장음표시 사용
111쪽
Paoll. Min. PAas I. Absurdum esset dicere nia. . iin mente divitia veritates existere, quae omnem intelligentiae humanae vim effugiunt; rationem hinmanam omnia emutiri posse . quae vel Dei naturam eoncernunt et infinitas ejus perfectiones; vel hominis conditionem, seu primaevam, seu Praesentem, seu suturam, et divinae circa nos providentiae consilia: ergo etc. PROR. Μis. PAas II. Cam Deus hominem ex nihilo creaverit eum quo intellectu instruxerit, qui novis semper veritati hus imbui possit; cum multa ipse cognoscat, quae angustos humanae rationis limites excedunt; eumque simul sapientissimus sit, et potentissimus; quid obstare poterit, qua minus hominibus veritates etiani supernaturales revelare possit Τ an illi media deerunt voluntatem suarucreaturis manifestandi, an jus eam proponendi, an auctoritas persuadendi δJ Paoa. MIN. PAas. III. Ratio naturalis non potest esse in homine sola regula ci edendi, su homo Potest de rerum veritate I plene eonvinei per motiva externa; atqui ita est, cum multa etiam in rerum natura absque omni haesitatione. ut vera assumantur, quorum natura penitus ignoratur.
112쪽
praecepta dare ' hominthus , , nisi quae ita necessa viis rerum relationibus posita essent; cum is Deo, qui supremus creaturarum omnium tDominus est,
abjudicaret, quod ine homini quidem, qui in alios Potestatem exercet, denegari potest. s)Pllos. II. Certum est, cultum: externum partem esse religionis naturali si quo autem modo, quibus ritibus . et caerentoniis cullus ille perfici debeat, . lex nnluralis non determinat. Qui . autem inegabit, Deum posse formam cultus .sibi debit. pstr . seipsum. determinare Τ Quid magis ad cultus decentiam, et wajestalem conserre ' potest,' quid pietatis. sensus vehemeritius incendere': quam cum seirnus I 1, 6s
colere eo modo qui is si gratιssimus est s
PEoa. IIJ. Leges positivae , quae in ratio oosnam lurali 1 directe , non continentur, naturae tona pol bo minis non repugnant; si pnrendi te obligatio 1 ex parte hominis. non requirat cognitionem intrinxereae bonitatis, aut rustitiae' alicujus legis, ' ηed 'sussietatia B. TOM. I. 8
113쪽
certitudo divinae revelationis : atqui hanc suseere nemo non videt, cum homo ex ea evidenter concludere possit, justam esse legem, quae proponitur.
OBIIctu T. Intelligi non potest, quomodo Deus hominibus aliquid revelare possit; ergo revelatio est impossibilis. ' I REsp Ι. NEG. CONSEQ. Etiamsi ignotus esset modus , quo revelatio fieri possit , de ejus tamen possibilitate certi essemus ; quia certi Sumus Deum multa posse . quae quo modo fiant, nulla ratione assequi possumus. Quanto sapientius cogitarunt doctissimi veterum philosophorum , qui cum revelationem aliquam exoptandam et expectandam dicerent, eam utique possibilem crediderunt; de modo, quo illa fieri posset, parum sollieiti.
RESP U. NEG. ANT. Infinitis modis potest auctor naturae mentem suam nominibus manifestare. I.' potest
homini ves; sub forma humana , vel alio quocumque modo praesentem se exhibere. Sic Abrahae, aliisque Patriarchis apparuit, sic cum Moyse locutus est in 'ruboardente, sic Israelitis in monte Sinai legem promulgavit. Potest reriam imagines' in phantasia excitare , quod saepius prophetis, aliisque justis contigit , sive per insionem vigilantibus, sive dormientibus per somnium. Nupotest etiam per inmirationem immediate credationes suggerere rasque ad summum claritatis , et pulsentiae
114쪽
gradum elevare. Neque eri; in creator naturae ea rei ilia
illuminandi facultate . neque humanus intellectus illustrationis illius incapax est. URGENT. I. Omnes hi revelationis modi particularessulit, et vel singulis tantum , vel paucis simul congregatis erudiendis apti; ergo ni bil juvani j tidaeos aut christian , qui per summam contradiclionem conten dunt se Deo revelanti credere , cum tamen nulla ipsis saeta fuerit revelatio. Brip. NEG. CONfEQ. Prohant enim Deum posse alἰeui homini privato aut pluribus aliquid revelare. Neque repugnat, ut homines revelationem ita. acceptam , aliis manifestent, cum quotidie homo ab alio homine eruis diatur , et Deus utique hoc medio uti po&sit, quo nullum est hominum ingenio , et indoli magis cou veniens. In hae hypothesi homines non quidem immediate a Deo revelationem accipiunt, Sed mediate per eos, quos Deus tanquam praecones suos ad eos dirigiti URGENT. II. Si homines ab homine edocentur, iam non Deo credunt sed homini; et latis revelatio hoc. ipso revelatio non est. Ergo impossibilis est haec media laerevelationis hypolliesis. BESP. DIsT. ANT. Si homines edocentur ab homine . qui propria auctoritate agit, et Propriam doctrinam proponit, conc. qui Dei auctoritate non sua doeet. sed quae a Deo accepit . neg. Quando Deus doctrinam aliquam per ministerium hominis manifestat. ejusmodi manifestatio nihil aliud est, quam factae revelationis communicatio ; et doctrina hoc modo proposita verh dicitur doctrina revelata; nullum autem adest erroris periculum. neque divinae auctoritatis etiaraeter tollitur, eum Deus leneatur snhministrare media et signa. quibus certo constet, eum qui Dei nomine loquitur , a Deo missum esse . ac proinde divinam esse , quae ab ipso annuntia '
115쪽
Argumenta contra II. et III. Proρositiones.
