장음표시 사용
61쪽
Nam s haec exqitisiuisitet, veteres, qui ante ictos literunti histres,primos ad illa compulisset. Nunc autem quae adto. - pus concessit, Hrs abrogat. Per Dauidem mim, non su-iopiam,inquit,de domo tua vitulos, neq; de gregibus tuis Urcos.Et nunquid manducabo cames taurorum,aut sanguinem iiircorum potabo Et multa es modi.Deinde Acrificium rationi congruens introducit, misericordiam, inquiens, volo,&non sacrificium. Et, ce,praestat obedi-re,q immolaressit sacrificium laudis honori dicabit me. Et, magnificabo nomen Dei mei cum laude.Et placebit Deo mi. o. super vitulum nouum. Et lacrificium Deo spiritus contribillatus. Γ t,lacrificium &oblationem noliatis, corpus autem compegisti mihi, corpus Domini utique, quod a sacerdotibus quotidie ossertur, & dignis dista suitur, ut eius participes sant.
ne perspicuum est,em,cum celebritatis loco careant,
si Da licentia lesis praescripto discederet Nam si Prophetae, qui captiui olim abducti fuerat, amissa Hierusalem
sacrilicare non audcbant, Non est enim dicebant, in hoe tempore holocauillam, nec sacrificiunt,nec oblatio, Non locus, ut fructum seramus coram te,& inueniamus misericordiam, unetiam clim canere cogerentur ab iis, a qui- bus inserititutodetinebanti Ir, aliquemccanticis Sion, P ' cusabant,dicentes. Qio cantabimus canticum Domini in
terra alienat Atque per radiariam Dominus aliis dicit, Ieiuniumne ieiunallis septuaginta annis 'quibus nimirum captiui premcbantur seruitute, Quo igitur cum sacrificia non sit,neque canticum, neque ieiunium, & nulla iccirco celebritas, siquidem omnis legitima celebritas sacrificio peragebatur,audenti baciunium, aut diem sesbim aut nullum omnino cultum lege praescriptum equir. autem Prophetae neque immolarent Pascha, neque diemalium sestum ultim peragerent, in Danieta ieiunio intelligi potest, qui tertio primi mensis die ieiunare coepiss tris hebdomadas ieiunavit, usque ad vigesimum quam tum Eusdem mensis di . Qim quidem mense celebritas erat tum Paschatis,pum Atimorum, paschatis quidem die mensis Mariodecimo, AZimorum aut ςm a quartodcci'mo usque ad vigesimum primum, quibus diebus ieiunarenssis erat.
a d si sponderint,sperare se ciuitatem recupe
raturos,Dic illis, ciso quiescite, O pd illam recuperetis. Nam & saneti viri, qui ante vos in cap imatem Meti sui illinulliam egerunt sacrificium, antequam illam recuperarunt .Vos autem illos aspernantes aperte discedetis ab ipsa lege. Cum abiit vnno, non habre sacerdotem, absente s cerdote,nec sacrificium habes,nec villam cultum.
Et dem . us significans sacrificia lege conlutura abrogatu
iri, pcr Dauidem, Tu es,inquit,sacerdos, in aeternu secundum ordinem Meschisedech,qui noni s Δ- erificia,icd preces,& panem,ac vinum abtulit. Constat Hir una cum Aaronis sacerdotio sublatam esse legis admi-' nistrationem, in cuius Iocum adminis adi ratio congrues Melchisedech admitti strationi succescit.
Eiusdem. Ihil est Iudais insuichas, qui cum legi parvium H
eam aspernabantur. nunc Rutem, cumilli parendum
non sit, eam conantur obseruare, Deumq; non sesum violantes legemuerumetiam illam obseruantra irritan .
Troeseminite Iudaei grauissimas pertulerunt, unam in Aeg) pto,ineram in Babylone, tertiam seb Antiocho cognomento illustri. Harum malla intulit Deus, quam non ante praedixerit. Singulis n.praesinitum annona numerum indicauit,prima quadringentorum, Maeseptuaginta, tertiae trium cum dimidis, & paulo amplius. Quo quidem absoluto temporis spatio libertatem recepturos p untiauit. Ac de illa quidem, quaesiuit in Aegypto,sie cum Habraham locutus esti sciens scito, quod semen tuum peregrinum erit in terra non sua,& eos seruituti su iicient, & affligent annis quadringentis . Gentem autem , cui seruierint, iudicabo. Quarta autem gnatione hucr Uetentur cum magna copia. Intest sh iam &annoni numerum, nemde quadringentorum: Et seruitutis ace bitatem, nam afulgent,inqui Et sup cium eorum 1 quiabus prementur scruitute. Nam ego, inquit, eos iudicabo. ita nimirum, ut aquis abserbeantur.Et liberationis modu, cum magna,inquit, pia,pecuniarum inque, De illa autem, quae fuit in Babylone Hieremias Propheta praedixit ad hunc modum: Dixit Dominii si Ciam eceperint impleri Babyloni septuaginta anni, visitabo vos, de thatuam n rvos verba mea bona,vi reuertamini in locum hune,& cmucitam eaptiuitatem vesti am, & congregabo vos dic on
nibin gentibus,in quas dispersi vos,inquit Dominus,& c5.ertam vos in locum, unde demigrare vos suci.Vidos omnia vere enumerata ' Itaq; Danici non ante pro illis supplicauit,u istuagima anni, ut ait ipse, completi fiunt, ne ipse quoque audiret, quod audierat Hieremias: Ne oraueris pro populo hoc, neq; poslat aueris pro illis, qm non audiate. Miustus quidem orans condemnabat se,peccauimus, inquiens, intime mus, iniquitatem fecimus. At illi, qui
miserum erant pleni, contra legerobant, seruauimus i bant,mandata tua. Et nunc beatos dicimus alienos, & nue
reaedificant, qui secerunt iniqua. Nam ut boni selem post recte faeta modeste de se sentire, sic improbora mos est, ut post admissa moeta se iactitem. De illa vero quae fuit sub Antioelio idiastri dilucide locutus est Danies,qui a ricte quidem appestat Darium Persarum Regem, hircum aut a
Regem Macedonum Alexandrum , quatuor vero illius eornua Reges, qui Nexandro destincto imperium ipsius diuiserunt Posterius autem cornu illum, quem diximus, Anthiochum. Tum declarans admini ibationis Iudaico euersionem, quam hic intulit, por ipsum inquit murta tum in sacrificium, dilanctum vallabitur. Et datum es peccatum in sacrificium. Simulachrumn in templo nituit, ii celestas hostias immolauit. Et humi deiecta estiuititia. Legis iudicia intelligit. Et ho prophetiae suae loco longius haec repetens latium; declarans cum ad Antiochuyeruenil sci,addidit, Brachia exorientur, A prophanabsit sanetum,&transserent continuatione hoc est selennes.& quotidianus viremas. Et inferent in ipsum abomi iraticinem, nempQ simulaestrum, digladio, atque istu delati buntur ciuitatis incendium inredigit & captiuitate, & vireptionessiti memn,dum iniimabuntur,auxilio paruo adiuuabus r. inducias significat deinde causam calamitavinitameit. Ut ne in ipsis proboemi ctgantur, albi fiamusque ad temporis fine κα est, utprobctur secti, &purgemur illi,qui peccauerunt um de maledicto A tk chim Deum laevo, ita prosequi rid prospere aget, a finiaturisa,victhium impleatis ira adue
62쪽
Iudaeos. Cum: denuntiasset, & alia muri & ad horum
mutationem peruenisset, & consisset, inquit, Michael Princms magnus,qui stat pro filiis popa tui.Et erit te pus assi; γnis,quae non nait,ex quo gens enitit supcrterram usque ad tempus illud. Tunc omnis popithis seruabis, qui inuentus suerit descriptus, nimirum in libro vivetium, Me est, ij, qui erum salute digni. Α tempore autem, Imquit, mutationis L elachis , hoc est, solutionis sacrisserit,dies erunt mille ducenti nonaginta. quidem spatium tres annos, di dimidium, & paulo amplius conscit. Eere tibi S temporis Iogitudo. Rursum; , heatu inquit, qui sustinet, & peruenit ad dies mille, trecentos, tringinta quinque. Haec est bona liberationis denuntiatio. Miunxit autem dies quadragintaquisque,quia tot dierum spatio futurum erat,vi consilium,&victona, & aeriimnarum dissi ha constitueretur. Neq; vero beatum simpliciter dixit,
qui perueniret ad illiad tempus, sed qui eum patientia perueniret, quiq; a pietate non de lexisset. Cernis & captiuitatem,&liberationem non usque ad annos,& menses,sed
inque ad diem unum sit liter plicatas,& prenuntiatas. inc&Iosephus Hebraeus chrissime eonscripsit. Insignes igitur illa captiuitates ita praenuntiat g sunt, ut & quadiu duraturae, & quando essent disseLMm, predictum iit, in hae
autem extrema,& nullum sncm habitura, quae mulio insit-mior est, ero lyma quidem a Romanis euertenda, re
iugendaq; in selitudinem predictum est, Maut sint unquam instauranda, nihil omnino pronuntiatum.
