장음표시 사용
81쪽
iusmodi cruditas impediat sanguinis missionem, ut hoc potissimum te ore illa lit opportimissima: neque existi ino ab aliquo is iid controuersiam vocari, iuxta tritam sententiam; in principiis morborum si quid videtur mouendum. moue. Iam vero tertia restat cruditas , quotiescumque plurimi humores crassi, ac frigidi in corpore abundant: sic enim legimus , Galenum crudos humores proprie descriptisse, quicumque citra sanguinem subsistunt, frigidi omnino , Sccram. Atque nanc prosecto nos putamus este cam cruditatem , qua praesente,vcl imminente aducrsari j contendunt periculose venam secari. Itaque illos audiamus. Si tota inquiunt bene instituta curandi methodus ea maxime praeceptione constat, ut morborum causae tollantur, qui fieri potest, ut morbum de
humore frigido oriundum missio sanguinis lauare unquam possit cum si serme neccssarium, detracto calidiore succo, qualis certe est sanguis, ut stigidus crudusque humor frigidior adhuc, & crudior reddatur, adeoque morbus vehementius ingrauescat. Hine Galenus volens docere medicos, atque illis monstrare quendam veluti scopuin agendorum , rem totam redigit ad unum caput, quod humorum notationem complectitur. Quippe si illi recesserint parum a natura sanguinis,hic audacter mittendus est: si multum, considerate est agendum, ac forte nullum procliis licet sanguinem mittere. Pariter si bonus sanguis exiguus fuerit, reliquus vero succus plurimus ; utique in his a detractione sanguinis est abstinendurrusin is quidem exiguus sanguis vero copiosus, iam vena audacter est incidenda. Sic laborantibus aqua inter cutem, febre ex copia crudorum humorum, aut illis huiusmodi morbis,nemo est nisi plane insanus, qui audeat sanguinem mittere. Deinde consequuntur succi calidiores,in quibus similiter aiunt missionem sanguinis non conuenire. Quare Avicenna inter caeteros serrasse
author istius opinionis; etsi urina sinquit)fuerit subtilis , aut ignea, aut facies , principio aegritudinis fuerit tornatilis, caue tibi a phlebothomia & paulo post;
quem locum paulo ante riotauimus, Summopere tibi caue , ne aegrum deducas ad humorum cholericorum ebullitionem. Sic alio in loco scriptum reliquit, immmoderate , fluente sanguine bilem feruescere, adeoque superfluum calidum d minari. Et iterum curando cMaso; Non phlebotometur: fortasse enim inflam-m ibit eos:& sertasse iuvabit eos,si fuerit illic turbiditas aquae, & rubedo. Quod si de Auleenna,vel de iis, qui illius doctrinam recipiunt. hoc tempore, istius de . creti rationem quaeras,illi hanc potissimum solent afferre : Nempe detracto sanguine bilem veluti effraenem fieri, insigni feroeitate debacchari, atque omnino reddi periculosiorem , illo opinor in argumento ducti, quasi sanguis valeat
propria humiditate,ac lenitate nimiam bilis siccitatem, dc asperitatem demul cere,ac retundere. Praeterea demum nituntur isti authoritate, atque cxemplo summorum medicorum , potissimumque unius Galeni, qui tradens rationem
curandi erysipelatis ut interim caeteri morbi praetermittantur biliosi ) venae sectionem repudiat, medicamenti administrationem probat. Quare concludunt uniuerse in nulla cacochymia, speciatim in qua succus redundat vel seisidior,
vel calidior,venae sectioncm competere. Ego vero ex altera parte non verebor affirmare in quavis cacochymia, ut maxime redundet humor fiigidus , vel calidus, summa cum ratione , atque ex sen
82쪽
Vt commode tantum remedium ferre possint. Conabor, ac spero utrumque firmiter de in onstrare. Ac primum nequeo satis probare illorum sententiam, qui fatentur quidem in cacochymia sanguinem esse mittendum, sed hac limit; b. tatione, si iuncta illi fuerit umorum plenitudo. In qua sententia praetet caeteros video fuisse Paulum, qui de dolore verba faciens, ita statuit, si una adstplenitudo, sanguinem mittendum ; si una adsit cacochymia, dandum medicamentum: si utraque simul coniungatur , primum sanguinis missionem , deinde purgationem perficiendam esse .Etenim adhuc reuiuiscit dogma toties iugulatuin, nimirum consilium capiendum esse de missione sanguinis ab ipsa inpriinis ac sola plenitudine. Nec fortasse huiusmodi responsio ad principalem difficultatem est prorsus accommodata. Nam quaeri lux generaliter , an liceat in cacochymia mittere sanguinem , nulla plenitudinis facta mentione. At illi. fere postposita cacochymia , unam afferunt plenitudinem. Quod igitur ca-
