장음표시 사용
101쪽
clarius est, ex quo id demonstrari & effci possit Non secus ac ille , qui rem clariorem luce quaesierit, nihil inveniet , sed tenebras Omndet . Quod ad secundam partem, respondeo , nos
tam certo ac evidenter cognoscere , animum nostrum
natura sua non babere ut tales impressiones in se exincitet, quas corporibur externis xribuimus, si nihἰι eertius, nihil elarius cognoseamus. Nam primum ejusmodi impressiones numquam in animo excitantur , nisi praesentibus corporibus, ct propter eorum motum . Deinde , remotis corporibus , etiamsi ego velim in me excitare acutum sensu in doloris , aut Voluptatis , non possum. Itaque a corporibus certissime oriuntur. Finge me vehementer in praesentia velle in animo meo excitare intimum illum sensum doloris , quem cepi, cum ad lapidem offendi. Finge velle etiam excitare intimum illum sensum dulcedinis, quem percepi, cum pomum Auanaz vel purum, vel saccharo conditum manducavi. An
possum an ullus adeo bardus erit, ut dicat, se illum excitare posse, eumdemque prolubitu sentire 2 si 3 Quod si id esset, frustra nos, cum saturi
sumus , delicatiores & rariores cibos vehementer appeteremus, iterumque comederemus, ut fasti
si J Possumus quidem nos in memoriam re Pocare notitiam quamdam eonfusam voluptatis, quam per cepimus ς non tamen eumdem volutatis sensum ex- eitare. ii eo notitiam confusam e nam dum aliquid ite manducamus , cognoscimus non esse an ana 2ς nou tamen notitiam illam anana et plane di nctam habemus . Haec ex iis , qua diximas in Logiea L. ILe. IO. , clarius demonstrantur .
102쪽
LragR TgRTIus. 6 dio quotidianorum ciborum occurreremus et sed satis esset , sensum illum voluptatis ex. gr. in se pro lubitu excitare, ut omnibus deliciis difflue
Felices terrestribus, ct caducis istis felicitatibus comissatores illos delicatos , quorum unica cura venter est, si vera esset horum Philosophorum sententiat Magnam certe gratiam eisdem haberent , propterea quod eos magna impensa liberarent , quam in coquis , pistoribus , epulis exquisitissimis delicatissimisque , e longinquo magnavi auri perductis , absumere coguntur, QuR cum ex domestica S minime dubia periclitatione notissima sint & evidentia ; relinquitur, tam certo atque aperte nos scire, animum nostrum eam virtutem non habere , ut idear in se excitet, quas externis corporibus tribuimus , ut nihil apertius cognoscamus r&, quod inde evidenter consequitur , apertum est etiam , tales ideas ab ipsis eorporibus proficisci, ἐνque erἐ-ὸ debere.
Ad illud ultimum dico, neminem judieare posse,
quid in nobis eveniret, si nulla corpora essent et nec enim nos, nec adversarii id experti sumus: nihil igitur de tali casu possumus iudicare. Contra cum in hac vita corporibus circumdati simus, ex eorumque praesentia has S illas adsectiones semperct in omni casu sentiamus; recte pronunciamus , a corporibus oriri eas . Sed ne ex ambigus philosophemur , ut nimis multi faciunt disputantes , qui ea de catissa sine ullosne de vocabulo altercantur , alterum ab alter secernere necesse habemus. Itaque alterum in hos negotia nobis omnino apertum , alterum te nubris
103쪽
6ῖ DE REMETA PHYSICA plane involutum est . fi J Nos percipere objecta sentire dolorem , aut voluptatem, Velle, nolle; hoc amplius, sensus, seu adfectiones animi nostri ab externis corporibus oriri, ita est perspicuum , ita certum , ut nihil certius aut evidentius requiri , S excogitari possit. E contrario, quo nici do CX- terna corpora quinque sensuum externorum miniis serio varias adsectiones animo imprimant f seu , quod idem est, quo modo mens nostra ideas rerum per sensus adquirat J tam est obscurum , tam inplicatum , ut etsi gravissimi Philosophi tot sis cula de hoc argumento summa animi contentione disputarint , nihil effecerint, nullaque in re nos fecerint doctiores et idque nullo modo humanis rationibus expediri posse, plusquam perspicuum est. In iisdem versamur tenebris , in quibus bis mille ante annos eramus. Ut mirer in tanta litterarum luce , tam acerrimis hominum ingeniis , qui in hac intricatissima disputatione conatus omnes ingenii frustra eL fuderunt; adhuc inveniri aliquos, qui se hellos, ct egregios philosophos Recentiores esse putent, qui alias , & alias hypotheses excogitare arroganter si hi sumunt, quo facilius ejusmodi phaenomenon expedire conentur. Nos vero , Adolescentes , qui vos veris institutis imbuendi provinciam sumsimus , coacti sumus nulla in re haesitantes dimittere: sed ita singula vobis tradere, ut non modo, quae aliqua ratione intelligi possunt, aperiamus; ted si qua occurrunt , quae finiri nequeunt, de iis vos aperte S ingenue
s i I De hoc jam aliquid diximas in Logica L. II.
