장음표시 사용
111쪽
die, dum Id in memoriam revoco, de eo certo con se ius mihi sum . Deinde cum evidenter cognoscam , nullum esse argumentum ut iudicem, me centum
ante ansos vixisse; plurima vero, & satis perspicua, tum Physica , tum Moralia se offerre , ut iudi-Cem , me certum annorum numerum vixisse, non
plus : etiam id certum habeo l. perspicuum . Iure igitur contendo , Sc adsevero , omnia, quae ex illo principio ducuntur, consectaria salsa esse: &, quod proxime ex hoc principio fluit, itidem adsevero , me eerto cognoseere illud, quod ante tempus, in quo loquor , evenit. Illud , quod sequitur , de infante in utero matris, nullam vim habet ad efiiciendum id, quod volunt. Nam primum non eo tantum nomine , quod non recordor aliquid , nego me id secisse; sed etiam quia aliis argumentis perspicuis certus mihi sum, me tale quid non fecisse : nempe ex constanti aliorum hominum testimonio , quod tanti ponderis est, ut nullus sanae mentis ei resistere queat. Qu aero enim, quibus argumentis nituntur adversarii ut confidenter adeo dicant, certum esse , se in utero matris fuisse ξ certe ex aliorum hominum testimonio a neque enim nullus eorum se in utero matris esse vidit, nec ibi suisse recordatur . Igitur aliorum a uetorita te certum Sc perspicuum id habent. Eodem igitur testimonio certus esse possunt, ae vero etiam sum , me heri exstitisse et me centum ante a unos
non vixisse. Quod adeo est evidens, ut, quid amplius requiri possit, non videam.
II. Secundum argumentum est tale . Saepe nos in quiete tam clare , ct evidenter de rebus aliquibus
cogitamus S disputamus, ut nihil clarius: immo
112쪽
LrhgR TERTIus. 77 vero somniantes dubitamus interdum , utrum vigiis Iesphnus, an nou ; Sc sine ulla dubitatione judicamus , vigiles nos esse. Quaero jam : qui scimus an Perpetuo somniemus 3 an per errorem judicemus .
nos ea videre , quae non videmus , ct cetera generis ejusmodi, quae tactu , ceterisque sensibus percipiuntur Non igitur evidens nobis est, nos vigilare: non evidens est , esse vera , qua judieamus et nihil igitur verum & exploratum habemus . Hoc argumentum tanti momenti videtur esse nonnullis , ut illud dicere non dubitent, nullam ei idoneam responsionem adhiberi posse . Sed hujusmodi Philosophastros non moramur, nec morari debemus . Illud contendimus , huic argumentationi tam facile occurri posse, ut nihil facilius : immo vero ex dictis plane responsio S clara S luculenta consequitur, quin aliam excogitemus. Nego itaque, vos iu quiete tam elare er evidenter , ut illi dicunt, cogitare . Nego, nos nesci
consequentia illa , nobis evidens non esse an vigilantes simus . Haec ut recte inlustremus, ct explicemus, ab ultimis, quasi notioribus , ad prima illa ordine progrediamur . Principio tam evidens mihi est, me in praesentia vigilem esse, quam evidens est , me e. Qui enim istud illo clarius est utrumque enim eadem claritate menti meae objicitur : utrumque eodem modo me cogit ut consentiam . Finge me dubitare Posse , ansm et quaero , qua via me tali dubitatione liberare potero P nulla alia certe , quam aciem me tis non semel, sed etiam atque etiam , alio S alio tempore, & loco intendendo ad ipsam rem, qu
113쪽
νη Da RE M aTA PHYSI Reum semper eadem claritate sese offerat , sua illa evidentia me cogit, ut adsentiam me esse . Eodem itaque modo de vigilia mea certus mihi sum e nam si rem ipsam etiam atque etiam , immo vero millies considero, investigo, exploro , tam evidens mihi est, me non dormire, sed vigilare , nihil supra fieri possit: adeo ut coactus sim judicare , me vigiIem esse et nullusque dubitandi locus reliquus sit, Jomniem , an nou . Non ita vero in quiete se habeti nam etsi aliquando dubitem an somniem , Riudicem me non somniare ς talis opinio est ita obscura, ita perplexa, ut vix aliquam considerationem mereatur . Summum semel, aut bis de hoc in quiete nobis contigit dubitare et non millies , ct dedita opera rem indagamus et non vires mentis omnes contendimus ut id in Vestigemus et non ea claritate res ipsa semper nobis objicitur , qua, dum vigilamus , obiici solet. Itaque longissime distat certitudo illius judicii in quiete facti, ab eo, quod facimus , dum vigiles sumus: idque adeo , ut nulla ne levis quidem similitudo occurrat. Perspicuum igitur est , nor esse vigiles'. perspicuum, vos nou somniare z ert qui hus illud, quod supra primo loco posuimus, proxime
ac aperte consequitur, perspicuum esse, nos nouaque elare secundum quietem cogitare o di putare , quam , dum vigiles sumus , facimus .
