장음표시 사용
91쪽
set. De Levitate ἀν cernens . Lib. IL
ce angustos limites concluduntur , nec habent i ut
opinor ) potesarem o) eos per quoddam abstracti
Omnium defeetiis aut debilitas aliquarum aut
omnium praedictarum facultatum M. isorias pertineat , manifeste lae dubio compareret, si modos diversos , quibus vires ingenii deficiunt, accurate an imadverterem . Illis enim, qui vel tardius percipiunt, vel ideas in animis receptas male retinent, quibus haud in promptu est, illas excitare aut com-POnere , paululum saltem materiae suppetit ad cogitationes suas exercendas. Qui res a se invicem distinguere , illas comparare & abstrahere nequeunt , Vix
possunt intelligere, & uti sermone, vel judicium serre, aut disputare, quod aliquo modo tolerari posset, nisi paululum tantummodo & valde imperfecte , de rebus praesentibus , quaeque sensi hus sunt familiarissimae . Et quidem quaedam ex facultatibus superius memoratis , si forte desint, aut male sut aflaetae , iii hominum intellectu pari modo desectus ab his duabus rebus dependentes emciunt 3q .
to Tam magis, quod ignorabitur ad quales gradus bruta ra tionem ineant , & quo .ad hoc alia aliis sunt perseetiora , n a Posset , iuxta mea cogitata corum ratiocinandi modum definiti, nec eis limites determinare . Locnius in aliquo modo conVenit, nam satisdet sibi dicere , se credere , esse abstra tionis incap cia . Videtur hic quod si evidenter demonstrare hoc potuisset a ciliceret sane, vel extin dubium exposuisset . COSTE . . s; ) in pIuribus locis rationcm hujus stupiditatis adduximus. Vi ciri Eulca alui 3δ. ut a. verum in idearum Pauci δῖe u concumς malis DuiliZoo by Cooste
92쪽
Cap I. argve aliis ope cloassus mentis. 8s . XIIL Ut verbo omnia dicam, hominum imbecillium defeetus ab inopia videtur . oriri vi acitatis , vigoris & motus in facultatibus intellectualibus, quare rationis usus ipsis non satis suppetit: cum contra stulti & mente capti homines in malo, huic contrario , versentur. Hi enim posteriores mihi non videntur ratiocinandi facultatem amisisse: verum ideas qua
dam , quae false ab illis inter se connexae sunt , ex errore pro veritatibus alium unt , & in similem cum iis errorem incidunt, qui ex veris principiis salsa colligunt . Postquam enim imaginationis impetu luditio
tali', sua animorum figmenta pro realibus entibus sumserint, conclusiones rectae rationi consentaneas abi illis inserunt . Ita nimirum morio , cui mens a sedae sua dimota est, opinatur nonnunquam, se re em eru
multoties organ im dc sectus , quam ob rem, etsi educatione commercio Sc. homines sint perpoliti, & magna cura ideae fuere illis communicatae, attamen stupidi Observantur non alia ratione nisi propter malam cerebri consormationem , humorum
is rum nerveologia parum et allica est , motusque sanguinis te is tus, & fluidi omnes glutinosi, ut & quorum generale ccrebati organum laesum est, paucas debilesque sensationes habent. Hine,, est , quod non gaudent ideis communibus , ac generalibus is sed paucas , arctioresque ac coofusissimas habent . Barbari. ,, eamdem currunt sollem hac super re , quam nostri popularcsis Pueruli, qui tempore pubertatis extant, percurrunt. Ex hoc fitis quod omnes eorum ideae sensationes sunt ac phanthaliae , ea ,, aem metaphysica cor m non est praeter ludi icas , horridasque se imaginationes. Amores Divinitates novarum Hispaniarum , ac , , Chinae regionis horridos incredibilesque visus habuere , & sormasis expavescentcs, ut Lumni, Sιbari, Κώ nuchi is Et ego non alia ratione , opinor , tot tabellai esse exortas , quam de diuidearum abstiat larum. impoliti rudesque homines impii ad contem Plandos. Peculiares characteres ab ente abstractos , sesemam , S existentiam eis dedere, ita ut ex passionibus , virtutibus , vitiisque Sc. tot Peculiaria entia animata estormare codimiunt , di tot di, inates habuere.
