarius, interpretatur vii. vel viii .annos natos; ego verbi qui annum decimum-
quartum excelserunt, cum iniquum sit uni vel alteri sine probatione fidem adhibete, Age rationes Aduersari j primum audiamus, qui postquam nostram interpretationem grauiter arguit, tanquam nimis duram Ela Galeno indigna, qua
nulla ab sudior possit excogitari ,se scribit. Volo hic in gratiam tyronum docere
quid animo concipiam. Consideranduin est quam ob caulam Galenus in capite. I s. egerit cie mensura sanguinis mittendi in pueris post annum decimumquartum dicens primo die cotylam usque unam &c. I tu sumque agete voluerit de eade quantitare in eisdem etiam pueris post annum decimuquartu Acci Suma est, sut ne transcribenda uniuersa illius oratione longius faciaὶ Galenum frustraa,c temere paucis lineis quasi continuata oratione de quantitate mittendi sanguinis in pueris post annum xiiii. agere voluisse. Qui demum suam explanationem , ac Galeni defensionem docet; de qua posterius statim sermonem faciemus. Caeterum liceat mihi quoque meas rationes afferre. Ac primum quidem volo hic in gratiam studiosorum ac fautorum vcritatis docere, quid animo concipiam. Illud vero est.Cum Aduersarius qiri probandum sulcsperat, pueris vii. vel viiii annos natis ex verbis Galeni missionem sanguinis couenire; ex una parte intelligeret se non solum durissimam, sed etiam desperatissimam Prouincia suscepisse; faciliusque esse probaturum terram volare,&aetherem conscendere ex altera aurem vellet omnino videri aliquid dix ille , atque in regrum caput confice
te, ipsum calidos oratores fu ille imitatum, qui, ut philosophus inquit, cum habeant nihil, quod dicant, argumentisque, & aliis rebus, quibus causim adiuuent. destituantur, videri autem omnino velint xliquid dicere, studiosὸ, ac dedita opera pluribus, dc quide ambiguis. inanibusque verbis ag sit:qua ratione auditores decipit,qui existimat tot Verbis res quoq; ipsis significari, de aliquid,quod ad rem pertineat, dici; non temporis terendi causa vel ba inaniter fundi.
352쪽
LIBER rLII. DISPUTATIO IIII. rry
Itaque ille tres Galeni locos commentus est;qui usque adeo sunt praeterre , atque illius propos tum , ut neque coelum s ut aiunt neque terram Attingant. Quos tandem usque adeo male tractauit,& deformauit,ut nemo deinceps Gai nicam eoruin formam possit agnoscere. De primo se is diximus. unc alterum paulo diligentius perpendamus. Cum Galenus docuisset. pueris usque ad vij. D. aetatis suae annum sanguinem ivit tendit non esse: post hunc vero, si sanguis natu l- tus coaceritatus appareat,tempusque anni vernum fueris, &c. Id fore licitum, si anginae, pleuritidis vel alterius magni morbi periculum immineti nec n*n san- i-i. suinis mensuram definiisset, primum ut plurimum unius cotylae: Rursum autem scribat Minus sanguinis cile detrahendum,per a tales quidem in puer Is; per corporis habitus,&cret iam diximus:Aduersarius considerat, quam ob rei' Galenus voluerit hanc eandem rem semel, atque iterum statim repet e. i Frustra enim is
c ille inquit videtur mihi tam breui linearu spacio eiuscemodi repetitso. I COn- is fideratio inepta. Quid enim si dixero Galenum . more, & institut9.Hippociatico
rem admodum utilem, & longe maximi momenti semel, atque iterum voluisse Tepeterc Cuius frequentis tepctitionis illustre exemplum apud eunde Galenum licet obierciare : qui uno proximo superiore, de quidem breuissimocap.9 scpties non erubuit proniiciare Tres esse principes scopos mittendi sanguinis,vehementiam morbi, robur virium,constantiam aetatis .Quid si dixero,quod ut puto, facile unusquisque fatebitur else vertissimum, Galenti iis duobus locis minime unam, atque eandem rem, sed duaes praeceptioncs intcr se maxime diuertas tradidi lici Siquidem cap.I 3 .de unis agit eueris,quibus decernit usque ad annum xiiij minime sanguinem mittendum esse. Et quoniam potui stet quis id quaerere,an transacto , praetcritoque hoc termino liceat pueris sanguinem mittere, ad huiuis odi quasi tacitam obiectam rationem respondet, id quidem esse licitum, Pueris post annum xiiij. sanguine niit in re, si sanguis multus coaceruatus appareat, tempuΩque anni vernum sucrit,& regio natura Lemperata. puerique natura sanguinea, si vel peripneumoniae,vel anginae, vel pleuritidis, vela herius acuti,ac vehementis morbi periculum immineat. Quasi vero nis tot conditiones simul conueniant, pueris , vcl post annum xiiij. sanguis caute admodum mitti, sorte etiam praetermitti omnino debeat. Qui praeterea demum, ut ne in re maximi ponder in , ac momenti aliqui x error committatur , sanguinis quoque mensuram non grauatus est adiungere, inquiens. Primum autem, ut plurimum cotylam auferes. '