ciniri venisse Gabrielem, sequesie allocutum dicit
Septuaginta hes domadae persecta sunt superpopulum tuum,hoc est,praefinitae sunt. Nam pro septuaginta annis, quibus misere assitimis in Babylone, septuaginta annorum hebdciniadas illi prefinitiit Deus, ut in cuitu legis maneret, deinde propter sicinus, quod ausus est admittere in Chrillam, ab ea excluderetur. Iccirco.n.di xit super populum tuum,tuum,inquam, non amplius Dei. Septuaginta hebdomadae quadringentos, de nonaginta annos conscium. incipientes didificatione templi Hierosolymorum aper Neemiam illuc usque perum niunt,cum baptizatus est Christus. Pemit.n. ostendere&principimi eorum, & finet Lex quo,inquid, dificabitur Hierusalem seque ad Christum ducem hebdomades septem,&hebdomades scio aginta duae,quae simul sunt sexa-Unta nouem, deficiente una ad perficiendum numerum iri tuaginta. Nam septuaginta incipiunt a templi reaedificatione. Sexaginta nouem autem incipiunt, ex quo Mutas etiam Hierosiilmorum rutium aruificatur. Itaq; μ te inquit, & moenia aedificabimtur. Cum enim baptiet
tus est Christus, & discipulos in M, tune Iudaei incipientes in ipsum finire a diuina cura exciderunt. Vide autem Gmnia aperte ab Are declarata Daniesi. it enim iVt inueterascat peceatum, hoc est, ut mactatur peccatu. Quale autem peccatum lillud nimirum omnium grauissiamum in caede Domini pripetratum .Hobs nenturpe cata. id est, ut compleantur adeo, ut nihil maius addi pocst. Quamobronat Christus ad eos, implete, inquit, peccata patrum vestrorum. Namissi quidem Prophetas occiderunt. Vos autem Prophetarum Dominum occideres stinatis. Et obsignetur visio,&prophetia, hoc est,cum desinet prophetia.Simillierin.& Grinas, a inquit,&Prophene Pie ad Ioannem. Et totatur unctio, in nimiarum,& sacerdotalis. Et iudicium non erit ira iunat Guitatem, de sanctum euertet,exercitus utiq; Romanorum
eum Duce veniente, hoc est, Uinito ipsi opitulante, qui Dux est eorum, qui in se credimi. Ventum iterum secudo aduentu.Et succidentur,inquit,ssilia uio. Et rursum de captiuitate loquens, tolletur, inquit, sacrificium, & libatio. Et vastationis abominatio erit in templa. Statua Titi abominationem appellat vastationis. proprer & Cui stus ait: Cum videritis abomnatione solationis, stantem M. t 3. in lacosincto, qui legit, intestigat. Et usque ad conse-tionem seca consumatio tradetur vastationi. Constam ii em temporis vocat mundi finem . Aut ostendant ipsi aliud tempus. Ecce enim mille iam annos permanent inseruitute.Appropinquat autem mundi consumatio. Quocirca&Io hus, de quo ante diximus de captiuitate Iudaeorum scrinens ita loquitur.
Preterea de Romanorum principatu Danies is sit, dicct, Hieroso a ab illis euersum iri. Nec ausus est quicquam aliud addere,cum probetaret, nihil a Daniese de beratione ab istis miseriis dictium fuisse.Quinetiam diue sis postea temporibus conati, qui disperii erant, Iudaei εο temptando ciuitatem instaurare sub Hadriano Imper
tore innumerabiles calamitates pertulerunt, dirutis tundamentis, de ciuitate Aelia ex Imperatoris cognomine a pestita. Imperante autem Constantino eadem moliarentur,idem perpessi sunt, amputatis citam auriculis, ut ea nota cognoscerentur Christi interdicto recessisse.AtΙuliano Imperatore cum ad opus conficiendum iris opitularetur, ut Christum ostenderct salia pronuntiasse, ignis ἡfundamentis inbssis exiliens partim combussit,partim dissipauit. Quid i quod in assis captiuitatibus Propnetae cum
ita suerunt, in hac autem naus
Eiusdem ἐGr Christum occidisti Iudaee qm, inquit, impostor i
erat,&inimicus Des . Atqui consentaneum erat, te,
ut qui Des aduersarium sustulisses, ab ipsio Deo gw-tiam inire, & munera accipere. Nam si vestra sepe distimulans peccata vos ὸ captiuitatibus reuocauit. Non propter vos,inquien facio, Domus Israel, sed pri ter novi meum, hoc est, ne videar auxili j inopia vos derelinquensi multo erat aequiis, vos ut conseruarci, clam praeclare vos ga&es aduenarium es de medio sustus Getis.Nunc auregens vestra post illius caedem tantas &tales perpessa est calamitates, quantas de quales alia gens post hominum memoriam nulla. Etenim posteaquam his miseriis affecta
est, quae ad omnium aures peruenerunt, ad extremum in
omnes sentes dispersa dissipataque seruit abie sumam&turpi inmam seruitute quae seculis omnibus perseuerat. At haec, inquit, propter nostra peccata nobis acciderunt.
Quae narras heceata Neq; enim sunt ulla es modi, qualia iam commitistis, m& adorastis vitulum, & Bosphe in initiati Ella,& sso ac filias vestras Daemoniis immonuistis, &Prophetas interfecistis, de Des leges conculcastis. Neq; in tam graues unquam dedistis poenas. Alio.n. pacto captiui estis inseruitutem adducti. Siquide rursum escae misericordiam pristinum libertatis statum recuperastis. Nunc autem, cum & legibus obtemperetis, &vos modestius geratis, nullam supplicit leuationem inu ni Q. inubiam causa vobis late accidunt i Quia scelere nulla nenia digno vos obstrinxisse Nam Des filium in crucem egistis. Qim quidem peccato nullum potest minus excogitari. Aut ergo Deum esse iniquum asserite, qui sibi serentes Massiliam, hostem; suum interimentes puniat,
aut vel inuiti constemini,vos grauissimum omnium, quumquam adacterius, sicinus patrauisse. Ecquod auten
63쪽
Istud est sarinis, nisi quod mone vita affecis is Quo quidem nefario scelere,post peccata,quae numerauimus, ndicam,grauius,sed ne par quidcin ullum adausilhs.
DE Seraphin loquens Uesas, sublatum est,inquit, superliminarca voce qua clamauerunt, Et domus repleta est 1υmo.Quibus verbis significat, Iudaeorum synagogam propter mentis imbecillitatem cantum illum trina sanctiis repetiti e sanctam Trinitatem celebrant: qui & Angelicus est, &christianis hominibus propter Angelicos ipsorum mores congruit, non esse compr Mensi ram. Qumobrem &esus stipei liminare tolletur,quod i pides ex vinaque parte omj positos, &sores continet. I dicat autem superliminare virtutum, di gratiam Dei. Lapides autem illi atque ibres fgna ficant sacerdotes, de doctorcs. iapro & sibi scriptum est: Et ponam Hi rusalem in vestibula,quae concutiuntur,de nutant,propterea quod non habeant stuperliminare, quod ea, quae dicta si int, continet. Ex quo in sermonibus 5e consiliis suis liant mitibiles. Domus autem sumo repleta Ah, id est, tenebris Seir eclis a vero passim diffusa est in omnes fidesium ecclesias, que ex gentibus constant. Mena enim, inquit, est terras a eius.
CVm Iud xus in te qxxxiit,quo virgo peperit. Tu vicissim quare, quo peperit senex, ex iurilis sara. In
illa enim unum duinat impedimentum est, quod coniuθium non experitur. In hac autem duo, q, & sterilis est,&s cci id autem stodes p*ererunt, ut & virgine Peperasse non essct incredibile. Et ideo mysterium illud mystcrio huic tempore antecessit. Librorum Hebraicorum apud Hebram sunt Eterae, apud christianos aut gratia.
Eiusdem. F Αςi , inquit, meretricis iacta est tibi, & neminem
erubuisti. Et rursim, agnosco, inquit, quod durus sis,& nemus serreus ceruix tua, qt nimirum flecti non potest, ct stos tua aerea, id est, impudens. Et i urium: ocula e triuisti iugum titum, perfregisti vinculum tuu. Nam cum ceruice dura iugum detrectarint, & Euangm sicae doctrinae aratrum excusserint de ad excolendam vi tutem se inutiles extubuerint, reliquum est, ut ad caedem
Item aduersus Hebraeos . Leontii Cypri Pontificis.