104쪽
modo vestro frustra teratis. Nec eos Philosophos moramur, qui, quod omnia facili ratione expedire se putant , verbis inanibus diffluunt; duinque scire se omnia adfectant, ipsi soli nesciunt omnia. Ego autem veri Philosophi esse puto, non solum , quae intelligi possunt, explanare; sed, quae cognosci a nobis nequeunt, plane, atque ingenue fateri: in eoque magnam sapientiae partem ponendam esse
puto . Quare rursum vos moneo, disputationem il-
Iam de modo , quo externa eorpora per sensus aditum sibi aperiunt ad mentem , silentio praetereatis :propterea quia nuIlus hucusque id aliqua ratione explicare potuit: nec facile poterit, cum cognitum non habeamus , quo modo scnsus se habeant in perceptionibus adquirendis r quae sit sensuum interna fabricatio et quae cum cerebro conjunctio : R , ut
verbo dicam , quaenam corporis , quaenam animi naturas ut eiusque conjunctio S complexio . inibus nisi plane cognitis & explicatis , de ceteris nullo modo possumus iudicare, quod iam alibi siJ monuimus , S iterum alio libro erit explicandum . set JIllud hoc loco tantum amplectamur, quod nemini dubium est , eertum S evidens esse primum, nos reapse impressio ves aliquas sentἰre r deinde , eiusmodi sensus animi ex eorporibus proficisci : postremo , esse extra nor corpora , qua id faciant et
105쪽
νο - DE RE METAPHYsICA quae tria universi homines, qui ratione bene utantur, perspicua esse , mirifica consensioue defendunt. Accedit aliud argumentum firmissimum , quo tria haec muniuntur , S conficinantur . Nam si singulorum hominum, immo vero eoru indem Scepticorum vitae disciplinam curiosius indagamus , reperiemus eos ita de ejusmodi rebus esse persuasos , ut nulli Dogmatici magis. Nullum enim eorum , qui se pro veris Scepticis haberi cupiunt , vidi , qui ab aliquo opere temperaret, hoc nomine, quod dubitaret, an ipse esset et an eo us haberet et aseeteri bomines exstarent. Sed omnes eodem modo se habebant, eodem vivebant, eodem corpus curabant , ceteraque munia obibant, quo ceteri a
qui germani Dogmatici dicebantur: quod certe non facerent, si veri Sceptici essent. Ipsi itaque suae vitae disciplina declarant, Da sibi argumenta nullias ponderis videri: nullam vim sibi adferre, ut a rebus perspicuis abstineant: eodem modo agere ac ceteri homines . Quod si ne Sceptici quidem in usu
vitae ullam rationem habent suarum dubitationum ;si universum genus humanum postquam Scepticos audivit, ct eorum argumentationes perpendit, Sconsideravit , eodem modo operare pergit, nec de illis veritatibus umquam dubitavit; duo manifeste consequuntur: alterum, Scepti eos deceptores esse, qui aliud dicant, aliud faciant: alterum, res ipsas tam esse perspicuas , ut non modo homines ceteri, sed Seeptiei ipsi vel inviti ad consensionem pertrahantur . Adeo natura vox σε communis sensus pro regu Ia habetur veritatis. I. At enim, inquiunt, qui scimus omnes ho
106쪽
mines , eodem modo de rebus perspicuis iudicare, ac nos iudicamus P quis cunctas nationes , quis sinis gulos homines consuluit, eorumque cogitata examinavit 2 Infirmum est igitur , quod ex sensu communi hominum ducitur, argumentum.
