장음표시 사용
151쪽
346 ox T. s Ec Tra II. C p. V. sch. ; sed si tales partes , talisque earum conjugatio possibilis est, ens compositum possibile esse intelligitur e ergo essentia entis compositi consistit in certa certarum partium conjugatione. Adde, quod modus , quo tales partes inter se conjunguntur, essiciat, ut si hoc potius ens quam quodvis aliud; compos tum potius, quam simplex; ac hujus potius, quam alterius speciei compostum . Exempla
pete ab adificio, mola, horologio , oculo. 'e p CLXXII. Essentia entis eompositi meris eonis. ε .' sat accidentibus. Cum essentia entis com ro-aeetia siti in certa certarum partium conjugatione
demi- cons stat s . praee. , ipsam nihil ingreditur ,
hy δ' quam qualitates partium ἱ figura item , magnitudo , ae determinatus conjunctionis modus ; sed haec omnia mera sunt accidentia β. ras. : ergo essentia entis composti metaris constat accidentibus. CLXXIII. Nullum Ens eo dinum est eninecessarium . Sit quoddam ens compositumens quoque necessarium I eum exsistentia entis necessarii sit absolute necessaria , necesse
erit, ut in hac hypothesi vel singulae partes
seorsum acceptae , vel sola earum . conjuga intio , ves utrumque simul absolute necessario exsistat; atqui primum esse nequit , tot enim serent entia necessaria , quot partes , quod
pugnat cum g. ii . : sed nec alterum ;conjugatio quippe haec , tametsi se essentia entis compositi qua talis . iri.) , tamen
comparate ad partes contingenter exsistentes est solum modus quidam , aut pura relatio , quod utrumque contingens est I. ro 2. Cor. 1.a, ex his porro liquet nec ultimum seri posse : ergo nullum ens compostum est ensnecessarium. Idem quoque ex immutabilitate
entis necessarii g. leto. facile demonstrari posset.
152쪽
DE ENTE COMPOSITO, FT SIMPLICE. I RCOROLL. Cum igitur omne ens vel ens neces sedeonis sarium sit, vel ens contingens g. io .cor. L. in . xi δεῖςR eviedens est , omne ens compositum esse eas contingens a CLXXIV. Ens netessarium non est mi com- Neque positiam. Ens necessarium non est ens contin- ς't
gens g. io . sed omne ens compositum VI Ea
est ens contingens bra c. Cor. . . ζ ergo ensens necessarium non est eus compositum. compo
COROLL. Cum rursus omne ens vel sit ens sed simis compositum, vel ens simplex g. Iro.cor. r. in , Plς . patet ens necessarium esse ens simplex. . . ,
CLXXV. Cuisis anti simplicῖ mim quamdam Εns competera similimum vero est. Imprimis in iis simplexentibus simplicibus , quae spiritus vocamus . vim aliquam inesse certum est : deinde , ut in cosmologia patebit , ea quoque entia sim plicia, ex quibus corpora coalescunt, vi quindam pollere , probabilissimum , si non corintum, est; praeter. haec autem nulla novimus, ct si fortasse quaedam exstent, argumento ab analogia ducto locus erit. Accedit , iquod praecipuum discrimen inter ens simplex. &punctum mathematicum in una hac vi constitui posse videatur : his expensis est sane simillimum vero cuivis enti simplici vim quampiam competere. MCLXXVI. In hae Ῥῖ essentia entis simplicis eaqne eoUAuenda videtur- Si vis quaedam:enti sim- essen.
plici competat , ut verisimili mum est . praee. , ea vel inest in ipso subjecto, vel in h hie ter affectiones locum habet g. 49. sed videtur, istud fieri nequie , quod enim vi pollet, agere potest ββ. aso. rs r. affectiones vero, eum sint aecidentia. . rasis i , agere non possisnt β. citi cor. 3. ): igitur vis ea inest in ipso subjecto; atqui in subjecto praeter ecG Σ ' se
153쪽
smplieis ad essentiam pertinet, Id est, ellentia entis simplicis in vi qua piam constituenda videtur a
Collo . Pro diversitate igitur virium diversaeentium simplicium species constitui possunt. Sc uota si ex ideis , quas habemus , philosophari, ut decet , velimus ἐμ vires entium dis ferre possunt vel ratione quantitatis , vel ra. tione actionum per ipsas possibilium . Actio. tium genera duo solum nobis nota sunt , cogitatis , in qua volitio includitur, dc motus ioritur inde primo vis euhandi, & entia , quae eadem pollent , mritualia dicimus , quo tamen is nuere nolumus, non posse a spiritibus quoque motum effici 3 eadem quippe vis , quae cogitationem efficit , Ee inde tama quam a nobiliori effectu vis eviitandi denominatur , potest etiam ad motum effieiendum sus ficere. Oritur inde secundo vis motrἰκ , quae duntaxat conatus est mutandi locum, di actua em loci mutationem velut essectum unicumGrtiri potest: entia simplicia, quae hac vi in struuntur, vi cogitandi carent , di materi Hia
dicuntur , propterea quod materiam praebent. ex qua corpora mundans coalescunt, ut in eos
mologia pluribus ostendam. Si vero quantitas vitium spectetur, erit alia vis infinita, alia finitas itaque ratione quantitatis, quae vi cogi, eandi competit, erit spiritus infinitus, & spi. xituum finitorum divertiae omninυ species . . Nee quidquam obstat , quo minus ob diversas, virium inotricum quantitates possibiles diversae emium materialium classes exstare queant. Ad extremum denique , cum vis essentiam entis simplicis constituat, palam est, in uno id ge. .nus ente unam solum vim inesse posse , quod di igitur, plures actiones ab eodem ente essi.
