장음표시 사용
361쪽
missionem,est,uteacopia sanguinis vacuetur,quam morbus requirit: virtute existente imbecilla, non licet confestim, non semel, sed priuatim, multiplicariique vicibus sanguinem detrahere. Postrema. Nulla videtur virium elle tanta imbecillitas,quae parcam sanguiniis vacuationem ad duaes,vcl tres uncias nequeat per-krre. Haec primo capite continentur: ex quibus Aduersarius colligit scopum virium eisse superuacaneum , ac sitie carum constantia aliquando sanguinem mitti
posse. Sed quid ostiema verba sibi volunt. 3 Haec igitur contra scopum contra- indicantem facere dissicultatem videntur ' ξ Illa cnim facere dissicultatem vi-dcntur mihi,qui nescio,cur scopum a robore virium contraindicantem appellet: cum potius sidcottidie ans,vel ut melius dicam consentiens, δc non prohibens. At contra indicare,& consentire sunt opposita. Quod si Aduersarius respondeat, vires debiles c traindicare, meminisse debuit, scopum sectionis venae non ei levi res debiles, sed vires validas: nec allata argumenta contra vircs debiles procedunt, sed sunt pro ipsis , quasi etiam viribus debilibus existentibus liccat venam incidere.
sit ab isendum a finguinu detractione in omni imbecillitate virium.
DuERsARIVs, qui forte censuit modo positas rationes esse demonstrati uas,ut ipse loquitur statim sucula sententia pronunciat, per haec verba. 3 Pro dilucidatione propositarum dubitationum primo loco statuendum est , non fore prorsus abstinendum a languinis detractione, ubi vires 'io modocum quo sese offerant imbecillae: siquide vires duo bus modis pollunt dici imbecillae: .vno sane; cum nihil adluac patiuntur in pro pria est entia; alio autem, cum ipsarum substantia compatitur. Ac rutium patitur substantia,vel dissoluta,vel oppressa. Vbi ergo duntaxat opprimuntur , unicum illarum est iemedium , vacuatio: nisi tamen ad extremum venerit imbecillitas.
Grauatae. vires ex vacuatione recreantur έ ita Vt pulsus ex paruo nat magnus, aut
ex non appavente manifeste apparere incipiat. Atque tunc sussi eientem factam fuisse vacuationem alio in opere explicarum fuit. ξ Ille hactenus. Quorum verborum seriem consulto hoc loco volui traia scribere; partim quod quaedam sita Deus mihi fauear,ut loquor ex animo nequeam intelligere,partim, quod ea quae mihi videor, intelligere, milii videantur insignes absurditates , dc repugnantias continere. Ac primum quidem farcor me non intelligere ambiguitatem huius positionis,quae in titulo sic habet. Non esse 'orsus ab stinendum a sanguis,s detractione in omni imbecillitate virium: in serie orationis sic. . Non forc prorsus alta incndum a sanguinis detractione ubi vires quomodocumque sese oster. uri imbecillae.Namque, si recte memini,quae ab Arist. didie imus in logicat in libro Gι ἰρ νιζα, sensus huiusmodi verborum potest esse duplex vel uniuersalis negativus; vel particularis negativus V niuersalis negativus est, quem verba videnter referre, In omni imbecillitate virium non est abstinendum a sectione venae:quae aequi pollet huic,in nulla virium imbecillitate abstinendum est, &c. Quae est fal- isissima. Sensus autem particularis negat iuus,quem puto Aduersarium concepilla animo est,non in omni imbecillitate abstinendum est,&c. Qui tamen tensus per . haec verba non apte exprimitur.Sed hic est mos Aduersati j ut propositiones proferat ambiguas, consutas, sorte optimὸ tenens doctrinam sopiusticam,& cauit
362쪽
iandi artem. Deinde verδ id quoque fateor me non intelliξere,qudd ille inquit vires duobus modis posse dici imbecillas: uno, cum nihil adhuc patiuntur in
propria essentia: altero autem,cum ipsarum substantia compatitur. Iminh vero 1um in ea opinione, neminem, quantumuis acutissimi ingeni j, uno excepto Aduersario, qui suis lynceis oculis ea videt, quae oculatissimi homines nequeunt videre , huiusmodi verborum sensum poste Penetrare. Sed quoniam in re tanta debemus experiri, an nouum aliquid, & admirabile possimus ex lucidissimi, eius scriptis addiscere, isLec breuiter consideremus. Duo proponuntur modi imbecillitatis virium: alter, cum ipsarum substantia compatitur. De quibus scire libenter velim, Primum quomodo vires stant imbecillae, nec quicquam patiantur in propria essentia: Deinde, quid ille intelligat per substantiam, an diuersam, an eandem rem camel Icntia: I reterea quid significet verbum compatitur
quod apud Grammaticos ni fallor non aliud est,quam miserari. Ac si ut puto, Aduersarius illo usus est, pro ssimul pati) adhuc dubium est,an verbum, Patmtur,& Compatitur eandem, an diuersam rem significent. Sed nec quae sequuntur
videntur minus obscura. Rursum patitur substatia,vel dissoluta vel oppressa. ξ De quibus itidem quaeri potest an ad priorem modum,an ad posteriorem, an ad is
Vtrumque pertineant. Verum illud certe obscurius, maioremque asteri difficultatem,quod ex iis duobus modis dissolutionis,& oppressionis virium, id tantummodo tyrones docet, virium oppressaru unicum esse remedium,vacuatione alterum modum,& remedium virium dii lutarum prorsus praetermittit Praeterea