Sed primum quaero ab adversariis , qui sciunt si, esse alias genter , alios homines prater eos, quibuscum versantur Z Nam si id pro certo non habent , frustra ex eorum iudicandi ratione contra nos pugnante sin autem habent, doceant nos , qua via id pro comperto habeant. Nullam profecto adducent, nisi aliorum hominum nec enim adversarii per se ipsi omnia viderunt 3 testimonium, qui id una voce testantur, remque ipsam sua auctoritate tam perspicuam faciunt, ut ipsi Sceptici tale argumentum nobis opponere non dubitent. At nos eadem argumentatione utimur contra eos . Nam cum
singuli homines , qui apud exteras gentes fuerunt , summo consensu adseverent, eas pro certo habere,
Ie esse , id eo προ habere , esse alias gentes praeter se, ct id genus alia; id ipsum tam evidens nobis sit, ut nihil e . identius se offerat: adeo ut si de hoc dubiis
temus, dubitare etiam debeamus, an sint extera gentes ulla, an urbes , an regna alia. Quid λ qui vicum aliquem , qui oppidum , qui urbem non sunt eg gressi, dubitare etiam debent, an in eodem regno aliae urbes, alia oppida, Vici, pagi, homines, quo S non viderunt, exsistant. Quod quam sit ineptum, videtis. Atque quemadmodum deis mentis esset dubitare , an reliquum genus humanum rationis particeps esset; an eiusdem figurae aenos; an cibo, ac potu indigeret; an eadem ratione comederet, ambularet, cubaret, ceteraque, quae
107쪽
DERgMgTΑΡΗYIIc Ahumano generi consentanea sunt, faceret: ita non nisi dementis erit dubitare , an reliquum genus humanum eodem modo ac nostri homines de rebus perspicuis iudicet , eodemque communi sensu regatur.
Hinc plane consequitur , ut aliquid perspicuum , atque ex sensu communi ductum haheatur , satis esse, quod fere omnes , quibuscum vivimus, id iudicent homines : etsi pauci aliquot inepti, quorum habenda non est ratio, in contrariam par tem disputent. Nam cum moraliter evidens , quan ta maxima evidentia haberi potest, nobis sit, uni versum genus humanum eodem modo in rebus iis iudicare, ac nostri homines facere solent; si vide. mus omnes homines , cum quibus versamur, nullis , aut sere nullis exceptis, S semper, & eodem mod de rebus claris judicare : sine ulla dubitatione judicare debemus, universum genus humanum ita se habere: St, quod itidem sequitur , pro certo Sperspicuo habere , tale iudicium esse sensum comin
Vera igitur est regula, quam posuimus : Qἰis in quibus omnes judicare possunt, commuvem Omnium sensum esse eriterium veritatis r in iis vero , quorum notitia non nisi ad certos pertinet , sensum communem omnium , qui illa tractant, eadem de caussa pro vero baberi debere . a. Dicet aliquis i qua ratione certo scimus . universum genus humanum delirare non posse praesertim cum videamus stultissimas opiniones multitudinis judicio comprobari. Solem esse bipedalem,
108쪽
sum . Nihil tam absonum in moribus, quod non ab aliqua natione receptum habeatur. Γὲθ Verum responsio ex dictis facile exsistit. Principio hoc pono , multo facilius , ct verisimilius esse, quod Scepti ei omnes, qui habita ratione generis humani sunt omnino pauci, aut sere nulli, delirent,aesuriosi ewadant, quam quod universum genus humanum deliret. Quod si semel concedimus , genus omne humanum delirare posse, qua ratione essicient Sceptici, Scepticos ipsos non delirare Probent Sceptici omnino evidenter, se a delirio esse ininmunes; tum demum fatebimur, uni versum genus humanum , iis exceptis, delirare posse. At id profecto non probabunt: quidquid enim reponent, id reliquum genus humanum falsum esse contendet zNihil igitur conficere poterunt. Nos vero, praeterquam quod hoc ipsum per se perspicuum est, universum genus humanum delirare non Posse* inlici inlisua argumentis iisque satis evidentibus id essicere possumus . Nam primum usus hominum perspicue docet, fieri non posse , ut tot homines alia , ct alia aetate , aliis & aliis moribus , alio S alio tempore, in alia S alia regione viventes , plane sint persuasi , rem aliquam ita esse , quinita reapse sit. Non enim nisi rei perspicuitas tot tamque Varia ingenia cogere potest, ut uno consensu id di eant. At omnes homines plane sunt per
suasi, se esse, se non esse alios homines , & huius generis alia. Igitur perspicuum id est . Deinde si
siJ inde , quae diximus in Logica L. II. pari. a.