Ostende mihi sudaus inquit rigna aduetus Christi. Vt illud, quod est apud Mimaeam Qx a gens, i
quit, contra gentem non tollet amplius gladium. Et illud, quod asteri Hieremias, Non docebit, inquiens, amplius unusquisque proximum suum, dicens, cc oco Di 1minum, quoniam omno cognoscent eum ὶ paruo eorum usque ad magnum. Et illud, quod est apud Garam, qui pastris,inquir, simul lupus cum agno &pardus similaccubabit cum naedo,& vhullas,&ko, & taurus simul pa-st GS Puer paruus ducet eos.Et bos, dcursus pascenmr simul,& sinitia erut eorum catuli Et leo sciat bos comedet escas. Et puerit his infans in seraminibus a idum,& in culle finiunt aspidum immittet manum,& non laedent. incenim est celebris, di vulgata illa quaestio Iugaeorum. Intelalleant igitur hec omnia e tisisse.Nam iam Christuse et tu , statim exiit dilictum, are Augusto, ut
describeretur uniuersus orbis. Quamobrem cum tom orbis esset inditione Romanorum,omnes in pacedegebant,& cum mutua inter se bella amplius non gererent, qilippe qui sub uno omnes imperio continctentur,ad agriculturae studia taeeonum erant. si gentes asquas fiuisse reliquas dixeris,que armis inter se dimicarent,respondebo, ullid esse scriptum proprium, et totum pCnat pro maiori parte. Quale est etiam illud trium puerorum: Non in hoc tempore princeps, nec Propheta. m tamen N Daniel. de Erechiel rem illis tacet, & Hieremias in Hierusalem. Et alia multa elusinodi posent adduci. Uclidi' dictam est de gentibus, qua crediderunt. Sense aut magis arcano, d sublimi,gens,inquit, Damaoniim ad retius holum gent Idololatris gladium aios interimentem,&I, cognationis obliuionem afferentem non tollet. Nam ubi diuulgauim in Euggestum, Omnes unum corpus estem sant, & unum 'habent caput Christum,& formidandi Daemonibus euasciunt. Ad autem ipse dixit, se venisse, non et pacem in citerram afferret, sed gladium, id non int igitur de gladio 'bellico.Gladiuς enim,quem ipse nisi nihil aliud est, nisi relicionis eius diuulgatio, & in eum fides quae harat fidele ab infdcli,& coniunctionem,& consensum coriim in peccando dirimit. Et li te quidem dicta sint de prophcti a Micim Videam as, quae, Hieremia dicta sunt. Cum multa maenaq: signa faceret Christus, illi, qui conciirrebant,&ea spectabant, omnes a paruo usque ad magnum Ocul proprios habebant diuinae eo itionis magistros,& indices, & animaducitentes diuinas illius virtutes, confestim intcssigcbant ipsum esse Deum, , t colligi potest non soluex montamentis Deliorum, verum etiam ex annalibus
Hebraeorum,& gentium historicis. Reliquum est,ri signuaduentus Christi predictum ab Esaia eonsdcremus. Hi animalium cicurum, & serorum discrimines lificat di-ucribs hominum mores, N: per communcin illo ΠIm Victum,& mutuam vivendi consuetudinem, unum hominu uila,& ecclesias ex his constituendas ostendit,lupum quadem appellans elim, qui ad rapinas ves m est; agnum aut, cum, qui praede,& direptioni est expositus 2Pardum issum, qui astitius,& mente varius: hodum ilhim,qui candidus, S simplex. Vitulum illum qui est mantiletus, taurum eum,
qui in audax: Leonem illum, qui est superbus. quos emcri, & pascet homo prud ita quidem senex, innoc entia autem N modestia puerulus. Magnus virtute, sed frugalitate,& simplicitate paruus . Talis sunt Ecclesiarum prae, quibus regentibus, Ae subciNantibus, qui diu smoribus sunt,inter se conueniunt, di munia beneuolentia coniunguntur. Item per uein homines intolligit laboriosos. Per inum ventri deditos. Per leonem,em,qui praesam & imperant. Per bouem, e , qui semitutis premul tur iugo, & alterius imperio parent. Per paleas frugalem ac tenuem vi muri eorum, qui subditi sunt. Simul autem pascentur illi, qui reguntur & parent, de illi qui gubernat, atque imperant propter fidei necessitudinem,& coniunctionem mili vero,& infantuli ad maham,ut dictu est,siim Ecclesiarum prasita, quorum manus doctrina est, propter seminam quam adhibent diligentiam, is quido manus iniicitur instilibus, qui sunt veluti uerna & si ramitat, serariim cubilia,&aspidum,seu venenatoriam, perni ioserum Daemonum domicilia, quorum siti suntanum perturbationes, ct vitia. Aliter etiam qui ex Christis ruentia vivunt, manum Daemonibus iniichini, & crucissimum opponentes non snunt obsidentes mones o fidis ii omines dere. Quod autem scriptura gentes s m Moseras vocet, peripicuum est. Dicitiai. Deus per
64쪽
Ple. a. Oseam.Faciam foedus in illa die cum seris agri,&volucribus coeli, & serpentibus terrae. Uberiore, & latiore qua , dam ratione seras agri, lavos & crudeles appellat. Vol cres autem illos,qui sublimiori mente fiant praediti. Serpentes vero, cos, qui sunt abiectiores. Aut per volucres intelligit eos, qui astrologi e studiis incumbunt. Per I pentes autem eos, qui vitiis seriitcntes humi repunt. Et per
Esaiam, Bencdicite, inquit, mihi serae agri. Et per Hi
remiam dedi, inquit, omnem terram Nabuchodonosor
Regi Bab)donis, ut seruiat ei, & scre agri laborent illi. Et per Ezecluelem, delebo, inquit, malas seras ἡ terra.
Dan. T. Vt interim omittam quae a Daniele, di merito comparapsu. 48. tus est enim, inquit, bestiis insipientibus,qui mentem habet,& similis factus est eis.
Dem aduersus eodem. Aliorum Patrum. SI Dei fgmentum pulcherrimum homo ad imagi
nem & similitudinem eius sectus est, quomodo res Deo indigna in , ut ex opere ad imaginem & similitudinem suam a se cosecto carnem sumat:Praeterea si Deo turpe non fuit, hominem sngere atquc sormare, quo illisturpe erit,eum rosingere ac resormaret
Si sol, qui corpus est corruptibile, longe latcq; radios
sim in omnes partes consciens in locis lutulentis, sordidisq; Versatur,nec tamen inquinat puritatem suam,sed ita nitidos contrahit, ac rursiim dimittit radios, ri ipse quidenihil contaminetur, corporibus autem illos caecipientibus multum asterat utilitatis, quanto magis ille iustitiae sol, qui
rerum omnium, quae vel corporeae sunt, vel corporis experies,essector cst,in carnem puram,& a se sormatam ingressus, nec maculam ipse contraxit ullam, & cam ipsam carnem puriorem,sanctioremq; reddidit
Damasceni desubbato . Cap. X X X II. DIes suptimus sabbatum est appellatus, quae quidem
vox quietem significat. In hoc enim quieuit Deus
I. E. ab omnibus operibus suis,ut diuina scriptura testatur. Itaque dierum numerus ad septimum usque progrediens ruisum voluitur, & primo exorditur. Hic num sE P. R . in honore est apud Hebraeos, praecipiente Di non ita i ERO. 3. UtcT,ut colerriur,sed grauissimis poenis propositis in eos,
qui ipsum violavissent.Verum non simpliciter id precepit, sed arcanis, S reconditis quibusdam de causis, quae ab iis qui spiritu rem contemplantur, intelliguntur. Ego quas pro ingenij mei tenuitate assequi potui, eas ab humilioribus , & leuioribus incipiens recensebo. Scicbat Deus p pulum Israelitam csse mdcm,carniq; & rebus caducis d ditum, & ineptum ad iudicandum. Proinde iussit, ut sab-x banim obseruarct, primum quidem, ut semi, iumentaq;
Exo. 2 o. rcquiescerent,ut scriptum est. Siquidem vir iustus iumen- Exo. 3 t. torum suorum animas miseratur.Defindena negotiis cor
Pro. a a. poreis seriati ad Delim colendum coumirent,canendis ;ps4lmis,& hymnis,&canticis spiritalibus, coni landisq; diuinis scripturis totum diem septimum consumentes in
Deo conquiescerent. Nam cum lex non esset, nec scriptura diuino spiritu tradita, sabbatum Deo sacrum non erat. At ubi diuina scriptura per Mosem data est, sabbatum sacratum est Deo, ut qui Deo non omnem suam vi tam consecrarunt, nec ipsi laquam patri cupide semiunt, paruam sahem, & minimam vitae siri partem ut semi imgrati dicentes illi, res sacras in sabbato contemplarentur, deq; diuina ipsa se tura sermones instituerent, commoti poenae,& mulcta labi proposite formidine,si aliter soll. a. cissent.Iusto.mi non est poma,sed iniusto. Nam Moses