quid est illud. i Nisi tamen ad extromum deuenerit imbecillitas l Quae enim a
maior imbecillitas,quam potest excogitarii in qua tamen concedit venae sectionem .Haec si quis me doceat ,hic erit mihi magnus Apollo. Quae autem mihi videor intelligere , Sc mihi videntur plane absurda, atque inter se repugnantia , illa sunt. Aduersarius duplicem imbecillitatis virium rationem docet exHippocrate,& Galeno, qui eorum quoque orationem producit; alteram,ob dolorem, laborem, morbique acumen; alteram,ob vasorum quomodocumque factam vacuationem. Qui scribit, in priore unicum esse remedium vacuationem , sicuti diximus. Galenus autem minime inquit, unicum esse remedium vacuationem, 'ε7 sed aliquando: siquidem in imbecillitate ex acumine morbi, aut ex dolore, fieri plerumque potest, ut vacuatio non conueniat: exempli causa,si morbus acutus
dissoluat spiritus, fi fuerit qualem resert Galenus ; si dolor aegrum ad syncopem
deducat, in quo iubet Avicenna, ut antequam venam secemus, sedemus dolo- Iniri. Minrem. Praeterea qua lege sancit, si pulsus ex non apparente apparere ineipiat,susE- su . m. o cientem factam esse vacuationem Z Quid si cum primum pulsus incipit appare- 're,debilis adhuc sit,& maiore vacuatione indigeat Verum,ut ne longiussiogula persequar, illud equidem nequeo satis mirari, quomodo Aduersarius alioqui tam lynceus, tam breui decem linearu spacio non potuerit animaduertere suam de duplici vitium imbecillitate cogitationem; cum vires nihil adhuc patiuntur in propria essentia;& cum ipsarum substantia compatitur, a duplici Hippocratis,& Galeni ratione,propter morbi acumen,nec non propter corporis, qualiscumque ea fuerit, vacuationem,esse quam maximε alienam. Quod quidem mea se 'tentia tam certum, & manifestum est, quam quod certissimum, & manifestUimum, ut pluribus non sit opus.
363쪽
A p o L o G I AEAD CAPUT III. Indicia virtutis .mbecilia per oppres ionem, se per dissolutionem.
D VERIARI v s, qui verbis Galeni doctrinam videtur ubique suscipere,ptobare, sum Tque laudibus efferre; qui se Galeni interpretem, imitatorem, sectatorem tam ambitiosE iactat, reuera non aliud agit,quam ut Galeni doctri iram negligat contaminet, peruertat:quod hoc quoque praesenti capite videmus illum fecisse. In cuius explicatione, etsi inuitus, cogor parumpet versari. Ille itaque cxplicaturus,quomodo utraque ratio imbecillitatis virium tradita ab Hippocrate, de Galeno per pulsum cognosci,&ε distingui possit, scribit ad hunc modii. Putant doctissimi quidem viri,oppressas D a languidis, Sc dillo lutis cognosci posse facultates ex solo pulsu, si bene illorum
sentcntiam percipio, cum aliis praetermissis indiciis solius pulsus meminerint. ξρο Doetissimi isti viri vir doctissime; si bene eorum sententiam percipio,non putant V vires oppressas,&dissolutas ex solo pulsu posse cognosci. Quis enim vel indoctissimus i a putet Quis non facile,ac libenter falcatur, praeter pulsum , ex natura morbi hausarum, symptomatum,ex victus ratione, habitu corporis, & aliis id genus indiciis huiusmodi cognitione haberi posseὶ Qui solius pulsus meminerunt, propterea quia Galenus, cuius testimonium,& dominam afferebant,unius tantummodo pulsus mentionem facit. Eorum verba haec sunt. Quod si quis noui-D θ. δε ρω tius id quoque cupit intelligere, quonam modo utraque huiusmodi imbecil-μil 'si. litas deprehendi, dc distingui possit, is Galenum adeat, qui ait pulsum manifeste hoc ipsum indicare. Siquidem in altera oppressa, Ac grauata natura
pulsus mutantur cum in omnem inaequalitatem , tum maxime in tam , quae est in vehementia ,&magnitudine: in altera autem, dissipatis , rcsolutisque spiritibus,pulsus perpetuo sunt parui languidi, ac valde frequentes, ut ille diffuse, dei, praeclarὶ explicat. 3 Verum sequitur Aduersarius licet haec Galeni verba vera
sint, adhuc tamen aliquam explanationem, atque disti instioncm postulant. ξCcr- , , te quidem,quod alias quoque diximus,nostri Galeni licet vicem dolere,ac misereri; qui numquam tam perspicue, accurate, diffuse potest loqui,quin Aduersiarius suas nouas explanationes, distinctiones, commenta i Ilius sermoni velit per-
petuo addidisse. i Primum , quod pulsus paruus, & languidus este potest cx aDis grauata virtutc: cuius rei argumentum cst, quod s pulsus reddi potest inter- mittens ob eandem causam,multo magis poterit languidus,& paruus fieri araaio- rem enim ipsa intermissio indicat causam: parui Zc languidi pulsus possunt qui- dem esse aequales: at vero ipsi intermittentes aequalitate carent. ξ Hic lector si
velim hunc tantum, tamque immensum campum ingredi, de omnia examinare quaecumque Aduersarius ae pulsibus in praesentia disputat, ut hac una de re longissimum commentarium conficiam necesse est. Itaque statui nonnulla duntaxat excerpere, quae ad hunc locum, & nostrum institutum magis videtur pertinere.
