장음표시 사용
101쪽
Inesse quoddam avolans, quoddam medium Inter tenuissmum S crastum, & animam hoe unum appellavit sti. Securus est Cla dius Betieardus suin , Cardosus sae) , Baco de Verulamio iν γ , Magnanus sa) , ceterique complures . Andreas Rudigerus inal , aliqua verisimilitudine hanc sententiam conspersi . Voluit hic ,
materiam a corpore seiungere ; corpus quid contrectabile , solidum, iners appellavit: materiam puram esse extenso m , primum fulcimentum , ac substramen corporis , spirituum , ac animorum credidit ibbὶ . Quapropter animas brutorum suam hahere extensionem , verum a corpore esse distine as . Demum Iethnitius monades in medium asterens in ea fuit opinione , quod monades secundi generis sαὶ hrutorum animas constituant . Wolfius non ab eo dissentit, imo ut in reliquis est Leibnitii admirator, asseruit r. este finimas ejusmodi incorporeas , in reo stas , nisi simplices a non posse prodire per crςationem ex nihilo . 3. non posse perire nisi adn hilatione . 4. non esse spirituales . Sunt qui tam in antecessum brutorum animas erexere , ut crcdiderint non solum esse spirituales , ut Sennertus an i678 do
cuit, & hominibus similes, vel mentes ipsas per metempsych sn in corpore revolutas , ut AEgyptii imaginati suete iv .
risui obnoxius . Hinc est , quod horum intellectuum hominibus Oxtantium, ultimum tantum brutis inesse, suit opinatus.
hb) Melius si dixisset substantiam: sorsan materiam cum hae confundit. ccὶ En quod de monadibus excogitavit Leibnitius ; dividie
eas in quatuor species, earum prima omnia corpora constituit, nam fuit opinatus . corpora, quotquot sint, monadibus conflari, di has vi motrice praeditas esse ac omnia obscure percipere; Rit xa species est eorum, quae clare sed confuse mundum Iihi reprae senrant , cuius speclei credit animas hrutorum ν tertiae classis Constituit eas , quae mundum clare S distinete sibi repraesentant, quales sunt animae humanae ,quarta demum species est, quae sibi multanee clare O distinae omnia; possibilia repraesentat , cuius naturae Deus est V. H. eris. U0. am i 69 mens Mar PM.1ι O. ann. I 69s. APri Pag. i s. ann. 1698. Septem.r. μῶ ε 7. ὶ.
102쪽
verum et Iam opportunius bruta di majori ratione quam homines omnia absolvere ; hoc Rotarus Clementis Vll. Nuncius adherdinandum Hungariae regem an. r6 s. , asseruit , conscripsi que S credidit demonstrare bruta non iecus ac homines legibus ac castigarioni ob violatas poenas esse obnoxia, & poenis abste reii , & ita libertatem agendi eis vindicat . Haec sunt pro
pria verba et Solent in Africa crucissere leones , si qui deprehemiauntur urbes ob ere , quod in senecta Deiunt, quoniam ad perfe-
quendas feras vires non Iurpetunt; cullus poenae metu , lices urgeae
Iames, uesinunt: ct nos ab Agrippina Colonia Duram versus aequi tantes , in tua vasta fima , vivimus duos caligatos lupos , non iecus quam duos ιοι ones Iurca suspenνοι , quo sinuos poena formiisse a male is reliqui deterreanιur iee . Non defuerunt philosophi, inter quos numeratur praefertim Hugo Grotius , qui dixerunt agendi principium brutis extrinsecum esse , iorte Deum , forte Angelum, aut formam universalem Aυerrois . Complures denisque contabulati fuere, brutorum animas esse cacodaemones , in Prieteritorum delietorum poenam in bestias detrusos ; quam seristentiam lepidissimis hiltotiis fio ean illustravit tu) . Quid nos