primus cum Dco versans se quadraginta dierum ieiunionis affixit etiam diebus sabbatis,ctun vaci lex, ne die sabbato se homines as igant. Quod si di xcrint, hoc ante lege latam , Mosem egisse, quid rudebunt de Esaia Thesbite uno cibo quadraginta dierum itue conficientci Hic. n.no ieiunio solum, sed etiam itincre quadraginta dierum satabatis suscepto scipsum amigens sabbatum soluit. nec illi in Deus qui legem dederat iratus est, quinetiam pro virtutis praemio scipluna ct in monte Horeb conspiciendum pr. Nbuit.Quid item dicent de Danieles Ndnne tres hic hebdomadas ieiunus transegit Quid Ili aci uniuersus n6nne circuncidit puerum in sabbato,si sorie contingat,ut sit octa- Uus dies,ociuo natus in pueri Qitidi si iciunium illud magnum a legetonstitutum in sabbatum inciderit,ironiac i iunant id de saccidotibus & Lemitis dicam nonne in tabernaculi ministet iis sabbatum riolant, & culpa carent, ac reprehensiones Quid quod si iumentum in foveam incidoeit sabbato,qui illud excitant,non arguitur,sed qui ncgirierit, damnatur'. iidin6nne totus Israel arcam Descircum oppidi Ierico muros gestauit scpte diebus, i ta quibus omnino erat & sabbatum t Itaque infatrtibus illis adhuc, & sub elememtis inundi semictibus carniq; obnoxiis, qui nihil silpra corpus, ex litoram valcbant cogitare,obseruatio sabbati suit,quemadmodii diximus, instituta, ut vacaret Deo,eiq; minimam saltem temporis partem tribu rent, utq; & serui,& iumenta requiescerent. At ubi venit plemitudo temporis,milit Deus lilium suti, factum cae mulcre,faetum sub lege, ut cos, qui sub lege erat, redimeret, ut filiorum adoptionem rcciperemus. Quotquot enim rcceperunt cum,potestatem dedit eis,ut si ij Dei sicrem,iis, qui credunt in cum. uare non firmus amplius scrui sed liboei. Non amplius sub lege, sed sub gratia . Non ampliu ex parte seruientes Domitκ, pnae timore, sed totum vitae spatium illi merito consecrantes, semperq; semis nostris iram, & cii piditatem intelligo permittcntcs, ut cacnt a peccatis, & Deo vacent. Quod quidem assequimur, dum tota animi cupiditate,& desiderio ad Dora tendimus,&iram aduersus Dei hostes armamus, & iumentum, id est,
corpus nostrum ita tractamus,ut omissa peccati seruitute, sese diuinis mandatis exequemdis merceat.Haec nobis spi
ritalis lex Domini praecipit. Cui qui parent lege Mosaica
sunt stapcrioros. Cum enim venerit quod posὸctum est, abrogatur id, quod est ex parte. Et legis vclo seu inuolucro per servitoris crucifixionem discisse, de spiritu diuinis
linguis elucente litera aboletur.Et quae corporea sunt,ccd- sauerunt,& lege seruitutis impleta lex libertatis nobis d nata est. Et periectam humanae naturae quirim celebramus,hoc est, reserrectionis diem, in qua nos Diis Iesus author vitae,atq; seruator ad promissam illis, qui Deo spiritus iunt,lureditatem adduxit,in quam ipse precursor pro nobis ingressus est,resurgens a mortuis, & portis sibi coelestibus patefactis ad dexteram Dei corpore consedit, quo S illi, quil sem spiritus obseruant, ingrediciatur. Nobis ergo qui sipiritu, non litora incedimus omnis eamm reru, quae ad carnem spectant est depositio, & spiritalis cultus,
ct coniunctio cum Deo. Nam circuncisio est corporeae Voluptatis & eorum, quae supcruacanea, & non necessaria
sunt, reiectio. Nihil enim nud est praeputium nisi citus
particulae voluptari ae silpcrflua. Omnis autom voluptas, quae non prouenit in Deo, & non resimi r ad Doem, vi
tiosa est, sup acua, & quasi praputium , quod illam
significat, circuncidenda. Sabbatum vero a peccato ces sandum indicat.Quamobrem una,atque eadem est virtusque significatio. Et qui ex spiritu vivunt, unumve sc thy. Mon. H
65쪽
obsiniant, ut nihil omnino legem violent. Nud praetereasdendum est, numero septenario totum hoc tempus prinsens significari, ut ait Solomon sapientissimus, iubes Vt Parride. t . tem demus septem, nec non & octo. Et rerum diuinari mpraeco David de octaua psalles de iudicio post resuriee Piu, τὸ nem mortuis fiantro cecinit. Quare dum lex iubet, Ut se primo die a rebus corporeis seriati spiritalibus incumbamus,monet Verum illum Israelem,qui mete Deum cemit, dic templatur, ut omni tempore Iam vacans, se rebus corporcis superiorem praebeat.
CVr,qurio nunc cir cidimini t Nam Olim parentes ves ri, tum sunt circuridi negentibus illis a lege alis
nis commiscerentur.Nunc autem,cum omnes gentes per stratiam Dei ad veritatis hac perductae sint, quγnam est circuessionis utilitas Num ad animi libertatem expedit camys resectio' Ndnne audiuisis Deum aperte dicen. 3' centem, Et erit nobis in signumstederis Quibus vestis
tantum non indicat,vos preber magnam temeritatem &ingrati animi vitium indiguisse eiusmodi signo S nota.Sic enim fit sepe etiam in negotiis humanis. oties enim alicui non habemus fidem, pignoris gratia signum aliquod
ab eo flagitandum citissimamus. Ita rerum omnium Dominus cognoscens Iudaos esse animo instabili,& facilla sententiam mutare,sgnum hoc ab eis accipere volati,non ut perpctuo mancret,sed ut rebus illis,quae tunc tractabantur,finem habentibus, signi etiam usus toltcretur. Quemadmodum cnim qui arrham, &pignus aliquod petunt, Δ volunt accipere, mn ua tracta suerint, id non amplius curant, eodem mota contingit in hac re. Nam quia cirruncisionis pignus a vobis postulatum est, ut eo signo Patriarchis poenia dignosceretur ab aliis gentibus, co sentaneum erat, ut, patruouam illa partim deletae tabit, partim ad veritatis himen acidua vos temeritatis,& stulti signum amplius non circunferreris, sed ad pristinam nobilitatis dignitatem reuerteremini. Iam idid mihi eo sidera,admirabilem Tum Patriarcham, priusquam circuneisionis mandatum accipere fuisse nonaginta nouem amnorum, antc quod tempus &placuerat Deo, & saepissime a Domno fuerat approbatus, cum; iam illi proinissa a Deo essent exoluenda, ut & filio Isaac augeretur,&pr intem multiplicaret,& paucis post annis et Evita disecssurus,rum demum fuisse iussum, ut se circuncideret, ea ni- mirum de causa, ut quae ipse ge serat tanquam lex & regu
la quaedam posteris essent proposita. Nam quod mhil ad
animi virtutem inpediat emuncisio, ex iis,quae facti sunt, nunc possumus intelligere. Cur enim praeceptum est, it puer octo dierum circunfidatur Cur tempus hoc a --gnitate diuina sitit praefinitum, nisi, ut ego sentio, his duabus de causis: ut &eircuneis is dolor in issa tenera aetate ficisus persciretur,&re ipsa constaret, sactum illud animo nihil prodesse, sed signi tantum vim obtineret Quam enim utilitatem inde precipiat tenellus ille puerulus, qui sensu pene carens ea, quae sunt, penitus ignorat 'Nam illa sunt proprie recta animi ossicia, quae ex voluntate proficiscum . Perse tum animi opus,& ossicium est, vivi tutem amplectarer,&vitium fugiat triplura nc concupiscat, sed ea, quae trabet, egentibus benigne distribunt Nererum praetimtium desiderio contabescat, sed his sproti' atque contemptis, fimas eri erat, dea eco eti
In circuncisione vcio quid, ut recti , e voluntate sactnmtii dabitur Sed amentcs,ac 1ὶ nliis expotes Iuchia vcritate iam palcfacta, in umbra adhuc seciem, cumci; scit radios litos in omnes partes cstiad rit, adhuc exigitis lacer nae lumini inlitarcnt. Et polli lanie iam tempore ut 1 lido cibo nutriantur, non possunt a lacte dimoueri, nec Beatum Paulum audire volunt ita clamantinia,Scsiccntcna de Patriarcha: Et signum accepit circuncilionis signaculi:m iustiti aes dei in pnarnitio. Vides, quomodo hic, nos utrunque do Crit. nempe Patriarcham S signi tia cir incision accc pille, ut cum cssct inprii putio iustitiam ex fide pre senili se Nam ne Iud xiis impud cntor assicroci, di circuncisionem ipsi iustitiain attulisse, i ci reo sicatus laic ad pedes Gamaliciis edinctus ea, lila ad inquisitam lcgis peritiam pcriincnt, ne pulctis, inquit, impii lentissimi ludi , circuncti ioncm quicquam ei ad iustitiam contulisse, Ι enim quo tempore pra putium ha-bcbat, eam fidem prae se tulit, ut mcruem illud audiret credidit Abraham Deo, de reput uum illici ad iustitiam. Gen. is
Cum igitur iam esset in iustitia propicr siem, tunc signi
causa circuncisionem accinit. Ium eius nomini Dorielementum adiungit,& pol ca pracipii, ,et circiincidatur, , t Ostcndat, sic propter magnam iusti virtut cm sibi illum amicum adiicile, di propter illum posteros etiam ipsius. Ac, quemadmodum qui serinim ccmparauit, de nomen ipsius S habitum picti inque commutat,& --nia facit, vet ille cognoscatur, sim: IJominum ius csedcclarcet, sic it cm rcruria omnium Dinis, cum v licet Patria chama reliquis hominibus dii insucte,&literam unam eius nomini adiungens cum fore multarum gcntium p tr indicauit, & per circuncilionem ostendit sibi populum eximium, & a reliquis seiunctum popLlis exsci ne eius suturum. At illi ignorantia obca caii carnis circuncisionem adhuc obseruantcs non audii mi Patthim sic leos iterum alloquentem : si circuncidamini, Climi usum Gal. i. ibis nihil prccierit ob id enim natus est Dominus, ut haec lomnia auserrct. Et iccirco ipse totam lmcni implorit, ut si is obseruationem non sinoet vherius progredi. a- lpi Optar luxuus Paulus clina abat, iam in lege, inquiens, iustificamini,a gratia excidilb S.
