장음표시 사용
311쪽
concursu generalem,ut Titomistς,& alij exponunt. ob. s. sensibilia obiecta variis modi S occurrere M. applicari possunt, nec magis est debitum homini ut eo modo applicentur;ex quo vera cognitio tequitur, qu m eo ex quo error & deceptio sequeretur; potuit ea im Deus ita uniuersum instituere, & causas secundas ita complicare ac dirigere , ut ex naturali earum cursu & operatione, in homine qui aliquando verum. as sequitur, semper error atque deceptio sequeretur, quod si fecillet nihil homini, vel aliis causis naturalibus, quod quidem iis deberetur , abstulisset: ergo
quod reipsa ita conueniant, & obuersentur humanis. sensibus , ut hominem in veri cognitionem ducant, ad indebitam ac specialem Dei prouidentiam reserendum est,proindeque ad gratiam. Resp. I.non videtur possibilis ea disspositio uniue s , ea causarum naturalium series & syntaxis, ex qua semper in omnes & singulos homines fruticetur error & deceptio,nisi Deus per usium potentiae absolu-rae , naturalem earum cursum & operandi modum interturbet: ergo cdm homini debeatur ea obiectorum applicatio & veri cognitio, quae ex naturali causarum secundarum fluxu & operandi modo conse- quitur, non omnis obiectorum occursus & propo-
sicio ex qua veri cognitio existit , est indebita saltem. Vniuerso generi hominum. Addo amplius, sed minus audacter 2 non videri possibilem eam uniuersi
constitutionem S causarum complicationem,eX qua,
s suis gressibust, & suo naturali operandi modo permittantur,nunquam in hoc auxilio homine progeneretur vera cognitio , sed semper falsa & erronea , quidem sit sanae mentis, & diu vivat; ergo cum cuilibet homini debeatur ea veri cognitio,quae ex naturali causarum secundarum progressione, & operandi. modo consequitur, cuilibet homini suae mentis com -
312쪽
pρti, & diu in vivis agenti, connaturalis est aliqua
Resp. 2.Esto, non sit homini debita ea complexio de applicario rerum sensibilium , quae ad Veritatis cognitionem illum deducat, non est tamen indebita,
nec naturalem eius conditionem praetergreditur; quemadmodum nec ea causarum connexio dc efficientia ex qua prodit corporis integritas, sanitas, robur , pulchritudo &c. alioqui ad Deum ut autho rem gratiar referendum ellet, quod aliquis non sit monstrosus, aeger,uietus deformis &c. haec igitur Malia id genus beneficia reuocari debent ad beneficia Creationis & conseruationis, tanquam eorum corolia laria & complementa. Ob.6. Hominum aliqui non adolescunt, alii a potentia mentis excidunt, alii perpetua fatuitate caecutiunt , ergo non possunt ullam veritatem apprehen
Resip. conclusionem accipiendam esIe de homine sitis cognoscendi facultatibus adornato , ut omittam ipsos etiam fatuos, non modo per sensum externum .& internum , sed & per intellectum apprehendentem, iudicantem, & discurrentem, non raro Verum attingere.
2.Conclusio.Non potest homo lapsus veritates omnes speculati uas , ministerio sensuum cognoscibiles Collecti ucsumpta, omnino consequi, sine speciali Dei auxilio. Ita communiter Theologi. Prob. quia necesse est ad transigendum hoc negotium , ut in singulis substantiarum & accidentium sensibilium speciebus singula saltem indiuidua cognoscat, & conclusiones omnes ex iis deducibiles sine lapsu mentis inserat ; quominus autem id exequatur multa prohibent, scilicet rerum sensibilium pluralitas,distantia, difficilis accessas &c. conclusionum
313쪽
num ex iis deducibilium infinita quasi multitudo, mentis humanae infirmitas , vitae breuitas, dispendium temporis in alias actiones, fuga laboris, in is constantia in perrumpendis dissicultatibus, inhabilitas ad studium ex animi pathematis, ex corporis aegritudine , ex cibo & potu, somno, fatigatione, habitu corporis vel animi ad studium imparato, dic. quae non sunt impedimenta per accidens, sed per se,
cum naturam humanam per se circunstent. Stat autem conclusio non solum de cognitione demonstrativa, sed etiam de probabili, nec tantum de iudicativa, sed etiam de apprehensiva,quia nequidem omnes conclusiones ex rebus in sensum cadentibus deducibiles ab homine ullo apprehendi possunt. Aliquihoe loco bene sentiunt sed male loquuntur , aientes. quemlibet hominem tuis cognoscendi facultatibus. adornatum , esse quidem physice potentem ad praedictas omnes veritates cognoscendas, quia ad ess-ciendam illarum omnium cognitionem non indiget nouo lumine quo compleatur in ratione potentiae, non esse tamen potentem moraliter ob impedimenta recensita; cum enim ad effciendam cognitionem
duo principia phy sica necessaria sint potentia scilicet
atque obiectum, iuxta effatum August. communiter receptum, ex obiecto ct potentia paritur notitia , et si homo habeat intellectum in ratione potentiae sessi cientem ad praedictas omnes veritates introspiciendas, non habet tamen speciem obiecti cognoscendi,
vel alterius ex quo per discursum cognitio illius erui possit nec proinde est principium phy sicum adaequatum cognitionis earum,sed solum partiale & incompletum. Ob homo naturaliter appetit cognitionem praedi. ctarum omnium verit tum, ergo potest naturaliter,& siue ullo gratiae auxilio eam consequi.