cochymia haud perpetuo a missione sanguinis debeat esse aliena facile potest probari. Namque si tres scopi ad mittendum sanguinem sui sciunt quod ni fallimur) vere , & perspicue demonstrauimus ; quid est, quamobrem in ca-cOchymia 'quandoque , immo cepius non liceat venam incidere Neque enim Puto cile aliquem, qui audeat allicuerare , in quovis humorum vitio virescit, . M. h. esse Usque adeδ debilcs,ut id remedium ferre nequeant. Insuper nulli de hac ree. D. AM. l. i. dubium potest supercile,qui memoria repetar,quod paulo ante diximus ex Ga-fen. .c. Q. leno, Avicenna,duas nempe esse causas praecipuas, propter quas expedit sanguinem mittere,aut propter illius copiam, aut propter illius vitium : nihil enim dici potest manifestius Praeterea an non Hippocrates , & Galenus docent in ea. cochymia sanguinem esse mittendum, cum inter magnos morbos huiusmodi remedium postulantes, morbos numerent cacoetheas, qui maiori ex parte, ut illis placet a vehementi succorum vitio tendere solent Ad haec puto multis constare febres putridas, si non omnes, certe maxima ex parte fieri ex cacochymia id quod posterius milii propositum est firmius confirmare : verumtamen Galenus generaliter in omnibus venae sectionem probat: ac speciatim curando febrem ephemeram,ut ne degeneret in putridam, scribit aperte, secta vena maio-' rem vitiosi sucei partem utiliter vacuari , antequam obstructiones tentes auferre. Demum vero quid sibi vult illa partita vitiosi succi curandi ratio , quam vocant per epicrasim cuius multa sunt exempla in libris medicorum quale est 3. 39tha. c. apud Galenum illustre,eorum scilicet, qui ex vitiosi succi eros bile sanguinem I. reiiciunt quique sanguinem habent crastum, vitiosum, ac veluti limum ; quibus ille tradit semel bi , ac sepius secandam esse venam, illis interea ad euchymiamboe est ad boni succi habitudinem , reductis. Ait cui dubium potest esse, eam a. ias.ct. 3 mulierem notabili admodum cacochymia laborasse,cui Galano authore caeteris e. x s. serme aduersantibus medicis sanguis copiosissime detractus, colore , & crassitudine liquidae pici similis aparuit ὶ Sed quid ego loca singula, atque exempla
commemoro,quae certe non desunt innumerabilia, Sc infinita, quibus praesenteca cochymia boni medici non verentur sanguinem mittere Obsecro te, quo tu Lquisque est.qui vel unius Galeni disciplina,atque exemplo munitus non libenter sanguinem detrahat hominibus ictericis, melancholicis,lienosis elephanticis
Gallicis , de in atris huiusmodi morbis , quos fere constat ex insigni humorum Vitio originem habere verum de unὶuersa incochymia satisaam de singularibus
83쪽
succis agendum cst. Atqui id primum oportet memoria repetere, quod non semel dicitur a Gaia leno, sanguinem scilicet,qui in venis continetur, nequaquam simpliccm esse ,& r. se unius naturae sed illum constare ex pituita, bile utraque, & puro sanguine *7 -NAEL certa quadam proportione inter se mixtis, ut cuique corpori expedit ad valetudinem : quam quidem quatuor humorum commixtionem, temperationemque Anguinis nomine omnes appellant. Quamobrem dc illud nulli non manifestum cise dcbct, aperta vena non unicum, atque syncerum fluere sanguinem,sed omnes humores simul mixtos, de confusos ut in ea reperiuntur, quod idem Galenus clare testatum rc liquit: tametsi quod ncqueo distimulare apud
praeclarissimum quendam medicum memini istud me legiste aliquando . secta
vena unicum fluere sanguinem , reliquos humores contineri. Sunt haec illius, . propria verba.Neque suincit,ut humores simul in venis existant,ad hoc,ut simul αcuacuentur cum sanguine , quia pituita suo lentore parietibus venarum adhaeret;cholera sui subtilitate in porostatibus venarum imbibitur;inelancholia fixa ,. e si permanet,ac sui crassitic fixa non mouetur. Haec ille; Quae sane magis ridenda si sunt,quam refelle uda. Quod si quis tande hac in re adeo pertinax fuerit,ut neq. vlla ratione dimoueri neq,Hippocr. de Galeni testimonio velit fidem adhibere,
is quaeso propriis oculis fidem adhibeat, quibus si ductum sanguinem inspiciat