Ac primu quidem,quod Aduersarius Galerii doctrinam non suscipit,quin phisus paruus,& languidus ob grauatam quoque virtutem fieri possit. Quid audio 3 An
istud negat Galenus Si ille satetur,ac docet, virtute grauata, de oppressa pulsus mutari, cum in omnciri inaequalitatem , tum maxime in eam, quae est in vehementia, & magnitudine, quaeso, quid hoc aliud est,quam pulsus modo magnos.& vehementes,modo paruos,& languidos fieri ὶ Adeo ut inter utramque huiusmodi Disitigod by Corale
364쪽
modi vitium imbecillitatem, non aliud fit discrimen, quam quod in altera putisus perpetuo sunt parui languidi, frequentes ε, in altera non perpetuo , neque aequaliter, sed modo parui, modo magni,modo vehementes,modo languidi percipiantur : sicuti homini grauius onus ferenti quam suae vires ferre possint solet euenire ; quem videmus aliquando fatiscere, aliquando subleuari, modo maiorem, modo minorcm vim prae se ferre. Cum igitur grauata, & oppressa natu lapulsus, vel Galeni testimonio, ac sine ulla dubitatione parui , debilesque fieri
possint, certe non fuerat, ut Aduersarius longius laboraret, totque rationes afferret,quae hoc ipsum confirmarent. Sed ille & verba,& tempus' libenter perdere dc consueuit. Et si vero haec tota pars reuera est adeo inuoluta, dc implicata,vt
non facile intelligas, quid ille sibi velit, tamen statutum mihi cst , unum, vel alterum locum ad Galeni disciplinam perpendere, qui nullo modo possunt, aut debent silentio praetermitti . Ac primum quidem sunt,quae doceant Aduersarium pulsus naturam ignorare.
Siquidem ea non valet consequentia: virtus aggravata pulsum intermirtentem
facit,ergo multd magis languidum, de paruum ess ciet. Quoniam virtute etiam valida pullus intermittens potest euenire ut ille confitetur,& vcre quidem , in quibusdam & sanis,& alioquin non debilibus corporibus pulsus intermittentes
apparere: quos tamen magnos,& vehementes esse consentaneu est.Id quod Ga-Ienus ratione confirmat, posito exemplo duorum, qui eodem tempore iter faciunt,sed alter pondere grauatus inaequali quodam,& intermittente motin alter autem huiusmodi quidem, sed languido,& tardo. Ea vero est, quoniam debilitas pulsus non solum a causa praeter naturam grauante, sed etiam a facultate labefactata fieri potest: causa autem virtuti onerosa.& grauis, non statim illam deiicit ; quare potest inaqualem,& intermittentem pulsum facere, qui tamen languidus non sit, aut certc non perpetuo talis. Quamobrem quamuis concedamus intermittentem pulsum a maiore causa fieri, non tamen sequitur, ergo est languidus,quia pullius languidus a minore causa tum demum fit, quando etiam facultatis imbecillitas accedit. Alioquin eadem causa prius inaequalem, intermittentem, deinde etiam languidum, & paruum efficit. Verum de hoc sati si&ad alterum locum maxime notabilem venio. Quoniam nos in nostra Disputatione Aduersus scopum virium, & nostram . M.via. determinationem dubitauimus ex Hippocrate;& Galeno,qui in ἄσφυζia,quae Omni ex parte est pulsus amissio,venam secandam iubent,dubitationemque soluentes diximus, fortasse nomine τοῦ ἄσφυbtile, intellisendum esse cum pulsum, qui dicitur intermittens, quem Galenus aliquando abolitum esse dixit, priuationique , & morti comparauit Aduersarius occasonem sumit, ut nostram hanc interpretationem,& sententiam conuellat,& contetai possit.& inquit. 3 Amplius non videtur inihi hanc explanationem conuenire posse contextui Galeni,&c. P 'Quae locutio, ut mihi videtur Latinitati non conuenire, ita neque aduersus nos
quicquam facit, nec dubitationem a nobis allatam Plane soluit.Nainque ut hinc 'incipiam in si est cuiusque modi pulsus derectio,qua nulla maior imbecillitas potest excogitati,cum sit actio prorsus amissa, libenter de dduersatio scirem,qui fieri possit, ut in ea sectio venae conueniat. Quamuis enim illa fiat ali quando ex oppressione propter copiam humorum,tamen vel ipso Aduersario teste, haec ipsa humorum copia non sta in vires deiicit: sed consonum est inquit
365쪽
pullum in principio maxime reddi inaequalem in vehementia, Sc magnitudine, sed postea mutari ad paruitatem, Je intermissionem aliquam denique vero ad
maiorem intermissionem venire, ita ut tandem appareat aboleri . Atqui ubi oppressio eo deuenit, ut pulsum destruat,aut languidum patuumque reddat, equidem vix credo aliquem futurum,qui ad venae sectionern deuenire audeat.Quare
