장음표시 사용
421쪽
minoribus,& in taliquis partibus, in quibus est locus putredinis, vel cum insanii.
matione, vel sine inflammatione. Quam quidem totam curadi rationem Galenus tribus capitibus .s . 6. praeclare absoluit. In quibus communis curativa methodus omnium febrium putridarum, tum quae synochi dicuntur, tum caeterarum
continctu Cadeo vi,quod ad morbum, atque eius differentias spectat, nihil praeterea videatur desiderari. Caeterum quia haec pulcherrima est doctrina, de Galeno familiaris: ut prius de morbo solo, ac simplici, dein vero de eodem cum aliis complicato verba faciat, pariter in Obribus putridis ca. . ad labres putridas cum alio affectu complicatas se constri. Triplex autem haec differentia est quae assu.mitur,vel a causa, vel a parte, vel a morbo adiuncto , praesertim inflammatione. Hactenus nouimus quae sit methodus curandaru sebrium generaliter sine causa, sine ς5sideratione effectus; totius,vel pratis, sine inflammatione.Nunc sebri ratio causae loci affecti,& morbi connexi iungenda est: de quibus co 7. c. dicendu proponit, addita nimirum indicatione a viribus, quae cineras moderatur. Mcinodus porrδ uniuersa curandarum sebrium putridarum , atque carundem causarum tribus capitibus 8. o. ac io. a Galeno absoluitur : repetita initio capitia I 3. Qirae
deinceps ad propositas differentias febrium stilicet synocharum , & non syno-
charum applicanda est. Id quod Galenus facit cap. I 3. ad finem: ante quem locum a cap. 7. per totum I a.dc initium i3. Galenus nihil solius synochae sebris peculiare dixerat De qua,ut cum causatum, cst,so cap. I 3. sicuti dicebam agere caepit iis vcrbis. Itaque quoniam in continentibus ex proposita stipatione, dcc. Ex quibus patet tantopere Aduersarius deceptus sit, cum inquit Galenum cap. 7.
proponere se synochum putridam tractaturum , cum id solum faciat in fine i 3. Quod etia in fals5 ait repeti in sequentibus capitibus: falso etiam putat Galenum in tota eisparte de synocliis egisse, de quibus ne verbum quidem speciatim secit. Immo vero in praesenti parte , qua synochum nominat, ita putandum cst de illae sermonem haberi, ut dum Galcnus indicationes tradit omnium sebrium cu causa coniunctaruin, simul etiam notet, quid proprium, dc peculiare sy nochi ipsae se, bres obtineant. Quod quidem Galeni verba facile cusque possunt confirmare: qui initio cap. i . primum de omnibus putridis uniuerse loquens ait. Quippe livires eius, qui ex putredine humorum, &c. id est, siue synochi sint , siue non ly-
noctu : & quod ait ivt positum est; minime ad Dbrem synochum, sed ad virium
constantiam reserendum est. Quod verba Graeca clarius significan. r. ως υ κε, ,
ut sui ponitur, vires scilicet esse validas non m omἰiam, ut suppositum est. Iden que tequentia verba testantur. Sin vires infirmae sint. Quoniam si serino sit de fibribus putridis in uniuersum, vires , & firmae, & infirmae cilla pollunt At vero in synochis id frustra additum fuisset, si vires sint infirmae, cum tales in huiusmodi febre eae nunquam sint, ut mox notat Galenus. Quae toto hoc capite a Galeno traduntur, omnia sunt omnibus putridis sebribus communia , de aetate, de corporis habitu, de aeris constitutione , de putredinis , & obstructionis cura tone, de venae sectione parciore , quam morbus postulet , & caeteris. Porro dum Galenus ad caput is . aggradit tir, mani siste ad commutiissimam omnium putridarum methodum accedit, quae ad cataplasmata, & perius Onem hypochondriorum pertinet; quam medici illi non in solis synochis usur- p bant. De qua pracepta generalia , 5 uniuersalissima tradit, veteresque me dicos carpit, non quod sol rus febris continentis curationem niacam trahi derint,