Ci p. XXXIIa POST legon, post benedictionem, post promissi
nem circuncisio data est Abraham, uti si num, uod
eum,&filios, atque domesticos Uus, a gentibus,qilibuscum versabatur, distingueret. Hoc autem ex eo perspicuum est, quod quadraginta annorum spatio, quo Gen. Iiraes secum ipse solus vest in solitudine, nec cum alia gente commixtus cst, quicunque nati sunt, non fuerunt circuncisi. Quamobrem inera lex circuncisionis lata est. Ios s. Nam cum circuncidendi lex, q- viii te Abraham Κ rat instilina, quadraginta annis insolitudine cessasset, it rum sub Iosue confirmata est a Deo, posteaquam Io danem traiecerunt, quemadmodum in Ebro Iesbe semptum est. Greuncisionis igitur signum, quo Istaes a re liquis gentibus distinguebatur, erat baptismi nota. Nam
ut circunciso non membrum corporis utile, sed inutile, de superuacaneum quiddam amputat, ita per bapta peccatum nobis circunciditur, & amputatur. Peccatum iautem esse cupiditatem superfluam, & non utilem,aut ne cessimam manifestum est. Na,ut vhili innino cupiamus, laut omni volupta gustu careamus.Hvero fieri non pol. ., linare
66쪽
Quare voliarias inutilis, seu inutilis, & non necessaria emiditas & vestimas peccatum est, quod amputat sanctum aptisma nobis imprimens honoriticum crucis insonte. Non separans nos ab aliis sentibus, cum omnes gentes baptisma sint as ecutae,& signo crucis obligatae,1 in unaquaque gente distinguens fidelem ab infideli. Veritate igitur patet acta signum, & nota, & umbra stiminutilia. Itaq; circucidi superuacaneum es , & sancto ba-htismati aduersatur. Nam qui circuciditur, totam legem
. s. tenetur obseruare. Dominus autem circucisus est, di i
tam legem,& sabbata obseruauit, ut IT impleret, eiq; finem imponeret. Ex quo enim baptiratus est, & Spiritus sanetas super eum in columbae specie descendens hominibus apparuit, spiritalis cultus, de ratio vivendi, dc regnum L cssorum capit promulgari.
VIDA M ab Ecclesiastica doctrina
descientes,sactini; in fide naustagio
mali naturam per se subsistentem cω miniscuntur Et preter verum Christipatrem, aherem sibi Deum, eum; item ingenitum, & mali effectorem, ac malitiae principem, & authorem mundi contingunt. Hostum ex iuuiaris scripturis, tum ex ea, quae in hominibus est, cognati
ne, qua ipsit haec confingentes insaniunt, facile possiimusentis. Coa uere,ct consulare.Dominus igitur noster Iesus Chriij. ij. in Evangeliis Vcrba Mosis confirmans Dominus, i quit,Deus tuus Dominus unus est. Et,confiteor, inquit,tilat. gr. ia,Patm , mine est,&ter . cadis ita sint,quomodo erit alio praeter hunc Dem Aut viaitan erit commentitius istorum Deus, cum solus hic,&verus Deus cuncta est,terraeq; complexu compleati Aut quomodo sit eam rerum sabricator, quarum ipse Deus de Patre Christi D minus est,ut ore suo Christin testaturi Nisi quae Dei boni sunt, rerum ex aequo & maham esse posse fominum diacanti Quod si dixerint, attende, in quantam impietat
incurrint.In iis enim,uuorum aequa potestas est, uter prinstantior sit, reperiri norit est. Nam si uno inuito aer est, aequat s , de par est, utriusque tum vis, tum imbecillitas. Aequalis enim vix ex eo 'picua est,quod si vicis su .
p rant, cum nolente altero uterque est. Par aut imbe
cissitas inde colli uir, quod res praeter utriusque sententiam accidunt. Siquidem& nesenten o bonus est,& malus inuito bono. PMerea, si maliis effecit ea, qui cemimus ecquod boni tandem erit opus ' Nihil enim cemitur p . ter mundum hunc ab opifice persectum. Quo igitur indicio esse cognoscetur ille, qui bonus est, cium nulla extent opera ipsius, ex quibus ipse dignosci queat . Artifex enim ex operibus cognoscitiar. Iam quomodo simul esse pol rum duo inter se contraria laut quid ea diuidet, ut disium gantur Nam ut simul sint, fieri non potest, cum v nq;
aherum tollat. Neq; ut unum in aherosit,qm eorum natura dissimilis non patitur coniunctionem. Tertium igitur
erit,quod ea dirimat quodq; sit& ipsim Deus. At quasi nam erit & tertis natural boni similis,an mali Vtriusque
ι nim esse non potest. Ergo ei in is serum commentum putridum esse conuincatur, necessarium est; ut ecclesiam caedoctrinae vcritas suceat,que tradit,malam nec a Deo prosectum, nec in Deo esse,nec ab initio filisse saetium, neque naturam,aut essentiam eius ullam λstere sed homines priuationem boni cogitantes, epissem, q aeno sunt,quaeq; ipsi vctant,s1, ipsos confingere,&comminisci Quemadmodum enim si quis lucente iste,de radiis suis terram uni uersam illustrante cIauserit oculos, sibi ipse tenebras, quae nulla sunt,pariet. Ex quo fiet,ut errans in tenebris ambulet, & sepe titubet, & cadat, & c locis primipiis praecerimat, illimans lucem non adesse,sed trestras,quas cum intueri se putet, nihil videt. Sic& hominum animus claudens mentis oculos,quibus potest Driim cemere,sibi ipse mala excositavit,in quibus sese mouens, nescit,so,dum videtur sibi facere aliquid nihil sacere.Fingit enim quae non sunt, nec talis manet, qualis factus est,sia qualem se ipse commiscuit, talis etiam apparet. Nam qui est, ut Deum aspiceret,& illustrarciur 4 Deo,sibi ipse ea, que corrumpuntur,& tenebras conquisiuit Ut quo m loco scriptura significat, secit,inquiens Deus hominem reddim,at ipse sibi rationes milhas excogitauit.
Elassem contra valentinum, in multis constiebat cumsuperioribus Haereticis .
aVomodo Christum asseritis coelestem, no autem
humana carnem induisse, eum Pallis dicat, Qui sanctificit, & qui se notiscantur, ex uno omnes, Umobrem non erubescit,inquit, fratres sapphilare, nuntiabo, inquiens, nomen tuum fratribus meis. Ex uno
aut cum dicit, Adam nimirum intelligit, ut Lucae genealogia declarat. Et rutium, niam, inquit, fisj carnis &sanguinis panicipes sunt, ipse similiter eorum particeps sititi Atq; ut coelestis camis adimeret suspicionc, subiecit, neque enim Angelos assumpsit,sed -en Abrahae. Fedebuit in omnitas esse stareu similis. Et alia multa.At D minus in Evangeliis,Ncino,inquit ascendit in coeliam, nisi qui descendit aeci , Hus hominis, qui est in coelo. Et
Apostoliis rursum Primus. Θ, homo de terra terren', Secundus autem homo, Dominus utiq;,de coelo coelestis. Ecce, quis,utroles' coelestis homo nominatur. Respondemus, Christum, cum ex duabus constet naturis, & una tantum persena, ea, quae utriusq; naturae propria sunt, retinereinc qu&dmodum Paullas,eum dicit,deissis,qui Christum occiderunt, si cognouissent, nunquam D gloriae crucifixissent, non signat, Divinitatem esse pastam quae Dominum gloriae intelligimr, sed humanitatem, sic in iis,
quae dicta sunt, ipse quidem filius,&I-s passus esse esper unam diuinitatis personam, quae est eadem naturae humanaepersona, passus aut in natura ipsus humana. Atque
de coelo descendi sic, in coeta esse, quatenus ad personii pertinet Diuinitatis, filius aut esse hominis habitatione iulius naturae, quam e coso descendens posterius assumpsti Et rursus idem Dominus propter unam, quam habet,persenam,secundus quidem homo propter adluctam hum nitatem,ex eis autem propter Diuiuitatem. Nisi.mvnu quodq; propriεconsiderauerimu Apostolam repugnantia dicere suspicabimur. maut per omnia nobis simias aut stater noster,si carnem coelestem induid Haecin.&alia innumerabilia incommoda consequentur.