OsricIUNT: I. Veritates religionis omnibus evidentes esse debent; atqui mysteria eo ipso quod mysteria sint, evidentiam excludunt. Ergo etc. Ita Tollandus. Auctor operis: leti res Suria religion essentielle h l liomme. Chri-btialius Edelmann , aliique Deislae. BESP. DIST. MAI. Veritates religionis omnibus eviden. tes esso debent, vel evidentia Ohjecti, vel evidentia testimonii, cono. semper evidentia objecti, neg. Atqui mysteria evidentiam excludunt; iterum clis lin. evidentiam objecti,conc., evidentiam testimouit nem omnis vis argumento rum, quae a Deistis toties, atque aliis semper aliiςque verbis repetuntur, in aequivocalione est; consulto enim constandu ut, quae maxime essent distinguenda. Aliud quippe est scire rem esse, aliud rem qualis est cognoscere. Si homo nihil posset ut verum habere , nisi quod mente complecti , et quasi permeare potest; nulla esset physica aut moralis certi ludo , qua tamen omnis bominum vita continetur. Undes enim eorpora existere noscimus . nisi sensuum testimontes Unda facta historica , nisi testimonio hominum p i Veritates religionis, cum plenam exigunt mentis adhaesionem, procul dubio iis debetit inniti argumentis, quae omno dubium expellunt'; non enim irrationabile debet esse obsequium nostrum. Verum ad rem aliquam certo comprobandam non requiritur evi dentia intrinseca. Mysteria, quamvis mentis nostrae aciemessugiant, possunt nobis esse evidenter certa. Evidenter enim eertus sum , Deo revolanti esse eredendum: . Ergo eum mihi eerlum esscitur, Deum inysteria revelas Se, assensum ipsis denegare non possum , nisi velim ipsam rationem a icere.
116쪽
IO IODicissT I1. Deus revelare non potest, quae eontra rationem sunt; atqui mysteria sunt contra . rationem iergo etc. BEsP. N. ΜIN. Longe aliud estim a rationem esse. et contra rationem. Qui aliquid contra rationem esse pronuutiat, declarat se percipere rei disconvenientiam saul eius cum alia veritate repugna ullam : qui autem
dicit aliquid supra rationem esse , nibu aliud dieit,
quam quod ratio humana illam rem perspigere noli valeat, neque de veritate . aut salsitate illius rei ex rationi- bus intrinsecis iudicium ferre. Ergo sum ratiovem esse, ev contra rationem lanium disserunt, quantum disserunt non comprehendi ; et comprehendi. Mysteri. , hoc ipso quod mysteria sint, supra rationem .posit' sunt; εed haec quoque ratio est, cur in illis nulla unqiram evidenseontradictio probari poterit; quia in rebus incomprehen, sibilibus de intrinseca idearum convenientia aui dire uenientia iudicare Non possumus s5J. . . , , , INST. Ea sunt eontra rationem , quae argumentis in
solubilibus impugnantur a atqui talia sunt mysteria;
1. IXSP. DisTING. MAI. Si illa argumenta, evidentem in objecto contradietionem probant , icone. Si ex interuli gentiae nostrae imbecillitate, et mysteriorum sublimitate oriuntur , nego. In iis, cquae humana iratio inJelligera non potest, multae possunt dissicultates occurrere , qua resolvere non .. possumus, quia rem . qitali est. non Videmus ; qui enim credit,i propter revelaniis auctoritatem eredit; revelationis autem evidentia, quantacumqus illa sit, intrinsecam rei obscuritatem non tollit. Si, quis ex Europa in torridas Africae regiones veniens ineolis narraret, se aquam vidisse sarinae ad instar terrae in-eumbentem ; aut ita concretam et solidam, ut homines fiuPer eam ambularent, aut curru veherentur; rideretur utique, et insanire videretur. Homo a nativitate cincuso
