장음표시 사용
161쪽
deducuntur , quas in disputando non poenitendata. utilitatem adserunt. 4 ales sunt ejusmodi
I. Ex essentia Metaphysica non bene issertar
essentiam Physicam similem esse.
Nam singularum rerum naturam , ut re Vera est , nemo cognoscit, sed tantum proprietates aliquas , quae totam essentiam non faciunt.
II. Egentiae Physicae rerum sunt aeterna, O ἐπ-
mutabiles. Aiunt PIatonicie saJ negant aliqui cum Ca telio , qui propositionem satis claram suis disputationibus ineptis tam inplicatam reddidere , ut haud facile intelligi possit. Nihil tamen facilius demonstratur , si vocabula accurate definiamus, ex quibus siJ Essentia , ese Natura in rebus ereatis idem fiagni eant. Natura enim interdum sumitur pro interna illa eomplexione partium , quae facit , ut sithoe ens: haec dieitur essentia Physica . Interdum pro idea illa eomplexa rei , quam definitione deelaramus : hae vocatur essentia Metaphysica . 23 Putabot PIato aeterna exemplaria , seu ἐdeas quasdam aeternas inmutabiles , universales , a Diri vino intelles tu emanantes , ct ab eo separatas , dum rebus ereatis ct fluxis uniuntur . earum essentiam , or formam eonstituere . Ita Plato in Timaeo , tu Parmenide. Consule Aristotelem Metaphys L. XIII. c. 4. Haec late persequitur Brucherus Hist. de Ideis Sect. I. l. q.
162쪽
hus tota Iraee rixarum, S controversiarum seges exsistit. Igitur ea nonis sensus est: Cum essentia rerum . uti diximus, sit id quod res est; res autem una Readem non possit simul esse, & non esse ; consequitur & illud , si ab aeterno verum fuit dicere , habere rem tales proprietates ; ab aeterno fieri non potuit, quin habeat tales proprietates , dum es eadem res . Ideoque si ab aeterno exstitisset, non alio modo exstitisset, quam nunc est: propterea vera ac Physica essentia aeterna est, ct inmutabilis . E. g. Natura numeri ternarii in hoc consistit , quod si binario unitata maior r item natura trian
guli in eo sita est, quod fit Agara tribus lineis de
nita . Quare si Deus ab aeterno tempore cognovit statem esse naturam rerum, quas vocamus terna riuι , & triangulus; omnino fieri non potest ut id, quod vocamus eo modo, non habeat talem naturam et alitis acidam eoa esset tarmarius , ct non es
set; esset triangulus , ct non esset. Nam cum ter narius & esse binario unitate maior , eamdem ideam significent; qui ait, ternarium esse hinario unitare maiorem , hoc ait: ternarium esse ternarium , seu talem rem esse talem , non aliam: quod satis evidens est. Possunt quidem nomina mutari, R id, quod vocatur ternarsus, nominari r at semper Idea ternarii , & hἰnariἰ reapse erunt diversae ridem repraesentabunt, quod ante , dum iidem numeri manent. Quod si e ternario demis unitatem , non erit ternarius, sed b nariui: si addis unitatem, non erit ternarias, sed quaternarius . Propterea
que semper ternarius reapse est ille, qui binarium
163쪽
ras Da ag MgTApuus Ie ABnιtate superat, & quaternario usitate misor est . Itaque potest Deus naturae humanae aliquid detrahere, vel addere : id est, talem hominem condere, qui non melius iudicare , & ratiocinari possit , quam bimestris , aut hi mulus infans et quique admirationi aptus non sit. Vel e contrario , talem con dere , qui exilissimas res , quae nec microscopio discerni possunt , sensibus clare percipiat et qui nutritione non egeat et qui mala venena sine ullo damno hauriat. Verum tali casu non erit idem homo , qui nune est , sed alius : & tantum nomine tenus erit eadem natura humana . Item potest Deus Petri jam conditi cerebrum tali modo adficere , ut sanus , Rinteger amplius ratiocinari non possit. At non erit idem Petrus , sed alius: non aliter ac si anima Petri alia , ct alia humana corpora, ut Pythagorei comminiscebantur, habitaret, alios, ct alios homines constitueret. Item potest Petri corpus vel
esse, vel in terram resolvi, ut mortuis evenit. At eo casu perit natura Petri, non mutatur in aliam . Semper enim natura Petri, dum permanet, easdem proprietates habeti S cum resurget in die extremi iudieii, easdem habebit . Nos autem nomina mutari posse, non negamus οῦ rerum essentiam , dum eae
permanent, mutari posse, id est, quod constantissime pernegamus. si JHaec satis perspicua sunt: ut qui haeGs i J Fbilossopbi qui dicunt, rerum essentias armehe par , edi intelligibiles s relatas ad Deum J inmutabiles esse , factas vero essentias mutabiles , cou- fundunt duo lo e diversa, mutare , cdi destruere.