in inraemeros. ET tenebrae erant super Abyssum. Tenebras non utinatura fiant, interprriantur, nempe aerem quendam
67쪽
hice non illustratiun , aut Boim obiectu corporis obse rarena, sed potentiam malim, immo vero, ipsum inaliam, quod se quidem principium habeat, aduersetur autem di contrarium sit tinnitati Dei. Nam si Deus,inquiunt,est vix,rationi consentaneum est, ut qux illi in adu cribrep nat, potentiat ebrae sint, non aliunde principium mentes,sed per se genitiae.ine quidem nil id aliud sunt, nisi ipsum malum,quid animos oppugnat,mortem parit,vi tutem ut hostis insequitur. I , per se consistere, non aut a Deo fictum esse, ex ipsis Propnetae verbis significari dicunt sed saliuntur. Ex hoc verbo quae non prauae δε impiae opiniones confictae sunt Ex hac praua vocula q graues lupi occasionem arripucrunt, ut i ci gregem dilac aret, ct animos inuaderenti Nonne Marciones hinc cruperuit nonne hinc Valentini exorti senti inhanehine execranda Manichaonim haresis prosecta eae Quam siquis putrem Gelasiarum saniem apphctet,no errabit Quod terra esct inuisibilis,ex eo,quod seqttitur,confirmatur. abyssus, quae illi inium bat, erat ipsa quoque tenebris inuoluta. Quamobrem Abyssus non in multitudo aduersantium potestatiim,ut quidam opinati sunt. Nec tenebra sunt potentia quaedam princeps, & improba, quae bonum ipsum impugnet. idiao enim,quae sibi vicissim inlicis viribus pindita adversemur,sese mutuo corrumpent omnino,& pe ciuo bello sic distrahentur, ut negotium nunquam non
abeant,& sibi vicis sim exhibeant Quod si viribus unum p stiterit, alterum protius abolcbit. Itaq; si parem mali, & boni vim esse statuunt. assiduum belliam, & perpetuum
interitum introducunt, cum pariter & vincat Hrunciue, de vincatur ab altero. Sin boni vis antecellit, quid obstat, quominus natura mali penitus deseaturi Sin contra, quod nefas est dicere, rosicur non seipsimet fir ant, & ab horreant,qui tam impia & detestanda maledicta comminiscuntiir.Nec tamen pium in dicere ab ipso Deo malum oriri. Quandoquidcm nullum contrarium couario fit. Neque enim vita mortem generat. Nec tenebrae lucem pariunt. Nec morbus vesciuuinem essest. At si malum, inquiunt,nec ingenitum est, nec genitum 1 Deo, unde naturam habet Nam mala quidem esseni illus negabit, qui viatae munere fungatur. Quid igitur dicemus malum non esse naturam vivam, atque animatam, sed aflectionem quadam in animo, quae, quoniam ab honesto decedit, est virtuti contraria,& ignauis innascitur. Qtare non est, cirrmalum extrinsecus pervini es, aut principem ullam improbitatis naturam opineris. Staseae quitque malitiae se
morem agnoscat. inde quorum tu Dominus es, e
rum aliunde ne quaeras initia. Sed intestiae, quod ercvri & vere malum est, id ex voluntario laptu principium ducere. Nam si praetervollantatem acciueret, non tantus ex
Lubus timor delinquentibus impenderet. Nunc autem, quoniam a volistate proficiscitur, certa iudiciorum supplicia , facinorosis hominibus pro cultasque meritis ir-
hem in eviem. Ex libro , pes Gregorio thsse Pontifici ascribitur, De cognitione Dei.
ET tenebrae,inmt Moses, erant per A sum. Ex
quo malitiose isti ratiocinantes dictit tenebras fuisse, quarum essectrix causa sit malum principium. D inde S diiust Deus inter hacem di tenebras. Si lira est, &tenebrae sint,quas allaces inas intelligis .Haec tenebie .isti, qui in lace caecutiunt. Nos autem dicimus, ten
bras non esse naturam ullam, sed accidens, & nihil aliud
nisi hiris absentiam. Etenim eum qum initio voluer
tur, eorum, quae circum erant Obicina, tenebrae extit
runt . in t etiam nunc in iis, quae obstruimtur, euenire confiieuit. At harum diuisio est spatium illud, quod hicis absentia dimetitur. quidem hicis absentia de priua tio est habitus quodammodo & eslcntia tenebrarum. Principium autem malum, hoc est, Deus malus non est, Nam ii Deus est, non est milis, cum bonitatis sit fons. Sin mesus, non est Deus. Quomodo enim Deus malitia, aut peccatum esse potest, Quae quid si Deus est,omnia pereunt, & euertuntur i
a Von m pacto duo possunt este principia, num
unum, alterum malum Bonum mim, & maham contraria sunt, sim; vicissim intemnunt,& nequeunt simul consistere. Sare aut in parte uniuersitatis alterum erit, & ab ea circulcribetur, aut sese contingent, mutum; corrumponi, aut inter ida medium aliquod intercedet, atque ita tria iam erunt principia. Praeterca aut pace Hentur, quod maliam non potest: aut pugnabunt, quod bonum recuset. Nam issua quidem si vetatur pace, non erit mallam: hoc autem si pugnα, non erit bonum.
Quamobrem non sunt duo principia, praesertim inter se contraria,& inimicisiima.sed unum,idq; bonum.Maluminum non est principium,sed priuatio di amissio boni. Ex eodem . SI duo stini Dci, bonus quidem unus, alter autem malus,aliud habebunt principium. Binarius enim num rus non potest esse principiu,cum ipse ab unitate principio proficiscatur. Quod si principium non sunt, ne Dei
quidem crunt omnino. Quoniam igitur unitas est rerum i mnium principium, mus utique &Deus est rerum a thor,& essector omnium.
Ex eodem. SI bonum per se est, malam non est. Si malum per se
est, non m bonum.Haec est enim contrariorum me
dio earentium istio, atque conditio. inalia sunt, va Ictudo,&aegritudo: vita &mors. Non igitur Deus malus.
Ex eodem ιDEus bonus essentia S: natura bonitatem habet,m
lus bonitatis priuationem ut habitum obtinebit . Quomodo autem Deus, qui eo tantum est, quod descilicaret,non assequitur,& non est l
do,do diuersa ratione ageretur, &mouereriar, mudus iam pridem intercidisset. Nunc autem cum omnia rarione certa &staiah semper moueantur,&disponantur, firma haec, atque perpetua rerum omnium concinnitas,&ordo,&moderatio,& conseruati unam, eademq; clamant esse causam, unum author quo & procreata sint omnia,& regantur,&conseruentur.
Ex eodem. H I malus, 3escclestus est hic mundus inferior, de vos N nimirum mali, stelestique, quippe qui pars sitisi
sivi. Qiod si natura estis improbi, de mali, vertitas non adest vobis. Voltas enim bonum plane est. Bonum autem est alienum a malo. Iam qui veritate carent, eorum doctrina salia nullo solido innititur fund
68쪽
ta eodem SI mundum hune bonum esse constemina, Deum a
tem&pauem nraham non huiusce mussi estinorem, erit utiq; mundus alter malus a Deo ita consectus malo. Atqui mundus istiusmodi non est,ne Deus imu quidem s. Nam Deus principium est,esse atq; cauta. rare cum non existant,quae principio effecta & condita sint, ne principium quidem est,nec Deus igitur maliis.
Ex eodem. V Deris,inquies,testimenti Deus no ea est prouidentia,&scientia, quae omnia complectatur. Interrogat enim Adam, ubi,imlutem,esi Et Cain, Vbi est, inquiens stater tuus Et Abraham, ubi est,inquires, Sara uxor tua Et alia multa ad eundem modum His responde. mus,eiusinodi interrogata non ab ignorantia, sed potius a
cognitione proficisci. Nisi enim cognouisset, Mam, &Cain peccasse,non eos continuo interemasset. gnouis. se autem ex iis,quae sequuntur perspicuum est. Sic enim auloquitur Adam prius,quis ille se comedisse fiteretur: E indicauit tibi,te nudum esse, si quod e ligno,de quo sola praecepi tibi, ne comederes,comedisti Cain ver qui condatur& ipse latitare,copestit his verbis: Vox sanguinis statris tui climat ad me. Haec non ignorantis sunt, sed plane &peripi Ec Mnoscentis, qui ea specie interroga
tionis vult iis,qui peccauerant,pe suadere, ut resipiscam, cum se deprehenses animaduertant. Ea item verba: Vbi in Sara uxor tua declarant, eam non ignorare, Abraham uxorem habere,eamq; vocari Saram. Ut autem lueescit, is proseisto non erat ncscius, ubi esset Sara. Neque enim, eum sara post ostium starct,risissetq; clam audiens,se matrem fore,dixisset,cur risit Sarat risiis etiam causam sebi cit,secum ipsa inquiens, verene pariam l Hxe enim illius sunt, ei cor etiam atq; animum nouit. Interrogauit aute, Ubi est Sara uxor tua eo consilio, ut Abraham cognosces, se ante cognoscere,& omnia scire,sibi ut prestantiori vacare Romnibus quae deinceps dicerentur,sdem adluberet. Atque etiam illud,quod de Sodoma,c Gomorrha ductum in. Desc&am,& videbo, utrum re ipsa, quae clamor ipsorum indicat compleuerint,an no, ut sciam.Quid aliud significat,nisii eo consilio Deum ita locutii esse,ut nos er diret, ne unquam praecipites irruamus adiri anda senscia, propterea quod aliquorum stagitia prospiciamus, sed opectemus,ut rei Versecta sint. Namsi non cognouisset, quomodo potuissct dicere: Clamor Sodomorum &Gomorrhae venit ad me. Terra, inquit, clamat,etia anteressis ipsae res vociferantur de clamatiMultae sunt eiusmodi interrogationes non suum in veteri, sed etiam in nouo testamento, quae tamen Omnes mysterium continent, &aliquid aliud agunt. Nam Dci proprium est cuncta cognoscere,& qui omnia non habet cognita,non est Deus.
