장음표시 사용
71쪽
elasses diuisae sici dietum morum et quatriolum en sciebant. Tristrum Grammatica, Rhytori Q et Dim lectica eon labat. Ad quatriinum Musica , Arsemetica , Geometria et Aotronomia 'pertinebaris ; qui utrumque trivium scilicet et quutrivium eomplecti ingenio poterant, in omnium admiratione' erant, et septem artium magistri vocabantur. Cum autem religionis scientia' omnium tunc disciplinarum' quasi regina haberetur; reliquarum antem utilitas ex eo tantum , quem, cum religione 'haherent, nexu aestimaretur; non immerito diei me. jam tune en-eyclopoediam theologicam exstitisse: '
Iam saeculo VIII. Ioannes Dania dentis in ostiente systema 1 aliquod totius doctrinae christianae Exposuit in liheis IV: octodoxa 'fide. Verum millos an recoleqia xaltem8 latina imitatores' tu.c habuit. 'R lagionis veritates in uhum corpus' collectas , dialecitiai et ad scholae peripateticae' sormam , exactas primi sareu Io . XI. i. occidenis tradiderunt Lax Danuus,i ejusque i discipulus i 'Anselmus , 'magistri sub pH Nuth in regimine 'ahhaliae iBeeeensis tum inivrchiepiscopatui Cantuariens 1 Auctes oe Hio im-
72쪽
nlii secutii si ni, ut. Hugo a S. Vietore, Hildeber tus archiepiscopus Turonensis, Robertus 'Pullus, o Frisingensis episcopus, qui dialecticam et uristot dicam Philosophiam ex Parisiensi schola in Germaniam intulit. Ita nova in theologiam metho. dus, invecta est, quael ab initio nihil habuit, quod
Verii micum iam scholae publicae et magistro, riinii et disceolium aemulationi paterent, et exinde inelarescendi desiderium. vehementer accenderetur, mox fines a patrihus positos transilierunt, inquie-la, et disputationibus innutrita ingenia Vixit hoc tempore Αhaelardus, multis et ingenii et animi Rherratimnibus famosus, vir acutus et natura verspicax, ac libterarum humaniorum l. studio . excultus ; sed famae magis quam veritalis, sectator, sui ipsius 'putidus ja. clator, Et disputator ventosissimu : Ab hoc, tempore,
εitate, inusili Ioedare it. ι . Verum , omnes qui se hucusque in , hoc studiorum ' genere exercuerunt, multum hominis et i eruditionis fama superavit Pe. trus Lombardus episcopus Parisiensis, i qui alter a S. Anselmo petiolas scae theologiae i parens dicitur. Ilias lotam religionis, doctrinam in i IV. l libros, 'qui
sententiarum in erihuntur, digerere conatus 3 est. Mnde magistri, sententiarum . nomen Rccepit. Quod . opus quamvis i indigestum , summo clim applausu exceperunt, et infinitis sere commentariis illustra. ot - theologi, iatque ei tanquam corpus i theologiae
persectissimum , publicis..:praelectionibus .adhibue .
73쪽
runti Nunc maior in dies inanium'quaestionum turma in theologiam qua data portat irruit. Instituis i.
eiilo XIII. Universitates novum studiis decus contulerunt; et clim eodem saeculo a .Roberto de So hona Parisiis domus Sorboniea erecta fuit, mirtura est, quantam in universitate Parisiensi celebritatem eonsecuta sit facultas theologica. 'Quidquid eontra novam methodum, jam XII. saeculo i S. Bernardus,
Willielmus at S. Victore, aliiqile scripserint, nihil tamen potuit ardorem 'cohibere nova hac arte inAelarescendi. Parisiis saeculo XVI. docuerunt , qui adhuc inter scholasticos celebra issimi sunt; Alexander Hales Franciscanus doctor irrefragabitis dieius; Albertus ex S. Dominici familia , qui Magni nomen accepist. S. Thomas Aquinas Alberti clisespulus doctor
cingeticus. Ioan. Duns Scotus exi S. Francisci ordisne, doctor subtilis. S. Bonaventura ejusdem ordi- .nis, Metor servhicus. Unus prae caeteris S. Tho. mas concinne et ordinate sacram hane scientiam tractavit; ejus summa theologica iis tres partes distribula est, eo ordine et rerum contextui, ea
philosophandi sobrietate simul et perspicacitate,
ut ratio revelationi . ubique famuletur. Quare omisso sententiarum magistro; qui multa consusε et Perturbati i tractat, theologi pene omnesia rationem et methodum S. Thomae: secuti sunt. Clim paulo Post Scotus novas opiniones S. Thomaei doctrinae Pponeret, natae , sunt scholae , omistariun , et
, Tertiam . instituit aegidius Colo a i Augustinia .uus. Pro saeculi illius. more i doctor bundatissimus
74쪽
appellatus. Saeeulo XIV. Wilhelmux Oeeam minois rita a Scoti, quem magistrum , habuerat, sententia discessit, et scholast Nominalium initium dessit. Ne et ipsi honoris litulus deesset, doctor singularis vel senerabilis inevior voeatus' est. Accessit demum his scholasticorum sectis quinta. Recentrorum dicta, qui cum in nullius i magistri verba iurandum esse dicerent, systema eeseeucum constituerunt.