Quod si postea tibi vires expudenti validae permanere videantur,di inidium eius Iterata detractione adiicies. Gal. autem cap. I . aliam plano rem agit Qui non de in unis pueris,ncc de opportuna miricdi sanguinis ratione,& quacitate; sed in uniuersum propositu habet medicos instituere, ut intelligant,quando in detractione sanguinis sit interquietae dum.Qui tria potissinu proponit signa, nempe mutationem pulsuum, ex quibus licet cognoscere sanguinis fluxione esse cohibe lain. Qui praetcrea docet duo cite,quae maximc coniecturalem in hoc praesidio vacuationis quantitatem effieiunt. Nempe quod qualis sit laborantis natura nobis e quisite cognoscere non liceat D ambientis temperamentum, quale sit amissione sanguinis futurum. Si quidem partim ob aegrotantis temperamentum, si calidum,& humidii ex stat quale est pueror inpartim propter ambicnte, si regio calida, de is hora aestiua suerit,uirtus exolvitur.Itaq; concludit Galinus)minus detrahimus, riqua planis udo suadear,per aetates quide in pRetis mer corporis habit', in iis, qui, is
353쪽
mollis, tenerique est caro,& candidis; per tempus autem sub Cane,3cc. Qui demum contravia rat igne docet,in f igidis quoque temporibus, de regionibus largam sangui his vacuatio Eum else vitandam, nimirum propter sequetem refrigh- rationem. Ex quibus, de viiiiiecsa huius loci lectione qui non intelligit,Galenum iis duobus locis, minim3 vtiam atque eandem rem agere, ac repetere, sed duo, requidem maximὸ diuersa praecepta tradidisse, in hoc equidem censeo infirma admodum intelligentiam ineme. Advers. post haec, cum Gal. illi videretur omnino
eandem rem frustra te et iisse;petit,ad quod verbum illud minus )an ad mensu- ram cotriae, an did plenitudinem debeat referri Qui nondum in scripto quaerit. Quid enim mahis afertE, clare, explicatE dici potuit Minus detrahimus, quam plenitudo imperet,per aetates quidem in pueris,dec. Id quod ipse quoque Aduer-
sati iis dei nJ ὸ nis potuit disteti. f Seci hoc ille inquit non tollit dubiu,quia' cotyli unius cum dimidia, vacuatio est in pueris minor,quam postulat plenitudo. ' Quamobrem non cli possibile tantam inconstantiam in Galeno inueniri posse. ξ Mirum non est Aduersarium videntem,quae oculatissimi non vident, huiusmocu in Galeno inconstantiam vidi Te,quam vel caecit ut puto possunt videre prorsus nullam esse. Cum enim ille scribat medicos in pueris minus sanguinis detrahere,
quam plenitudo i inperet,quae inconstantia fingi potest,si ipse pueris primit sanguinis cotylam detrahit,quae interprete Aduersario, mensura est minor,qua plenitudo requirat An non Gah suum pt ceptu seruat,qui pueris minore aufert sanguinis copiam,quam plenitudo postulat sinconstantia foret, si ille aliud doceret, aliud ageret, nec suis clecretis omni ex parte consentiret. Sed nos tande ad veram
huius Galenici loci interpretationem de Aduersarij sententia veniamus: qui sic loquitur. 3 Qua igitur ratione debeat hic locus interpretari niic doceo. ξ Fauetera linguis. i Transacto xiiij. anno,cum iam incipiunt pueri ingredi pubertate, magna urgete necessi rate quae semper intelligi debet cum sermo fit de hoc generoso. pr sdio)viribusque validis existentibus mitti sanguis debet vique ad uncias treri decim, aut quatuordecim in duabus vicibus.Vcrum,quia aliquando contingit in
. . pueris ante annum decimum quartum vehemens morbus cum virium robore,ci quod cognosces,&tatunc quidem accedendum est ad executione huius remedij. ia sed diminuere quantitatem oporterii deo mimis sanguinis extrahendus in pueris,ia 'quam in puberibus,& adultis. Et sinis mea me Grammatica sepius fallit,extrahendum scribere oportuiti l Hanc puto veram huius loci interpretatione,qui ai quid ali j dicant. I Ante vero quam praeclara banc interpretatione perpendamus. i. cum nihil Aduersarius curet,quicquid alij dicant libenter scire velim, an in hoc