si ueri potest,ut pulsum intelligamus non omni ex parte abolitum, sed solii aliqua
ex parte,qualis est intermittens,ut docebimus , multo tutiorem sententiam elegerimus,vel ipsius Aduersatij testimonio , qui per gradus notat pulsius fieri, primum inaequales in vehementia,& magnitudine .deinde paruos,& intermittentes
postremo aboleri. Sed rationem Aduersarii videamus, quae talis est. Etenim longe abest abolitio pulsus a pulsu deficiente, ac intermittente , ut Gal.ait 1. de V Catii. Pulf. capite. 3. illa enim significat priuationem pulsation utra : at pulsus 33 intermissio dimidiatam quandam amissionem pullationum indicat. ξ Ver-
Etenim longe differre arbitror asphyxian a Pulsu deficiente, illa enim tanquam priuatio est uniuersae actionis, ut ad sensum hic vero amissio ex dimidio. , , Quo loco manifestum est Galenum loqui de pulsu deficiente , non intermitten- t Definit autem pulsum deficientem quando iniectis digitis motus apparet; appositos vero detinenti paulatim exolutus ex toto cessat. Qui quide pulsus deficiens in multis consideratur pulsationibus,quando scilicet illae eo pacto paulatim deficiunt: quod equidem credo Galenum obseruasse, quia loquebatur depulsu inaequali collective, ut aiunt; quae inaequalitas minime in una pullatione, sed in pluribus consistit. Atque in hoc sane pulsu reuera est antissio ex parte dimidia,quia ad finem pulsationis paulatim deficit atque perditur, Secus autem se res habet in pulsu intermittente, in quo proprie vel unica, vcl duae pulsationes deficiunt non dimidia tantum parte; quocide pulsu deficiente Galenus
dixit,dc intermittente nec dixit nec dicere potuit, cum verum non sit. Quamobrem ratione numeri pulsationum dici potest pullus deficicns: at ratione motus & pulsationis est potius abolitus, Sc priuatio motus: quod manifeste a Gal. i. do Das ex traditum est .Ex quo satis patet, quato cum errore Aduersarius pulsum intermit- p . fc. . tentem cum deficiente confudericiquos tamen Galenus clare distinguit, inquius. Quinta his addatur dispositio intermittentium, quae praecedit eam , quae defi-2.6 μου. νιν cientium est:quod enim in uno, vel duobus, vel omnino innumero aliquo pulsum eueniebat .hoc ipsum dispositio deficientium in omnibus essicit. Nam intcrmittens consideratur in certo numero pulluum ; inter quos unus est,qui aboleturiat pulsus deficientes considerantur in pluribus succestiue ; qui omnes hoc habent, ut dimidia pulsatio aboleatur: id circo no dicitur intermittes, sed deficies, ac si mutilum dicas. Porro intermittentes pullus bifaria cosiderantur, vel secuducollactionem multorum,atq; ita dici pollut aliquo modo deficientes,vri diximus, dc ualeti nitientes; vel ratione unius pulsationis amissae quo modo dictitur priuatio pulsus,& abolitio, & απνIiu quod Gal.ait. Quare ipsa qudique anssu vel est
' ρ - πη I in pluribus, siue omnibus atque ita simpliciter,& ex toto asphyxia dicitur, Grae vel in unico pulsu, qualis est in i mermittente ; quo pacto dicitur illius priuatio quaedain.& abolitio, non simpliciter. Hoc vero & res ipsa docet, liba Galani clare demonstrant. Nam quo tempore ille inquit 2 pullus interpreta
366쪽
mttit, tunc arteria nihil prorius mouetur, ἰδιλωι at si quod prius mouebatur, de in moueri pro rius ccllar,priuari motu, non dicitur quae nana erit abolitio motus 3 quae priuatio: Immo ucio expresse ait Galenus illam pulsus inaequalitatem, quae intermittendo fir an priuatione motus consistere , es ms- πινισrias γλοθῶ:quae verba Latinus interpres reddidit , at intermittcns in motus positus cst abolitione. Quae quidcm, cum ego referre vellem , ncscio qua scribciatis, aut imprimentis culpa factum est. vi loco abolitionis legatur alterationis : quae
dictio nec ad rem pertinet, nec certe milii in mentem venit. Mirum ramen, quod Aduersarius propriae Opinionis amore adductus. atque occaecarus errorem non viderit,iaeque ad Latinum, neque ad Graecum codicem cofugerit, sed verba Galeni,eodem cum errore, quo in mea Disputatione sunt edita, retulerit : cuius