nonnumquam eo tempore, quo concrcssit, ae subsidet , singulorum humorum portione facile & perspicue potest animaduertere. Cum igitur vacuatio per ve- me sectioncm proprie ii loqui velimus , verius omnium humorum, quam unius sanguinis vacuatio dici debeat illique simul effluant non minus frigidi, quam caliai,cui potest mirum videri,eiusmodi vacuationem morbis tum calidis, tum
stigidis prodesse ε Qudd si quis aduersariorum propugnator fateatur quidem secta vena omnes duci humores, sed maiorcm perpetuo meri sanguinis copiam vacuari atque hinc velit concludere , caeteros humores reddi adhuc deteriores,plurimaque incommoda posse afferre ; ego hanc responsionem censeo parui elle faciendam. Nam detractis omnibus succis, seruata inter cos proportione,quam habent in venis, ut natura deinceps Vires acquirat,& quoia su-.perest. melius gubernet necesse est. Quamuis neque id forte sit temere conce- . . dendum , maiorem semper meri , bonique sanguinis copiam vacuari, cum nisis .,
ille vel Galeni testimonio sit naturae familiarissimus, & ab ea quampertinacissime contineatur : id quod praecipue demonstrant nimiae purgationes, in quibus sanguis omnium postremus duci contacuit. Quatenus aurem p rtinet speciatini ad humores frigidos, Sc illos morbos , qui scrE ab illis consueuerunt ortum habere; stales intelligo apoplexiam , epilepsiam, vertiginem, carum lethargum, cordis palpitationem, & alios id genus2 an non Hippocrates, Galenus, Avicenna, ac probati omnes medici pro illorum praeseruatione , &curatione finguinem detrahunt 3 Et quantum spectat ad eam famosam cruditatem, quae tot lites fouet iam diu , dc quam nimis frequenter audio celebrari nonne item Galenus aperte, δc exprelle concedit in illa interdum sanguinem mittendum es In quibus ait multa vacuatione est opus, vires autem sunt imbe- De Sag. Afisscilliores, in iis vacuationem partiri conuenit, quemadmodum nimirum & me facere conspexistis in iis, qui crudorum humorum copia laborant; nam pau- co sanguine detracto, protinus mulsa probe coctam ex iubeo cum extenuantium U
84쪽
medicamentorum copiam, hyscopo , origano &c. deinde rursus sanguinem au- sero, intcrdum quidem eodem , die intcrdui postero , in quo rursus stini liter praediistorum medicamentorum quodpiam exhibens , iterum sanguinem doerx-ho,ac tertio die similiter bis. Pauloque post. Praesentibus duobus scopis, magnitudinc morbi , ac robore virium, constat, ut ante diximus , nullam ei se crudorum humorum tantam , talemque plenitudinem , quae hoc inhibere auxi
Quod si crudorum humorum copiam missione sanguinis minuere nunquam licet,quaeso respondeat aduersarius quomodo hosce locos interpretetur & Galeni auctoritatem tueatur. Nec sane aliter de humoribus calidis statuendum est, cum krc vrrorumque sit pars ratio. Itaque aperta vena,cunctis humoribus aeque fluentibus ut iam diximus,nulli dubium esse dcbet, quin in iis quoque interdum liceat sanguinem mittere. Neque item hic desunt plurium nobilium medicorum exempla,ac testimonia, quae hoc ipsum comprobant,&' confirmant. Inter quos ipsum quoque Avicennam pollcni reccias cre,qui in Caiatione prunae,& ignis persci venae se tionem laudat, quamquam illona et auctore oriuntur ex cholera citrina adurente pcrmixta melancholix : quo loco apud cum haec ipsa leguntur verba. Necessaria est et ilebotomia, ut vacuetur sanguis cholericus : Et quando aegritudo est timorola, tunc
nccessarium est ipsam approxima re sy ncopi. Sed praeternatiso Auicena ipsi vidς-rint illius fautores, quomodo ille sibi ipse conueniat, & quomodo haec pollini
cum iis conciliari, quae ab eo dicta in contrariam sententiam pauid supra sunt a nobis proposita noster Galenus si nobis instar omnium,qui tum alias, tum maxime in ardentissimis febribus non veretur sanguinem mittere , de cum quidem vique ad lipothymiam: etsi non ignoro multos eiusnaodi febres interpretati sy-nOchos, quas continentes appellant,& quarum Galenus tradit tam largam venae secta ouem maximum esse remedium. uos equidem nihil moror. Naiu siue Caleni vcrba , siue rem ipsam consideres , non inuitus sputo) fateberis eum loquidc fcbrc ardente, causo Graecis dicta, dc illa fortassis exquisita, quam docet fieri ex putredinc unius bilis intra vasa manentis, quam teritanam