. . aliorum numero ipsum quoque reponat Galenum , ut ne sua sententiam,& inter .. pretationem afferes,ille rursum respondeat se non curare qu id alij quid Galenus sentiant.Sed quoniam nequeo in eam adduci opinione ut talis, ac tantus Galeni patronus,& interpres Galem iudiciu declinet, age primu studeamus illius mentem,ac doctrina inquirere ;Ze explicare. Deqtia tamen non est, ut vehementius laboremus: partim quod Galenus semel . atque iterum, & saepius, tam plane,&aperte ut planius, de apertius non possit,silam uobis mcntcm aperuit. Pucris ante annum decimum quartum nullo modo singuinem elle mittendum: post hunc tet. minum . si praeterea nonnulli accedant conditiones , de quibus inpra diximus.
sanguinem, sed tamen parce mitti posse: partim quod proximo sequenti capite, simul cum Aduersatio de hac-ipsa Galeni sententia sumus sermonem habiturilo Itaque
354쪽
LIBER IIII. DISPUTATIO IIII. in
IItaque nobis liceat aduersariam interpretationem parumper perpendere, atque, examinare. Transacto i . anno,magna urgente necessitate,&c. I Primum cer- 'te illud nolim mihi excidi illa, Aduersarium hoc loco apertissime fateri quod alias mordicus negauit,oppugnavit, posterius quoque mordicus est negaturus, &o pugnaturus: quotiescumque de generoso missionis sanguinis praesidio sermo halbetur, magnitudinem morbi semper esse intelligendam; puerisque ultra annum decimumquartum magna urgente necessitate viribusque validis existentibus sanguinem mittendum esse. Quaeso enim si urgente morbi magnitudine, vel f ut ille loquitur magna necessitate, viribusque constantibus vltra annum decimum ia quartum oportet sanguinem mittere,quid hoc aliud est, quam tres este principes scopos, vehementiam morbi, robur virium,vigorem aetatis: ex quibus con filium mittendi, aut non mittendi sanguinis perpetuo capiundum est Quod quidem constat non solum praecipuum , sed etiam unicum nostrarum controuersiarum caput existere. i Mitti sanguis debet usque ad unc. tredecim, aut quatuordecim in.duabus vicibus ξ Galenus certe megis caute,& prudenter, non simpliciter, de absolute ut aiunt)post annum xiiij. pueris venae sectionempe ittit; sed si eorum natura sanguinea fuerit, si sanguis multus coaceri ratus appareat,aliςque id genus . conditiones concurrant,de quibus iam diximus. Sic in mensura sanguinis detrahendi, non ita definite,sed primum cotylam, ut plurimum ; deinde verὁ si vires validae videantur permanere , illius dimidium statuit posse detrahi. Quid enim Aduersarius censoria notatione generaliter docet sanguinem usque ad unc. I s. aut i . in duabus vicibus esse mittendum 3 An non sorte licitum esse potest iam suinis tantummodo unc.xij.aut xv.aliquando misisse. An perpetuo sine ulla exceptione sanguinis detrachio iteranda in An hoc est Galenum amplcisti, & imirari, nihilque affrmare , quod ab illius doctrina sit alienum Verum quia ali- ,
quando contingit in pueris ante annum xiiij. Vehemens morbus cum virium robore,quod cognosces ex temperamento sicci re,ex habitu corporis denso, ex car- : ne nigra tunc quidem accedendum est ad executionem huius remedij, sed dimi- inuexe quantitatem oportet. ξ Quaecumque Aduersarius scribit de sanguine mit-ιtendo puetis ante annum xiiij.omnia voluntaria sunt, praeter, immo vero contra
Galeni doctrinam; qui verbis conceptis docet,& iubet ante eiusmodi terminum pueris nullo modo sanguinem esse mittendum. Qui probe sciuisset, ac potuisset puerorum,non xiiij.sed vij. duntaxat, vel viij. ut placetaduersario annos nato- .rum temperamentum, corporis habitum, carnem, & caeteras id genus animaduersones non praeterimittere , quibus licitum foret in ea aetate sanguinem mittere:quemadmodum haec ipsa post annum xiiij. non praetermisit, & ad commodam hoc tempore sanguinis missionem requirit. Ac sane mirum est, hoc hominem. qui nunc propolitum habuit probare ex verbis,& sententiis Galent, Pueris ante annum xiiij. sanguinis missionum conuenire; non verba, non sententias Galeni, sed propria verba,proprias sententias,prope dixi propria somnia afferre voluisse; quae illius doctrinae non solum non consentiunt, sed citam omni ex parte aduer- dantur, & contraria sunt. Verum nescio quomodo longius, quam voluntas fuit.