dicemus λ perparum contemplabimur . Quaenam est disterentia inter hominum ac brutorum operatio. nes Audiam. permagnam esse . Optime . Nunc peto, quaenam est dii serentia inter homuncionum, & eruditorum, ac Perspicacium Op rationes λ Si veritatem minime offuscare velimus debemus respondere valde magnam; hoc non obitante satemur eruditis, non minuaquam homuncionibus inesse animam , & animam eiusdem naturae Credo hoe iniiciati nequire. Ergo in quo repugnat animam brutis inesse, etsi operationes eorum cum hominum Nerationibus non colliment λ. Genuens s quemdam Iosephum Pelusium comm morat , quem ludificabant pueri, in eius os fruita lignea ingerentes , qui ea deglutiebat in . In Patria quoque nostra duos homines Pgnovimus, quorum unum indigitavimus ia9. ιom. I. de Donatus Franciscus appellabatur; alter non absimilis erat, & ipse quoque vocabatur Donatus . usam ob rem apud meos concives tam arcte idea stupiditatis cum Donati nomine est conium eia , ut pro stupido , laepe dicatur Donatus . Quid ergo est poperationes horninum perspicacitate , activitate, ratiocinio , sinu Dcc ne Perpoliti, toto caelo diversae observantur, ideo ab anima divertae naturae eas operationes progigni dicamus p Pollamus postea brutorum operationes , licet hominibus inferiores , non ab
103쪽
anima repetere Poclius hae super re ita est argumentatus OE .
. I tuta , consentientibus Peripateticis , obieeta percipiunt ope, , exscrnorum sensuum ; Pgnoscunt haec aliis convenire ; aliis illa , di sconveni re : huc prae illis appetunt, ut fruantur eorLm aD o secutione. a loco ad locuin se trai scrunt, di aversantur Obje-- eta , quae sibi sunt revera contraria . I idque eorum anima , is corvum e agendi principium eiu id in speciei est ac anima ho-
,, minum . di brutorum anima nobiliores ope iationes non e se, , ccat, non avitio vilioris naturae, sed imperfectioris corporis, is cui annectitur, provenit. Anima neonati, ac hominis adulti, is vel anima stupidi usque ab infantia , aut Gliri senis eli sen- ,, 1ati hominia alterius naturae Proprius ac specilicus animais . rum Omnium character est perceWis , reliquae nobiliores ope. se rationes animae accidentales sunt a specifica conditione coris Porum , non animorum siquentes ἔ operationum praestantia se Ailitotelis ac Ciceronis in tantum anima eam canis non luis peravit. Ponamus mi do, illos per 3o. S amplius annos in eo si in lamiae statu perdurat se, non protulit lent Prg timenta bivrorum se argi mentis illustriora, nec universalia ut & virtutum ideas non ,, c Ugi. ovi illant. Quapropter non in dikersa natura animae sed in ,, sialis quem is aetatis accidente ,ea quantum est periectio l bet fu is dati . Si no. frum ipsorum anima cuidam alteri corpori diver- , , la habenti Orsana coniungeretiir , ut iam Pei sectiorem iocreeti sercepi iritium passionumque s rum , licut una , invariataqueti 1 ancat siιθ . Dr.itaque de brutorum animabus id ni dicim n quit, quando sisti iam, Percipiunt, cognouunt, variis , v ,, riisque objectis , pastionibus Rgilantur Z bi cuidam cerae ii nimi- ,, muntur sigi ia, pote si illa alia millena suscipere, neque in i nnio bus illustrata diversam habet inaturam alius cerae , cui nulis tum siccum suit insccipium. Analos a prorsus eadem est in- is rei br torum homini itaque animas , ita ut si bruti cujusdam se nn ma nobiliori humano corpori conjungatur, non amplius bruti , scd ei it hominis anima &c. is . Verum,nus mclius Icm ii trospicium . c. i inmunis est ne pene omnium πυr litim sententia , bruta quoddam.internum,inivvmque Frincipium habcre , quod anima appcllatur h) . Ex eorum nitari R compertum remanet , spon- Laucas acii Oncs exercere , ObIccia extra la Positasti,ternoscere , di- lih) V. Dies. mst. Cris., art. R rmias. iij HLie imponitur Helvetius , qui crodit operationes hominimi esse resultarum educationis i V. de L Hom.
