장음표시 사용
561쪽
. imagines, exempla , dic. reuocantur quidem ad gratiam excitantem, sed non sunt proprie gratia excirans, quia per se proxime non mouent, sed medijs cogitationibus , quas ut instumenta & adminicula diuinae pro uidentiae nobis immittunt. a. Ha illuminationes & inspirationes sunt actus, indeliberati seu necessarij, qui praecedunt actus liberos moraliter bonos,& ad eos excitant ; ideoque ANU.εc Concit. Arausicanum dicunt eas in nobis fieri sine nobis, supple libere cooperantibus, & opus Dei esse,
non nostrum. Vide disp. I.q. 2.ar. s.p.4. Vbi gratiam
excitantem susE descripsimus. 3. Hor'm motuum alij sunt entitatiue seu intrins e supernaturales , nempe ij quibus excitamur adactus ordinis supernaturalis; alii vero sunt intrinsecEnaturales,nempe ij quibus excitamur ad actus virturum acquisitarum di naturalis legis obseruationem, cum inter eos & actus liberos, quorum sunt moralia principia, debeat esse proportio & indentitas ordinis, Maeratius tamen disp. . sect. . existimat omnes eae intrinsece naturales, & supernaturales extrinsece tantum , quia conceduntur in ordine ad finem supernaturalem, di media sunt ad eum consequendum,aut etiam quia excitat ad actus entitatiuὸ supernaturales, A. Gratia excitans in quibusdam est admodu vehemens & actuosa, ita ut dissicilimum & moraliter impossibile sit ei resistere , diciturque gratia specialiui-ma; in ali is minas potens, & haec frequentior est.In his est essicax de qua Ιsa. so.& 6s Rom. ro.& Act. λ. in illis ineficax , de qua Rom. io. In his est gratia praedestinationis , put, in iis qui reipsa saluantur, de
. qua Rom. 8. in alijs non. gratia vocans lege ordinaria insunditur, quae impediat usum liberi arbitrij. Trident. sess. 6. ca.
I . & cis . . licet specialissima ia moraliter pra deter
562쪽
minans vix repudietur: Non repugnat tamen gratia vocans seusxcitans, quae tam potenter & efficaciter voluntarem impellat ad operandum, ut licet sponte, , non tamen liberesed necessario consentiat. 6. Etsi Deus nemini neget gratiam vocantem sussi cleptem , ut insta prob. multa tamen auxilia gratiae , vorantis impertitur dependenter a praevio bono usu
liberi arbitrii, anterioris gratiar praesidio roborati &ab exterioribus adminiculis,ut praedicatione,exeptis,&c. Quod aperte significatur Rom. ro.v. 4.merem. 23. v. M. Ita per Baptistam Ancireas, per hunc Petrus' ad Christum adductus est ; ita Petrus praedicans tria hominum millia conuertit, Act. 2. Imb Dpus tanto uberiora gratiae auxilia solet impelliri,quanto melior fuit usus praecedεcium,de quo Mati. 23.V. 23.& quan to potentiora sunt exteriora incitamenta. Dixi, soler,
quia Deus semper & insallibili lege id non facit.
. Licet actus liberi quibus voluntas ad bene operandum inclinatur,ut actus fidei quo mouetur ad actum spei, actus charitatis quo imperantur eqreraru virtutum functiones,&c.vere sint ac dici possint gratiς ex , citantes,in hac tamen diuisone,per gratiam excitantem non significantur. I. ι prob.quia cum sint bestneficia supernaturalia,sunt gratiae;& cum voluntatem permoveant ad bene operadum,sunt gratiae excitates. 2. Para prob.quia concilis Patres, unde sumpta est haec diuisio,gratiam in excitantem seu vocantem, de adiuuantem distinguentes, loquebantur de gratia sanctae cogitationis & inspirationis,quae morionibus indeliberatis cotinentur urna motiones,quibus Deus
smisit cor hominis & ad bonum impellit, dicuntur gratiae excitantes, quod iis hominem spiritali somno
torpentem clam eti& vocet ad boni operis exercirium, vox autem expergefacientis alterum dormientem non subest libero eius arbitrio , sed auribus ex x improuiso
563쪽
improuiso illabitur , Apoc. 3. Sis ad ostium ct pus, si quis mihi aperuerit, intrabo ad eum , ct coenabo cum illo : Qui pulsando ianuam ingressum quaerit , solusi pultat, nec intro existentis , priusquam pulset, consensum requirit.