de hoc secundo Galeni loco digressus sum. Itaque ad postremum venio.Quoniam vero bic locus, si quis alius, est singulari notatione dignissimus, ut ille instar omnium Aduersari j ingenium , eruditi mem, iudiciam,praestantiam possit clamoestiare, a studiosis maximopere peto
355쪽
quaeso , ut mentes auresque erigant, ac totam huiusmodi interpretationem dissi
genter attendant. Itaque Aduersarius sc loquitur. f Postremum affero locum adeo perspicuum, quam qui max E: habet Galenus haec verba libro nono de V Methodo Medendi capite ultimo, in quo indicationes curandi prosequitur peti-V tas ab aetate,& viribus. Ergo inquit in puerorum substantia omnium facillime di-' geriturae dissipatur, propterea quod est omnium humidissima, nulla vero frigi-
dior. Quo minus vac nantis praesidii eget, cum habeat ex se ipsa unde naturalites' vacuetur. Fit autem & propter calidam, siccamue regionem, & tempus aestiuum, ' & statum coeli impense calidum,& siccum notabilis per cutem vacuatior itaque' etiam huius causa iis,qui sanguinis detractione egent, aut prorsus venam non se- ' cabimus , aut parum detrahemus. Egregius hic locus docet in pueris interdum '' mitti polle exiguum sanguinis;quia dicit,Quo minus quasi dicere velit: licet puc-
ri insitam habeant a natura vacuationem,ac,ut plurimum, in illis non coniiciliat sanguinis detractio, aliquando tamen minorem vacuationem admittunt. Pueri
' igitur indigent minus vacuatis praesidis, quam aetates subsequentes. Ergo prorius '' verum non esti illos nunquam indigere vacuatione ξ Haec est huius perspicui, at-' que egregi j Galedici loci perspicua, atque egregia Aduersarii intcrpretatio; qtiae
tota eo verbo quo minus nititur: ex quo ille colligit, Pueris interdum singui nem parce detrahi polle, idque adeo luculenter,& aperte,ut supcruacaneum sit ad pleniore, illius explicationem plura addidissie. Caeterum , etsi putoc me neminem. Latine scientem, qui non statim,& facile intelligat, quantum huiusmodi cogitatio,& interpretatio sit vana, futili , puerilis,lantisque philosopho, medico,Theologo indigna, tamen nequeo me continere, quin in gratiam tyronum, quosi rivi utilitati ille inquit se lavere,atque esse fauturum, donec vixerit, cgo quoquc studeam adhuc magis illius my sterium explicare , de aperire. Et quoniam summa huius interpretationis: sicuti diximus,pendet ex eo verbo, Quo uinus, in primis illius vitri,ac significationem oportet animaduertere. Quam quidem Aduersarius facile apud Latinos authores, facilius apud Calepinos, Thesia dique Latine linguae potuisset intelligere; in quibus, postquam ad haec puerilia cogimur divertere, sic legitur Quo minus, id est,quo secius, VP non.Sic Cicero, nullius ut terminis circumscribat ius suum, quo minus liceat vagari quo velit. Illud non perficies, . quo minus tua causa velim. Sic Terentius, si poterit sieri, ut ne pater per me stetitse credat quominus lis fierent nuptiae, volo.Sic infinita huiusmodi vocis exempla, ve Iipsis pueris notissima ubique non desunt: Sed quid vocis significationem
moror 3 Non ne res ipsa, non ne byntaxis Galenicae orationis id confirmat apercissime. Etenim cum ille hoc loco propositum habuisset tradere indicationcm aetatis, prae sat uque ellet, iubilantias frigidas, & siccas firmas , atque immobiles
permanere eo Hrx autem calidas, & humidas celerrime in ambientem distipat i;
atque hinc collegisset, puerorum substantiam omnium facillime digeri, ac dissipata , propterea quod est omnium humidissiuria, nulla vero frigidior ac tandem
concludat, illos vacuantis praesidi j non egere,cum habeat ex se ipsa, via de naturaliter vacuetur, quis non videt huiusmodi consecutionem, & conclusionem prorsus vanam,irritam, ac nullam fore, si, ut Aduersarius commentus est, pueri minus,& pro parte indigcrent alicuius vacuationis i Verum de re supra modum perspicua, vel puero nota latis. Graeca verba haec sunt. I. ου
quae sequuntur. Quae ad verbum Latine reddita ita sonant .Quamobrem non illic st
356쪽
est opus remedio vacuante,quae habet ex se ipsa,vi naturaliter vacuetur .Porro fit etiam, de propter regionem,&c.Quibus sane verbis Galenus voluit suae sententiae conclusionem efferre .sicuti diximus.