ule' Excludi de .it attestani. Vinum contra unanimem opi-
104쪽
distinguere distincte, percipero, ac comparore: ergo non tantum non mechanice operantur , uti Cartesiani somniarunt , verum etiam anima, gaudent a materiali longe diversa . Nostram eno dabimus propositionem. Sponta itatem in brutis non est qui possit negare . Brinnsternuntur. Diu poli, nullo obiecto renovato, surgunt, & ergnquamdam directionem incedunt . Dices ne , musculi convoluti utque propria brutorum gravitate compress cogant ea ad incedendum λ Sit. Dices ne sine direetione vagari Gratis esset aseiare . Saepe saepius ea videmus a torisere qua homines pollent, a sumto tramite amoveri non posse ; Ergo palam est, se dete mitate Re sponte incedere versus quoddam. obieetum , vel dir Etionem a
Non est paritet qui inficiari possit bruta cognoscere , ac objecta distinguere . Hujus propoctionis veritas compluristius observationibus habetur . Paucas adduximus , & aliae pinne infinitae possent adduci . Dediι, inquit Cictro tu ea em n rura belluis , O sensum , ω appetiliam , ut altero cona m his inrent ad nasurales pastus capesendos , altero Iri eruerent Pelibera a falutaribus . Elegantissutiam delcriptionem de philomela apud
Virgilium invenimus , quae aperte demonstrat , non tantum distinctam obiectorum cognitionem brutis inesse, Verum etiam a1- sectus, amoris, atque trinitiae eadem habere. Sic ille ait
. . . Populea maerem phi mela sub umbra Amissos queriιur foetus, quos durus arator obervans nido implumes detraxit; aι tua Her noctem, ramoque sedens miserabile carmen
Integrin, o mortus late loca quellibus i ιυ Videndum modo an deis distinctis gaudeant. Qua super re lane
haec contemplanda. ideam appellamus distinctam, quando non to lum rem clare intemoscimus, sed rei quoque notas atque characte res,quibus ab omnibus aliis distinguitur,mente nobis repraesentamus. altores aedi iacium tam complicatum , ae ingeniosum construendo,
putas ne illius notas Prius sibi distinete non repraesentare Aa
liὶ U. lib. ii. de me. Decriim V. Georg. lib. IV. vers. sti. At est adnotandum, quodHuetius de hoc Virgilium notavit , verum a censura hunae
Virgilianum locum Johannes Henricus Κrom erus in Peculiaridissenatione, denae habita, egregie vindicavit.
105쪽
in m ligna secant , debent ergo longἰtudinem , latitudinem.
que considerare . internoscere . habricatore, modo unum . mo Eo alterum sumunt lignum ad opus , normamque aptius , S arponunt , taliter ut praecise aliis connectatur . Vident crgo , aee istinguunt angulos, aut in lignis inveniuntur . Quid dices m do λ Ulterius. Quot tiruta intelligunt perseete sermocinationes pCompluta observavi, quae Domino loquente, ei intentaque ora tenebant . & confecta fermocinatione quod eis fuit justum , se-eere . Quid est vox, quam signum, nola alicuius rci , quam cinpimus in inentem alteri ur revocare Si audiunt conriptus linquentis, modulationes minimas distinguunt. peculiares notas internoscunt, & ipsis alIociatis ideis gaudent; nonne est dicendum ideas dii: inctas nabere Quid dices modo si vides bruta prinptios conceptus pcculiaribus notis exprimere non totum, vcrum etiam as modLm alterius dicere, & loquelam hanc illamve discere ac adhibere t in proloso Satyrarum sic ait PERSIUS: Quis expedivis Vitaco Dum χαιρε