314쪽
dist. Ant. appetitu elicito concedo: appetitu in nato , nego , hic enim naturae viribus ad suum actuin adaequatum; id est ad sui totalis obiectis consecutionem,reducibilis est , nec aspirat ad ea bona , quibus sine speciali Dei concursu potiri nequit. Instabis r. appetitus elicitus communis toti speciei, hoc est omnibus indiuiduis sub ea comentis, radicatur in appetitu innato , atqui appetitus elicitus cognitio uis harum omnium veritatum , toti humanae specier communis est.Nego. Ant.cuius falsitas liquet ex appetitu immortalitatis, impassibilitatis, impeccabilitatis &c. Instabis 2. nullus appetitus fustra est, atqui appetitus elicitus cognitionis harum omnium veritatum frustra est , si per naturae vires ad suum actum reduci non potest. Nego Min. qnia oblectat appetitum, eumque continet in exercitio sui muneris , quod est prosequi omne bonum per facultatem cognoscentem eius directricem apprehensum , cou- stat appetitum elicitum, seu desiderium immmortalitatis, impassibilitatis , indefectibilitatis mor .lis, volatus,&c. non posse naturaliter adactum reduci, nec tamen frustra esse , cum repugnet aliquid existere frustra , hoc est ita ut ad nullum finem utile sit.' Ob. 1.ex allatis impedimentis solum sequitur,non posse hominem omnium harum veritatum proprio marte cognitionem assequi, non vero id non posse
Magistri opera. Resp. vel magistet, earum scientiam nactus suerit proprio marte, vel ope alterius magistri vel miasio ne I non primum ob recensita obstacula , nec secundum quia de illo magistro idem quaereretur, & sc in infinitum; nec tertium quia sic interueniret auxilium supernaturale , nempe i pia scientiae infuso. Addo tempus humanae vitae, quod memoratae distractibnes in studium insumi non permittunt, nou vderi suis,
315쪽
γ n aa veritatum omnium speculabilium, quae sensu acinimiculante cognosci possunt, scientiam ma gisti iii subsidio perdisceniam. TE RT I A CONCLusio. Nequidem potest homo la plus singulas veritates, speculatiuas beneficio sensuuin cognolcibiles diuisiue assequi , siae speciali Dei auxilio, repugnant Suares, & aliqui alii, sed
argumenta quibus utuntur probant quidem indefinite , polle hominem lapsum naturae viribus harum veritatum aliquas assequi, ut prima conclusione posuimus, non autem determinate poste si gulas. Prob. Conclus quia ex rebus sensibilibus plures& plutes in infinitum , aut certc innumerabiles conclutiones deduci possunt, variatis & multiplicatis ea rum complicationibus , ut videre est' in mathematicis , & aliquae sunt adeo remotae a suis principiis, tot intermedias , ratiocinationes & compaIationes prae- requirunt, ut ad eas humanus animus pertingere vel omnino non possit,uel saltem supposita humanae vitet breuitate , & iiudiorum interturbatione.
De homine in statu pura natura in
Conclusio. Quo i dictum e u in i .p. de homine
in natura lapsa,extendendum est ad hominem in pura natura. Prob. quia eadem est cognoscendi facultas, eademque in letiora & exteriora subsidia,&impeditnenta.resipectu hominis lapsi, Se hominis puram na uiam obtinentis, ut ostensum est disp. a. q 1.