Loci Galenui, qui Aduersari, opinionem de runt.
R o x x M o superiore capite diximus , Aduersarium probaturum ex Galmi sententia, pureis ante annum xiiij. missionem sanguinis conuenire, praevidisse magnum opus omnino, & arduum se conari.
Quod ni fallimur ) esse verissimum satis res ipsa demonstrauit.
Cum autem ille in praesentia prosteatur ad Galeni locos, qui ali- er docent, se esse responsurum, omnemque de hac re dubitationem sublaturum; equidem censeo hoc opus Usque adeo magnum, ut non verear tis rinare, de omnibus illius operibus ici longe naarimu futurum. Quandoquidem Galenus usque adeo perspicue,explorate,expresse,cxplicate,sine ulla dubitatione, idquc tam frequenter, de constanter docet: Pueris ante annum decimum quartum nullo modo sanguinem esse mittendum ut si Aduersarius istud probet,quod pollicetur,equidem censea nihil deinceps fore quantu niuis dissicile arduum ,& quod fieri nulla ratione possit,quod uo ille probare valeat,& demonstrare.Sedad rc m. Quoniam vero Aduersarius hoc capite non aliud agit, quam Mi Galmi locos afferat,qui illius opinioni aduersantur; duos autem prae exteris; alterum ex libro Metho. Med. alterii ex libro de Sang. Missi nos quoque sumus contenti in illis acquiescere: postquam ille ingenue nonnullos praeterea locos indicat;i .Mcth. Med.c. 6.8. M th. icap. . II. Meth. cap. I . libro de Sang. Missicap. 7. γ atque alibi pastim, in quibus ilector offendet Galenum desiderare ad missionem singlimis, morbi magnitudi- inem, ac virium robur, semper ab oratione excepti pueris. ξ 'Ante vero quam hosce Galeni locos examinemus, ut ne id nobis accidat, hic quoque studiosos appello,ut postrema haec verba bene memoria teneant, in quibus Aduersarius fatetur Galenum positis locis atque alibi passim desiderare ad sanguinis missionem. magnitudinem morbi, robur virium,semper ab oratione exceptis pueris. Quod si Galenus passim ad missionem sanguinis haec tantummodo tria desiderat, & requirit, quid aliud quaeso statui, aut concipi animo potest , quam tres elle principes huius remedij scopos.de quibus nimium saepe diximus Sed locos Galeni per
Primus locus est huiusmodi I i. thacap. t . At si in pueros incidat,qui xiiij.-tatis annum hactenus non attigerunt,mitti illi sanguinis non debebit, proPterea quod tantillis, cum praesertim calidi, & humidi sint,plurimum corporis substantiae quotidie digeritur,ac diffluit: ita ut quod ex incidenda vena moliendum nobis suerat id ultra nobis ex curandi corporis natura praestatur. Hisce verbis inquit Aduersarius) Galenus conclusonem affert negatiuam, & simul eiusdemniseri rationem maxime essicacem. Addit parum nostea. Quod si corpus de ei-m umquartum aetatis annum excesserit, aestimanaum est, qualis nam sit eius natura : num gracilis , de spissa, de dura, & copios sanguinis: an contra. Atque ita in priore missionem sanguinis adhibebis: in secunda nequaquam, &c. I Tr ctabat hoc loco Galenus rationem curandae sebris synochi per venae sectionem:
357쪽