Corvos quis olim concavum salinare pHeaqque Acuit nosra verba conari Magister ortis, inqςniique largitor Venter , negatas arΠyex Iesui Noces. Quid dicemus laterim operationes hae, quotquot sint. ab ant ma materiali dependent λ Nequaquam pro iselo. Diceremus alio quin hominum operationes pariter ab anima materiali proficisci, quod permagnum esset absurdam , & a nobis loco suo pro ejus modi demonitrabitur . Est ne spiritus Meditationem proicndimus. Spiti tualis nota est tmetieuus. Ubi intellectum .idumus, spi
litus Rrguitur recte . Ergo ut hanc enodemus quaestionein , vi dendum, an brutis inessui haec intelligoedi tacultas. Et si pro voce intellectus , uti veteres censebant , omnis cingestio generatim sumpta dc beat intelligi, attamen ne quaestiun culis irretiamus . taxative hic , atque arctiori modo sumimus νde eum definimus is per iacultatem clare , distincteque repraesto is tandi res is ergo ex dictis patet , bruta intellectu gaudere . Ceteri quin . Vidcmus, bruta nonnullas operationes efiicere, qu neque a vi interna, neque externa repeti possint, tantum a xytione lassiciente se in futurum conservandi , ut vidimus in brmiis Bonae Spei , vcl a repraesentatione cuiusdam voluptuois ' gressaeque sensationis . ut in Tauro , vel spei fruendi in pinum, ut in Castoribus; vel denique a re praetentatione alicuiGxecepti beneficii , ut in Canibus quotidie observamus . - . hoc iaciendi, in medium alteris , non tantum L si
106쪽
hoe dἰcere, verum etiam repetitis observation bus prorsus omnibus oppositum . Quid est hic instincius Forsan agere absque vi, & ratione λ dii non; ubinam haec vis abicoinditLr adinvenitu que tatio e in Brutis ipsis ergo inest ilicis quoddam agens, quod operationes ab instinctu hactcnus tepctitas conficere facit. hxtra ea λ Si audeatis hoc dicere, vereor ne ad puras machinas bruta reducatis snnὶ , vel .in Spinore , Iolan atque suntentiam incidaistis iis; . quo posito . Dcos euet imminiatus Auetor . & vera caula incursionum brutorum in hcmines , nec non tor lanien rum , quas saepe laepius bruta ipsa in homines conficere , audimus . Quod pro absurdo maximo re te racmus . Praeter quam quod , ante experientiae i. m , atque observationcs instineius hie ubi latet λ Catuli ante pericoli cognitionem . ruri ut Lm ipsum non timebant in). Q. id dicetis si omnia in brutis, non secus ac hominibus , pcrfici possiit Aves adco modulamini fi-sulae alluescunt, repetitis luctionibus, ut cantu imitentur dulces, imo voces discant proferre. In Persa Iaicone, , & a. . ipitres docentur oculos ferarum vesticare , ut venationis icmpore eas sugaces violenter attineant sqq) . Caincti ipsi in Indri, ad saltum accommodantur irri. Nonne caniculi, t ostri, hoc ciu-cimus idimus De hac Perilluliti urbe paucis abhinc annis mirabilia ab equis absol vi . Videtis modo quantum appetant bru-2 om. II. G t. nnὶ Diximus , hanc esse Cartesii , Cartesanorumque sententiam , ita ut crederent , bruta non esse aliud quam machinam parvis lignis efformatam . Ducitur , ut servis alienis mobile lignum .
Quid magis perti diculum . - Doeebant hi , Deum esse omnium rerum mentem , ani
qqὶ Hic est modus. Fi lili opera serae bestiae efformantur, in
cavitates oculorum rcponitur esca, in quam paulatim incipiunt sese ruere. . irr) En Modus . Loco includantur, cuius pavimentum Caleat adeo, ut cogat eorum pedes alternatim attollere , & quodammo do subsilire . Pulsatur tympanum modo quo pudes attollunt . Hoc frequentius iacto , coniungitur in belliis idea doloris cum
idea soni . Quapropter ad signum , ceu ad lauum tympani P des alternatim attolluat, 2 subsiliunt.