93쪽
84 De Devitare gisternendi, Lib. II.
se, & quod hujus ideae consequens est, omnis gen ris servitiorum pompam , observantiam , & obsequium , pro tuo regio fastigio , rite postulat: alii , qui se e vitro conflatos crediderunt , ea usi sunt cautione , quae ad fragilia id genus corpora servanda necessiria est . Hinc fit, ut qui prorsus sanae mentisti in rebus aliis sagacissimus est , in una tamen re particulari haud minus insanire possit , quam quivia eorum , qui in mente captorum custodia coercentur ; si vel per impressionem aliquam vehementem
sepentinam , aut nimiam phantasiae attentionem , Massiduitatem circa genus unicum cogitationum , ideae non cohaerentes firme adeo Roagmentatae fuerint, ut maneant unitae . Gradus vero dementiae sunt , aeque
ac stultitiae; perturbata id earum conjunctio, confusi que in nonnullis major est, in aliis minor. Ut omnia verbo dicam , illud inter idiotas & phreneticos discrimen esse videtur , quod phrenetici alienas & dissentaneas conjungant ideas , atque ita falsas propositiones effciant, verum deinde ab iis praemissis recte concludant as : idiotae vero raras aut nullas conficiant propositiones, de vix omnino ratiocinentur.
HAE , arbitror , primae sunt facultates fle opera
tiones animi , quibus utitur intellectus ; atque etiamsi eae circa omnes istius ideas in genere exerceantur , exempla tamen, hactenus a me supposita ,su 'ὶ Eiusmodi domicilium Aneli vocant Bri meli 3sὶ Hoc valet pro eis, qui habitum ratiocinandi antea atqu suere, non qui rudes idiotae erant . Quod ad insaniam Pertinet, videri potest meditatio nolita de semu .
94쪽
c ρ. XI. M ve aliis opermionibus menris. 8s uere praecipue in s mplicibus ideis ; atque immedi te post smplices ideas, harum facultatum animi explicarionem prius subjeci , quam ad ea devenirem , quae de id is complexis dicturus sum, Propter rati
Primo , quoniam , eum multae ex hisce facultati bus circa simplices ideas preeipue versentur , fieri tuit, ut naturae ordinem sequentes, illarum ortum, Progressus , & gi adus omnes ulterioris provectus i
Sectindo , quoniam facultates animi advertentes , quomodo nimirum circa ideas simplices operentur, quae communiter in omnium sere mentibus magis
Perspicuae , praecisae , & distinctae sunt , quam com- Plexae , eo melius exquirere & discere possumus ,
quomodo mens abstrahat, denominet, comparet, a que alias operationes suas circa ideas complexas exerceat , in quibus errori multo magis obnoxii sumus , Tertio , quoniam hae ipsae 'operationes animi circa ideas a fingatione receptas, quando contempla mar eas, Conficiunt alam idearum classem, ortarum ab altera ista cognitionis nostrae origine. quam referionem Deo; atque proinde idoneae sunt, quas hoc loco immediato post sensationis simplices ideas tractemus . De com-Positione, comparatione, abstractione , &c. menti Nem tantum feci , quoniam ansa mihi dabitur ea ,
alio in loco , fusius tractandi. f. XU. me initia sunt eoenitionis humanae. Hoc modo brevem, &, opinor, veram originti
humanae cornitionis hi oriam exposui; unde nimirum mens prima nanciscitur objecta, M per quos gradus ulteriores facit progressus in iis ideia recon
95쪽
M De facultate Hsceraressi, Lib. II,
cognitionis , quam unquam percipere potest οῦ atque penes experientiam & hominum observationein judicium eliis velim, utrum illud, quod verum est, cun secutus sm , nec ne : optima enim veritatis exquirendae ratio est. res examinare, prout se revera hahent, non vero concludere, eas ita se habere, prout
ipsi met imaginamur , aut ab aliis imaginari didi
Provocario ad experientiam. UT, quod verum est , fatear , non alium praeter hunc missum invenire modum , per ρvem rerum Meae in inte lectum intromittantur : Si alii idias innatis, aut principiis congenitis imbuti snt ; de iis sibi gratulentur Oportet , atque si illud certo scirent ii possibile esset, ut alii illud, quo prae aliis fruuntur , privilegium aspernarentur. Ipse de eo, quod in me met experior , loqui t*ntummodo potigin , quodqος iis consentaneum est notionibus ; quae , si hominum ordi s Omnes, cujuscunque fiat aetatis , gentis , aut institae innis speculemur , standamentis hisce a me ja eiis niti, & cum hac methodo penitus congruere videbuntur .