negligentiae excusare Aduersarium ego quidem nescio: cum tamen nullius putem me excusationis indigere;qui errorem semel admissum, in secunda hac ediistione consulto nolui corrigere, ut pactuna scrvarem, quod principio stipulatus sum .me in ea nihil addere,nihil detrahere, nihil immutare voluisse. Idiainen me consolatur,quod certo,scio, neminem fore , qui cum locum perlegens non facile intelligat ac falcatur, me abolitionem,& legisle,& dicere voluisse,atque in hac ipsa voce vim,ac neruum totius argumentationis constituisse. Haec de huius loci , expolitione, ac difficilis dubitationis solutio ne dicere volui, qui quidem non ita iaprofiteor me omne punctum tuliste, quin alterius cuiuspiam sententiam Probare, iaac sequi simparatus,qui fortasse mclius , & accuratius hanc ipsam rem sit expli- iacaturus:quemadmodum certe in iis, que ab Aduersario sunt in medium allata, iatamquam a veritate:& a Galeni doctrina longe alienis, acqui cicere non possum . . . Aduersarius volens probare adhuc ἄπυξίαν non esse pullum intermitte larem,& abolitum,inter caetera,quae me taedet sigillatim longius persequi, apoplex iam profert, de qua sic scribit. i Alter aflectus ex eadem spiritus in teiceptione contingens,est apoplexia, in qua animal omni respiratione, omni pulsu priuari, adeo notum est omnibus , quam quod notissimum. l Ego quidem certe cum
in hunc locum atque haec verba incidissem, ut verum fatear, suspicatus sum scripturam fuisse deprauatam,ac pro omni Respiratione,& omne Pulsu,tege du esse. Sensu.& Motu: quae ambo tam notu iri est omnibus, quam quod notissimum in apoplexia de ficere. Qui contra non postum concipere animo, viritim in studio,
α usu artis medicae tot annos tam diligenter versatum, aut non legisse apud Galenum,S omnes medicos, aut non frequenter in artis operibus vidisse, homines
a poplexi a laborantes omni respiratione,omnique pullum minae priuari, nisi cum morti iam proximi sunt. Quod fi tandem nulla est scripturae deprauatio, cquidem cogor fateri , me potius illius sensum non potuisse intelligere, quam ut adduci possim, ut credam tantum heroem, in re tantilla, tam turpiter suille hallucinatum. Quaeso enim, quis non apud Galenum centies legir, in apople Xia totum 1. his. . colpus priuari sensu,& motu, solam respirationem superesseὶ Immo vero illum a1.3. δε λ. mirari,& quaerere,qui fiat,ut cateris Omnibus musculis motu carentibus,tantu- modo illi,qui thoracem attollunt, nihilominus moueatur' Immo vero illuna apo-plexiae magnitudinem, vel paruitatem, ex una in primis maiore, vel minore lasione respirationis definire consuevissc Immo vero illum alleverare , apoplexi a laborames, si nequcant rei pirare, Protinus diem obire quandoquidem certum ea
367쪽
nec vitam sine respiratione, nec respirationem sine vita posse consistere. Nam depulsu quid attinet dicere: Quo si priuantur apoplectici, quid erat ut Galenus co
rum pullus recens cret,aut causas tam diligenter inquireret 3 Qui affectionis leuioris resert pulsus sine ulla mutatione in magnitudine, vehementia,celeritate, frequentia, .suritiec grauioris autem inaequales tensos, minores, languidiores, rario-rcs: grauissirine tandem.& quae vires deiiciat, etiam languidos, frequentes , celeresque. non iteiri abolitos Sed de re Solis luce clariore quid vehementius laborandum estὶCum nemo sit in artis operibus, vel leuiter excercitatus, ne ipsi quidem Lippi,d: tonsores,qui non facile intelligant, propriisque oculis viderint f penu inero, in homine laborante a poplexi a respirationem nequaqaam deficere; pulsusque non solum non aboleri, feci etiam quandoque ita stabiles, & robullos constare, ut missionem sanguinis, Jc quidem copios E possint perferre. Adversarius demum de pulsu intermittente rationem,ac testimonium Galeni sibi ipse obiicit; qui huiusmodi pullum abolitum interpretatur , ac morti comparat AEt nos in nostra Disputatione . de paulo ante diximus. Quam sentcntiam.& doctrinam ille deinceps conuellere non veretur. Sed mihi statutum cli is aec Omnia silentio praeterire: partim quod mihi videar de hoc ipso loco dixi fle quod est satis, partim quod proximo hoc tepore in peculiari opusculo brcuiter, I pcr- spicue,quantu fieri potuit,omnia noliris auditoribus conatus su explicare, quaecumque Galenus de citcntia, dii ferentiis causis & prognosticis pulsuum pluribus libris complexus est ; quod in manibus multorum versatur. Itaque ad alia progrediamur.