A saeculo XV. usque ad nostra te ora.
Quantacumque suerit eorum , qui hoc scholasticae theologiae studium 4ngressi sunt, lebritas; nunquam tamen defuerunt viri maturioris ingenii et positivae, uti vocatur, theologiae cultores, qui scholasticas trieas, et artis non philosophicae, sed sophisticae aberrationes damnarunt. Iam vidimus , quaenam suerit S. Bernardi et aliorum quorumdam ipsius aetatis doctorum sententia. His merito adjungimus Ioannem Salisburiensem, qui postmodum episcopus Carnotensis factus est; et Petrum Blesen- Sem nono Iuoo. mortuum. Nec desuerunt deinceps, qui illam rem aut querimoniis, aut risu dignam habuerunt, ut Nicolaus Clemangis I. de stud. theologico, Joan. Gersonius universitatis Parisiensis ean. cellarius, ambo saeculi XV. , seriptores, Laiuenlius
75쪽
s, Valla et Rodolphus Agricola eodem saeculo bona inlinitatis, et humaniorum litterarum cultores eximii. Saeculo Xlli. Gregorius IX. ad Parisienses doetores gravissimam direxit epistolam; qua ipsos jubet ad veterem methodum redire ; idem a Joanne XXII aeculo XIV. factum legitur. Saeculum decimum quintum doctorum et Iitteratorum hominum seracissimum sulti Capia anno 1463. Constantinopoli,
litterae ex nova Roma in antiquam remigrarunt; magnus doctissiniorum virorum numerus ex Graecia profugus linguarum et veteris litteraturae studium per Euro prim propagavit. Illuxit tunc occidenti post longas tenebras aurora renascentis diei; mentes ad meliorem eruditionem excitatae, verae philosophiae, seripturae sacrae, et patrum studium impensius colere coeperunt, ac theologiam a pseudo- scholasticae sordibus abstergere. Non tamen ita es ingui subito poluit insatiabilis rixandi libido , ut non hoo adhue tempore turbas in Gallia excitave rit; quasi voluisset novo experimento probare, quantum ad commovendos tiirbandosque animos valeat. Celebre est, quod
inter Nominales et Realistas sub Ludovico XI. in Gallia exarsit , t acoet rinium bellum , in quo diu et pertinaciter et aneipiti fortuna pugnatum est.
, Interea latius semper sese dimidit honarumtium eultura , et vitiosae, subtilitatis, ne corruptaeae ineuitae dictionis contemptus. 'Haee laeta suerunt saeeuli XVI initia, iqirae spem faeiehant integrae . restaurationis studiorum ; nisi gravissima religionis dissidia animos iu nova odia conjecissent, ex quibus
76쪽
ingens orta est rerum omnium tum sacrarum tum Pro sanarum; perturbatio. Non possum 'igitur satis mirari, quod protestantes velint istiaris reformationem ut integratae theologiae epocham statuere.. Ita scilicet etiam .hona ingenia Excoecati pRritiam. filia dium t Quis nescit novam studiorum ristionem Et solidioris doctrinae gustiarii ante , Lutheri .ub avita religione desectionem ubique. fui, se dissus illo; atque in Italia potissimum, . ubi Romanorum . Ponti uiu, et Mediceae domus in Jitteratos munificentia .mu gnum sacris et pro sanis scientiis incrementum dedit 3 Florebant tunc non minus suo in scholasticos odio.qrarim litterarum studio celebres viri Reuchlinus,
Erasmus, NazOlius , Ludovicus Vives, aliique pene multi inter catholicos. Quid et ornatissima inter novatores ingenia , ut Melancthon, Utricus de miten, et, si vis, Lutherias et Caloinus in catholicorum scholis enutriti, quidquid doctrina et eruditione valebant , hoc non u nova ecclesia acceperunt, sed in eam intulerunt. Porro concilium Trid. sicut in reformandis aliis abusibus omnem operam posuit. sic etiam catholicos theologos ad solidiorem sacratioremque theologiae tractationem non parum excitavit. Inter concilii hujus patres sedit Melchior Cantis Cannariensis episcopus, cujus est egregium opus de locis Theologicis, non minus dictionis puritate, et perspicuitate, quam rerum varietate, et gravitate commendandum. Magnam igitur theologia ex generali litterariam restaurationE utilitatem cepit; ab hae
epocha nobiliorem quamdam sormam induit, facta Paulatim conversione scholasticae in dosmaticam.