ciantur , inerunt in eo plures quidem agendi
154쪽
DE ENTE coupos Im , SI SIMPLICE. 14ssaeuitates g. I 3 o. , una tamen vis, quae Ominnes eas ficultates in actum redueit.
CLXXVII. si exsistunt entia composita, exsim si ilae Runt etiam entia simplieia . Si exsistit ens eksisti e Compositum, exsistit ens in plura entia reali- si exs
ter distincta resolviale f. t o. ; entia illa
Plura vel iterum sunt composita , vel non Atqui primum esse nequit ; quodlibet enim eorum. plurium entium, quae sunt partes t eius compositi, qua pars non est illud ipsum Compositum, cujus ea pars sergo ens compositum ex aliis , quam quae ipsum sunt, coa Ieseit , cumque haee consecutio semper reiadeat , omnia entia composita ex aliis entibus , quam quae ipsa sunt, coalescunt f sedaentia , quae ab omnibus compositis diversim funi, non sunt entia composita , verum sim Plicia sq. est. eor. r. r igitur entia illa, in quae ens compostum resolubile est, non sunt xursus entia composita , sed simplicia, ae proqinde si exsistunt entia composita , exsistunt quoque entia simplicia. Sc Moia Prosecto quemadmodum repugnat ut
detur effectus sine caussa , ita quoque repugnat, ut exstet em compositum sine simplieti simi enim estectus eget caussa , a qua efficia. tur, ita compositum eget componentibus , equitas constituitur : sunt quippe componentia natura priora ipsis compositis , ac propterea hae sine illis esse omnino nequeunt. Iam vero si in composito semper haereas in partibus compositis , & numquam ad simplicia pervGnias , habebis quidem semper eomposita , at numquam componentia. Quodsi a progressu in . infinitum subsidium petas , non propterea laqueo te explicabis; nam permisso et lain absurdo hoc progressia prosteri cogeris exstare infi- . nita composita sine ullis componentibus, quod
155쪽
substan tia estens si inis plex
iso ou T. Sac T. III. C Aν. V. aliud non est, quam unam absurditatem insiniisties multiplicare. Sed hae de re uberior disse. rendi eampus redibit in eosmologia.
CLXXVIII. omnis substantia es ens sim
plex . Fingamus unam substantiam esse enscompositurn ; habebit igitur partes realiter distinctas S. t o. cor. 1. , ex quarum conjugatione ipsa oriatur : jam quaero , partes
istae realiter distinctae sunt ne substantiae , vel non si ita: tum substantia nota est una, quod hypothesis punit ; si non tum partes illae realiter distinctae vel sunt accidentia , vel nullitates , seu nihila, aliud enim cogitabile non est atqui utrumque manifeste ablardum est ; si enim primum'; tum sola collectio accidentium , quae sne substantia exsistere nequeunt ι ancor. 3. eoastituit substan. tiam,s si alterum , tum nihilorum conjugatio substantiam essicit. Quare cum haec argumen latio de omni substantia valeat, sequitur omisnem substantiam esse ens simplex , nec cogitari posse unam aliquam , quae si ens compositum.
COROLL. I. Ens compositum proprie substantia dici nequit , sed aggregatum , sive collectio. substantiarum v andum est. ιCOR . . a. Atque inde nova ratione Pater, omne ens compositum ex simplieibus coalesce re secus enim ens compositum foret merum
aggregatum accidentium sine substantiis, quod fieri omnino non potest . . UCOR OLL. 3, Cum omni enti simpliei vis eompetat g. rys. ), etiam quae vis substantia sui. vi gaudet et emi vero composito , qua tali , nulla qir eonvenit, cum in ipso praeterientia
simplicia nihil substantiale insit.