Vires varia ratione validae, o imbecilia
V AE: Aduersarius hoc prasenti capite disputat de viribus robustis,& infirmis, etsi sorte non liant omnino falsa , tamen ccrte quidesunt noua , insolita, & , communi ucterum medicorum praecipue Caleni loquendi more aliena .Quod si res ipsa conlideretur, equideno inuitus Alcos,quod alias quoque consessus tum, varios omnino, ac multi psices roboris ac debilitatis virili grabus, ordines , ac terminos reperiri, qui varia quoque.& multiplice mittudi saguinis mel uram, & naodu dcliniui.Ex quo fit, ut nonnullis scinet,& copiose, non ullis parti te,dc parce Oporteat saguine inittere. Quamobrem inquit Galenus)no licet m onibus unum vacuationis modum dc finire.Noui enim quibusdam sex libras languinis detractas abundes iisse, ut febris consertim extingueretur, neque ulla virium tequeretur amictio: nonnullis vero sesquilibram, haud citra leue saltem aliquod virium detrimentum. Quibus si quis duas vacualset, summe utique laesiisset. Proinde noui etiam quibus unam vi illici detraxi libram, & hac non tauquam etiam minus. Et sterum gene- rate tradit praec plui , Sectionem venae semper valentes vires postulare, quae modo. ac mesur.e vacuationis respodeant. Atque haec quidem Galenus vocibus vlitatis,uere,& perspicue docet, in quibus maxime cupere omnes acquiescere. At .cro Adueri .suis nouis cogitationibus,nominibus, doctrinis quibus lato pere de-- lectatur , ita suos tyrones instituiti ut illi fortasse nullo unquam tempore pot-s ut haec tutelligere, vel quod longe maioris momenti est, hoc tantum prae sidium
368쪽
congruenter administrare. Sed loquentem Aduersarium audiamus. 3 Virus , , vali)ae admittunt remedium, quatenus non prohibent, ut Gal. ait libr. de Sang. Miff. capit. t 3. vocant enim hoc iptum nonnulli recentiorum contraindicar . o Quae vox signiscat duo, ut id obiter dicam , scilicet non prohibere, & indieare is idem remedium, quod ab alio pri md indicante postu labatur, modo tamen con- istrario,ut Gal. verba testantur,lib. 2.Acut.com. s .Quem locum cum aliis multis, , ,
quos studio breuitatis praetermitto, miror no animaduertisse illo , qui Alriinarsi. AFuch sum, & alios temeritatis nomine in eius voculae significatione accusant. ξ Aduersarius, qui incredibili ardet libidinc nostros oppugnadi labores, hanc quo- isque illius vocul ,quae nihil ad illum pertinet nos carpendi occasionem arripuit: ,, qu1m bene, Ac feliciter videamus. Nos de huiusmodi vocula in nostra Disput tione sic scripsimus. Fuchlius, Altunarus,ac sorte alij de hac voce temere litigant, varias afferentes illius significationes a Galeni mente prorsus alienas Nam verbum Graecu , ἄντιδενδεικνυσθM,vere nihil aliud significat, quam prohiberc,& impedire id ,quod ab alio iudicaturi id quod, & rei natura. & Galenus perspicue d monstrat,tum alibi. tum hoc in loco affirmans, ex duobus scopis propolim, alterum, vehementia morbi indicare.quae facere Oporicat; alterum aurem, vires proin
hibere eiusmodi indicationem. Atque id verba stati in sequentia maxime Confirmat, quae ita habent. Interdit enim affectus ipse persuadet sanguine esse mittendum;caeterum virium imbecillitas prohibet. Atque haec quid cm ni fallor apertissime nostram sententiam confirmant;ad quae aequum fuerat Aducr saritim rc- spondere. Sed .ille inqtiit haec vox duo signi cat scilicet non prohibere,& indicare idem remedium,&c. ut Galerii verba testantur,&c.Equidcm cum hunc G leni locum semel atque itς rum diligenter legissem , fateor me nihil potuisse exspiscari,quod istud doceati, unind vero,quod isthid tractet,atque ad indicandi,vel contraindicandi rationem utcumque pertineat. VcrMR sorte Aduersarius notare voluit librum primum Acut .com. 4s.ubi Galeni verba Latina haec sunt. Rursum, εἴ hoc in loco remediorum iudicationem