107쪽
a nova internoscere , distincte obiecta percipere , & multoties non pauca addi lcere , atque suarum idearum supellacii lem a gere . Ponite ante canem , aliudque lagax brutum quoddam novum objectum . En perhorrescit statim , vesic menterquei resi- Iietr Fugit ne ' passim os vertit, ut internoscat illud: remanet in loco ipso ΤTum tensis auribus. fixisque oculis, magna vehementique attentione respicit Ohjectum , pedetentim poli ea incis pἰt se serre erga illud, di nullo obveniente signo timorem enumciante, accedit, olet,& multoties objectum tangit, ut intern stat qua sit natura, & an se laedere queat; quo facto , vel m. ait, D sibi credit inimicum, vel pacato, hilarique animo rema
net . Habet ne ideas distinctas λ intellectu gaudet y spiritus illi inest
Si spiritum nobis negare nolumus, credere debemus brutis p riter eum ine sie . Sunt nonnulli , qui eis libertatem impugnamees , hanc impugnant pmpositionem . Videmus ergo in quo consistat libertas , di an adminiculum quoddam in brutis obsedi
Libertas, si recte video is est potentia eligendi quod fibi vid
is tur bonum is . Hinc est quod ea tantum in nobis remanet, nec est aliud praeter ipsum internum sensum. Esto'. Sensus libertatis proficiscitur a sensu potentiae eis ciendi quid . in propter idea libertatis est idca potentiae , quae non exercetur , cuius essentia est non exercere, actu quo potentiam ἰpiam sentimus. Per consequens haec idea non est , praeter spiritus operationem , qua agendi potentiam ab actione ipsa seiungimus , considerantes hoc I se tanquam iners , etsi reale , uti subsistens tempore quo deficit actio. bi hee libertatis notio vera est, ut melius infra en dabimus , omnis nota ac libertatis character deficit prosecto, nee eum internoscit nisi ipse spiritus, qui hanc sibi sentit potentiam ἔ per consequens an eam bruta leta sentiant , nos dijudicare nequimus . Verum , cum Recidat saepius , quod nos ax factis arguamus principium, & causam, quibus nonnulla Pliadi nomenR fuere producta, videamus, an ex quibusdain adminic Iis In hiulis continuo observatis , conjectate possimus , bruta cum libertate operationes conficere λUt arguamus hoc illudve esse cum libertate tactum, cum pintentia scilicet aliquid e1ficiendi necne, oportet perscrutari. I. an habuerint motiva non efficiendi quod suit factum. I l. an in eo LM , i repraesentationis boni fuerit quicquam ab eis confe-
etiam l. Ablatis necessariis operationibus , reliquae pene omnes sunt multis complicatisque modis comitatae , ergo poterant hoc non illo mcdo evertire.
II. Boui uotio non de te minata est est mihi bonum quod
108쪽
.llcni malum est, pro bono ereo teneo quod Hiis sub alio clymate, imperi educatione , commercio &c. pro malo habetur tra);ςrς. bonum praecise non intemoscimus . Uerum si supponamus honum , quod nobis eiusmodi videtur, quia ipsis brutis confert, Dperationes brutorum prorsus omnes ex eo emergunt . videlicet et ob bonum receptum , vel actu recipiens , vel in potierum recepturum, ut observantibus meditationesque adhibentibus patet. Ergo adminiculum illud, ope cuius de libertate brutorum posI mus diiudicare, habetur. Qua n ob rem concludere fortasse possinmus brutis spiti tum inesse. Hoc habito, est ne uiridem naturae, quam spiritus hominis λ Meditationem protendam, ne siceo pede