Vocat continuam;& quam demum duobus praecipue symptornatibus circumscribit, siti inexhausta,& adurente caliditate. Ego quidem tibi libenter fateor sectionem venae usque ad animi defectionem synoenis conuenire: sed nec tu negare mihi iure potes, quin cadem febribus quoque ardentissimis congruat. Quodque se ita res habeat , Galeni verba, & rationem audias. His sinquit statim totius corporis habitus refrigeratur, & febris extinguitur: plurimis etiam citatur aluus, ac sud res prorumpunt. Etenim si memoria repetas ortum febris vriusque,tam contianentis, siue cum putredine , siue asque putredine, quam ardenti, facile intelliges istaec non minus, immo forte etiam longe magis huic , quam illi conuenire. Et quanquam satis haec unicuique pollunt esse hac in re , mihi tamen libet adhue Phylotei medici praestantissimi l interpretationem apponere, quae perpicue nostram sententiam confirmat, & ita habet. In quibus autem usque adlip thyiniam ducamus , manifestum est cos esse, qui ardentibus febribus laborant rucrum neque. hos omnes , sed eos, in quibus virtus est robusta. Cur aulcm viaque ad lypolymiam in his vacuatumem ducimus t Quoniam ardentcs subres ex humoribus
85쪽
humoribus putrefactis accenduntur : duo autem quaedam putredo habet ι materiam putrefactam , & qualitatis malitiam. Utrumque in lipothymiam usquem illus sanguis, & quantitatem materiae diminuit, L extinguit qualitatem acu tam & inflammantem: desectit animi corpus refrigeratur. Quid multis agam ' An non testantur Hippocrate , & Galenus, confirmatque experientia, hanc ipsam subrem ardentem fluxione sanguinis e naribus suapte natura interdum sanari. Neminem latet phrcnitidem cum primis ex bile procreari r nam propria illius symptomata clare, de Galenus id ipsum frequciater docent: neque tamen ex omni medicorum collegio puto aliquem reperiri, qui in hoc morbo nolit venam secate. Sic alia non deiunt exempla huius exercitationis.Sed his volo contentus csse.
Hactenus probauimus in cacochymia,& copia frigidorum , calidorumque humorum nonnunquam licitum esse sanguinem mittere. Iam illud addo squod alterum est propositum caput nostrae disputationis in propter aliam causam eius modi remedium non prohiberi quotiescunque res ita terat, quam propter unam virium rationem, qtiae eo tcmpore sint debiliores, quam ut bene ferre illud possint. Et si veri, vinisquisque per se ipse id facile potest intelligere, potissimum si memoria teneat, quae superius dicta sunt: vcruntamen nobis liceat rem magni momenti adhuc patefacere, & illustrare. Finge Socratem laborantem caco chymia, quae omnibus modis talis sit, ac tanta, ut ille venae sectionem nequeat sua inere. Quid obsecro te) potest excogitari, quamobrem Socrati non liceat venam incidere , nisi hanc rem v c limus referre ad ipsas vires Ego quidem nihil aliud concipere animo , aut comprehendere possum. Huius disciplinae admirabile est exemplum apud Galenum , qui reserens insignem famem, quae nitillos annos continuatos saeuiit per multas regiones Romano imperio subditas, admodum notabilem cacochymiam nobis ante oculos ponit, qua homines maiori ex parte correpti sunt, dum cogerentur vesci alimentis prauis cit quam quidem sunt deinceps insequuta ulcera varia, variamque faciem repraesentataria, carbunculi, phagedaenae, cxant licinata , febres malignae, & alij1hoibi id genus. Cum ergo medici corum temporum vix auderent eiusmodi aegrotantibus sanguinem mittere, illorum iudicium probat Galenus. Sed quamobrem Siquidem inquit ) non iniuria huiusce remedij usum formidabant , propter virium iam tum antea imbccillitatem. Ac sane dici aliter non potest. Verum singulares quoque humores breuiter cum Galeno considere
muς. Sussiciunt ipse ait in hi soli scopi stres principes intelligit2 ad mittendum
sanguinem : neque enim ubi copia crudorum humorum tanta est coaceruata. ut missionem sanguinis prohibeat , sermo rcdarguitur , quippe robur virium istis non adest. En quomodo ille nihil cogitat praeter unas vires. Cumque vir diuino ingenio praevidisset, futuros aliquando homines, ac forte neque deerant illo tempore , sicuti hodie fit, qui tanti remedij hostes multis modis illud conarentur impedire , aliarentes potissimum , ac frequenter hanc ipsam humorum cruditalcm; ad retegendam eorum inspniam , atque ut ne aliquIS hac io re possit eu or contingere , indicia quaedam tum manifestissima. tum cc tissima voluit recenisere illius cruditatis , in qua vires non constent in praesesentia, aut non sint constitutae deinceps , adeo ut non liceat sanguinem mittere,qui sic scribit.Estq; hcc ipsa nota quod illi sanguinis missionem perferre non