COROLL. 4. Quia tamen ens compositum est 3ggregatum substantiatum, etiam virium , Mnin
156쪽
DE ENTE COMPOs Iro, ET SIMPLIC . I si in his insunt, collectio eidem competat , nev
SCHOL. opinio haec , quae singulis substantiis
vim activam tribui , ad veritatem quam maxime propendet , hac una certe ratione omnes effectus, qai in mundo hoc aspectabili eueniunt , eongrue explicari possunt: qui enim ino omnibus continuo ad Deum tamquam caussam primam confugiunt, ii. 5c a communi persuasione, nulla caussa urgente, recedunt, ec philosophiae, quae in effectibus naturalibus caussas quoque naturales quaerendas esse docet , vale dicunt a sui vero substantiam quamdam universalem , dc naturam genitricem , quae sola , Ee ubique agat, statuunt, illi talia proferunt , quae ipsi non intelligunp, quemadmodum alias videbimus Quare non possum non ehementer probare ea , quae Mibnitius de substantiis docuit , quamvis in natur vis substantiis insitae determinandet ab po admodum dissentiam .is Agere, ita ille: est character substantiarum, M hanc agendi virtutem omni substantiae in Lipsis esse ajo , semperque aliquam ex ea actio. . 'Τ'ri nem nasci , adeoque nec ipsam subtantiam ',, corporum ab agendo cessare uni quam, quod ,, illi non satis percepisse videntur, qui eceniari tiam ejus in sola extensione , vel etiam in i, impςnetrabilitate colIocarunt, di corpus oluisis ni insede quiescens eonei pere sibi visi lane. is Ex is atque hinc judieari potest de re in cor. I. ι σν
, , porea substantia reperiri entelechiam pri-M mam, tamquam πρωτον Δεκτικον activitatim, ,, vim scilicet motricem primitivam, quae praeis D ter extensionem, di morem superaddita semis,, per quidem agit, sed tamen v rie ex coria c., Porum concursibus per conatu ., impetusque
, , modificatur . Atque hoc ipsu in substantialeo principium est, quod in Viventibus anima , , in aliis serma substantialis appellω ur is iriddit denique huic opinioni momentum non .
157쪽
rs, ONT. SI T. III. CAp. v. leve, quod hac via eonfusae illae veterum pein ripateticorum notiones de materia prima , ecforma sibstantiali ad distinctas facthlime reducantur ι erat nempe ipsis materia prima subjectum quoddam passivum capax recipiendi formam substantialem velut unieum principiam
activum . Flaee duo statuerunt omnium rerum' mturalium principia generalia , ea tamen elarius definire , aut vi Iucidare omnino ignorabant i eum enim in materia praeter dictam cs-paeitatem nihil conciperent, eam aliter explicare non valebam , quam removendo ab ea
omnes qualitates ; hinde Aristoteli dicta suit nec , quid , nec ruamum , nee quale . Iam vero si substantiam vi activa praeditam ponamus , concipere licebit in ea quiJpiam per modum subjecti, in quo ea vis inhaereat , quam quam realis inter ipsa distinctio non exstet , tumque illud ipsum subjectum materiae priniae r vis vero activa formae substantialis vices implebis . Sed cum in subjecto sic pex cogita- tionem abstracto nihiI prorsus relinquatur . nihil etiam erit , quod pro definitione illius, aut declaratione adseratur. cons , ras . scit..16 I. sch. M
ὰρ stibia omne ens simplex vel Iubstantia est , vel a nantia o cidens sed nullum ens simplex potest esse aecidens , quod per se manifestum est : restat igitur, ut omne ens simplex is stantia sit. Collo 11. Igitur substantia quoque recte distribuitue in spiritualem , de materialem , qtaem admodum de ente simplice dictam est 9.I76. schol. . c HOL. Dixi adhue, de pro scopo quidem satis de ente composito , Se simplices his non ulla de utriusque ortu, de interitu adjicienda sunt .
158쪽
Da EMTE COMPOsITO, ET SIMPLICE. Is 3 sunt . In sequentibus vero duobus capitibus notionem extensi , ac continui cum aliis amisnibus examinabo.
CLXXX. Ens ονitur . eum ex non-exsisten- Quia . te fit exsistens, sive, quod idem est, cum ex Mstatu nudae possibilitatis transfertur ad statum . . .
actualem. Porro cum ens non exsistit, veI em interi-jus constitutiva jam exsistunt, vel non : cum rara enens fit exsistens, cujus constitutiva iam exsti terunt , oritur illud exi aliquo, ut horologium per eonjunctionem partium jam exsistentium scum ens fit exsistens, cujus nulla constitutiva ante exstiterunt , eritur ax nihilo 3 actio qua illud obtinetur, productiis, vel assectio, a in terdum generatio ἡ qua hoc : eremio Cognomia natur . Ab opposito ens interit, cum ex exsi.
sente fit non-exsistens, & hic intelitus smiliter duplex est : simplex, cum adhuc constitutiva entis remanent eompositus, cum nihil ipsius remanet exsistens; ille interitus eorruptione; hic annAilatione.perficitur. CLXXXI. Ens ne eessartam nee oris , Oe επε
nterire potest. Quod numquam potest esse in ζῶ statu nudae possibilitatis, illud nec oriri, nec nee oriis interire potest praec. I sed ens neces a. si , nec rium numquam potest esse in statu nudae pos-sbilitatis s. ro . cor. a. ): tergo ens neces- sarium nec oriti, nee interire potest.