422쪽
sed quod totam artem tam breuibus, facilibusque praeceptis concluserint, ut minore, quam horae spatio addisci possit. Quibus refutatis. ipse demum ex propria sententia inqdit.Calefacere praecordia cxtaplasmatis, aut perfusionibus non estlserpetud tutum, sed in iis tantum aegris,&c. Quam totam seriem, si quis attente egat,&e putet de solis synochis prolatam,tibenter fatebor me univcria causa cecidisse. Quid igitur mirum , si Galenus , postquam de omnibus febribus putridis et monem habuit; de quolibet genere plenitudinis, de quavis excrementorum xedundantia,de quolibet corpore, sue plethorico,quale diuites,sue secus ; quale Pauperes,& serui habent quia inquam mirum, si tandem colligit, saluberrimum esse non solum in synochis, in quibus res erat clarior, sed in aliis quoque omnibus putridis, ad quas non tam apertὸ praeceptum extendi videbatur, venam incidere, &c Qui demum causam, rationemque omnibus putridis febribus communem addidit.Leuata enim,quae corpus nostrum regit natura, &c. In synochis vero illud unum annotauit,tanquam exceptionem quandam sentcntiae urinacria linetiam post venae sectionem usum cataplasmatum,ac perfusonum suspectum esse. Quod autem tota reliqua pars huius libri undecimi, communis sit adeo ut febres. amplectatur,quae ex putredine,vel inflammatione Ortum ducant, quae in aliqua parte contineantur, credo neminem inficias esse iturum. Quod Sc recta methodus in primis postulabat .Etenim si hunc locum excipias, nullus alius occurrit, in
quo Galenus de iis febrium differentiis egerit, in quibus putredo partem aliquam corporis occupauerit, aut quae cum inflammatione quadam colunctae sint:
de quibus dicendum proposuit cap. .sed haec forte plus quam satis. Illud porro ad me pressus pertinet , quod Aduersarius inquit. i Admiratione
dignum videri,quod a rccentioribus mcdicis scriptum fuit Galenum in ij. libr. de Meth. Med. nullibi mentionem fecisse sectionis venae, quam in cap.r . fuisseque id remedium repetitum in I s. ξ Aduersario tanto laborat pruritu , quo mea carpat,& arrodat,ut sententias quasdam effingere, & mihi adscribere non verearur, in quas ille deinceps Pro sua libidine debacchetur.Verba mea hac sunt. Quare ea Di δὲ si pia Galeni verba ut praealx inius in minime ad nonum caput, in quo fit mentio plenitudinis sed ad proximum i sunt referenda, in quo ac febribus synochis sermo neni habens , venae sectionis meminit, de qua ne verbum quidem antea fecerat. Quis haec verba legens non statim intelligat, ac fateatur , antea. i. a Vcga citato cap.inquam s. in quo nulla sectionis venae fit mentio: quod ipse quoque Aduersarius Vegae obiicere non est veritus , sumpto a nobis argumento; licet suimet oblitus nunc inihi hunc ipsum locum obiiciat, quasi Galenus in eo de venae 1 e ctione verba fecerit. Quilibet igitur videre potest,quam iuste Aduersarius recentioribus medicis tribuat, quod scripserint i Galenum in ij. libr. de Meth. Med. nullibi,&e ξ Nouimus enim Galenum eo cap. .venae sectionem in febribus om- Vmbus putridis imperasse: sed longe probabilius existimavimus , illum hunc po- ' stremum, & proximum locum de lignare voluisse. Quod si quis tandem pertinaciter contendat etiam ad 4. istud caput allusisse,non valde repugnabo, cum leuis haec sit consideratio quam eo loco pene obiter attigimus, ea solum mente,ut Ve-gae argumentum refutaremes, qui locum praesentem de plenitudine interpro talus, ad eius confirmationem nonum illud caput adduxit; quod nos ad hunc locum non periinere existimautam.