86쪽
qucunt,quando una cum colore rotius corporis ab indiciis sanguinis redundantis decedente, pullus fuerint in magnitudine , 8c vehementia inaequales per eorum inaequalitatem superantibus debilibus,& paruis Sic in plenitudine de grauante , quae aliter dicitur ad vires, si accidat, ut crudus luccus per cor- Ius tuerit colicetiis, idem iubet Galenus cons derandum este, quantum sit ro- usta virtus,& quantum sit humor refrigeratus, ne virtus a tali a Sctu exoluta a sanguinis iraissione in extremum recidat malum. Ncque vero ulli dubium cilc d bct,quin Galcnus idem sentiat,& loquatur de humoribus etiam calidis: luandoqui cita rationi est consentaneum eiusmodi corpora, quae talibus redunant succis, v l quouis modo sunt insqniter calida . & sicca , admodum facile dillo lui, ac debiliora esse, quam ut po Ilint venae lectionem perferre. Ad hune modum memini apud Galenum me legisse aliquando , hominem maxime,
ac pracipue calidum , ncque athletam . neque iam inorem , ara orem, aut dunique ad rustica urbana-ve opera latis fortem eide: Alio item loco calidas, & sc-cas natutas , siue ex proprio ortu, siue ex victus ratione, sitie aliter tales fuerint inediam non tollerare , dc necessario vires habere imbecillas , quo potissi, Num lcmpore febricitant Qubd s quis non libenter hanc nostram positi nem recipit, is quaeso, aliam rationem proferat, quamobrem in cacochymia Vznae sectio praetermittatur. Neque enim incommuni illa responsione quiescenduin est ; nimirum id fieri , propterea quia periculum imminet, ne limmor frigidus, & crudus adhuc frigidior , & crudior reddatur, nec non seruens, Ac turiolus adhuc feruentior fiat,& furiosior,& uterque grauiora mala secum afferat. Nam esto: concedantur omnia. Quaero tandcm , qualia sutura suristaec frauiora mala , & pericula. Se aduersarii quocumque modo torquearis quo se vertant, non habebunt , demumque ut ad ipsas confugiant vires, necessarium fuerit. H. re ad veritatem , & aci nostram firmandam opinionem deberent esse satis. At iis , accedat praeterea apertum Galeni test unonium, quod puto nullo artificio posse infirmari. Erat icntentia Hippocratis. Sunt , quibus sanguinem auferre conueniat opportune in talibus: in aliis vero , quemadmodum in iis non conuenit. Prohibitio a sputo sanguineo , ab anni tempore, a pleuritide, a bile Galenus in comento; Expedit aliquibus ex his sanguinem detrahere, quibus videlicet copiosior est , & nondum effatu dignam in alium succum mutarionem effecit: minime vero auferre , quibus iam mutatus est, praeeunte eo,qui a viribus est, scopo , licet id omittatur aliquando in sermonibus, in quibus eas, quae ex affectibus solis proueniunt, indicari
Des recensemus. Quem locum prorsus notabilem a Iun. Paulo Crassio , dc caeteris interpretibus obscure conuersum nos voluimus planius interprctari. Co cludo igitur,ac repeto, nullum succi vitium, quale tandem, & quantumcumque id fuerit,posse venae sectionem impedire,dummodo robur virium non desideretur.Dc qua re suis.
Iam vcris illud restat, ut ad ea respondeamus , quae pro aduersariis sunt posita superius quae videntur habere non nihil disti cultatis & laboris. Atqui si memoria repetamus,quae iam diximus, ac potissimum de varietate indicationum,
non dissicilis est ad omnia responso Itaque pro comperto habeudum est.
duas indicationes, alteram ex morbo , alque illius causa , alteram ex magnitudine morbi esse inter in diuertas,& scpitatas. Ouod quidem carum dissidium
87쪽
praeter ea,quae sunt dictit hactenus plane exprcssit, Galenus qui agens de humorum purgatione,rcuulso ite,deriuatione sc scribit. Hanc vero rationem ad aliam quoque artis partem spectare, nempe qua de
humorum mendicatione praecipit, neminem , laterc arbitror : proindeque in ie-quentibus etiam repetere eam erit necesse , ac totam ab Ioluere. Et paulo post. Initio e. r.