COR O LL. 1. Quod nee orliue, nee laterit, o ternum est: igitur nova ratione patet, ens Imeessarium esse aeternum onL ' o. . COROLL. 2. Omne ens, quod aut oriri , aut potest
interire potest, eontingens est, vi quia omne Rut Πν ens contingens in statu nudae poss1bilitatis esse potest f. ro . eor. 3. , omne ens conti
gens oriri, de interire potest. i. . di
COR. . 3. Qiria porro omne ens compositumem contingens est itia)3. cor. , evidena est
159쪽
Omne ens compositum & oririt, re interire posse , atque adeo nullum ens compositum ae
En, CLXXXIL omne ens tompositum M oriri rompQ- eae aliquo ct interire interitu semplici potest . sit. Cum essentia entis compositi sita sit in ceria ei. & tai certarum partium conjugatione cf.emrum. en sque tum oriri , aut interire dicendum se , Pi p. cum ipsus essentia aut oritur , aut interit ' manifestum est , ens compositum oriri, cum partes ipsius iam exsistentes certo modo conjunguntur, ac interire , cum earumdem partium consociatio dissolvitur ; sed hoc est oriri ex aliquo , & interire interitu simplici S. 1go. : ergo omne ens compositum& oriri ex aliquo , & interire potest interitu simplici . Parae id in horologio ad elo &c. ' -
Co Rox L. Conjugatio partium substantia non est , sed merum accidens : igitur omne e compositum & oriri, de interire potest, quin quaepiam substantia aut oriatur, aut intereat. SCHOL. Hunc modum natura sibi relicta sequia. io tur .; immutationibus enim naturalibus nulla perit ruinantia , nihilque annichilatur a . sed dum unum corpus corrumpitur , aliud generatur , & , eaedem prorsus substantiae iam hoc . jam illud corpus , prout varie componuntur s
. Σηs CLXXXIII. Ens simplex nequit oriri ex his ... ompos . . Ut te ente composits ms -- test otia Vum. Orι tur, necesse est , ut id sae vel acri ex cessione novarum , ver ieeessione pristinarum φη ς partium , vel permutata earumdem conjug '
tar τι τι , quod accessione, aut nova Pris
160쪽
DE ENTE COMPosuo , ET FIMPLICE. 1ssstinarum partium conjugatione oritur, esten compositum , non simplex ι & si fiat recesso partium , tum residuum vel est compositum
ex partibus , vel non ; si it Iud : non est enssmplex ; si hoc a adest quidem ens simplex .
at non nunc Ortum , verum quod iam antea
exstitit: patet igitur , ens simplex ex ente γ composito oriri nequaquam posse. CLXXXIV. Ens simplex nequit oriri ex neque Iis anta simpliae . Si ens simplex oriretur ex en ente alio ente simplice , id fieret vel pei distra. aionem, vel per transformationem 3 sed neu. trum omnino fieri potest: non primum . non enim in ente simplice partes sunt , quae distrahi. aut avelli possent: non alterum . nam haec transformatio efficeretur vel sublatis , veI remanentibus essentialibus , quorum rur- I sus utrumque repugnat; si enim in ente a tollerentur essentialia, aut ipsim transforma. retur in ens b , ipsim ens a tolIeretur , αiIIius loco ens novum b substitueretur , quod non est transformari: si autem in ente a re
manent essentialia . remanebunt.etiam attributa . so. cor. a. ,:α modi solum aliqui mutabuntur i β. cit. cor. r. , ac proinde ensa permanebit ens a , neci3eransformabitur iciens b ergo generatima, ens simplex ex alioente simplice oriri nequitis
Costo . Ens simplex unius speciei nequie eL fiet eas simplex alterius speciei s ita ex ente materiali nequit fieri spirituale : aut vicissim. CLXXXV. Ens simplex eum oritur , orisur Pra ax nihilo. Cum ens simplex oritur , vel ort-tur ex nihilo, vel ex aliquo f. ato. sed omise . non oritur ex aliquo , istud enim vel esset ereari ,ens compositum , vel ens simplex; atqui ens smplex nec oritur ex composito g. 383-ὶ ,