ab assectu corporis accepit, simulque virtutem considerauit; neque tamquam remedior si usum aliquando indicantem, sed tamquam contrario in si catem modo, interdum autem ela prohibentem,&c. quae licet Graece clariora sint, tam cia ita quoque rcchum sensum possunt habere, nisi quis prauis dogmatibus assuetus illa in suustra partem detorqueat.Ego quidem illa ita Puto audienda, indicationem rcmedij sumi a morbo: Hippocratem vero vires acidi disse, non ut quae remedium indicent,cum potius Aduersciatur, de contrain dicent: siquidem illae ad remedi j indicationem concurrunt solum ut non prohibent, non ut vere indicant. Proprium namque virium munus est contra indicaret quae indicatio interdum tanti momenti est, ut prohibendi prorsus vim habeat. Quare quod ait intcrpres, contrario indicantem modo ,minime est audiendum cum Aduersario, id est, idem indicantem , sed contrario modo: quisens iis est, non dico falsus, sed plane absurdus, & quem vix percipere quispiam possit; sed omnino contrario modo indicantem, id est contraindicant cm. Et si enim negandum non est , hoc ad uerbium ἀντὶ, non solum seorsum politum, sed etiam cum aliis verbis copulatum , plane esse multiplex, neque unico modo ascriptoribus usurpari: quod Budaeus, Victorius,& plurimi Graecae linguae inter-Pretes, praeclare animaduertunt,tamen equide non verebor a stirmare, illud numqua simu I vi Fuciatus coloudit, sed freque nita me idem sigmilcare quod cotra,
369쪽
ex Aduerso ex aduersa parte,ves quid simile. Quod quid cm,s quam sicil est tam
foret necessarium, multis excinpiis pollet confirmari. Vel una quid in rc clara vehementius laboro quicquid verterit interpres quicquid somniauerit Aduer
derauit, non ut que usum remedii umquam indicent, sed ut quae contraindicent, Intcrdum vero dc prohibeant. Quid igitur erat, ut me Aduersarius corriperet , quod hunc locum , aliosque multos ale breuitatis gratia praetermissos non animaduerterim Qui dum illum accuratius,& aequiore animo leget,non poterit arbitror)non crubescere,ac poenitetia duci, quod h.ec scripierit: sicuti confido fore . ut si alios habet locos, quos in medium proferat . illos nihilo meliore cum intelligentia lectos a se fui se cognoscat. Ac sane mirum est, quomodo hic vir, qui breuitatem tantopere abhorret, in praesentia breuitatis se adco studiolum profiteatur, ut ex multis Galeni locis,quos iactat, ne unum quidem voluerit proferre,an indicare. unde huiuimodi errore deponere potuerim. Sed propero ad fine. Vires voco simpliciter validas cum spicit uosam carnosam & vere solidam substantiam quantitate, qualitate, temperamento sese habere secundum naturam contigerit: secundum quid autem, cum non omnes simul, sed duae ex iis V ipsis bene habeant. ξ Petiisset Aduersarius, nisi hic quoque aliquid de suo, prae V tcr, aut verius contra Galeni doctrinam addidistet. Siquidem Galenus singulari '' breuitate, de perspicuitate , sine tot ambagibus scribit citcntiam virium quibus regitur corpus, tum in spiritu, tum in solidorum corporum temperamento con-ι sistere. Sed ille semel, de iterum confessus est, semel,& iterum confitebitur, se non curare quid Galenus scribat,quid Galenus doceat. Itaque nemo debet mirari, si ille nominum ,rerumque prope omnium nouitate tam libenscr,& frcquenter delectatur. Qui eum potuerit ex Galeni disciplina, duobus verbis, esse litiam Virium, variosque eorum gradus, atque hinc varios quoque mittendi sanguinis modos, variasque mensuras colligere, suisque tyronibus exponere, ut nos suprὶ diximus, maluit longiore oratione, insolentibusque verbis , tot distinctiones, tot cautiones afferre, quot sorte a nemine, ne dum a tyronibus intelligi posssint. Ad quae propterea; non aliter quam unica litore mihi libet respondere.
De repetita sanguinis misi one.