Ipsi etiam, qui tali argumento utuntur, nobis & argumentationem, S ejus responsionem luculentam Osserunt . Nam primum aiunt , nos cliquando somniare , o in quiete dubitare an somnie mus , jadicareque aliquando, nos non somniare ZQuaero e vel inprudentes id aiunt, ct nulla ratione da oti; & hoc casu tamquam fatui ae deliri audiendi
114쪽
LIBER TERTIus. non siint : si enim id certum principium non habent, quo pacto ex tali principio nos cogere volunt ut
dubitemus, an semper somniemus 3 vel pro certo habent, se & somniare, & dubitare, & dijudicare; S aliquod habeant necesse est iudicium seu criterium veritatis, ex quo id diiudicent. Quale ,
quaeso , est hoc criterium veritatis Mihi sane rem etiam atque etiam consideranti, nullum aliud occurrit nisi ipsa rei evidentia, quae clarissime ostendit, eos, dum tale nobis argumentum opponunt svigiles esse et planeque esse persuasos , se tunc temporis non dormire , nee somniare : nam si ne de hoc quidem sunt persuasi , qui possunt tali argumentatione ad nos oppugnandos tam fidenter uti Certi itaque ipsi sunt , se interdum fmniare , interdum nouatem. Distinguunt itaque apertissime somnum a vigilia. Nihil igitur in nos emcere possunt tali argumeneto, quod ipsos eadem vi ac esseacia invadit. III. Tertium argumentum est huiusmodi. Nemo
sani cerebri ignorat. Auanta sit humanae mentis im-hee illitas & tarditas in investigatione veri. Nemo non agnoscit, quam saepe sensus externi nos fallant, a quibus plerasque omnes notiones accipimus . Nemo studiis contritus non cognitum habet, quam crassis tenebris involuta ct circumfusa veritas ipsa
lateat, praesertim in Physicis rebus. Nemini dubium esse potest , quam sit in omnibus disciplinis, in gravissimis argumentis, iisque longa seculorum serie disputatis , doctissimorum hominum nitra dissensio, ut vix unum, & alterum consentientem in venias . Quid 2 quis item nesciat, quam fluxae , Scincertae, & variabiles sint res omnes λ ex quo con sequitur, ut ipsa etiam cognitio earum fluxa, in
115쪽
go Dgng MITA ΡΠ Ysre Acerta, & variabilis sit. Non est igitur Verum aliquid et vel si reapse est, ita cum salso est conjunctum , ut nullum sit signum, nulla nota, nullum discrimen, &, ut verbo dicam nullum criterium , quo unum ab alio separari possit. Haec sunt praecipua argumenta veterum Pyrrhoniorum , s Q quae etiam nunc ab aliquibus ineptis adhiberi solent interdum, dum se Scepticos Scesse, & haberi arroganter & stulte cupiunt . Sed
totum hoc tam leve est, tamque nullius momenti ad id, quod sibi essicere proponunt; ut etiamsi
singulas argumenti partes praeter conclusionem admittamus , firma semper sit veritas ipsa, quam defendimus . Admitto igitur quatuor primas partes argu menti. Admitto itidem , res aliquas, non tam ea omnes , fluxas , & variabiles esse . Quid tum 2 falsae sunt, & incertae omnes humanae cognitiones 7 id nos constanter pernegamus et idque adversarii profecto non em cient.