a. . Conclusio.Dubium est, an v batum omnium speculatiuarum ex rebus sub sensum cad. mibus de
ducibilium i scientia , primo parenti diuinitus infusa fueriti; & probabilius est solum indita fui sie generalia principia omnium scientiarum naturalium, id
316쪽
est sensuum ministerio parabilium, & insigniores
earum conclusiones, ex quibus alias si non omnes. saltem minus dissitas Sc obscuras ratiocinando eruer
posset. Illius autem posteri rerum scientiam infusione non aceepissent, sed ope doctoris & propria inuenti orae , ut tradit. S. Thom. I. p.q. IOI. art. I. In quo tamen Suare et dubitat,ub. I. de gratia cap. l. n. Iq &meri id, quia probabile est unicuique homini, ratione huius status, debitam fuisse scientiam infusam. saltem eorum quae debebat scire , v.g veritatum speculabilium & practicarum, ex quibus hic & nunc in
omni negotio expedite ac sine errore concluderet, quid sibi agendum, aut cauendum esset, ut secundum re fiam rationem operaretur.Verum, Quaeritur an primus parens, eiusque posteri iuuantibus originalis innocentiae praerogativis, puta dono integritatis , immunitate ab errore , impassibilitate,longaeuitate,&c. quae dona gratiae fuerunt, potui flent sine nouo gratiς auxilio huic statui indebito , praedictarum omnium Veritatum cognitionem animo consequi 3. Conclusio. Potuissent plurium scientiam attingere , & quidem facilius ac b: euiore tempore, quam 'in natura lapsa , non tamen omnium collective , nec ut videtur singularum. I. Pars liquet, quia per has praerogatiuas multa &magna studi j & scientiae impedimenta sublata suissent, puti, motuum sentientis appetitus inordinatio, lapsus mentis in ratiocinando ,& sensuum in apprehendendo, corporis vitiosae complexi senes de aegritudines, nimia vitae breuitas , &c. a. Pars prob. quia licet tempus viae quo elapso in 'caelum transferocidi erant, si modo gratiam adoptionis lethali peccato non amisissent, soli Deo notu sit; non videtur tamen fuissς tam longum , ut sussiceret
ad capessendam ministerio sensuum, & naturalis di DT a
317쪽
cursus, coqclusionum omnium speculabilium ea obiectis sens bilibus deduci aptarum cognitionem. Adde imperilas illius temporis in cibum & potum,
somnum , mysteriorum fidei contemplationem, animi relaxationem , negotia , &c. 3. Pars suadetur eodem argumento quo in p. I. ΟΠ- clusionis 3 .probata est de homine lapso. Obesi .status innocentiae nullum ex se habebat terminum , cum immortalitatem includeret, sed solum ex accidenti, quatenus translatione hominis in caelum finiendus erat : Igitur homines ex vi huius status,& secluso termino per diuinae prouidentiae legem ipsi praefinito,poterant rerum omnium , per conuersionem ad phantasnata cogniscibilium , scientiam
consequi. - Resp. I.incertum esse, utrum homines in statu innocentiae consistentes , manducando fructu vivificu, vitam in perpetuum ducere potuissent , an vero ad certam temporis periodum , qua interlapsa deficerent nisi ad statum beatitudinis eueher entur, T heologorum est & interpretum aliis onum, ali js alterum assirmantibus. jResp. i. quaestionem hanc institui solere de statu innocentiae, prout per statum beatitud inis supernaturalis , seu visionis beatificae, aliorumque donorum eam consequentium , ex diuino beneplacit o term nandus erat. Addo etiam supposita status si uius perennitate, humanam mentem imparem vi Ieri ad inuestigandas omnes omnino conclusiones ex rebus sens bilibus deduci aptae sunt,ob ratione na in P. I.
Ob a. humana mens in statu innocentiae non potuisset decipi , quacunque in materia versaretur, sine
speculabili, siue operabili, Deo per specialem prouidentiam illi statui consentaneam,ab omni lapsus eam Prozegente
318쪽
protegente, ergo potuisset veritates omnes tum speculati uas,tum practicas cognitione assequi., Resp.conc. Ant. n. cons ut enim mens non deciperetur formando iudicium erroneum, necesse non erat ut veritates omnes cognoscendo peruaderet, sed
solum ut in probabilibus neutri contradictionis parti astensum praestaret, vel suspenso omni iudicio, vel iudicando utramque partem esse p robabilem , ob argument. vltro citroque occurrentia.
Ob. 3. Ignorantia est Vulnus per peccatum naturae 3 inflictum,ergo In statu innocentiae non extitisset.Dist, ant. si sumatur ignorantia pro errore positivo seu iudicio erroneo , pro inscientia eorum quae unusquisique ratione muneris,aut conditionis tenetur scire, de pro inscientia earum rerum quarum cognitioncm innocentiae itatus suis specialibus adminiculis peperisset, concedo ; si autem sumatur pro nesciet tia quarumcunque rerum dependenter a seisibus ci gno' scibilium Nego; quia homo ex vi status innocentiae illarum omnium cognitionem non postulasset.