L v R E s cmsae repetitae sanguinis in istionis de sententia veterum medicorum ab A auersario in Praesenti capite proponuntur: quae certe ad principalem illius Disputatione nihil vidcntur pcrtinere. Vtcumque autem si, hanc quoque partem breui percurramus.Prima igitur eit causa. quando multa vacuatione est opus, vires autem sunt imbecilliores quam ut eam possint petferre. Se Luda cil propter reuulissionem , quae saepius facta , quanto maiorem in numerum singulae sanguinis detractiones auctae fuerint, tanto esticacior redditur. Quae utraque verbis coi tu ceptis a Galeno tradita est. Tertia est huiuimodi. Fit etiam ad vacuandam Mae. . sanguinem in phlegmone contentum, cum liccat, aut ob magnitudinem inis flammationis , aut eiusdem prauit 1tem, prima vice totum vacuare sangui nem. ξD Aduersarius sorte censuit, se hanc quoque causam a Galeno accepisse, sed istud malo
370쪽
male censuit. Galeni verba haec sunt,In quibus prope tectam venam, ingens quaedam phlegmone est , optimum fuerit sanguinis , & in colore, & in consistentia mutationem expectare, quemadmodum etiam Hippocrates de pleuriti de verba faciens significauit. Non tamen omni ex parte hanc expectare oportet: verum accidit interdum, ut antequam haec fiat,cessandum sit, duabus de causis' uod videia licet imbecilla sit virtus,& phlegmone malignamon nunqi iam enim nihil concedit, sed vehementer impastus est sanguis .Ha c Galenus. Ex quibus certum est illum minime loqui de repetita sanguinis missione, sed dc illius mutatione in magna inflammatione:qui scribit expcctandam esse mutationcm in colore, & consistentia , quod huiusmodi mutatio sanguinis ex particula phlegmone obsess. transsationcm satis commode significe imo tamen hanc pcrpetuo esse cxpectandam; sed interdum anicquam hac appareat,a sanguinis detractione desistendum. Idque duplici de causa: altera, quod virtus sit imbccilla, nec tam copiosam vacua. tionem scrre quear:alteia quλὰ phlegmone maligna st, nec quicquam de se sanguinis concedat, utpote qui vehementer si impactus. Quare per Calenum iam agna instantinatione ,ex piae cepto,& imitatione Hippocratis, sanguinis naut tioncm oportet expectare, nis vires fuerint imbecilliores,quam ut tantam vacuati Onc in terre postriat, phlegmoneque si maligna: in quibus duobus casibus, sicuti Galenus ex una parte docci . ante languinis mutationem a vacuatione csse desiis stendum ita ex altera dc repetenda sanguinis mi Lone nullum verbum facit. Po-s rema est causa. Vt qui languis ad venas attractus est , semimalus existens, euenis ipsis quoad eius fieri potest,citissime vacuctur. Hancque vacuationem Galenus viquc ad animi deliquium maxime laudat lib. b. de San. Tuen. Equidem cum hunc Galeni locum diligenter a me quae sit mra non pueri in inucnire , puto Aduersarium uotare voluit se librum de Tuend. Valet q. cap. i o .Ex quo praecipuδloco huiusmodi sententia videtur polle colligi. Et si neque hic locus ad rem. quam tractat Aduertarius , mea sententia quicquam pertinet: siquidem Galenus de una lassitudine phlearno node . atque lilius curatione verba facit: in qua sanguine calidiore congesto in uniuerso corpore i ure colligit illum csse mittendum. cum si ex dimidio correptus nec sine magno incommouo postic duirius in venis morali. Cum altera cx parte Aducrsarius de repetita sanguinis missione generaliter verba faciat: ex quo licet quaerere adhuc quisbam, aut qualis iste fit sanguinis attractus;ad quas venas, quomodo,a quo trahatur, & aba id gonus, quae certὶ magis accuratam explanationem videntur desiderare, Neque ver minus obicurum,dub1um, ne falsum dicam cst, quod ille icribit dc missione sanguinis usque ad animi deliquium ex Galem sentcntia. Qui illud unu in docet , in hic eadem lassitudinc phlegmonode, in qua calidi strinus redundat sanguis, ac frequentet vehementissima febris acccnditur , missionem languinis ella quam maxunc necessariam vel f si id licet in usque ad animi deliquium : adeo ut si quis hoc praetermiso praesidio nullum subeat periculum .is fortunae beneficio id possit acceptum ferre .Qui demum illam adhibet cautioncm ut sanguis bis eodum die,si fieri potest, detrahatur; ut interim sanguis vitiosus in corporis mole contentus iii vcnas demigrare possit: ita tamen, ut primum homo animi deliquium non Incurrat: su-cundo autem neque illud formidemus. Siquidem accedente animi deliquio in
Prima detractione , homo secundam ferre non posset: sicuti altera ex parte si secundo anuni deliquium accedat, mo facile potest subleuari .Ex hac ni fallor