Possunt quidem essentirefacta destrui: v. g. si humana Diqitigod by Gocrate
164쪽
LIBER QUARTus. 329haee negent , S contendant fieri posse ut eadem es.sentia manens mutetur; e. g. ternarias dum est ternarius , quatuor unitates contineat; an satis sani sint, merito dubitari possit.
III. Essentia Metaphysicae seu nominales rerum mutabiles sunt. Paradoxum hoc Scholasti eis videri debet , qui
nos contrario canone obtundunt , enecant. Sed eos
sibi ipsis placere non moleste ferimus : hoc agimus , eiusmodi canonem ex dictis plane & proxime proficisci . Nam essentia Metaphastea est cumulus earum idearum , quas putamus rei essentiam constituere et hic autem cumulus S minui potest , S augeri. E. g. Essentia Metaphysica , si Scholasticos audimus , sita est in hoc, quod sit animal rationale . Philosophi vero, qui demonstrant, omnes proprietates hominis , quae nobis cognitae sunt , immo & figuram humanam ad ejus essentiam Physi-
Cain pertinere, aliam essentiam Metaph laam hominis mente concipiunt , nempe animal rationata
humana Aura praeditum , ct cetera . Quod si aliae proprietates hominis nobis cognitae essent; si intelligeromus,qua ratione corpus,& spiritus conjungan-R tur , na fabriea putrefas Ia resolvatur in partes et non tamen mutari, quia semper bumana fabrica , s ex Atat, erit eadem . Similiter potest Deus animum hominis destruere et sed facere non potest ut animus hominis mutetur , id es non sit rationis particeps dum est. Ttntum materia , ex qua corpus hominis exsistit, hoe sensu mutatur , quia modo fabries hominis est, modo vermis , modo terra. δε-dulo disivuenda sunt.
165쪽
rro DE RE METAPHYs Ie Atur, mensque cognoscat , sentiat, doleat, ga deat , fabricam hominis moveat, ae a sensibus vicissim adficiatur: tunc alia esset idea complexa h
minis , id est alia definitio, id est alia essentiaraphasica .