423쪽
An humores putridi educantur venaesectione ex cap. 89. t n. Messi αA C in parte, ut Aduersarius strenuus est,Hercule maior, non vere tu Iad uersus duos pugnare. Nam capta occasone ex loco Galcni, euaduersus me disputat de cvacuatione humoris putridi per venae fcctionem; SI aduersus alios nelcio quos , qui ex codem eradicativam euacuationem per languinis inissonem colligebant.Quod porro ad illos attinet, nihil a me dicendum est,ut ne videar spinas colligere volu ille:quod fortasse fecit Aduersarius: qui cum septem hosce libros in me unum, &in mea Disputationem intorsisset, quod principio eorum palam proselsus est, nunc nescio qua ductus litigandi cupiditate, sermonem in alios detorquet. Quorum ego Patrocinium multis de causis statui ac debui vitare;tum ne illos contemnere viderer ; quasi se, dc sua ipsi dogmata tueri non valerent: tum ne ego eorum opinioni subicriberem, cum denique ut proprio utens cur in aliena curare desisterem. Haec tamen volui praefari, ut ne quis disputationem illam, de eradicativa euacuandi ratione putet ad me pertinere: quod ex eo persuadcre sibi aliquis posset, quoniam continuata
quadam orationis ferte contra nonnullos agit eo modo, quo aduersus me ipsum,
in his ipsis libris perpetuo facit. Quam rem si dedita opera admist, ut hoc quoque nomine me in maiorem inuidiam vocaret,qui de eius doctrina,& dogmatum veritate pro mea ipsius,ac rerum mearum defensione dicere decreui, quid de ingenuitate dicendum sorct, malo caetaris iudicandum relinquere, quam libcre
Pro sectione venae in omnibus febribus putridis, illud non leuc apud me suit argumentum, quoniam illa humores putridos potest evacuare. Quod si quis ne
gare auderet probandum suscepi ex Galeno libro Art. Med.cap. 89. Cuius verba necessarium est itic repetere.Estd sinquit in humoribus putrescentibus accendi ,, febrem rindicatio in huiusinodi est evacuatio , atque alteratio: haec quidem, quae: putredinem finiat,manente adhuc substantia Euacuatio vero,quae totam ex corpore substantiam educat, &c. Euacuationes vcro fiunt, dc per sanguinis missio, nem, &c. In quibus cum Galenus duo proposui lici indicantia, humores putrcsiacentes,& febrem ; duasque ex iis duxistet indicationes , euacuandi, & alterandi
omnis ratio postulat, ut eandcm alteratione declararet, quam in posito exemplo proposuit, eandem quoque euacuationem, ni mi Luna humorum putrescentium, quam ait fieri venae siectione, clystcribus, &c. Ut in re clara mihi visum non fuerit velic mentius laborare. Verum Aduersarius, cuius perpetuum est institutum,
clarissimum quemque,ac limpidissimum doctrinae fontem perturbare, in quo sepiae ritu sese abscondat.& delitescat, huic quoque loco nixus cst tenebras offundere. Ac prii sirin, ut effugiat venae sectionem adhiberi, ut humores putridi euasecuentur,ait. Vacuationem quidem indicant mulia:primum humor omnino putridus,qui per aluum,per vomitum,per urinas,per sudorem vacuandus est. ξHa- bent haec vim euacuandi humorem omnino putridum, & venae sectio non habebit Z Quamobrem Z Nonne ille aut semper, aut plerumque in vetiis continetur Quid ii etiam raror nonne educi poterit venae sectione Secundo vacuatione in
postulat quicquid in transpiratione impedita, & in obstructione continetur,
424쪽
&c., Sed meminerit obstructionem; δ prohibitam transpirationem non esscere febrem, niti per putredinem : humores. n. obstructione prohibiti,ut ne transpiret, facile putreicunt ac ii debent putridam febrem facere,ut putrescant, necessarium est.Ergo haec quoque vacuatio eorum,quae in transpiratione impedita, &obstructione continentur, nihil aliud erit, quam vacuatio humorum putrescentium. Tertio qui equid impeditam transpirationem,&c. Huiusmodi causa, transpi- Vrationis impedimentum , & obstructionem augens in his febribus non semper adest; neque illius in praesenti parte Galenus meminit, sed solum duorum, putre Ccentium humorum,& febris.Quare Aduersarius iure optimo aduersus semet ipsum instantiam fac ir. Dicent Galenum docuisse modum vacuandi putredinem; is ex quo inferunt sanguinem putrefactuin venae sectione euacuari. cla res ipsa do- , , cetud Galent authoritas confirmat. s Sed hoc nou cogit. Siquidem Galenus do- iscet in iis verbis modum vacuationum omnium, &c. ξ Aduersari j mos hic cst, ut ianduersus claram authoris mentem ipse aliquod figmentum comminiscatur; sibi credendum iubcat, nulla ratione, nulla vel leui adhibita. Propo fuerat