hoc tranteRm .lta est in natura constitutum , ut omnia per gradus procindant . in transitu unius speciei in alteram natura quamdam te. net regulam, ut per tali utri nihil ciniat . Corallus. si recte v, deo medium tenet locum inter vegetabile & lapidom et Amia tus inter lapidem & vegetabile ipsum : Mi mola inter vegeta hile & animale : Polypus inter animale & vegetabile: ab illo incipit animalis natura, desinit in isto; & incipit in illa vere tabilis , in hac lapis . Quid ergo Cur dicere ncquimus irier corpus & spiritum hanc regulam non adelse Erit tuin anima Brutorum Monas λ At cur hoc ultimis corporum partibus non relinquimux , ct credimus spirituum clatsem ab antina brutorum incipere Complures h tutorum species observamus, quae aliae sunt aliis sagaciores , & gradatim usque ad homines . Quid ergo et pugnat tot classes spirituum haec diversa corpora animare Pe se ito spirituali substantiae itibuta a Deo Incipit , & gradatim pes media at viliora bruta descendit ; Angeli , Daemones, hominum animae , ac brutorum huius suriel vacuola admplent . quo casu ultimus spirituum terminus est fortasse conchyliis, quae parum sitiunt . nihilque torsan percipiunt . Ecquis non videt nonnulla bruta hominibus esse similia Θ Hujus generis Chtmparbaea animal profecto debet existimari . Audite quod in Aetia Lypsicnsibus adinvenio strin. Animalis rarioris Clampanare vidit, ex regno ANGOLA Londinum advecti , brevior defcriptio .is Mirum est valde tetrici adspee us, formae, & staturae, hum is nam reserentis, naturae serm issimae, animal, vix alii Civium, , noli rorum visum tinousm, auditi m sorte paucissimis. Pati iam is agnoscit ANGULAM Asricanum regnum , a cujus incolisis nomen Chimran nee accepit. Ex illis oris allatum est an . t 738.
109쪽
is eistio navis . Speaher dictae . Sexus neminei , altum pedes h duos quatuorque pollices , incedens corpore erecto , aliquuis membrorum parte hirsutum . cetera robustum . S musculosum .is Ex stercore suo alimenta petit; sed amat etiam potum Ibeae. ,, quam hominum more ex vasculo bibit . Horum praeterea o wmnum imitatur, nec prorsus ingenio caret, ipsa enim Voce ah gamulitatem humanam exprimens . Mares cum ad aetatem is adultam venerunt sceminas humanas 1hapro petunt, &'viros ais etiam armatos , ad pugnam provocant . Idem saepissime abis hujus matre . pedum quinque altitudinem aequante , factum sis quam iiis telo sumitisset Maurus quidam, vix in ejus unquRm se manus fortus hic venisset At hi spiritus post mortem per durant λ Sunt praemii ac poenae capaces Hic me irretio . Tam
non sum ego , has enodandi quaestiones ; ingeniis sublimioribuet relinquo, di ignorantiam meam latendo , si leo.
110쪽
' C A P. XII. De Ideis Complexis . '
f. I. E implicibus Mela per operationem mentia coarmem rur iurae complexae.
HActenus ideaa istas consideravimus, in quibus reincipiendis animus pure passivus est s6), hae sunt
superius memoratae simplices iliae ideae a sensationeti reflexione natae , quarum haud potest animus solus quampiam eiungere, nec ideam aliquam habere, quae Non penitus ex iis constet . Quemadmodum ver mens pure passiva est in simplicibus idias omni braxecipiendis , ita plurimi sunt aetas ejus , quibus erismplieibus id is suis, tanquam aliarum materia, re liquae omnes effnguntur . Astus mentis , quibus in ideas fimplices potentiam suam exerit, tres sunt Pra cipue, I. Plures Meas smplices in unam conjungit ;hoc modo complexae omnes ideae conficiuntur . a. Duas is, , sue simplices , sue complexas , proPese invicem ita collocat, ut eas, licet non combine tur in unicam ideam, coram simul intueri possit: quomodo relationum ideas omnes nanciscitur . S. Abstrahit eas ab aliis ideis omnibus , quae in reali exinentia comitantur ipsas , quae dicitur abstractio: quomodo generales omnes ideas effcimus . Hi actus diversi ostendunt , quae si potentia hominis ; & quod istius modus operandi in mundo sensibili atque intelligi-hili idem propemodum sit. Supra hominem enim est, . hujus aut istius mundi materiam essicere, aut destrue-