qui accipiens indicationem vehementiae morbi, sic inquit.Si vires eius,qui ex pu tredine febricitat, valentes sint mittendus stxtim sanguis est, si cruditas venitis non sit, statim morbo ineipiente. Sin vires inficinae sint,aut aetas dissuadeat, incidenda vena non est. Vrgente itaque morbo magno, Galenus ad alios principes,. b. s. duos scopos, Virium, atque aetatis se conuertit. Quibus consentientibus sine ulla D. svruus dilatione iubet sanguine esse mittendum, nisi cruditas ventris affuerit: siquide ni R. si haec Praecedat, ut ille seipsum interpretatur, tanto tempore decet venae sectionem differre , quantum ad concoctionem, & excrementorum purgationem satis esse videatur. At vero, si aut vires fuerint infirmae, aut aetas disiuaὸeat,a iectione venae abstinendum est. Ex quo, vel unico Galeni loco facile est intelligere,quam constanter,& religiose Galenus siri dogmata obseruet,ac sibi ipse perpetuo consentiat. Qui in febre synocho,morbo sine dubitatione magno, co sentietibus aliis duobus scopis, statim decernit sanguine esse mittendu:alterutro autem deficiente, iubet a missione sanguinis abstinendu . Cum igitur duo sint, quae hoc 'remedium possunt prohibere: infirmae vires atque importuna aetas; quod ad vires . pertinet, iam supra diximus inquit Galenus) eiusmoili febrem synochum in virtutem imbecillam non incidere: quippe synechos bene habiti corporis, & vigentis aetatis propria est. Quod autem ad aetatem speciatim attinet, si febris in puerum incidat, qui decimum quartum annum hactenus non attigerit, & quae sequuntur. Et si nimis aperte scribit Galenus,quidnam de aetate sentiativi certe illi iniuriam faciat, qui studeat hisce verbis nouam interpretationem adiungere; nihilominus cum Aduersatius δε fortE alius quispiam illius doctrina, atque aut ho- ritate seductus, haec nequeant intelligere, nobis irceat exteriri . an possimus huic veteri dccreto aliquam adhuc lucein afferre. Cum tros fuit principes scopi mittendi sanguinis,si primus adsit,vehementia morbi, qui vere quid faciendum sit, indicat: si secundo vires valeant, sicuti euenit in febre synocho , quae in virtute imbecillam no incidit: si tertio morbus in puerum incidat,qui annum decimum quartum non attigerit; si quis quaerat, liceat ne huic sanguinem mittere, ad hunc respondet Galenus. Mitti illi sanguis non debet 3 rationemque addit testimonio Aduel fari j maxime essicacem Huod nimirum pueri sint calidi, &humidi, pluri --imque eorum substantiae digeratur,&αCaetcrum si corpus decimumquartum annum excesserst,quia rursum quis potui Tet quaerere; num statim liceat illi sanguinem mittere, ad hunc pariter respondet Galenus; id minime generaliter licere, sed noua animaduersone, & consideratione fore opus:qualis nempe aegri habitudo fuerit, an gracilis, an spissa, & dura , an copiosi sanguinis, an contra: qui iconcludit in priore sanguinis missionem esse adhibendam , in posteriore nequaquam. Ac sane huiusmodi Galeni praeceptio,& doctrinamihi videtur usque adeo clara,& euidens, ut si quis velit eam nouis argumentationibus probare , & illustrare,is studeat Soli humanum lumen inferre. D. Iris. Alter est locus. Hac de causa neque pueris sanguinem mittes usque ad deci-mum quartum aetatis suae annum,& quae sequuntur. De quo equidem,qui ardeo studio breuitatis, statui prorsus silere: partim quod eandem propemodum sententiam,& doctrinam cum superiore contineat:partim,quod supra iam satis su . Iit a nobis explicatus.
358쪽
DvERsARI Us examinaturus rationem Galent . propter quam non licet pueris anne annum decimumquartum languinem mittere.