Ex eodem. a modo dicitis antiqui testamenti I datorem
iustum, noui autem bonum,atque ideo unum ab alio diuersum esse contenditis Namsi quoa iustu est, num est,iustias erit bonus omnino.NU, enim comtraria sunt iustam,& bonum.Sed iusto repugnat iniustum&bonomalii madueriaturi Praeterea si malum inius him, bonum utique ivllium, de bonus omnino iustus. Cum auteinnumerabilia snt testimonia, quibus veteris testimenti Deus esse declaratur bonus,es unum dum Min mediu
afferam: Dicat, inquit, Israel,quoniam bonus, & qui dei, Pal. ι .ceps sequuntur, duo versiculi. um item,quo noui testi menti Deus iustus ostenditur. Et iudicium, inquit, meum iustum est..'d autem unus,atq; idem sit veteris,ac noui a testamenti Deus,ptaedi cit Hieremias, Ecce,inquams,dies Hier ι .veniunt, dicit Dominus,& constituam vobis testame trum nouum, novi testimentum illud,quod cum patribus vestiis constitui, quo die manum eoru apprehenoe, ducerem eos ex Ampto. Quia ipsi non manserunt in testamento meo. Et cgo neglexit . Et ipse tum antiqiu, tum noui testamenti author Christis. Non veni,inquit, ut lege Mati. r. sollierem,sed ut eam implerem. Hoc est, ut illam propter Hebritorum impersectionem imperfectam maiore quadam,& viris congruente philasophia perficerem& absoluuerem.Illa enim erat paedagogus, qui ad Euangelium stilo sal. i. picndum instituebat. Haec autem est preceptor ipse, qui docet persectiora.Et illa quide corpora informabat, haee autem animos erudit.Vetus ergo in ministia nonae, ad nouam enim ducit,& viam ostendit ¶t.
m ex oratione in ea verba.Patermeri potest, tra sata me calixi'.
ET esim laxe ficta sint,improbum tamen, ac scelera
tum os Diaboli per Marcionem Ponticum,& Valentinum,& Manichaeum Persam,& alios plurimos tentans diuinae dispositionis rationem euertere satanicam itilam vocent emisit, ut dicere Dcum non assumpsisse casenem, neq; corpus induis sie,sed id siisse speciem quadam, Zc opinionem,atq; umbram,& simulationem, reclamantibus mortis assinionibus,&sepulturae. QEodsi nihil Euc modi sectum esset, uanto magis improbam istam impietatis doctrinam disseminassenti
Erusem ex irierpretamne in Oniam Marcionis, At Valentini,& Manichaei lau
tores erant venturi,qui hane dispositionem nega- rent,iccirco assiduὲ mortis siue mentionem serit, etiam per mysteria,ut nemo fallis rationibus argumctisq;
decipi posset,sed persecram illam mensam simul S sesu
Eiusdem ex lino elatione in Magos. ERubricat Paulus Samos misi- nubescat Marcio,
qui nolumini videre, quod Magi Ecclesiae progenitores conspciceruntineq; enim vereor eos sic appetilare.Erubescat Marcion videns Deum in eame adorari.
Nam prod in came sit,panni,& praesepe testantur. Quod autem illum non ut purum & iimplicem hominem eousim eo patet,qucla in tenera mate existenti munera osteriit, quae conuenium Deo.
Eiusdem ex interpretatione in illa verba Ivrinsoloecit Deus caelum, Iurram. a Vod si Mariclinis aecedat,&dicat, matessam
te extitisse.&Marcion,& Valentinus,& G ci, tu illis haec verba oppone In principio serit Deus
coelum,&terramatae plurae non credit,& tu eum ut insanum,&mente captum evita. ii enim rerum omniuprocreatori fidem non habet, dimendacii veritatem a
guli, qua una veniam assequeturElaveritatis hostes
69쪽
' gam adueran, seentes,fieri non posse, ut ex nihiloqis quam fiat, sinterroga, trum primus homo ex terra, an ex alia reconflatus sit. terra respondebunt, & confit huntur omnino. Dicant igitur nobis, quomodo ex terra camis natura iacta sit.Ex terra enim lutum,& lateres,temis,atq; olla fieri solent.Quomodo igitur carnis naturatae a est,& nerui,&ancriae,& adeps,, cutis, & ungi res, de
capilli Ad haec illi quod resipondeant, nihil habebunt, sed
multiscent:Quid autem loquor de nostro corpore, dicant nobis de pane, quem quotidie comedimus, quom , do, cum unius generis sit, in sanguinem, pituita, & bilem, di varios livmorcs commutetur,& cur cum panis frumenti colorem retineat, anguis ipse sit rusus, aut niger. QMds haec, ae quotidie ante ocidos hahcmus, nobis nunquapoterunt explicare,multo minus reliqua Dei opera decla rabunt. At si post tantam argumentorum copiam obstinate volent, rmugnare, & tueri sententiam siuam, nost men non desistemus lixe eadem ipsis repetere. In principio secit Does coelum diterram . Hoc enim verbum ut, cum potin omnes corum turres, & propugnacula euertet omniaq; humana argi meta penitus resistere, di cons
t. & eos,si tandem atquando voluerint resipist minueritatis viam adduccrς.
SEdquieriore tenentur oppresii, non animaduerte tes ea,quae ex his Verbis cosequuntur, neq; audiciates Mosem dicentem: In principio secit Deus coelum ἐκ imam,subiicientcmq;,tcrra autem erat inuisibilis,& inornata, Moniam tenebris, & aquis operiebatur, nondum enim voluerat Deus a principio eam educve,Dicunt materiam ante sitisse,atque item tenebras. Quid hac dementia deterius fieri potes 'Audis Deu in principio secissecce, hi m&terram,& nihilo. Et dicis ante materia extitisse Eequis sapiens mentisq; composita destret Num homo est,qui agit,ut parata materia indigeat, quo opera ostendat uia Deus est,cui omnia parent,qui verbo, Ac iussu cuncta secit.Ecce enim,dirui solum,&facta est lux,& tenebi disces runt.
Eiusdem. Dc interpretationes m
CVraincm non eos facit ex nihilo ut oblimat os Maecionis,& Manichai,qui adimunt ei rerum procrea tionem: Immo vero factis ostendit,omnia, mraecernuntur,a se fisisse condita, procreata,sexi; illum esse, qui sitimis elargitur,qui ab initio dixit,Germinet terra herias u tani, Sproducant aquae reptilla animarum viuctium. Neque enim minus est ex quinq; panibus iacere tam multos panes,aut ex duobus piscibus tam multos pistes,quod declarat eum inc terrae, risq; Dominum, quam siminime tora, reptilia animata ex aquis ostendisse.
ludus .ex interpretat e in illa verba: Omni plantatio, qFam non plantavit poter meus caelisti
eradicabitur. Hoc de lege dictum esse volant, qui Manichaeorum
laborant morbo, sed opinionem eoru restilunt ea,
quae seperius dicta sunt. Nam si hoc de lege loqui tur,cur cam ante desendit' cur pro illa propugnat, id, inquiens,ira redimini mandatum Dei propter traditi cini risiam cauisophetae sementiam in mestu proseri,
dicentis,Populus hic labiis me honorat,& quae sequuntur' Non igitur cle lege,sed de illis ipsis, ex rum: doctiina ha cincta iunt.Namsi Dcus dicit. Honora patrom tuum, A matrem tus,qui neri gines ,ri Dei plantatio non sit quod a Deo dictum esint quod sequitii sic stendit de ipsis, di strina ipsorum fuisse dictum subiicit enim: Duces fiant caeci, coriam. od si delege volitisset intctgi,dixisseti caeca est,cacorum 4; dux Non autem ita discit, sed eo potius
modo: caeci sunt,& caecorum duces. H&illam areprehensione liberaret,& culpam in eos omnon conserret.