Gal. breuibus, & per capita tradendam methodum curandorum morborum: curationem vero statuit esse amotionem eius dispositionis, quae naturalem operationem laedit. Ex hac primum communisssimam duxit indicationem,quae contrarietatis est. Deinde a propriis,& singulis morbis, proprias, & singulas docuit sumendas esse indicationes; per propriam scilicet, & peculiarem contrarietatem. In qua ubi quaedam annotauit de contrarietate,quae est secundum imaginatione vel secundum potentiam, mox hoc exemplum affert febris putridae, tanquam morbi insignis , frequentissimi,& in quo hanc ipsa contrarietatis vim voluit explicarerqui inquit. Esto ex humoribus putrescetibus accendi Abre &c Doctrini compudiosa,facilis, iam cepta, & monstrata quid requirebatὶ nimirum ut doceret huic affectui ex febre, & humoribus putridis complicato elle occurrendum per
suam,propriam, peculiarem contrarietatem; ut humores putridi euacuarentur, ut febris alteraretur. Quaenam haec sit alteratio, pxucis declar t. Deinde declaratu rus,quaenam haec sit c uacuatio subdit. Evacuationes autem fiunt, & per venat sectionem,&c. Aduersarius autem inquit Galenum docere s modum vacuationum
omnium, S c. t Quod certe fieri non potest,quoniam loquitur de illa vacuatione, quae ab afiectu proposito, febre ex humoribus putrescentibus indicabatur. Nec prosecto leue est argumentum,quod primo loco venae sectionem numerar, quasi illa sit, quae hac in re insignem praerogatiuam obtineat, primaeque , ac praecipuae Vacuationis indicationi in primis satisfacere possit. Quod si Aduersari j sententia
Vera esset,euacuandum esse humorem putridum per urinam, sudorem, &c. plenitudinem verb, quae obstructiones fouet, per venae sectionem , utique oportuisset ab homine ordinis amantissimo,contrarium ordinem seruari.& lectionem venae in ultimum locum reserri. Qua eadem ratione factum est, ut Galenus postremo reuulsionis,& derivationis meminerit: quia, nimirum , hae pertinent ad febrem complicatam cum singulari affectu alicuius partis,aut putredine, aut inflammatione , iuxta ordinem, quem diximus a Galeno libro it. Meth. seruatum fuisse.
Namq; ita in febre putrida indicatio vel reuellendi,vel derivandi origine habet.
Nec Aduerfexcusatio, cur Gal. purgationem non expresserit, alicuius momenti est. auis enim ille non necellario debuerit,omnia euacuationis genera receniasve, tamen qui leuiora tetigit, non debuit certe maiora praetermittere. Neque crederi
425쪽
credendum est, eam sub revulsonis , aut derivationis nomine comprehendi; quia eadem ratio fuerat de venae sectione,frictione, es caeteris: cum praeterea , si Aduersario credimus, praecipua purgandi ratio, atque indicatio non sumatur ab humoru si uxione, sed a qualitate, & vitio: uno verbo ab ipsa cacochymia. Quod vel eo liceret nobis confirmare,qudd Aduersarius exempla quaedam affert reuulsionis per purgationem facLe satis inepta ,δc ad rem praesentem non admodum accommodata, nili prolixitatis taedium, ad quod ille saepe nos inuitos trahit, vitarc conaremur. Qua quidem ratione hic pariter praetermittimus declarandum, quo pacto venae sectio putredinem dicatur non iuuare ex ij. Meth. cap. . quem ocum antea s ni fallor ab omni dubitatione liberauimus.
De venae sectione eradicativa.
Ec REUERAM equidem hoc totum capur, tanquam ad me nouspectans prorsus silentio praeter,re. Sed quonii in eius lectione multa mihi oblata sunt,non solum sella,sed etiam perniciosa, ac detestanda, .nolui committere ut illa intacta relinquerem , ne iis videar assentiri, quae in hominum perniciem conuerti possunt ab iis, quibus fortὶ vel viri authoritas, vel captiosae rationes possent imponere : quamuis illos omnino paucos futuros esse confidam. Ad uerius illos,qui ponunt evacuationcm eradicatiuam languinis missione factam, supposito illam est e, quae totam materiam euacuandam ducit, qualis est quae ad limo thymian, vel in inflammatione ad sanguinis mut tione perficitur, A lueti.argumentatur, primum quia frustra hac venae sectionem
introducunt:qui frustra Aristotelis ara horitatem adduciti, frustra fieri per plura, quod potest fieri per pauciora. Nam facilis est responsio. Vacuationem per sanguinis inlisonem, tanquam genus,distingui in cradicatiuam,& minoratiuam sic. n. loquunmr in & distinistione cise maxime utilem,& Aduersarium quam maxime
errare,qui putat vena: i ectionem semper esse eradicatiuam. Secundo errat, dum argumentatur,supposito omnem venae lectionem, ut vacuatiuum auxilium,er dicativam prorsus eise. Hoc enim aifirmabunt esse falsissimum: δe ad probati nem,quia natura indicans vacuationem , tantum indicat vacuandum, quantum