Eunc in modum orditur. Examinanda est in ptimis Galeni ratio,quam si validam,& demonstrantem inuenerimus, illi prorsus acquiescendum erit.Sin minus,equidem a nobis interprctanda,& dilucidanda;atq; ita veritatem docentes, Galenum ab omni repugnantia vindicabimus. ξ Qui deinceps more boni logici rationem in syllogismi sermam deducit, propositiones probat, tandemque ita concludit. Ego autem dum hi nc rationem considero,ut maxime essicacem cognosco, sic etiam profiteor no eue omnino demonstrativam. ξ Primum vero, sicuti principio quoque diximus, cum Aduersarius
summam huiusmodi tuae Disputationis elle voluerit, Pueris ante annum decimum luartum interdum tuto siccari polle venam ex Galeni decreto; equidem nescio, quid illi in mcntem venerit, et in praesentia Galeni rationem examinaret,& argueret: siquidem hoc non est cx Galerii decreto, sed praeter,immo etiam contra Galeni decretum disputare. Deinde libenter fateor me eorum vcrborum sensum non latis intelligere; si ratio Galeni valida, & demonstrans inuenta fuerit,
in illa prorsus esse ac tui cistendum: Sin minus,hoc est, ni fallor si neque valida,
.neque demonstrans inuenta fuerit, interpretandam, & dilucidandam, atque itaveritatem docendo,Galenum ab omni repugnantia vindicandum. Quemadmo- .dum enim ex una parve in valida , & demonstrante ratione prorsus acquiescen- dum est, ita ex altera videbatur colligendum , in ratione inualida, nec demonstrante non esse prorsus acquicicendum. Quomodo autem rationem inualidam, nec demonstrantem, quam Vanam, inanem, irritam, nullam pol suiuus dicere,liceat interpretari,& dilucidare. atqua ita veritatem docere, Galentamque ab omni distentione vindicare, id vero unum est , quod equidcm falcor me ignorare, quomodo fieri possit. Sed illius interpretationem , & dilucidationem audiamus. Quae in summa est. Sententiam Galeni esse quidem maxime esticacem , sed non omnino demori strativam .veritatuinque continere, ut in pluribus, non autem ut in omnibus .Quandoquidem in corpore nigro, in habitu corporis moderate gracili , cuius vcuae sint latae, sanguine curgentes, in carne dura, sicciori, leni a, nec admodum calido,humidoque temperamento, puerorum substantia pro multitudinis ratione non disiuit & dissipatur. Quam quidcm interpretationem postre mo hac ratione confirmat. Quδcisi pueris ex Galeni praecepto supra libram sanguinis,ubi annum decimumquartum excellertiar; educere liceat, maxime conlonum rationi est, licere nobis a x.ulque ad xiiij. educere sex unc. a vij. usque ad x. conuenire adhuc minorem vacuationem, ut puta ad unc. quatuor,aut quinque Atque haec est Soritica ratio, quam antea diximus; ex qua sequitur etiam nupernatis,& annuis,& bimis tantillum sanguinis proportione extrahi polle. Haec quidem Aduersarius conccpit animo suo: ego autem cum multa concipiam animo. .nco, illud unum in prς lentia latis habeo dixisse:huiusmodi interprctationem esse voluntariam, ac Galeni lententiam funditus euertere. Etenim cum Galenus
doceat, ac iubeat, pueris ante annum decimumquartum generaliter, ac sine ulla exceptio
359쪽
Oxceptione, sectione venae esse interdictum,quis non ilitelligit, tot Aduersarii ex ceptioncs esse voluntarias,de a.Galeni mente alienas 3 Quaeso enim an forte Galeianus fuit adeo obliuiosus,&.m idus,ut veloblitusίt, vel nescierit eiusmodi animaduersiones ante annum decimumquartum adhibere , quas post hunc terminum tam diligenter adhibuit ZAn sorse Galenusqui post annum decimuinquat-
tum mittendi sanguinis mensuram tam accurate voluit definire, vel oblitus est, vel nesciuit minorem , dc priori quoque aetari congruentem sanguinis copiam decernem3Ac sane si licet iis rationibus authores interpretari. dilucidare,veritatem doccte, quidem non inuitus fateor, me veram. sinceramque interpretandi9, dilucidandi, ac veritatis docendae rationem prorsus ignorare.