bsolutus sermo de hoc genere indicationis , quam a magnitudine morbi sumi diximus , etiam in iequentibus hibendus restu: pari modo de indocatione , quae ab aetate sumitur ; praeterea de eaque ab humoribus sanandis accipitur, S c. Ergo cum sint separatae; si quaeras qualisnam sit propria indicatio, quam suggerit humorum redundantia , id primum facile potest intelligi ex
ipsa rerum natura Cum enim maxime conueniat rationi, ut redundans, mole-
stusque humor isemper vacuetur ; si redundat sanguis, quandoquidem nulla
ratione commodiore potcst cduci. quam sectione venae, quatenus ad hanc perti iaci indicationem, maxime vidctur venae indicare scitioncm. Si parit cr alius a sanguine redundet succus, cum hic vix commodius possi auferri, quam purgati O-ne , idcirco purgationem indicabit. Dcinde tibi licet istud ipsum discere ex Galeno qui huiusmodi indicationem explicat apertissime ad mentem Hippocratis eum aliis multis, tum eo potissimum loco, ubi haec habet. Si iis a qu*' iam 4 mlh.... sdixi. illud quoque adiicias, iacmpe quod ipsum , qui redundat, succum va- iscuandum este Hippocrates suadet , alias sanguinis detractionem adhibebis, ..cum videlicet is vincit; alias pharmacum, quod ad bilem flavam, vel atram , vel pituitam ducendam vim habet. dabis. Ex his puto multos generale praeceDrum is sibi confecisse : existimantes solam copiam sanguinis venae sectionem, solam , ,
cacochyimam purgationem sempcr indicare. Quod quidem , si unam spectcmus indicationem,quae lumitur a morbo,& illius causa , adeoque ab bumoribus noxiis , fatendum est esse verissimium. Qu iam vero in omni vacuandi ratio ne non hanc solam indicationem orientem lx morbo , Δί illius causa decet obseruare. scd alias multas , Aream pia cipue , quae sumitur a morbi magnitudine,quae caeteras omnes potestate & dignitate longe superat; hinc fit sepe numero, ut in vehementi morbo, nulla pi opc modum ratione habita aliarum indicationum, liceat cx una parte venam secare δ in rce undantia, Z in pauci- rate sanguinis, S ex altera purgationem inuri uere non modo in abundantia succi vitiosi, vcrit m etiam sine ullo humorum vitio. Qi at quidem doctrina,etsi sorte alicui videbitur contra communem opinioncm , tamcn est Galeni , qui
perspicud scriptum reliquit,& missionem sanguinis vcI propter ipsius abundantiam,vel propter morbi magnitudinem ;& purgationem v ct propter abundantiam alterius cuiusquam succi, vel propter vim morbi administrari. d quod c res ipsa confirmat in his, qui cadunt de alto, vel vulnerantur , in quibus unica accepta indicatione a magnitudine morbi, nemo cst , qui non utatur icctione vena , 5 purgatione, tametsi omnis plenitudinis S: caeochymiae sunt immunes. Quare dccipiuntur qui existimant plenitudinem , & sectioncm Venae,ca- cochinnamque S purgationem e Ile inter se omni tempore contrarias, adeo ut ait cra alteri soli,omni,& semper opponatur : siquidcm aliter euenit ir quenter; quod nos speramus iam sitis, superque demonstraste, ut non sit opuς longiore confirmatione , 5 rc petitione. Ergo cum haec ita se habeant , statim venio
ad aduersacios : Et quod attinet ad testimonia Hippocratis S Galeni , qua
88쪽
probant plenitudinc in inissione sanguinis, cacochymiam purgatione curari O portune, iacmo est,qui id non aequo animo , ac libenter fateatur. Sed ita habendum est, illos tunc tibi ante oculos posui iste unaem tantummodo indicationem, quae sumitur ab humoribus noxiis. Ad quem modum non solum caetcri omnes, sed ille ctiam Galeni locus mihi videtur commodam , vcramque inte Cretationcm, & responsionem recipere, qui docet sectionem venae indicati aut a magnitudine morbi , aut a languinis copia : qui reliquis videbatur dilficilior, de cuius 'responsionem distulimus in hunc locum. Namque ibi Galenus voluit sinuli ungere duas indicationes alioqui separatas alteram a magnitudine morbi; abreram a redundantia succorum; asleucrans ab utraque indicari lectionem v
nae : quod profecto, si considcrentur singulta separatim , vertissimum cst, de a nemine debit in controuersiam reuocari. Atqui illud addo amplius, alteram ii dicationem, quam suggerit humorum redundantia, in deliberatione mittcndi
sanguinis non infimom locum tenere. & nunquam esse praetcrmittendam;ut sal - 4 3Di, tum inedici pollini de quantitate vacuationis salutarius consilium capere.Namque si illa conueniat cum altera, quam suggerit morbi magnitudo, sanguis mittitur hilare,& copiose; sin autem dissentiat, sanguis mittitur restricte, i timide. Exem. gratia Socrates, δc Plato habentes eandem aetatem , idemque virium robur , uno tempore incidant in morbum aeque magnum : In Socrate ap-