adiuuantis intelligi potest om-c' i ne speciale Dei auxilium , cuius internentu
homo reipsa bene operatur, exercendo actus moraliter bonos & tentationes superando. Iuxta quam acceptionem, ad eam pertinent I. Protectis ab obstaculis quibus opus bonum impediretur. 3. Dei specialis In fluxus p quo ast actum bonum concurrit, imb Deus ipse quatenus hunc concursum praebet. 2. externa Libsidia & incitamenta, ut miracula,exempla, praedicationes , &c. quibus Deus utitur ad gratiam sancta cogitationis & inspirationis subministrandam,quatenus hac gratia intermedia voluntati bene agenti cooperantur. V uita excitas, prout moraliter, seu per modum consilib& exhortationis in bonu opus influit s. habitus virtutum per se insidarum,& donoru Spiritus sancti, quatenus intellectui & voluntati,actus intrinsece supernaturares elicientibus,per modum principi, physici ad laborant 6. habitus gratiae rmaliter sanctificantis, tum prout per se immediate influit valore ac dignitatem in bonos actus, vi cuius sunt opera filiorum , & condigni meriti rationem obtinent; tum mediate, per habitus supernaturales tanqua potentias ipsi adnatas & cogeneres, Sc per motiones ordinis se pernaturalis eam consequentes. specialem Dei conoursum , quo ad actum bonum cooperatur, igratiis adiutaantibus male accenseri, quia per gratiam ι adiuuanta intelligitur gratia, quae causet bonu actum,& potentias nostras ad eum efficiedum iuuet, hic au
564쪽
tem cnneulsus identificatur bono actui;licet enim nousit gratia adiuuans , si comparetur cu bono actu ad aequale sumpto,id est prout dicit non modo terminum actionis, sed actionem ipsam,quae ut est a Deo,est Dei concursus,ut 1 potentiis intellectus & voluntatis est concursus ipsarum; est tamen, si bonus actus sumatur in adaequato,pro termino actionis,quem causat & e sicir diuinus concursus non ut causa, sed ut actus secundus causae,seu per modum influxus actualis, quo Deus hunc terminum cum potentiis nostris coefficit. . In hac tamen diuisione , per gratiam adiuuantem significatur sola gratia sancta cogitationis & inspirationis,quae prout allicit ad consensum in bonu, prius
tempore vel natura quam voluntas eum praestet,dicitur excitans, prout vero ad eundem co sensum allicit, dum voluntas actu consentit, adeoque moraliter in
consensum influit, & voluntati eum praestanti collaborat, adiuuans dicitur. Ita Vasqueet Vega,& alij post August. Prob.quia cum haec diuisio ex conciliis & Patribus sit accersita, membra eius ex mente Patrum &concilioru exponenda sunt ; at concilia&PΡ. distinguentes gratiam in excitantem & adiuuantem , loquuntur de gratia sanctae cogitationis&inspirationis, quam Deus in nobis sine nobis operatur.3. Eadem gratia quae necessaria est ad excitandum, necessaria etiam est ad iuuandum , nec magis sine
illa iuuante bonum opus effici potest , quam s; ne illa
Vocante & excitante. Prob. ex concit. ut Ara c.c I.
& ex PP. ut August. lib. I. de praedest. Sanctoria c. I9ώNec quia credimus sed ut credamus νocamur atque illa
vocatione qua sine poenitentia est, id prorsus agitur &Peragitur ut credamus, agitur vocando, peragitur adiuuando. Itidem lib. de dono perseu.cap. 16. sub finem, lib. de gratia & lib. arbit. cap. i . lib. ad Simplicianum
565쪽
simplicianum q. Σ: Fulgent. lib. 1. de veritate praedest.& gratiae. Miserisordia igitur praueniens cooperaturam μι hominis voluntate ola praeparat, subsequem autem
Non sum igitur audiendi , qui dicunt ad actus intrinsece supernaturales qui fiunt sine habitibus eiusdein ordinis,ut ad primos actus fidei,spei,& charitatis requiri gratiam adiuuantem, non vero ad eos qui fiunt cum his habitibus , quia potentiae intellectus & voluntatis per eos suis eleuantur & comis plentur, sed suisicere gratiam excitantem qua praeueniantur, & quasi a sertino expergefiant, applicenturque ad operandum ; ex conciliis enim & PP. eadem gratia quae praeuenit & excitat, adiuuat, neque minus necessaria est ad iuuandum,cum fit bonum opus, quam ad praeueniendum de excitandum, priusquam
A. Gratia sanctae cogitationis & inspirationis non concurrit physice ad consensum voluntatis,sed solum moraliter,puta mouendo & impellendo voluntatem ad eum praestandum. Prob. Quia nullus voluntatis actus physice causatur vel ab actu intellectus, vel ab alio actu voluntatis, ut communiter docent Philosophi, sed solum applicando & quodammodo determinando volantatem ad operandum , qui influxus est quidem effectivus, sed moralis. s. Si adi ani gratia late accipiatur , prout explicata est numero i. distingustur ab excitante ut torum a parre , quia praeter gratiam excitantem multas etiam alias complectitur ; si autem anguste ,
prout in hac diuisione sumi diximus num. a. ab excitante non distinguitur re, sed officio ; eadem
enim gratiae entitas , quatenus vocat & inclinat voluntatem ad consentiendum , dicitur excitans. quatenus autem voluntati actu consentienti adla-
566쪽
borat,efficiendo cum ea consensum,dicitur adiuuans, licet non aliter consensum efficiat, & voluntatem adiuuet, quim excitando & inclinando voluntatem ad eum praestandum.