77쪽
saeeula illustrarunt, indicem texere. Nota sunt eeleberrima Bellarmini , magni Petavii , Natalis Alexandri, TOMrnelii, etc. etc. nomina. Μagna quo que recentiorum theologorum, qui nova methodo, atque ad genium hujus temporis accomodatius seripserunt in hanc rem meritii. Inter alios nominare sussiciat di hanum cujus opus theologicum majus ; multiplici eruditione eonsertum, multam et variam materiarum messem offert legentibus.
78쪽
i in pag. s. 'Theologia tum polemica lum irenica
in ecclesia una cum haeresibus nata est; utrumque enima magistro suo illa didicit, et nulli parcere errori, qui contra fidem se extolleret, et errantibus non irasci, sed, ut Ad ovile . unde exierunt, redirent , omnibus modisessicere. Igitur nullo non tempore aberrantium saluti omnem curam et sollicitudinem intendit, cogitans sem- Per cogitationes pacis et non amictionis saerem. XXIX. x Id, monens cum lacrymis, et obtestans omnes, atque commendans Deo et verbo gratiae ipsius, qui potens est aedifieare, et dare haereditatem in sanctificatis omnibus Actor. XX. SI, 52.3. Multa hujus rei exempla historia ecclesiastica suppeditat. Insigne est illud, quod S. August. et cum eo a icani Praesules egerunt in causa Donatista rum Fleum hist. Gel. lib. XXII. . Ex quo graeci ab elesia latina scissi sunt, omnia conciliationis media teu tarunt Rom. Pontifices, ut utramque eeclesiam Pacis vinculo iterum colligarent. Pax primum constituta est sub Gregor. X. in concit. Lugdun. II. anno Iudi , tum in Florentino sub Eugenio IV. anno x 8; sed moiterum abrupta. . 1 MA tempore, quo .Prolestantes patrum suorum fidem
disia rura varia quoque iiiiis sunt consilia irenica.
79쪽
sed irrito plerumque ronati . Gisbe Nn simi ea, quae inier illustriss. Bossuetiuin , et Letbnitaliam et abbatem Molanum tractata te linus, et qtiae diligentissime et cuniverita iis luce exposita sunt in vovissimo opere:
Fi tedetis-Benelimen Zevi a Traitato di paee tra Bos schen Bossuet, Lei ita bisuet, Lewn it, e Molan. utid Mola u. Neque ignota sunt, quae recentius lum a catholicis tum ab acatholicis in hane matheriam scriptu fuerunt. lmprimis legi merentur, quae iugenue aeque az itigc-niose dixit vir prolestan licus in notissimo opere.
Theodulf - Gast malit Conouo di Teodialo. Vide etiam Feldee Littera ue - Zeit. Gnt retin in Letferatura di18ru. uter. Band. S. 56. Felder 18ia Voc a. Pag. SuAn ergo , nulla suturae aliquando conciliationis spes superest8 Respondemus, nostrum non eme nosse tempora, vel momenta, quae pater posuit in sua pol inte factor. I. I. . Spem Dunquam abiecit Melesim, . nec abiiciet unquam; verum longe quoque a se repellit perfida eorum consilia, qui putant, aut dogmatum commutationem fieri posse ; aut in unam ecclesiam consociationen '. manente in fidei articulis dissensione; hoc enim nota veritatis vinculum esset. sed erroris conscii litim. Ecclesia catho. lea filios sibi ablatos luget. et reddi sibi cum lacrymia flagitat, sed vivos et integros in fide, non quasi dissectos in partes. Ita quippe veram se fi letium. matrem probat ut quicumque rem sinoeta mente eonsiderat . non possit nota cum Salomone exesamare III. Reg. Imar. - date huic insantem vivum is , haec est enim --
Notatu digna sunt . quae doctiss. abbas do Lovum.
80쪽
eum de reunione ageret cum Bossuetio, cum aliis pro- eslantibus theologis inter regulas flatii it in hoe tam dissicili negotio observandas ; regula II. O . . . Non est lieitum, ut ad hane iunionem) obtinendo ulla prorsus peritas negetur, ejusque i estigatio negligatur, 'mrem et peritatem diligite iracb. VIII. I9. 3, ait Dominus --
Ad studia irentea imprimis pertinent perspicuas illae,
et accuratae fidei catholicae expositiones, quas viri docti simi ad conciliandos veritali animos ediderunt. Persuasum illis erat, non posse hominem christianum a r ligione catholica alienum esse, si eam, qualis est, Puram, nullisque humanis opinionibus contaminatam intueatur; necessario enim propria sua luce oculos perstringit , quamprimum dejectae sunt nebulae, quibus eam circurnfundere nullo non tempore satagebant haeretici.
Irasti. Una cosa di fatio , ehe ebbe la sua origine ad principio delia Riforma, eche tutiodi seroe di muntissimo molim di se in