Iareat sanguinis rodundantia, in Platone flavae , aut atrae bilis. Vtrique sine du-io secanda est vena, quoniam sunt in utroque tres principes scopi . qui id remedium demonstrant. Verum decet Socrati copiosiorem sanguinem mittere,quoniam ille habet sanguinis redundantiam; ex quo fit, ut duae concurrant indicationes, altera a magnitudine morbi, altera a redundantia sanguinis:platoni autein expedit quidem sanguinem mittere, sed magis caute; propterea quia una tan- . tum modo adest indicatio, magnitudo morbi: siquidem redundantia bilis,adeoque cacochymia nihil ad huius remedij conseri indicationem, quam constar, quatenus attinet ad propriam indicationem,purhationem exposcere. Haec si probe uitellisantur,quae equidem nescio an Helint a me probe explicata, spero satis futura ad refutandas , & generaliter dc speciatim rationes aduersariorum antea positas: sed ad iuuandos, & exercendos nouitios non grauabimur ex iis ad lurcnonnullas examinare. Et quoniam illi cum primis nobis obiiciunt locum Galeni ex libro de Tuen. Valet. in quo mirum in modum sibi placent, nobis quoque liceat accurate , sed tamen quam breuissime in eo versari. Galenus hum tum differentias explicaturus , & quatenus ad illos pertinet, medicos docturus accommodatam mittendi sanguinis administrationem , sanguinem tanquam temperatissimum omnium, medium quoddam constituit, ad quod cae teri omnes eferantur. Sic ergo recedunt humores a natura sanguinis ; bilis flaua, quia nimis est calens ac feruida; pituita,quia frigidior,& humidior; melancholia, quia frigidior,& siceior.Neque vero huiusmodi humorum recellias a sanguine unam perpetuo rationem habent; immo sunt varij, de multiplices, cum unusquisque parum.& multu magis, ac minus ab hoc, tanquam a medio recedere possit. Sed de sanguis consueuit a se ipse recedere aliquando, atque in alterius succi naturam degenerare: cuius pariter mutationis, de conuersionis varius, ac multiplex
modus constitui potest. Hoc iacto fundamcnto , Galenus sanguinis millionem libentet sulcipit, si ille sit copiosus, neque ad alterius humoris naturam
89쪽
conuersus, lique reliqui humores ab eo non valde rccedant: quod si contra seres habcat, placet illi a mittendo sanguine abstinendum elle. Haec summaetim est aperta sententia Istius loci , quam diffuse explicatam facile unusquisque in fonte legere potest, ut ne in ea longius transcribenda tempus conteramus. Primum afferre illud possiem , quod alioqui magni interest, ncmpe hunc locum reuera pertinere ad conseruationem sanitatis, multosque temere praecepta ia- lubria ,δc curandorum corporum scopos saepius permisccre, & confundere: si quidem huiusmodi primae , ac maximae duae partes artis medicae , auditorc Galeno , sibi ossicia vendicant non solum inter se diuersia, vertam etiam contraria ; cum alteri sit propositum , statum corpotis immutare, alteri illum tueri. Deinde & id non minus vere possem addere , Galenum scilicet hoc loco de ea sola indicatione sermonem habere, quae accipitur a copia , & qualitate humorum , de qua iam diximus, quod est satis. Sed nunc ista praetermittantur. Quippe ad illa rediens , quae superiori loco sunt exposita, quaero quonam pacto certa aliqua norma, Sr regula constitui possit, qua in proposita sanguinis, Omniumq; humorum coniumstione, varietate, de confusione medici tandem intelligant distincte,& perspicue,quando humores eam moderata formam sint al- sequuti,ut saguis non sit ad alterius succi natura conuersus, neq; ij sint calidiores, frigidiores , sicciores, humidiores, quam ut possint venae lectionem perferre. Ac sane haud scio , quale responsum daturi sint,quicunque Hippocratis, Sc Galeni disciplinam contemnunt. Nobis autem, qui omnia nostra ad eorum dogmata referimus lubentissime , prompte licet respondere, hac in re unas vires perpetuo animaduertendas,& ante oculos habendas est e. Namque ut proxime diximus ex Hippocrate, & Galeno, quibus ipsa res plane fauet in cuncti humorcs a propria natura degenerantes nulla ratione possunt missionem sanguinis impedire, quicquid vis tibi fingas animo ,& cogitatione, nisi quatenus Periculum imminet, ne vires tantam faciant iacturam , ut deinceps ne queant durare vique ad crisin , vel ad aliam morbi di issolutionem. Quod si velimus praeterea singulares quoque humo .es , morbosque ex eis prouenientes considerare, adhuc res sci clarior , de certior. Sic igitur in hydrope non idcirco minus conuenit misso sanguinis , quod morbus si frigidior, & pendeat a succo frigidiore ; quando iam monstrat uni est , in aliis morbis aque frigidis id remedium conuenire : ted illud euenit , proptereri quia fieri non potest, quin vires alio lum infir m. r, adhuc magis infirmentur, ut nequcant deinceps constare ad statum usque suapte natura longiorem. Sic in febre ex copia crudorum humorum, & si quem alium morbum concipere mente licet , in quo propter abundantiam humorum frigidorum non audeas venam secare , obsecro te , quamobrem id facere non audcs Non puto aliam causam te posse comminisci, aut proferre, nisi quam ponit Gale- De Sant. nus: quoniam scilicet virtus prius exoluta ab ciusmodi affectibus , per mi Isio- Mi ς ε nem sanguinis in cxtremum malum solet recidere, ut ipsa postea nequaquam fossit rcparari. Neque aliter certe de humoribus calidis statuendi in est. At Ga-enus curando erysipelate vcnae sectionem damnat, medicamentum probat. Meth.e. 3.