Haec de cognitione IIIa dico , quae naturae viri inhus habetur . Nam si de notione sermo est, quam Divino praesidio habere possumus , nulli dubium est, quin Deus omnia . quae in Petro reperiuntur , n his declarare possit e quo casti adaequatam essentis Petri cognitionem haberemus : ideoque eius estentia Metaphysica , ct Physica & eadem esset , S inmutabilis respectu nostri, ut se habet apud Deum . Seholion ω quamque obseuras ,-ἰnariles de Essentia di putationes instituant Seholastici, propterea quod verbis vel ambiguis , wel nihil signi antibus uti consuescunt, nemo est quι non videat . IIIud miror , hoc etiam vitio inquinari aliquos , qui ex disciplina Reeentiorum disputast. Verum cum illa , quae aliquid utilitatis vel ad recte iudieandum , vel contra alios disputaudum adferunt, ex hueusque diri/rΦDeile , aperte dedueantur; nor ea veluti Corollaria ponemus , MI opus fuerit, explicariones aliquas adjuvemur. Grouartam Lmne definitis uer rerum , quae a Deo conditae sunt, tantum sunt definitiones nominaIes , nor
166쪽
L Ia E R RU A R T v s. t Cum enim rerum naturam nemo penitus intenligat , sed tantum proprietates aliquas, quas definitione exprimit; fit consequens nullam desinitionem explicare rem ut revera est . sed ut nobis esse videtur . Igitur est nominalis . E. g. Cum definio hominem hoc modo, animal rationale Agura humana praeditum , de sanio nomen , id est, explico quid significet nomen: at non
omnia percenseo, & declaro , quae faciunt ut sit homo. si JUerum etsi omnis definitio rerum sit nominaiar, tamen vocatur realis , si explicat nomen eo sensu, quo universi homines accipere solent et sin autem usurpat eo sensu , quo vel unus tantum , vel aliqui accipere volunt, appellatur nominalis . E. g. Definitio hominis , quam dedimus , Vocatur realis , quia ita omnes exponunt nomen ho
mo . Quod si dico , et Oeabulo homo signifieo intelli-
stum est , me definire nomen tantum : quia eo sensu non sumitur ab omnibus , sed a me tantum .
Corollarium uisne definitiones Idearum nostrarum interdum
sunt reales. Nam lainet si dum definio ideas , definio nomen , tamen haec definitio interdum naturam rei definitae plane exponit: ut se habent definitiones aliquae Mathematicorum i v. a. definitio puncti , Ii R a nea
s Q Repete , quae diximus Logicae L.III. p. l. c. 6.
167쪽
neae, super'iei, & reliqua. Dixi interdum . nam pleraeque ita se non habent. si a Corollarium III. Μηe si aliquid essentῖα PΘφα adiungatur ,
vel detrabatur, nos erit eadem essentia , sed alia . Consequitur ex iis , quae ad secundum cano. nem supra diximus. Cum autem nomen eadem alii alio modo accipiant, advertendum est, non quam. Iibet mutationem Physicam facere , ut essentia Metaphysica mutetur: id est , ut res non eadem esse dicatur e sed eam tantum , quae naturam rei tam mutat, ut ab hominum genere alio nomine appellanda esse videatur.
E. g. AEthiops colore, capillo , figura nasi, ae labiorum ita differt ab homine Europaeo , ut etiamsi AEthiopes in Europa nascantur tritavi SAEthios id Censent non nulli definitiones Omnes Geometrarum plane naturam rerum definitarum explicare . quam falsum sit, .ei ipsa definitio trianguli rectilinei deelarat, quae ita se habet : Figura
tribus rectis lineis definita. Nam non explicat , tres angulos unius trianguli esse aequales duobus rectis rangulum externum esse aequalem duobus internis oppositis: triangulum esse dimidium parallelogramis
mi , quod habeat eamdem basim , & altitudinem romnes figuras rectilineas in triangulos resolvi ponse , ceterasque proprietates , qua tam pertinent ad naturam praedicti trianguli, quam pertinet esse figuram tribus lineis terminatam. Idem de circulo ,εeterisque dicendum est.
168쪽
AEthiopibus , modo mares , & seminae eiusdem eo- Ioris commisceantur , perpetuo eodem Oolore, capillo, & facie se habeant. Haec tamen differentia non facit, ut alterius naturae ac speciei esse iudicentur . Quod idem de Castensibus, ct Sinensibus, aliisque populis , qui aliquid a nobis diversum praeferunt , dictum volo . Contra vero mulus , ct asinus , tametsi paullulum figura, ac natura disserunt, tamen quia alter filios generat, alter non item , diis verso nomine vocantur, S alterius speciei esse putantur. Quid λ etiamsi eamdem naturam , ct figuram habeant, interdum tamen ex diversa magnitudine specifica, non eadem animalia judicantur. Nam equus velocissimus, Germanus gravis , ct tertius equus exiguus , quem Itali Sebia-vetum vocant, Lusitani vero Gallateam; non nisi magnitudine differunt: tamen quia semper sui similes generant, non alterius magnitudinis; propterea tribus nominibvia vocantur, S trium specierum
esse reputantur. Quare ex communi hominum sensu, qui ea , quae sensim mutata vident, alio nomine appellant, dijudicandum est, an eadem natura sit, an diversa.