117쪽
aliorum holninum testimonio convincitis sirinissitne erediteorporum motus, figuras, Situs visione apprehendi posse, aut, quod majus est, coloribus in labula exprimi; quamvis in his non tantum nihil intelligat, sed et varia debeat ahsurda deprehendere. Hoc argumentum egregi h evolvit D. Berner, is deisme refuω par lui- meme D. Totum illud opus contra Dei stas conscriptum est R. BESP. a. ' Hoc argumentum , sicut et alia pleraqueu Dei stis contra revelationem congesta , Athei et Mai rialistas in ipsos De istas torquent. Multae siquidem, cum de Deo agitur , ejusque attributis , de creatione et proinvidentia, disse ullates occurrunt, et obscuritates maximae. Quae enim tanta reperitur vis et sagacitas humani ingenii, quae res tam magnas, et tam longe a nobis dissitas explicare possit Haec pluries celeberrimi ex Dei stis fassi sunt, imprimis D. Rousseati, qui inter alia haec habeti Emili I. m. r is quo magis Dei naturam considero , eo minus intelligo. Existit tamen , et hoc mihi su ieiuotes minus comρreliendo', eo magis Moro . et dicor Ensentium I Ego sum , quia tu es. Nihil magis rationi mea convenit, quam ad nihilum redigi ante te m. IssT. II. A veritalibus religionis naturalis Don potest seri consecutio ad mysteria : nam veritates illas rationaturalis demonstrare potest, quamvis intellectus humanus' eas non comprehendat et id autem de mysteriis diei non potest. BGP NEG. ANT. Legi lima est deductio nostra , quia probat, quod nobis contra Dei stas probandnm est; scilicet multa ab ipsis ut certa et indubitata haberi, quae lamen nulla cogitatione comprehendi Possunt; Sequitur ergo, rem aliquam evidenti ratione probari posse, lieel qualis sit, nulla ratione assequi possimus. Si autem res in seplanh incomprehensibilis certa nobis fieri potest per rationes philosophieas; idne fieri non poterit per Dei ipsius revelantis testimonium 3 Adde, quod Athei, cum
118쪽
religionis naturalis dogmata impugnant, lam parum con- dant illa ex ratione naturali probari posse, ut potius contendant se multa in . illis absurda videre et implicanistia ; sed in rebus etiam physicis plura ejusmodi sunt,
quorum nec naturam, nee existentiam ex intimis rerum principiis probare POSsumus. . . t 'INsT. III. Propositio, quae, mysterium enuntiat, est mera verborum combinatio, sensu vaeua: atqui insulsum est fide firma adhaerere verbis, cum quihus nullam ideam coniungimus . ergo etc. 'BES . N. MAI. Quamvis ejusmodi propositio non possit Plene et adaequate comprehendi, quia objectum contineta mentis nostrae intuitu remotum , sensu tamen vaeua non est; sed cum externa certitudine eam conjungit rei cognitionem, quae sussicit non tantum ad fidem, sed etiam ad scientiam. Quando Deislsa has , similesque sententias Proserunt in Deus omnia ex nihilo produxit; ipse autem
a nem e est. Deus aetri nus est, Imme Sus est eis n.