109쪽
' DERE METAPHYs I Aa pertum est, ut profecto est , unicuique sanae meri.
tis evidens esse , se esse , se e Orpus babere , dc his similia ; multo magis id erit evidens , si tot homines tam variis ingeniis , tamque diversis in locis id
ipsum constanter dicant: nam tot hominum consenissus rem iam satis natura claram , magis magisque claram reddit. Illud, quod addunt, errores aliquos malait din Is iudicio eomprobari, verum est de una & arutera natione, non vero de omnibus. Nullus enim error valde perspicuus est , in quo nationes omnes consentiant. Et si enim quaedam gentes perversis moribus sint; vitiaque aliqua apud quasdam nationes in laude ponantur; haec tamen aliae & plures ,& cultiores detestantur, & prava esse una omnium voce defendunt. Nam illud aliud de Sole , nullius paene momen inti est . Tametsi enim indocti , & qui de his judicare
non possunt, bipedalem esse dicunt; tamen viri docti , qui apud easdem nationes sunt, id ipsum constanter pernegant. Deinde ita indocti id adfirmant,
ut nullo negotio contrarium amplexentur, minimum de eo duhitent , si a viris doctis argumentis Scexemplis familiaribus, Re perspicuis erudiantur, & fatigentur. Nam si indoctos interroges, an Astronomiae studuerint, ex qua sola de his rebus iudicare possumus; an bonis Telescopiis usi sint, ut id ipsum quodammodo explorare possint; plane fatebuntur , nihil se tale fecisse . Deinde s indocti audiant viros doctos , & probatae fidei, qui in concione dicant, Solem multo maiorem esse Terra; vel credent, vel
de sua opinione dubitabunt. Tum si globum bipedalem illis objicias , ct centum Ionge ab iis passus
110쪽
LIRIR TIRYΤυ s. 'siioIIoees, Sc postiluam ostendisti eis , eiusmodi corpora in alia &alia distantia collocata sensim minui .
donec oculis cerni non possint; atque ex tali simi. litudine argumentando conseceris , Solem , qui tanta intercapedine nobis bipedalis apparet, debere multo maiorem esse terra ς id ita iis planum & pe spicuum facies , ut nullo negotio perstra deas . Non ita vero essicies, si pluribus hominibus mentis sanae,
tametsi indoctis , persuadere coneris , eos non ex si re r eos esse unum hominem tantum, eos eor-pur non habere , eos nullum dolorem ex corporibus
externis percipere posse. Nam primum irridebunt te , & pro insano, aut furioso habebunt: deinde ita obfirmato animo in sua opinione permanebunt, ut nihil magis . Perspicuum est igitur, esse aliquas
cognitiones ita evidentes , ut nullis rationibus, aue
Iaqueis everti queant: ideoque perspicuum est, ese
corpora extra nos . Ο nostrum etiam. Et haec de Primo argumento Scepticorum. Venio ad eoo crationea . quae ex illo principio
adversariorum proficisci dicuntur et quarum unam de alteram supra eodem loco , ubi argumentum posuimus, tetigimus . Eor autem hujus inodi sunt, ut ei, qui rationes hircusque expositas recte intellexerit, nullam vim adserant, nihil momenti habeant: quod paucis est explicandum . Principio si negamus illud principium , nos ea tantum e videnter eo vincere , quα animo nostro praesentia sunt, tota machina ruit. Nos vero hucusque Perspicuis argumentis confecimus, ejusmodi principium esse falsum: ideoque stabilivimus,nos etiam per spicue cognoscere, esse extra nos alio . Itaque cum
heri perspicue cognoverim, me exsistere ; et. in ho-Κ a diu ,