fuerit excessus, respondebunt aliud esse , loqui de indicatione, aliud de remedio ad indicationem accommodato.Morbus inὰicat tantum euacuandum . quantus, est excessus, venae sectio interdum id semel,5 a facit, inter dii per vices, te dum & solum ex parte. Praeterea Aduersarius suis aduersariis absurda imponit, quae nemo tanae mentis unquam dixerit,ut qui eius mos est) occasionem reprehendendi:& litigandi arripiat. Qui s. n.tam est fatuus, qui eradicativam venae sectionem neget esse vacuationem 3 Cum facile sit videre hanc esse tanquam genus,cuius duae sint veluti species,eradicativa, & minorat tua. Quare ratio ex Ga leno petita de euacuatione, de reuulsione nulla est. Non disputo de sanguine pia trescenteinus corrupto, nec de eiuliam alteratione,aut secundum qualitates tantum,aut etiam secundum formam,& speciem. Iam enim est nota arbitror ) mea sententia; In qualibet sanguinis alteratione, corruptione, si morbus vehemens excitetur,missionem languinis conuenire, do vires constent, aetasque consen-3 at. Verum nouimus, ac fatemur cum sanguine admodum vitiato, & a propria
426쪽
LIBER VIII. D IS P V TATIO. VIII. rs
natura alieno, vix fieri posse, ut vires subsistant. Ex quo sententia nostra ne hilum quidem labe fustatur. Id solum noto, cum Aduersarius eradicatiuae euacuationis notioncm statuerit, qualem audiuimus,frustra illum laborare; ut ostendat eam a Galeno esse alienam: cum vel ipso authore Aduersario Galenus cum Hippocrate eam saepenumero doceat, & usurpet Quamquam id quod alias dixi,
nunc quoque me iuuat repctere, nouas huiutinodi voces, & a bonorum autho rum consuetudine alienas, pro virili vitandas esse, ac fugiendas, ut quae praue intellectae plurimis pollunt errandi occalionem afferre. Etenim,qui optimc Galeni sententiam teneat, optime potest, sine tradicantis,aut minorantis, re mcdij mentione rite decernere , an in quolibet affectu sit euacuandum, & quo remedio, quousque vacuationcm,& illius quantitatem ducere cxpediat.
De vena siectione in gratiam minisionis in febribus putridis.
N praesenti capite ea solum breuiter attingere mihi in animo cit, quae ad me pertinent : cuiusmodi illud in primis est, quod nos statuimus , pro vacuatione,& reuulsione humorum,qui facturi sunt, ac fouere possunt obstruetionem,uenς sectionem conuenire .ld Ve' i , .ro manifeste elicitur ex Galeno, qui post multas sebrium put idδ' ....io. rum indicationes , ad ipsam tandem obstructionem deuenit. In qua curabitur linquit quod obstructionis iam factum cst per ea, quae exobstruunt: prohibcbitur quod est futurum iis, quae a filuxum humorum assi uentium inhibent, seu prohibent, Graece Ex quo colligit. Ergo quod ultimum in ipsa resolutiva methodo est inuentum, id omnium primum in curatione est peragendum. Ostensum enim in prioribus libris ell, si exobstruentibus uti velimus, antequam plenitudinem euacuavcrimus,sore,ut no modo,3 c. Vltimum inuen- ,, tum fuerat, affluxum humorum obstruentium inhibere: hoc autem inquit prK- , , stari, per plenitudinis, totius scilicet corporis euacuationein, quam alibi docet is venae lectione fieri: eigo venae semo humoribus fluentibus ad obstructiones fa- , , ciendas, ac fouendas rcmedium erit accommodatum. An vero illa vere dicenda is reuulso sit non sum in praesentia solicitus,Com enim revulsio non ea tantum i x, qua maxime ad longinqua retrahimus,quae proprie,& exquisite nomen reuulsio nis meretur, sed etiam quae, licet a propinquioribus aliquanto partibus nax, men inter superiora, de inseriora, inter dextram, & sinistram iniet antcriorem; posteriorem partem oppositionem seruat, quae minus proprie A: exacte reusilli dicitur,certum est quamlibet humorum assidentium euacuationem atque CX CD porc eductionem, reuulsionis quodammodo nomen mereri. Quo pacto nos dy i mus,opportunum esse,Vel magis nece si um,ante omnia reuellere,& euacu xς
quod potissimulta venae sectione perficitur. Quam quidem rationem ordinς pyy niam, dum Aduersarius soluere nititur,manifeste fallituri reliqui, id me PQ pς tinentes praetcrmitto. Inquit cnim i Ob hanc rcm numqua G, lenus dixi xl/ψης seam uxum venae sectione remoueri: sed solum vacuationcm fore necet sar Ian 3δη ς ,, quam ad detergendas obstructioncs vcniamus. ξ Id scilicet Aduersarius con ς V ridebat non solum venae sectione id praestari, sed aliquando etiam burgati Onς ν Ri II . Meth. mirum pro humoris tedundantis ratione .At equidem illi optime, te iure posivm p a ι
427쪽