s. Si adiuuam gratia suse accipiatur , diuisum in hac diuisione est gratia gratum faciens , prout abstrahit: actuali & habituali; si vero anguste sumatur, diuisum est sola gratia sanctae cogitationis & inspirationis. 7. Etsi diuinuae concursus , qui tribuitur bomini habitibus per se infusis adornato , ad actus supernaturales efficiendos, sit generalis & debitus, si eom paretur cum homine ut instructo his bubilibus , est tamen specialis & indebitus, si comparetur cum homine puro, & secundum humanam naturam prae- eisὸ spectato, ideoque proprie gratia est, & quidem adiuuans, .sumendo gratiam hanc in tota sua latitudine.
8. Docuit Gregor. Arimin. gratiam adiuuantem esse qualitatem diuinitus infusam , qua voluntas applicatur ad consentiendum gratiar vocanti seu excitanti, & sine qua non potest consentire , quam qualitatem negat esse habitum , licet non sit actus, quia non est naturae permanentis, sed transit cum actu ad quem exercendum infunditur. i hac qualitas iisdem argumentis perimitur, quibus Physica praedetermis Natio , cum qua recurrit, in se, teiicietur. An adiuuans gratia prius insuat in bonum actum
quam voluntas 'Fati quara solet an gratia ali uuans prius na-l t tura influat in bonos actus , quam liberum arbitrium 3 triplici ex capite dici potest aliqua causa
prius concurrere quam altera. I. quia vIm agendi ei tribuit. h. quia eam determinat ad operandum , & est usa cur agat. 3.quia prius ordine flaturae in effectumi influit,
567쪽
inquit,eiu sque productionem attingit.Haec tertia ratio ex communi via Philosophorum , & Theologorum , sussicit ut una causa simpliciter ac sine addito
dicatur prius concurrere quam altera, non etiam duς priore S. Dico I. gratia adiuuans prius natura concurrit ad
bonos actus , qui sine illa fieri non possunt, quam
Voluntas, hoc sensu, quod voluntas operandi vim accipit a gratia. Prob. quia cum voluntas sine gratiast impotens saltem potentia consequente ad huius modi actus esticiendos, vim eorum effectricem accipit a gratia.
Dico 2. gratia excitans prius natura concurrit adactus bonos , qui sine illa fieri non possunt . qu,m
voluntas, hoc sensu,quod voluntatem determinet ad operandum , dc sit causa cur operetur, non Vero gratia adiuuans. I. Pars prob. quia gratia excitans voluntatem inclinat, & quodammodo determinat ad bene operandum , & est ratio cur bene operetur. 2. Para prob. quia voluntas prae mora gratia excitante determinat seipsam , adeoque gratiam adiuuantem ad bene operandum. Dico 3. nec gratia prius natura concurrit ad actus
bonos quam liberum arbitrium, neque liberum arribitrium prius quam gratia, hoc sensu, qudd prius ordine naturae attingat productionem effectus ; quode ii et proprie concurrere prius natura. Prob. quia quando multae causae partiales ad eundem effectum Concurrunt, omnes indivisibiliter & aequὸ 'imo in eum influunt, neque datur vllum instans naturae, vel signum rationis, in quo una operetur aliis non cooperanti bus,alioqui haec pro illo instanti vel signo 'on esset causa partialis sed totalis, nec operazetur de Pendenter ab aliis, sed pet se praecis E ac seorsim ab illis. 2. Si daretur instans naturae , in quo volum at SΚΚ
568쪽
'stus elicitus procederet a gratia , non etiam , voluntate , pro eo instanti daretur volitio sine influxu voluntatis, actus vitalis sine influxu potentiae vitalis, actus liber sine influxu liberi arbitris, quod cui dens est implicare. 3.Si daretur instans naturae, in quo voluntatis actus elicitus intrinsece supernaturalis, ut actus spei, vel charit. Theologica , procederet a voluntate , non etiam'gratia, pro eo instanti daretur
actus supernaturalis sine influxu principii supernaturalis, seu , sola natu ra proscctus sine ullo influxu principii supernaturalis, quod etiam repugnat. q.