V Ideri velim haud meam tradere, verum senten tiam aliorum sciscitari; denuo itaque hic fateri
cogor, me non alios aditus cognitioni ad intellectum reperire Posit'. 'nis per externam internamque sensatio nem; non alias video senestras, per quas lux conclave
hoc tenebria o m subit . Mihi enim videtur intellectus haud
96쪽
cap. XI. Gque aliis operationsius mentis. 37 haud dissimilis esse conclavi a luce penitus secluso . in quo fissurae quaedam exiguae tantum relictae sunt , ut visibilibus imaginibus externis , aut, quae extra sunt, rerum id eis aditus per eas pateat: atque si ibi remanerent, eumque servarent Ordinem , ut, cum opus foret, reperiri possent, magnam cum intellectu humano similitudinem haberet , visus objectorum Meorundem in intellectu excitatarum idearum respectu. Haec nostra est conjectura circa methodum, per quam intellectus adipiscitur retinetque ii as simplices , α illarum modos una cum operationibus quibusdam et ca eas. Devenio jam ad quarundam i learum istarum, di modorum eorum penitiorem examinationem.
97쪽
Dpiparum brutorum actiones introspiciamus, & eas ponderemus . I Quot infinitas invenimus quae ratiocinium perfectissimum olent Non is quiro hic , an is ruta sagaciora sint quibusdam , mini-hus, qui prorsus stupidi deprenduntur la . tantum eorum actiones
Perpendo , & ex uuo cmurgant sonte, consdcro. En Castores noliris obvertantur oculis. Attendamus paulisper ad miram eorum domus conitructionem, S ad modum qLo illi suum ablolvunt munus. Vidctis ccmplures in unum coli. ctos . Quodam modo conventuri, rcm publicam efformare, & in unum convivere . Quid interim λ Munimetitum cupiunt, qLo se ab in- temp.rie fieris de undant . Hinc unanimiter excogitant solum .
quo debeant porere tuguriola Opportunius vident , quod aquae irroratur ibin, & Blituit victu, quo cgent. Statim mnes consen tiunt ; illud ad romam dividunt . S laboros subcunt . O mirum concordiae genus i Nunnulli ad materiale comparandum attendunt . nonnulli illud transferunt, nonnulli dcnique compaginant , de sabricam extollunt . Videtis modo inhenium arti Gcum . illi secant ligna ad duas , tres , quattior, quirique , &ἄd sex pedes 3uxta normam constructioni convenientem c hi natantes celcriori modo munus exercent, ultimi demum nunc longius nunc brevius ligniculum sumunt , ad neccssitatem , & sommam requisitum se). Ne avertatis oculos Consectas domus o servate . Videte quam in forma, ac symmetria balbarorum tutinxiis praecellunt. Ad tres quatuorque diaetas sunt formatae; prima aqua madet , & suis it d gentiis conscrt d . Secundam pro h hi turis tenent . Si hanc aqua inundat . ad tertiam . vel quaditam diaetam transeunt f s venatores fabricam aliqua in partolain Comparentur nonnulla Istutorum cum hominibus , de quihus alibi locuti iunius sum. I. . au 29. Jsb astotes aqua indigent, ex eo quia amplabii suae . imem Dictio inire de Draeses smples . se ι U. Spertacuo δειla Nasura . ὶ Q Naturaliter immundities habent.
98쪽
edunt, damna reficiunt: si denique ceu venatorum opera. ceu aequarum inundatione perdissicile si restaurare vel incommodosui vim morari illuc , habitacula relinquunt, & alibi una sntui proficiscuntur se) . Quid vobis vitiatur pergamus observationes , ndi alia bruta mente contemplemur . En smiae in Promontori Bonae Spei . Vidcte , ut tempore peponum maturescentium . mm ntanis locis m gno numero se serunt in hortos . Perspicite modum, quo annotiam diu fhi durati tam pradant. Ordine procedunt, constituunt sue in cditi otibus locis excubias: audaciores faciae hortum ingrediuntur . decerpunt pepones , & de manu in manum ordine promovent. Ingruit persccutici modeste pepones
ponunt . & npidim iactibus 1 se tuentur f . Ecquis ignorat