, , Obiicere, nusquam,&numquam GAl.purgationis meminisse;venae autem sectio-- ms non semel, quod antea fatis monstrauimus. Nunc satis sit unum vel alterum is locum innuere.In huiusinodi autem causarum complexu, si rectequς prius com -- prelienia sunt, meminimus,ccepisse a sanguinis missione conueniet; ac plenitu- , dine euacuatum ad extenuandos humores venire; deinde ad laxanda, quae sunt Capi . construita,& rarefacienda, quae densata. Praeterea , postquam omnes febrium in- ,, dicationes ordine iam propolito & ab Aduersario concesso, ut antequam ad ob is structiones auferendas accedamus,corpus ipsum inaniamus, ut eas ipsas indicationes cxequatur,ait. Quippe si vircs , dcc. mittendus statim sanguis est. See Quid igitur dicet Aduersarius, quando, inuentinus Galenum docentem, Sc assi r- mantem, quod ille negabat, venae sectionem illud remedium esse, quo totum corpus euacuatur,ut tuto ad tollendas obstructiones accedere possimus. Sed ille
quaelo nobis hanc gratiam reserat,vi locum doceat, in quo Galenus,quantaciunque sit cacochymia, quantuin cumque humores a natura sanguinis alieni redundent , doceat hanc euacuationem pro coenpescendo motu humorum fluentium ad obstructiones, pro facile reddenda via cxobstruciatibus purgatione esse fac icndam. Ac vcluti certus sum , numquam Galenum huiuscemodi praeceptu tradidisse,ita possem multis agcre ad confutandam purgationem initio febrium, quam Aduersarius tueri, Sc probare videtur: nisi haec pertinerent ad alteram Disputationem a nobis editam de purgatione principio morborum: in qua nobis acquiescendum, putamus, donec Aduersarius sectum pariat,quem parturire
Ve feritio an restigerandi cause flat.
O c ultimum quinti libri caput partim ad nos proprie pertinet, par tym nobis nescio quos Argcnter ij icctatores adiungit, quos equidem in praesentia nihil moror ; qui id sol iuri in animo habeo,
veritatem i me alias explicatam, nunc tueri, ac si opus fuerit, clariorem re illustriorem reddurc. Primum aute in animaduerto titulum capitis generaliter i me ulla exceptione pronuntiatum ; missionem sanguiniscuentativam, & rcfrigeratoriam non cilla admittendum. Quam si hoc ipso capite Aduersarius admittet manifeste, quid nobis de illo dicendum sit perest, nisi quod saepe diximus : largiorem illum clle promittendo,quam soluendo; ac dummodo aliis sit instilus , non dubitare in apertissimas incidere contradictiones.si Quaestionem porro, ut solet, fatis absurdam proponit, i an in putridis febribus,, vena incidenda iit, solum ut obstructiones tollamus, vel etiam totum corporis habitu refrigeremus. t At quis dixit incidendam cile venam ibiti ut obstructio- ,, nes tollamus Z Quid de illis, qui solum ob vehementiam morbi venam putant esse incidendam 3 verum meminerit etiam, quaestionem proponi, an Vena incidenda non solum propter alium scopi im, ted etiam propter hunc additum,
ut corpus refrigeretur. Cum cnim ille profiteatur, refrigeratoriam venae sectionem non elie admittendam, tamen incautus committet, ut fateatur non
solum propter alia , sed etiam propter rcfrigerationem corporis venae sectioncini esse administrandam. Ita Auersarius solet , qtiicquid suppetit , cisun dere , instituto, ac ritu eorum , qui nihil certi, nihil explorati habent, quod
428쪽
teneant, ac tu cantur. Aliorum sciatentiam resert. ἱ omnes sebres putridae alicuius momenti indigent venae fcctione , quod omnes liberiorem postulent persationem, quam sola praestat sanguinis missio. ξ Equidem vix credo ali quem reperiri, qui ceni eat solam sanguinis missioncm ad perflationem liberam reddendam facere. Sed quicqtud alij sentiant, nostra sententia est , cuin venae sectio in febribus putridis adc5que omnibus morbis vehementiam nan bi potist naum instituatiar, tamen habere ctiam vim, qua pluribus singularibus indicationibus satisfacit; intcr quas illas quoque non est contemnenda, quod corporis habitum mirabiliter refrigerat , liberamque natiui caloris perspirationcm reddit. Quam quidem opinionem dum Aduersarius nititur confutate, longissime a scopo iaculaturiqui inquit thymorem semimalum, & semiputridum moderatam indicarc motionem, refrigerationem , concoctionem. Haec autem quae partim a natura sunt, partim ab arte, non habere locum , nisi is prius impeditam transpirationem liberam, expeditamque reddiderimus Sec. Ego ucro ita senseo , impcditam perspirationem putredinis quidem causam este; verum secundum sev num symptoma csse ex excretis mutatis. Quare si propriam habet indicationem, scilicet transpirabilium excretionem, illam
sicqui naturam aliorum symptomatum , ut ad causae amotionem tollantur.