Plura a nobis dissiculter, immo & obseurissime cognosci, aut ne cognosci quidem ς sensuum organa nos saepe decipere; plura nos latere in Physicis ;multum de rebus obscuris, S incertis tum Physicis νVide Sextum Empirie. Pyrrhonior. Hyp t. L.II. s. i8. R Advers. Log. L. I. L. 48. Diogenem Laertium L. VIIII ees. i. ex Recentioribus,Sanche-aium , de Multum nobili & prima universali scientia quod nihil scitur. Francos. I 6i 8. Hieronymum Hir-119οm Canon. Priem ostr. de Typo Generis humani. 6 6. Huetium de La Foth lese de I esprit humain, heterosque, precsertim Petrum Eaelium in Dictionar.
116쪽
Hs,' tum Theologicis in utramque parrent disputari; certum est adeo philosophis Recentioribus , ut illud dedita opera S longa oratione tirones suos doceant, quo modo hisce malis loccurrere possimus , veramque medicinam eis adhibeamus , S ab aliquihus abstineamus e quod otiam nos in Logica nostra siJ luculenter praestitamus Haec tamen probant tantum , in singuli a diseiplinis certis limitibus desi- niuas esse humanae mentis cognitiones r Ad nihil nos
in iis clare cognoscere , non probant et multo minus probant, nos nullam aliam notionem certam , . Scperspicua in humana ratione, comparare posse, quod
Itaque incerta plurima sunt, S abstrusa in disciplinis singulis r quod nos lihentissime fatemur rplurima tamen sunt adeo nitida , adeo perspicua &certa, ut nihil certius & clarius requiri possit. Nul ta vero superiori saeculo in Physicis inventa sunt , quae maiores nostri ne inueniri quidem posse suspicabantur et invita hori .in aera. reperta r saJ multa in
dies reperiunturr multa posteris invenienda relinquentur . IJ In his autem , quae repertae . sunt, tan-
s i J Vide quae diximus eodem loco . i a J Id ex libris academiarum Regiarum , aliorumque philosophorum Reeentiorum Deile eognosci
IJ is Veniet tempuri, quo ista , quae nune latent, ,, in lueem dies extrabat ,-longioris avi diligen- ,, tiar ad inquisitionem enim tantorum atas unas, non suffieit . . . eniet tempus quo posteri ηο iis mirentur , inor. haec tam aperta nesciisse . Seneca
117쪽
ta consensione optimi quique ae gravissimi Philus
phi conveniunt, ut vel ex hoc magnu in & firmissimum argumentum sumi possit ut essiciamus. tales res esse veras . Deinde in ceteris rebus , quae ad disciplinas non pertinent, tot occurru ne perspicuae ct nitidae veritates, ut insanus sit qui neget: quod item argumentis ante adductis effecimus luculenter , quae proinde repetenda non sunt. Dixi paullo ante, non omnes res esse fluxas o variabiles , & merito quidem : nam tametsi exsistentia rerum corporearum variari potest, ct nunc hoc
modo esse, nunc alio modo , aut omnino non esse ;eorum tamen natura & essentia invariata permanet, nec ullo modo mutari potest . si J-Glo-hum aliquem esse, non est necessarium , potest enim idem eorpus fieri quadratum , aut triangulare et at fieri non potest quin globus non sit eorpus curva suis perficie contentum , ex qua omnes lineae rectae ad centrum ductae aequales sint. Itaque hoc saltim erit Verum. Cumque disciplinae Physicae tantum considerent essentias istas, ct proprietates, quae ex iis Consequuntur,. relinquitur obiectum habere eas invariabile & fixum. Et quamquam res ut variabiles cognoscerent, id est, eas esse mutationi subiectas, nullo modo fallerentur: nam cognitio cum re ipsa consentiret. Accedit quod sunt etiam plura omnino certa, & invariabilia in disciplinis omni- .hus, ut proximae illae & perspicuae veritates, M. quibus supra : plura etiam in Physica naturae viri
si I me quo modo intelligenda fust, ex iis , qua infra Libro IIII. eop. 3. ubi de Essentia, dicemus
118쪽