An homo indigeat auxilio gratia ,ad cognit onem veritatum natur altam, pra ticarumὶ
I. Onclusio. De veritatibus practicis ad artem spectant 1bus idem senticndum est,ac de speculativis,scilicet posse hominem in natura lapsa sine speciali Dei auxilio cognoscere permultas, non tamen omnes collective , nec singuIas distributive; idemque Sc non amplius posse in pura natura si eam obtineret; in statu autem innocentiae potuisse plures breuiori & faciliori studio, non tamen omnes collecti ue, nec forte singulas. Idque suadetiir iisdem argumentis quibus art. praeced. de veritatibus specula
titiis probaxum estis . - s ira
De veritatibus autem motalibus iaest ad morum
319쪽
seu actionum humanarum rectitudinem, aut prauitatem spectantibus, quibus continentur omnia principia , Sc omnes conclusiones dehonesto & turpi, licito & illicito , speciat is dissicultas est, ad quam expediendam , praenotandum est veritatum inoralium alias esse uniuersales,ut prima principia quae ad syndere sim, & conclusiones uniuersales ex iis consequentes, quae ad Philosophiam moralem pertinent, quibus generaliter definitur quid in quaque materiast honestum , aut turpe,licitum aut illicitum,abstrahendo a particularibus circumstantiis; alias particulatas ad prudentiam spectantes : quibus hic &nunc, spectatis omnibus circunstantiis ,rieterminatur quid honestum,aut turpe, licitum , aut illicitum,
agendum,aut non agendum sit. a. Conclusio. Potest homo in natura lapsa verita tum moralium uniuersialium aliquas, solius naturae viribus assequi, non tamen omnes coniunctim, nec
singulas divisim .i ears prob. quia homo lapsus potest
naturali lumine intellectus,prima principia operabilium ex sola terminorum apprehensione penetrare,& ex iis per natiuam ratiocinandi vim conclusiones aliquas in qualibet moraliter materia deducere. 2. est . pars iisdem nituntur fundamentis,quibus eas de veritatibus speeulati uis substruximus,licet enim philosophiae moralis materia sit minus ampla,quam phys caedi metaphy sicae, ingens tamen est moralium conclusonum multitudo , earumque multae sunt perdissiciles, & obscurissimat,ut usuram esse ivtrinsece malam, vindictam propria aut horitate esse iniustam,mendacium i n quocunque casu esse illicitum 3 fornicationem si mplicem, pluralitatem uxorum,dj solutionem matrimonii naturali legi repugnare ; denique perla-
stranti quatuor virtutes cardinalas, earumque parte Ssnbiectivas, potenuales & integrales, sacile appare
320쪽
bit in earum obiactispermulta elle admodum perplexa & intrita, quae Philosophorum & Theologorum natio uniuersiano potuit hactenus ita euoluere quin plura sint dubia & incerta, quam explorata. Acque idem de non amplius posset in statu purae naturae in statu autem innocentiae potu illet plures leuiori ac breuiori negotio, ut de veritatibus speculabilibus art . 1.p. Conclus 3. dictum emutrum autem potuis, set omnes collectiuὸ , aut saltem omnes diuisive, di
3. Concluso. Potest homo in natura lapsa mul- Tas motales veritates in particulari cognoscere , id est hic & nunc , perlustratis omnibus circunstantiis, vere ac sine errore diiudicare, quid honestum , aut turpe sit,& consequenter quid licitum, aut illicitum, quid agendu aut no agendu sit.Ita communiter The
Probatur I .ex scriptura Psal. . multi dicunt, quis ostendit nobis bona ὶ signatum est super nos li-en vultus tui Domine ; agitur de lumine naturali teste August. Cyrillo Alexand. & aliis, nee tantum sermo eit de bonis & agendis ingenere, quorum cognitio p rum prodesset, sed in particulari. Rom. 1. Gentes 'Me legem non habent naturaliter ea qua legis sunt faciunt,m ostendum se habere opus legis scriptum in cordibus fiss, & cap. I .dieit Philosophos Ethnicos inexcusisHles fu isse, quia cum cognouissent Deu,non sicut Deum glorificarierunt, aut gratias egerunt , Ergo vult eos cognouille Deum hic & nunc , hoc aut illo modo glorificandum , his aut illis gratitudinis ossiciis colendum esse . alioqui nihil peccauiisent non glorificando , nec gratias agendo , siquidem repugnat peccari M. Hra te gem nat0xalena, Ietaliam,nisi sciatur hic M