Causa aut cui in primis obstruetio est; quae partim est facta , partim fit. Et quae facta quidem est, tollitur lane ex obstruentibus, sed non nisi prius corpore pervcnae Etionem inanito: quae vcro fit , corporis totius euacuatione prohibetur per eandem v cnae fcctionem: quo pacto dicimus hanc maximu facere ad reddendam liberam pcrflationem totius corporis. Hic aduersari j errorcio licet animaduertere, qui ait, indicationcmcuacuationis a sola plenitudine oriri: cum thmen Galeno teste, ipsom et Aduersario recitante, cu acuationis indicatio a putredinc quoque,ab obstructione, & prohibita transpiratione sumatur. Sed sophi Lma Aduersari j audiamus. Quod communem habet naturam, id solum communem indicationem praebet ξ optime , Galenice s transpiratio impedita communem habet naturam concedi, de hoc potest : unde optime sequitur. Indicatum igitur, ac utile pi o sui natura communc duntaxat habebit. Quhdsi Aduertarius putat hinc sequi , ergo venae sectio non iuuat prohibitam transpirationem, longe fallitur: quia ira ulta rc media particularia communibus indicationibus , dc quidem aliquando pluribus satisfaciunt. Sed qua so retorqueat argumentum. Plenitudo habet naturam communem, cui teste Hippocrate,una communis contraria natura respondct, tanquam indicatum , ipsa
scilicet euacuatio. Quid igitur λ sequetur ne , plenitudinem haud tolli vcnae sectione 3 Nec sane Auersarius negare potest , plenitudincm ha t. naturam communiorem venae sectione, cum in s cm ct fateatur, illam tolli saepenumero aliis remediis , frictione, balneo, inedia &c. Quid igitur dicendum est a Aliud esse loqui de propria dc, adaequate uniuscuiusquc affcctus Indicatione, quae Pro unitate affectus, una semper est; aliud de cuiusque remedii viribus & δε- cultatibus , quae saepenumero simi multipliccs , ac tot aliquando , ut unum remedium pluribus indicationibus fatisfaciat. Id quod in ipsa cum primis vcnae sectione licet obseruare. Non sima in prςlentia solicitus de illorum positi
ne , qui In scbribus intcrmittentibus vaporii in generationem adstruunt ,
Pi vcnae sectione educantur, & c uaporem. Illud soluin Aduersari 1 axemplum
429쪽
perpendendum est,quo utitur,ut probct venae sectionem sanguinem utilem eua-- cuare,perflationem caloris facere non posse; cum ait. J Ego quidem dum horum si opinionem considero fere similes iudico iis qui in dolio vinum generosum con- , , tinente, magnum cssicientes foramen , sinant illud totum profundi, ut acrem si-- mul inclutum vacuent: sic qui aliud non habent in febribus intermittentibus si consilium,qua in prohibitam transpirationem,temere persundentes sanguinem, is hominem vel e medio tollunt, fundentes cum sanguine vitam, vel ex intermit-- tcntibus'continuas efficiunt. In quo exemplo multis modis Ieccat: quia nul- , , tum supponit in vino vitium esse: quia magnum inquit fieri foramen , quo to tum vinum effundatur: quia scopum proponit euacuandi aerem inclusum: quia
supponat istos non habere aliud consilium, sibi propositum, quam prohibitam
transpirationem. Cum tamen in casu versemur valde dissimili: scilicet ut vinum quantitate, aut qualitate peccet: ut foramen fiat tantillum , quo minima pars sanguinis evacuetur: quia scopus est sanguinem ipsum, una cum putridis vaporibus euacuare: quia venam secantes alios quoque scopos ante oculos habemus,