per es una. Consequitur ex superiori. Cum enim ab ensentia nihil demi possit, nihil addi, non potest una essentia in duas essentias dividi , quarum quaelibet dimidiam partem proprietatum habeat: propterea quia non esset eadem, quae nunc est. Quare e Xidi
169쪽
334 Da R E M E T A Ρ Η Ys I e Aia entisate essentiae recte insertur essentiae unitari die contrario ex unitate identitas . Sed quamquam idem significet unitas , identitas , tamen pro Vario modo concipiendi differunt: nam si essentiam considero in se , dicitur ana 3 si re sero ad locum , vel tempus , in quo antea erat, nunc non est , dicitur eadem , vel diversa . Longum esset enarrare , quot nugas , & ineptias de unitate cogitent non nulli , quamque mira circuitione verborum id explicare aggrediantur, quod nemo quam tum libet rudis, non intelligit.
Aiunt, unum esse, quod est indivijum in se , ct die Uum a qzolibet alio altima divisione . Quis tamen adeo bardus est, ut dicat, ejusnodi definitionem
clarius explicare ideam unius, quam vocabulum unusὶ aut rusticum, qui eam audit, clarius inteIligere , quid sit uno, quam eo audito vocabulo
Quaeras quid sit, esse indivisum in se ξ si recte loqui
amant, respondebunt, e se unum. Itaque idea
unius , ut scite Lockius si, est omnino clara & sm-plex: ideoque in alias ideas clariores resolvi non potest, id est clarius explicari. Non aliter ac idea albedinis , lucis , ceteraeque simplices, quae per sensuq comparantur ; quae adeo clarae sunt, ut nullis clarioribus exponi possint. saJ Ideam porro unius ex singulis rebus, quae objiciuntur, homines adiis piscuntur : eamque tam bene intelligunt rustici, quam Philosophi . id De I Entende ment Fqvinain L. II. cap. . l. .
saJ Confer quae do euImus in Logica L. III.
170쪽
Corollariam V. Hine ἰηdisidua , quae ad eamdem speciem pertinent , habent eamdem essentiam Metaphysicam , non Physicam. Nam singula individua humana simiIes proprietates menti offerunt; quod ipsum est essentia Metaplastico , ct voeatur speetes. At singuli homines aliquid peculiare habent , vel in fabrica humana , vel in humoribus , in quo ab aliis discriminantur, Li Jid est diversam essentiam Pisficam . Corollarium ULHine ea, quae .usto dicuntur eadem, non babent identitatem natura , sed similitudinis . Magni momenti est hoc corollarium ut recte
de rebus sudicemus . Qiiod . quia bene multi Philosophi non fecerunt, egregie decepti sunt, S miras ineptias fuderunt, putantes ea, quae simi Ies proprietates habent, eamdem rem este. Hinc natae sunt generatis illae idear Platonis et hinc natura communerPIatonicorum , ct Peripateticorum et hinc antea illa natura Spinogae , ct cetera eiusmodi, quae ipsi facile vitarent, si similitudinem , seu identitatem Moratim , ut vocant, ab identitate PhMea secernerent. E. g. Tiberis aqua indesinenter mutatur , & ripam alia semper& alia praeterfluit: tamen quia smilis aqua simili modo , ct fere simili aIveo perpetuo fluit , siJ Consule Cl. Soerhaateσ. in per totam trUerrim j. 73o. 736. 4 a. s. Hauer ad eam Iocum.