Ex eodem loco. lNterrogemus igitur eos,qui legem insectamur, utrum
praeceptum illud, quo prohibemur irasci, contrarium sit et,quo vetamur occidere, an potius hinis id peris reo sit,&confirmatio.Perspicuum est,illud esse peninicinem huius&aUMmonem,&propterea maius est e. Qui enim ad iram non incitatur,ac aede sacilius abstinebit. Ecqui animum cohibet situm multo magis manus contin bit.Nam ira caedis est radix,quam qui euellit,mino magiς concidet ramos,immo vero ne nas i quidem illos permi tet. Quamobrem haec non adlegis interitum iubebat, sed ad maiorem illius obseruantiam. Quo nanq; consilio haec sanciebat ipsi leEnonne,ut nemo proximum interficeret Legi igitur aduersuitia precepisset,qui iussisset interficere. Hoc enim, cid illi, ne occidas, contrarium est. Itaq; sine irasci quidem concedit,id,quod a lege iubes mulio magis confimat.Neq; enim perinde sibi temperabit, a caede, qui studiose cauet,ne quempiam occidat,ut ille,qui ipsam quoq; interscit iracundiam.Hic enim i us mulio abestiab ipso conatu.Verum vicos magis etiam conuincamus,
omnia,quae ab ipse dicunt an medium asseramus. Quaenam autem illa huistinum illum,qui mundum hunc fabricatus est; qui solem seum oriri facit super malos,re bonos; qui pluit super iustos & iniustos,malum esse asirmant.
autem ex illis mitiores sunt, rem sta temperant, VI eum m-stum taeduntaxat concedant, bonum autem iam . Auterum autom quendam,qui non siit, iri: nihil eorum, qsiunt,effecerit, risto patrem assignant. Et eum, qui , nus non est,insuisse te inis continere,& quaesita fiam, tueri dicunt. Hunc vero,qui bonus est,aliena, & quae ipse non fecit, appetere. Agnoscis filios Diaboli quomodo Θpatris sonte verba hauriant,qin loquantur, dum auferunt Deo mundi fabricatione Cum Ioanes exclamet: In propria venit,&mundus per eum factus est. Iam legem examinant& expendunt in veteri testamento iubentem, veto his pro oculo,& dens prodent ceuctatur. Atque ita impie irruentc Quomodo,inquiunt, bonus sit is,' talia praecipit Quid nos ad hae resipondebimus maximam id Dei erga nos Mnevolentiam indicare. Neq; enim sanxit hane legem, ut nobis oculos vicisiis c deremus, sed potius ut ea, Lxoriri, ne commi Veremus in alterum,quod nobis ipsi timeremus. Paemadmodum & Niniuitis commin tus est eversionem,non ut eos excinderet, & aboleret a cendum enim fuerat,si id omnino es. ere deaeuisset, sed ut eos minae kr Me meliores redderet,atque ita iram, Oa in eos accenses erat,extingueret. Si e &iis, qui propteaderuendosasoriam oculi sinuolant, supplicium proposuit,ut elin acerbitate eos, si bono animi proposito in mouerentur,deterreret.
Item aduersiis resti sancti mi ex libro ad Theodosium Imperatorem scri M
EA Apostoli verba deseruatore: Insi Erudine hoc minum sinus,&lia tuburentu ut homo:arripila
70쪽
Haeretici,ut execrande doctilirae suae mendacia tueamur atq; cos cnt.Nam Arius quidem,& Luno us,& Apolina tu similitudinem,S habitum sic accipiunt, ut natu nostis speciem duntaxat quamlam significent. Reliqua autem Haercticorum copiae per similitudinem, & habitu, .umbram quandam,& imaginem,& formam corpori similam interpretantur. Et post alia.Nos autem in similitudine hominis factum,& habitu inventum sue cognitum, ut liominem scintelligimus, ut naturam nostram assumpserit,&aequalis nobis ac similis fuerit. Aequalis quia serui sommam,seu naturam humanam accepit.Similis,quia sne s mine. Nam quod ex muliere natus sit, humanum id est. Quod autem in virgine,id vero humana conditione prae stantius. In similitudine igitur dixit,quoniam cum in reliquis par esset nobis &aequalis,quantum ad naturam pertianet,non tamen ex semine conceptus esLIdemq; verbis itis; significatur.Et habitu eu figura inuentus ut homo. Figuram enim dixit,quia licet humanam speciem, de natura saberet,vereq; illam induisset,lio ne tamen habebat aliquid excellentius,quia non purus erat, & simplex homo, sed cum diuinitate coniunctus. Quod si specie tantum, &imagine quadam,ac simulatione seruatorem hominis as sumpsisse naturam admittimus,inanis suit labor Apostolarum, inanis est Euangelii promulgatio, inanis denique Sutis spes.
Item contra eos .Damascem. Cap. XXIX. DVO non esse principia, unum bonum, & alterii malum,sic intelligemus. Bonum, & maham contrariasiunt,seq; vicissim interimunt,& corum utrunq; nec in altero,nec cum altero potest consistere. Separatim igitur erunt in ipsa rerum uniuersitate,& primum ita circiin. Eibetitur, ut non lumin mundo sint, sed unum in una mundi pari alterum in alia.Iam quis viriq; regionem d
scripsit sua'Neque enim inter se couenisse, & foedus iniisse
dicent. andoquidem malum non esset malum, si amicitia cum bono coniunctum esset;nec bonum esci bonum, si illi cum malo conueniret.Sin tertius aliquis situm utrique domicilium praefinivit,ille potius erit Deus.Αlterutrum autem est necessarium,ut vel se contingant mutum; interimant, vel inter ca sit aliquod medium, in quo nec bonum
nec malum commoretur,quodq; tanquam septum utraq;
seiungat A: dirimat.Et hoc quidem pacto non duo erui, sed tria principia. Preterea necesse est, ut vel in pace degant,quod malum non potest, Quod cnim in pace degit, non est malum :ves pugnent, quod nequit bonum, quod enim bellum gerit,perfecte bonum no est: vel malum quidem pugnet, num autem non repugnet, qua sane ratione bonum malo deseretur,aut certe vexaretur,&discruciaretur,quod a bono alienum est. Unum ergo principiuest,idq; bonum & ab omni malitia remotissimu . Q si
dixeris unde igitur malum A bono enim ortu habcre non
potest.Respondemus,malum nihil aliud esse, nisi priuationem boni,& commutationem exeo,quod secundum naturam est,in iis,quod est contra nanuam.Nihil enim natura malum.Nam omnia,quae Deus secit, valde sunt bona, quatenus facta fiant. Itaq; si manent,quemadmodum se runt,procreata, valde bona sunt.Sin a proprio naturae statu voluntate deflectunt in contrarium,in malo consistunt.
Natura igitur procreatori cuncta seruilint,&paret. Quando autem sponte sua aliquid eorum, quae procreata sunt, imperium detrectans ab authore suo defecerit , in se ip malum costituit.Malum enim nec essentia est, nec aliquid
estauiae propriumsed accidens,& ab eo,quod secundum
natura est,in id,quod naturae aduersatur, declinatio. Hoc autem nihil aliud cst, nisi peccatum. Vnde igitur peccatula propria voluntate, Diaboli inuctum. Ergo Diabolus malus Non quatenus factus est.Lucidissimus enim & pneclarissimus Angulus suit ipcreatus ab opifice Deo ibaa prinditus voluntate,quippe qui ratione ornatus sit. Ultro aute Sc volens a virtute congruonti naturae sitae discedens in malitu tenebras incidit, procul amotus a Deo, qui solus est
bonus, & largitor vitae. Ab ipse mim quicquid est bonum, habet, ut bonum sit, & dum voluntate recidit ab eo voluntate enim, non loco, ab illo receditur in malum incurrit.
Aduersus Sabellium. Sancti rilli
ex interpretatione in Ioannis Euangelium. I IDEM est filius,qui&pa
ter quae est distinctionis nominum ratio ' Nam si alium no genuit,cur vocatur pateri Et quia patrc genitus non est,quomodo proritas est filius linoniami gitur genitum esse filium diutunae scriptum testantur, & veritas ita sese habet, per sein propria quisque persena existunt pater & filius. Quandoquidc unus ab altero diiunguitur ut 3 gignente gentius. Beatus Paulus ad Philippensci de filio scribens, ut ta- PHIIp. a. pinam,inquit,non est arbitratus,esse se uale Deo. Quis igitur ille est,qui noluit rapinam arbitrari, se esic aequalem Deo Nonne dicendum est necessario, unum quidem i liuesse,qui est in forma Dei,alterum autem cum, ius est sormat mnes hoc ut perspicuum constentur, Quare honynum quiddam numero sunt patcr,& filius,sed in sua rierque consistit pcrsona,&quanuis unus ab uno sit, nempe
stius a patre, unam tamen essentiam,&natura habent.
Ego & pater inquit seruator mu sumus, ut qui sciret,& se,& patrem propria utrunque persona subsistoc.Nam Ioan. 2 o. nisi res ita vere se habet,cur non seruauit unitatis decorti, Ego, inquiens, & pater unum sum t Numero igitur utens pluribus congruenti eorum,qui aliter scntiunt, mertit opi
Se ipsiun esse ex Dei & patris essentia declarans filius, Ego,inquit,a patre exivi. 9modo isitur non alter ab illo erit persena duntaxat,&numero,cum omnis nos ratio
doceat,i quod ex aliquo proficiscitur,ab eo diuersum comtares Quare constat, aliter sentientium opinionem esse
Ex ira Dei Sodomitarum ciuitates fuisse incensas, atq; combustis testatur diuina scriptura, quae aptate declaras, quomodo Deus illis succensuerit,& quomodo euersae deletaeq; sherint,Pluit,inquit,Dominus Domino super Sodo Gemmam ignem & sulphur.Hoc enim potionis genus flagitiosis illis maxime cosmcbat.Quis ergo Dominus , quo Domino ignem demisit,& sedomitarum urbes aboleuit Pater nimirum omnia per filium agens,qui virius est, & br chium ipsius,fecit,ut ii nem in i omitas plucret. -- re qui fieri psit,ut cum Dns a mo igne in eos coiecerit,
no sit distinctus & Milio pater,ut propria existit Psona, &rursum pauefilius hic enim inuabunosignificatur. D