Respondeo tunc illum non alium scopum sibi ante oculos posuisse , quam succi nox ij redundantiam, quae illius est caula morbi: quein forte cita cogitabat quam maxime redundare in corpore uniuerso: ad qua explendam Indicatione certu est
90쪽
purgationem c sie accommodatiorem lectione venae, Alteram indicationem,
quam si1ggerit morbi magnitudo , prae termittit S hic, de alibi frequentissime: neque , n. fuerat necesse de ea verba faccre , dc idem repetere in cuiusque morbi curatione ; cuni satis habuerit loco proprio, & opportuno de ea praecepisse, Idque speciatim docuille, huiusmodi indicationem generalem esse , neque soluin - Epi μῆ--vno , aut duobus, sed in omni planὸ morbo spectandam. Sic alias quaerens' ' Galenus inuainobrem Hippocrates in libris Epidem. curando multos δgros, qui venae sectionem iure videbantur postulare , nullam talis remedij mentionem faciat, respondet illud tanquam manifestum tu ille praetermissum. inare inquit in de sanguinis missione , quia oratio ad aegros spectat omnes , semct dixille sufficiat, ut 8c caetera, quae sunt communia.Itaque si priori indicationi acceptae ex morbo , de illius causa, accedat etiam posterior, magnumque urgeat e ysipsas, nemini dubium csse debet, quin sit necesse authoribus Hippocrate, 6c ' Galeno istius quoque potissimum rationem habere. Quare dummodo reliqui duo non desint scopi principes , sectio venae censenda est non modo opportuna, sed etiam necessaria. Ad quem certe modum legimus, Paulum, tantuna Galeniae naulatorem , si cryspclas caput inhiadat, Sc cerebrum, adeisque magnum fiat propter praestantiam partis,hoc ipsum rςmedium probare. φρ ver ille inquit) ignorandum non est dissiciliora esse crysipelata, quae ca- put inuadunt: proinde nis efficaciore subueniatur adminiculo , languentes in- V terdum sussocant: quamobrem ab initio confestim, simulatque apparuerint,ve-V nam in cubito, praesertim humeralem aperire oportet. Vcrunitamen decet illud V meminisse, quod modo notauimus, in magno quidem crysipelate sectionem venae congruentem esse, verum illa in perpetuum adhibita cautione, ut sanguis mittatur Omnino parcius, quam in phlegmone; cum in illo duntaxat una sit indicatio , morbi magnitudo. altera autem ex redundantia bilis id remedium non postulet; in hac vero duplex concurrat indicatio, altera ex magnitudine morbi, altera ex copia sanguinis. In quo quidem consito mittendi sanguinem in magno erysipclate, iam praetermissis rationibus plane firmis, de perspicuis, quae hoc ipsum demonsti ant, longiore quoque experientia, ex quo coepi medicinam faccre,qui sextus, dc trigesimus est annus , sum adeo confirmatus, ut iurciti rando affirmare ausim neminem prope, quem sciam , perii ste, cui lcmpestive, de cum ratione lecta fuerit vena; contra autem innumerabiles neglecta indicati ne ex morbi magnitudine, adeoque huiusinodi praesidio. misere diem obite. Ad Auiccianam quod attinet, non equidem satis potium diuinare, quid illi venerit . in incni cm , quando scriptum reliquit, importune secta vena, vcl aliter fluente sanguine immoderate, humores cholericos Ebullire, ac furcre, superfluum calidum dominari, aegrotosque accendi ,.& inflammari. Quandoquidem praetcrici naturam, praeter summorum medicorum lcstimonia , expcrientia plane confirmat tantum abeste , ut post sectionem venae , vel nimium pro susium sanguinem, bilis ebullitio, ac totius corporis calor consequatur, ut altera ex parte certum sit, aegrotos magis, ac magis refrigerari, peque numero nonnullos in malum corporis habitum,hydropen,& alios huiusmodi morbos propter eam praecipue causain incidiste. Hactenus egimus cum iis , qui tres veteres scopos prorsus repudiant, ac pro
illas student alios supponere: quorum conatus nobis vidcmur satis demon strasse undique