I umquid verba proserunt sensu. vacua y rimen, quid sit creare ex nihilo , quid aeternum , quid immensum . explicare nullo modo possunt. Iam si ad scientias naturales convertimura innumera sunt, quae in omnium ore Versantur, quamvis planh ineo ,rehensihilia. Nec quid sit 3piritus , nee quid materia intelligimus, nec vim motricem, i aut electricam, aut magneticam comprehendimus; tamen de his multae formaritur Propositiones, multa cum magna scientiae praedieatione disseruntur. OBIIcIUNT. III. Deus homini i rationem concessit, ut ipsa duce quae agenda et eredenda sunt, agnosceret. Emo non potest eum, spret1 ratione, per viam revelationis et auctoritatis ducerε; sie enim sibi eontradiceret, . eum rationem homini dedisset, ut a uteretur, simulque - ne uteretur prohibuisset.' I 'MAP. N. CONSEQ. Eadem semper oeeurrit eoncludendi
Tatio ambigua et consum. Deus homini rationem Proeul
119쪽
dubio idedit, ut ea uterelue r ea autem, Sein per utriue . eum assensum praebet, iis , quin certis. i argumenti si Pro hantur, sive haec ab extrinseco pelautur,i: sive ab inirin seca rerum, naturaia Quis linquam, sanae mentis asserere
ausus est nullum aliud dari genus certitudinis, i quam illud quod ex idearum evidentia oritur 3 De rerum
omnium naturalium existentia . de Iis., quae .lante 'nos contigerunt , aut in aliis terrae plagis existunt, nec . ex idearum comparatione, neci ex sensu intimo certi sumus. Cum revelatio novas veritates docet , eas , - quas ratio cognoScere potuit, nbni destruit; novi enim contraria rationi docet, sed impervia: ut autem, ubi de . revelatione divinitus iacta certo constat, consensum illico Praeheamus,
ipsa a nobis ratio postulat s 3. Liceat hic D. auctoris De istis minime suspecti , 'testimouium. R iducere. Iia i ille ratiocinii iur- er. Tom. III. y. 456. in is . Testimo. nium Dei omni humano testimonio certius est. Igitur qMando ex Do minoisio. ita eo luditur hui est rationi magis con entaneum, quam ea. quaei a Deo ne elata Sunt, Potius credere, quam quae rario humana, doces; haec que , Mi scripturae sacrae contra incunt . -ςque . haesiis
tali ue uti falsa rejicere; am non qui ita conelussit, idem suam deducit ex euidentissimo rationis i princimo is pia ii Ne dicas, Plura qtiae revelatio eredenda : proponit ,
' tantum inscrutabilia esse , sed etiam iis repugnare,.quae naturalis ratio dictat , aut seri suum , testimonium comprobat. Ad id respondetiiri veritales sibi 'contradisere. nou posse, ideoque verum ire elationem' nunquam posserationi repugnare; quodsi repugnare videatur, id rationis nostras infirmitati .esso, adseribendum δ Aensuum , Porro relatiouem ex fide corrigendam esse . . l. i. Quando inter fidem et rationem aliqua Mid iuri contradictio intercedere,
init idem Bartius Ooer. T. I. ),. iidem : μ' andum est, quod in collisione rationis ciam ratione , , eum duae sibi προ-nguae, veritatis , qua in v quae nobis epidens . Ui-
120쪽
lo, M. Tunc scilicet pro certo habendum , vel unam eri propositioitibus sibi.oppositis apparentem lantum habere, veritatem, aut certe, apparentem tantum esse oppositionem, quam mens nostra deprehenditi l
OsrICIUNT. IV. Revelatio, quae supernaturalis dieitur, divinis persectionibus , imprimis sapientiae et ibonitatindversatur : ergo possibilis non eSt , . t
. . PROB. ANT. Sapientiae et honitati divinae repugnat I.' hominem , novis onerare Praeceptis, quae ad honestam vitae institutionem necessaria nonio sunt i aut, aeternum rerum ordinem pervertere, cum arbitrarie, .iquae in Sagunt indisserentia malai fiant interdicto. u.φ . IIo minὶ credenda proponere , quaei nullam habent cumi ratione proportionem, nullam cum morum honestate connexi nem; quarum revelatione nihil igloriae accedit Deo, nulla melioris et selicioris vitae media sui, ministrantur homini. RE P. AD L Nihil est, i quod supremum Dei in homines T i mperium hominisquam plenam a Creatore sin dependentiam evidentius manifestat, quam ilia praecepta, quae in lege naturali non continentur; iet ubi nulla. est alia ratio ohservandi, quam auctoritas praecipiendi. Atquati oc solo ad sanctiorem vitam Plurimum valent , cum nos novis vinculis Deo adstringunt , novaque ad promerendam eius benevolentiam media subministrant. Co terum leges eiusmodi , positivae stopa nihil aliud sunt quam ossiciorum naturalium evolutiones, cum ea in spmeie determinμΡDar . quaei in gqu. ilexi 'tutae Praecipit. Sae dic Ia summae et .ele ipsa. .rationis , quorum cum necessariis iusti rectique regulis eonnexionem nos
non videmus , quia obtusa est acies noStra. .
.' Adip. 'AD II. Negari 'iaon pqtest in mente 'divina multas existere veritates: :quae mens humana cogἰtat ones coni- plecti non potest; imprimis de Dei natura . de honi niseonditione I ei divinis in hominem consiliis: quae ubii ab homine eomoaeuntur, optimos. In animo aevisa e