teriae , proprietatea mior Mai corporum s Pr prietates animi no stri. Igitur non omnea cognitio. nea fiant fluxae ct incertae . quod adversarii tamquam omnibua exploratum sumebant. Nos autem ut Scepticos iugulemus suffcit ostendamus, quadam cer ito esse vera et quibus illud addimus , plurima probabiliter esse vera , seu verisimilia. Contra illi ut nos oppugnent, non suffcit, si plurima incerta esse probent; sed oportet omnino clare essiciant, nihil. eerto esse verum , quod prosectis numquam eff
beor , qua late persequitur Petrus Ealius Diction. art. Pyrrho . alibi; Spinoaa Tract. Theolog. Politi eo , DArgens Philosofie du hon sens , aliique, nos proferam . Primum , quis a propψto nostro aliena sunt, eum satis hie ' eonficere , aliquod verum esse. Deinde quia nihil aliud e tant, nsplura in historia Profana esse falsa , quod non π gamus, in bifloria Delesiae easte prudenter
nos credere , qua narrantur , debere ; qὸod Critiei omnes Catholiet admittunt , o uos Iupra monui mas, Postremo , quia eam Boe Ioeo posueximus ese demonstraverimus, aliquid certo esse verum: suis in Iocis commodius ex retulis Logiees demonstratur , qua
ita sunt principia vera singularum disciplinarum.
119쪽
M' Da Ra Μ aTAPHYsI EA . . MIariam. ,: Iline recta ratio sensibus commode utitur ad verum inveniendum. Quod cap. vI. ct vim fusius demonstrabitur.
Expendantur eorum dubitatiouer , qa; negant , quasdam propositiones esse .
primas Veritates. HActenus argumenta eorum, qui negant esse' ullum verum , breviter , ct ordine confutavimus . Superest ut eos audiamus , qui non omne quidem verum negant, sed aliquas cognitiones non esse primas veritates, ex quibus ceterae deducan
tur, contendunt. Horum tamen argumenta Excutere ac infirmare , si plane dicendum est , nullo modo necessarium mihi videtur : idque duplici de caussa et Altera , quia
ex triplici. nota veritatam, quas supra 'si I posuimus , plane consequitur, eas notiones, quae tales notas non habent, in censum primarum veritatum venire non posse: facile ut quisque , quae pro talibus habendae , aut non habendae sint, nullo iadmonitore internoscere queat. Altera, quia ad eum finem, ad quem ontologia suit inventa, parum refert, an eae primae Veritates vocandae sint, , an secundae. Nodo enim rem clare cognoscamus ,
120쪽
I LIBER TERTIus. is nominumque vim S potestatem firme teneamus , easque notiones comparemus , quarum ope verita tes Se internae k & externae probari & inlustrari possunt; recte in singulis disciplinis disputabimus, quin tempus consumamus in disputando , an quadam propositiones voeandae sint prima veritates , an non . Nihilominus addemus aliqua in gratiam tironum . Ac primum illud pro certo ponimus , praeter eas veritates , . de quibus supra , siJ alias adduci posse , quae in eumdem ordinem reserantur et quas Oculatus. quisque nullo. negotio excogitare potest tneque enim omnes primas veritates enumerare n.
his proposuimus, sed eas tantum indicare, ex quihus de reliquis judicare possimus. Deinde etiam ponimus , quaedam axiomata Metaphysica , ut duo O duo sunt quatuor; totum
o malui sua parte; inpossibile est idem simul esse ,
is non esse; S eius generis alia , etiam pro primis veritatibus lata aeceptione haberi posse: nam ct pe
ab omnibus sine ulla dubitatione recipiuntur Negat haec clarissimus Busserius , contenditque secundum alios , saJ axiomata Metaphysica nullas veritates externas demonstrare. is3J In quo ego , pace Viri docti dicam, sollertiam S accurationem illam in iudicando requiro , quam hic auctor prae se fert. Sed eius rationes consideremus , quae ita se habent. I. Hoc iJ me libro c. g. rLaJ Traiiε des Prem ieres Ueri teg Part.I. chap. 2. 33 Vide Loelium de L Entendemeat Humai L.IIII. cap. 7.