Cur Galenus scribat ante annum xiij. non esse mittendum sanguinem
DuΕRsAR Ius suo more frustra quaerit, qyod plane euidens,ω perspicuum est: quodque tanquam in specu H potuit apud Galenum
-- videre:qui verbis conccptis scribit,Pueris ante annum xiiii. sanguinem, non elle mittendum, quod eorum iubstantia omnium facillime dis utiatur , &dissipetui, propterea quia omnium est humidissima ; ut vacuantis praesidi, non iegeat cum habeat ex se ipse,unde naturaliter vacuetudi; ut supra non semel diximus.Quod autem ad rationem pertinet, quam illa inquit non mcdiocriter urgere contra GaIeni doctrinam , S cuius solutione in fatetur apud piael antistinio medi cos,quorum iudicium dc hac re persaepe inquisit; se hactenus inuenire nis, , potuisse: quae e Shuiusmodi. 3 Vt senectus annorum numeris limitari non debet, , , cum quidam 7o.aetatis anno, ac eciam 8o. ferant sanguinis detraehionem: quidaneis 6o. Imino vero so .acaetiam . Omora serant: sed comnlerandinest corporis habi- ,, tus, & ex eo limitatio petenda est : sic ncque pueritia certis annorum numeris. limitanda , fel cx' varietat: corporis -decernendum, &c. t Quod inquam ad hanc rationem pertinet , certε non fuerat, ut ille apud tot praestantissimos medicos tantopere laboret, ut quis eorum hunc nodum de puerili, ac senili aetate,& utriusque varietate dissolueremCum apud medicum, omnium, quotquot f ierunt, quotquot sunt,quotquot erunt,praestantiis muni, Galenum, facile illius . solutionem eouuerit intelligere. Qui scribit,cum terque, de puer , & senex lania uinis non ferant detractionem, etiam si morbus, quo ipsi laborauerint, magnus fuerIt id certam inter utrumque discrimen extare, qubi, senum aetas in verbo vidium complacti potest; quandoquidem nulli in ea aetate constituto robur inest: contra autem pueri u ribus quidem validis sunt praediti,etsi non defuerint medicci , qui male rem intelh gentes aliter sentiam, nihilominus propter aliam ratio nem,paulci supra post tam , & satis expositam missionem sanguinis. nequeunt per- serre. Ex qua quiciem breui perspicua,& scilida Galentea responsione, & doctrina facile est intelligere quam fiustra, & sine causa Aduersarius laboret, & tem
pus contorat ut aliam responsionem,quae nihil ad rem pertinet, comminiscatur. In qua tamen id,vno verbo,notatione dignum videtur,quod ipse quoque Aduersarius animaduertit , hinc sequi necessarid, ut ante annum decimumquartum
nunquam liceat venam incidere nunquam dico, non raro illamque dubium pro poli luna non dissoluere. De qua non est pluribus agenduli Finis Quam Da*---M.
360쪽
An cum minute imbecilia sanguinem mittere oporteat.
D V E. R s v s tres principes miriendi languinis icopos quidam e medicis, & veteribus, & recentibus unum, vel alterum aggressi sunt disputare. Adversarius autem &singulos separatim,& omnes coniunctim oppugnare non est veritus:ut nihil inviolatima,& incorruptum relinqueret,iotaque haec disciplina iret perditum. Cum igitur ille hactenus duos priores, magnitudinem morbi, & vigentem aetatem conatus fuerit labefactare nunc tertium aMgreditur. ain quidem Disputationem etsi iure possem silentio praeterire ; partim quod illa a nostro principali insticiato,descopo magnitudinis morbi sit quodammodo aliena, partim quod mihi videor in nostra Disputatione Hippocra-tis,& Galeni mentem satis explicasse; ex quibus facile cuique est, & Aduersarij,
& omnium Nouatorum sophismata refutare ; tamen statutum mihi est, neque hanc proritas intrustam relinquere, ut quemadmodum ille omnia conatur impugnare , atque euertere,ita nos studeamus omnia tueri, te confirmare. Atque ea magis, quod speramus neque hunc nostrum laborem studiosis iniucundum, de inutilem futurum.
Sua aduersus scopam roboris virium dubitationem asserant.
Dux Rs Aous suo more inordinare , & perplexe ea proponit , de quibus agendum est. Et haec quoque adeo profuse tra stat , repetit, confundit , ut quae decem lineis confici pollunt, ille malit decem paginis consarcinate. Nos contra , nostro mo- perspicue , ordinate , de breuiter, quantum in disputando fieti potest, hanc quoque Disputationem conabimur absoluere. Ille igitur lioc primo capite aduerimu hunc tertium principe scopum quatitor obiicit rationes,quae in summa sunt huiust novi.Prima. Pulsu deficiete, qua nulla maior imbecillitas videtur posse inueniri Hipp.& Gal.uo sunt veriti sanguinem mittere. Secunda. Cum multa vacuatione est opus,vires autem sunt imbecilliores,per Gal.licet sanguine aufer-Le , sed parce, partite, & per epicrasim, ut vocant. Tertialiquae mihi eadem vide-
cum proxima superiore, causa, propter quam medici repetunt sanguinis Disiligod by Gorale