Vera natura prioritas est inter causarn & ettectum iatqui nec influxus gratiae causat influxum liberi arbi. a tril, nec concursus huius concursum gratiae, cum sint una& eadem actio, quae prout est a gratia dicitur operatio, causalitas & concursus gratiae; prout a voluntate dicitur operatio , causalitas ,& concursus
Aliqui negantes prioritatem naturae propriae dictam , inter concursum gratiar & liberi arbitrii adactum bonum , priorItatem rationis ad mi; tunt alentes voluntatem prius ratione influere in sumo achim,
prout est vitalis , quam gratiam, & hanc in eum prius ratione influere , prout est supernaturalis,qu in voluntatem. Sed hallucinantur, id enim quod ratione pilus est alio , prius concipitur quam aliud, csi fundamento ex parte obiecti; at ex parte Obiccti nul-.lum penitus fundam ciatum est prius concipiendi voluntatis tofi cium insitum actum , quocunque modo spectetur hic actus, quam gratiae influxum;yel gratiae conclusiun,prius quam concursum voluntatis ; cum& eoluntas & gratia influat, ut partialis causa quaecumi pere tui simul natura cu sua concausa,no prius concipit debet operari quam illa,quia sic nO cociperetur operari ut causep artialis, sed Vt totalis. . . Dices
569쪽
Dices, actus voluntatis habet directe a voluntate quod sit vitalis, a gratia ver d indirecte, quatenus est concausa sine qua voluntas non agere γ&habet directe gr*tia quod sit supernaturalis , a voluntate vel bladi recte, quatenus est concausa sine qua gratia nonopeiaretur; Ergo & voluntas prius signo rationi r influit in actum tuum,prout est vitalis, quam grasia,&haec prius signo rationis in eum influit, pro uest iu
Dist. Ant. hoc sensu quod voluntas prius concipi debeat in eum in finere, quam gratia , vel h aec quam voluntas. Nego ; hoc sensu , quod si gratia sine voluntate ageret , vitalem actum non efficeret, S ii ν7 voluntas sine gratia operaretur , lupernat Malem actum non produceret; adeoque referendum sit ad voluntatem,quoὰ actus sit vitalis, non ad gratiam,&ad hanc, quod sit supernaturalis, non ad voluntatem, laccdo.'nde nego Conse l.
Hic obiter Nota , quod est ratione prius alio , non debere concipi prius existens quam aliud , sic enim falsius esset conceptus cum ea quae sola ratione priora vel posteriora sunt,extra intellectum&in re ipsa rerum natura simul sint; sed prius debere Armari conceptum illius ; quam formetur conceptus alterius. Vnde unu in esse prius. alio ratione , vel quod idem est
signo & instanti rationis, nihil aliud est quam esse prius illo in intellectu seu conceptu qui conceptus est ipsum signum & instans rationis. Quod enim aliqui
aiunt in uno instanti reali distinguenda esse multa instantia, vel signa rationis,in quorum primo concipiatur esse, id quod cst ratione prius, in altero esse , id quod est posterius, negotium est quod sine conceptus falsitate nou transigitur, Κ k i
570쪽
De Grat a operante ct cooperante.
DIuisio haec sumitur ex scriptura Phili PD. 2. V. I 3.
locis insiacirandis. ' ARTICVLVS I. Exponitur diu so hac ex mente Conci
Divis m, quod hac druisione in sua membra triis
buitur , est gratia actualis, seu auxi lium sancti cogitationis & inspirationis. Gradia op rans est ea , quae sine nobis operatur ut velimus seu consentiamus , inclinando di quadan- tenus determinando voluntatem nostram ad consentiendum, siue re ipsa consensum obtineat, . siue non; qui enim suadet alteri aliquid'. dicitur operati & laborare ut alter id velit & praestet, siue alter persuadeatur, siue non. Coope aes est ea quae nobiscum operatur quando volumus & consentimus, seu quae adlaborat & cooperatur voluntati consen tienti, concomitanter influendo in eius consensum non quidem
phy sice sed moraliter, puta hortando de impellendo
ad consentiendum. Expositio haec Frob. I. ex concit. Amusin. 2.can. 9.suoties bona operamur, Deus in nobis atque nobiscum ,' ut operemur, operatur. Deus in nobis operatur per gratiam operantem , nobiscum operatur per cooperantem. eodem sensu loquitur Trident. ses . 6. cap. s. can. q. Prob. i. ex Patribus. Hugust.
lib. de gratia & lib. arbitrio cap. Io. Vt velimus ct suum esse voluit ct nostrum ; m vocando , nomium sequendo; id est quod ve imus seu consentiamus suum esse voluit quatenus per sanctam cogitationem & inspirationems