Ut materia minuatur, ut aliis remediis facilior, tutiorque usus reddatur, uno verbo,ut morbi vehementiae consillatur. Quanto igitur aptius exemplum sermallet hunc in modum. Qui inter initia febrium putridarum putant venae sectione se earum seruore ei te sedaturos, ac liberam transpirationem redditu ros, similes mihi videntur et se iis, qui dolium vini plenum, videntes vel ob musti seruor ,vel ob putredinis discrimen periclitari, ne vel importuna ebullitione vas ipsum infringatur, vel putredine vinum ipsum corrumpatur, paruo facto foramine liberam vino peripi ratione in reddunt ; ut tum eius feruor inhibeatur, cum a putr dine piae teruetur. Quod quidem exemplum & facile, & saepe usu veniens,&' rerum naturae consentaneum facile poterat Aduersarium a concepto errore reuocare. Sed ille quidem videtur milii ii milis doli j situm redolentis, quod optimum quoquc vinum inicistum vitiat, & prauo inlicit odorc. Vcru in finiamus. Tandem Aduertus nos, qui putamus venae lectionem refrigerandi vim habere, atque hac etiam ratione in febribus conuenire, Adueriarius inquit. i Ego vero' non ita puto itatuendum.J. Quid vero statuit obsecro a Id inquam. Venae sectio multitudinem vacuat suapte natura, obstructioncs ctiam tollit ,& assi uxum' prohibet sanguinis. Quia vero totum corpus ex eius feruore incalescebat, eius V euacuatione refrigeratio sequitur. Gratias habeo ingentes. Qui tanto conatu Aducrius me contcndit venae sectionem non curare obstructionem; nunc clare, cxprcsse, ad verbum ait, obstructiones etiam tollit: qui nolebat refrigerationis gratia venam secari ; nunc fatetur, quia ex seruore sanguinis corpus incalescebat , eiu lacuatione refrigerationem sequi At quid ego volui Z Venae scistionem in febribus putridis, tum alia commoda praestare , tum ad alios usus adhi-r Veto e. o. beti, tum vero & propter hanc ipsam refrigerationem. Quod a Galenus traditum est,qui inquit quaedam remedia complicatam quodammodo , duplicemque facultatem habere, ita ut & prima ratione proficiant,& ex accidenti. Nec profecto umquam dixi, quod Aduersarius mihi imbuere videtur; sanguinem mitti solum ob refrigerationem quamquam non dubito aduersus i pilus sententiam tueri potissimum, ac praecipue ingratiam rcfrigerationis venam secari. Id quod i quise. ex uno Galeni loco ab A ducti ario perperam consilerato mihi videor posse du- m. s. monstrare. Dicebat GaIcnus, in ardentillimis febribus senuit i
430쪽
LIBER VIII. DISPV TATIO VIII. is
maius inuenisse remedium , quam venae sectionem ad animi deliquium. Experiamur cum argutulo Aduersario, an hinc argumentum inexpugnabile colligero possimus.Illud maximum est remedium, quo maius non reperitur, quod indicationi maximae, ac maxime urgenti satisficit. Sed venae lectio tale febris ardentis remedium est, crgo illam praecipuae, & urgentissimae febris ardentis indicationi satisfacere,ut lateamur, necellarium est. At vero haec in primis restigeratio est;quoniam aflectus,qui maxime urget,& qui maximum periculum min tur aut mortis,aut transitus putridae sebris ad hecticam, calor i pie insgnis existit. Quare sectionem venae refrigerationis gratia potissimum adhiberi putandum,<ro comperto habendum est. Sed quid in re clara vehementius laboroὶ Cum G enus manifeste affirmet,ex venae lectione ad animi deliquium totius corporis habitum retrigerari,ac febrem extingui plane indicans propter hanc ipsam causam talem venae sectionem adhibitam fuisse Verum quicquid hac de re ut, il-Ia certe Aduersari j argumentatio ridenda est. 1 Quid si hoc verum foret intemperies omnis non Indicaret alterationem ex contraria intemperie, sed vacuationem ., Quam quidem consecutionem quo pacto deduxerit, quo magis considero ed minus intelligo, neque alius sortasse intelliget,qui non ςque ac Aduersarius singulari ingenio, atque intelligentia polleat. Di furationis Octa ,s libri Octavii miis.
LIBER NON VS. Dil utario Nona.
De venae sectione in febribus putridis particularibus.
Propositum authoris. Vae hactenus diximus de missione sangu uras 1n febribus putridis, multis nominibus satis este videtur qu Galenica veritate unicuiq; persuadeat,ut non sit opus ide in singulis demon strare. Etenim comunem doctrinam coacti fuimus multis singularibus exemplis Iulustrare.Prςterea quod communiter probatu est,idcirco veritatem habet,quia itide ad omnia particularia aptari potest:& quod uniuerse de homine