hismetipsis haec omnia conrcmplamini . Dicite postea an ope rationes istae indicent, brutis ines Ie at quid agens, & a materi diversim Resuram satium ab amico omni exceptione digno mi hi relatum . Nonnulli Perillustiis Martinae Ut bis magnarum iuvencorum gregium possc storcs ab ant quo constitutum in nemtu Ar eo nun cupatum solent Lalendis Novembris juvencorum greges mitte re . de usque od mensem Maii ratione honae pasturae eos illic retinere . Accidit sm l , quod unus ex grepe in ni more degens quamdam iuvencam amore sequebatur, di stultum sui amo. ris colligebat . Forte taurus alter est ipsam iuvencRm securus, S haec . primo relicto . secundo se donavit . Incredibile d Ou i Primus amator, cum vidisset suum infortuninm , & rivalis selicitatem , ma mopere consternatus , vici hatur moestus a mitatum perfugiebat , & palturam ipsam negligere incepit . Quid effecit demum Uentcnte tempore, quo iuxta solitum erat staturum , greges regredi, taurus ipse evanuit, & per pi ures dies illum ἱnquirentes custodes non invenerunt . Paucis diebus et psis. e reges iuxta solitum regrediebantur ad proprium ovile , fleproficisceban et in loco elevato ac aspero. Taurus, quem ms Rdiligentia rori potuerunt invenire , inopinore se pandit , ruit in rivalem. vadum trajicientem & statim ad oppos am praecipitem
99쪽
secto , redit ἰn grestem , hilarique vi sui & quasi voti eoaeposgonsuetum reprehendit , S pastura gaudet. Quid vobis videtur Taurus vindictae simulum persentiebat Ponderabat vires sui ac rivalis mo inter se illas conserebat tempus discinus praeci te internoscebat P Recordabatur viam . ac vadum ad fraudem opportuniorem λ arguebat modum , quo posset rivalem perdere Quid magis effecisset homo eadem pastone correptus λ His observationibus peractis, sententias, circa bruintorum animaes emana as primum reseram , deinde meam quaecunque sit, opinionem dicam . Ex vetustissimis non desunt qui rationem brutis inesse , j ἀicarunt . Fuit Pythagora, qui, animas omnium animalium rationis compotes esse , censuit thὶ . Strato Theophrasti auditor .hruta intelligere ait, ex eo quia sine intelligentia sentire nequeunt, & bruta sentiunt re vera sιὶ . Non absimili modo cogita. runt Parmenides , Empedocles . & Democritus apud Stobaeum .
cuius scholae videtur esse Virgilius aiens Esse aribus partem rivina mentis O haustissct thereos dixere ; Deum namque ire per omnes Terrasque, Vactusque maris , eelumque profundum :Hine Pecudess, armenta , viros, genus omne ferarum
Iuemgue Abi tenues nascentem sirce ere vitas th). Idem asseruit Plato, addens, bruta ratione organorum Ind spontionis tantum rationis usum non habere . Philo librum consert-st περοῦ τον λ oo εχειν τὰ ἄλογα ζία. De eo , quod bruta animalia sunt praedita it . Laetantius sic ait . Quid tam proprium homini , quam ratio O Providentia futuri atqui sunt animalia . ua latibulis suis diuersos. O plures exitus pandant, ut si quod Eericulum inciderit, fuga pareat obsessis ; quod non facerent , nisi inesset illis inieli ensia , ω eo ratio ; alia provident in fulmram cte. lmὶ . Xenocrates Carthaginensis eu spinatus , noti Mem Dei quoque animalibus inesse, & Plinius moralas virtutes, religionemque illis adiudicat . En verba ; ea referam in int grum . Elephantis intellectus est sermonis patrii , ct imperiorum Medientia, inciorumque, qua didirere memoria: amoris , O gloria voluptas. imo vero, qua etiam in homine rara , probitas, pru
100쪽
dentia, aeqvitast religio quoque siderum . f sesque ae a venera no : aueiores Iunι , us Mauritaniae Iais bus is quendam omnem , cui nomen eo Amici. , nitescente lusa nova , greges eorum δυμ uere , ibique Ie puris antes, folemniter aqua con feri , atque εω Ialuiato sdere in stivas reverit , vitulorum taιgatos Pra se / Uentes . ABena quoque religionis intellectu, creduntur maria ιrian . ruri non ante naves αὐcendere , quam invitali reuoris ivr6Wrando de reditu in). Compluia hac de re scripsit Coste in ad inlatione F. s. Cap. XI. huius libit .apposta , quae legi potest . Augustinus ait , absurduiri esse dicere , animam in Corrore TDvcntis animalis non esse sol , & alibi inquit, nihil dari eoi pote melius , anima dcterius , per consiqucns inter animam ct codipus medium delicere ly). Alii ex vetusissimis adhuc contrarium impugnarunt . Fuit Pherecrates , qui brutis animam negavit , eorum operandi principium non confitere quam in certa P ditium confgvraiicne sqὶ ; hanc sententiam , penitus ab litum . in lucem rc duxit antro iss . Percyra Medicus Hispanus , di post eum c artesus ; existimarunt hi , i, tuta machinas esse artificiose fabricatas : omni alii ma, a que cognitione eis de sciente , solas imprcssiones in orga init externis iactas illorum actiones regere , & mechanica loees cvolutas . ad cas en a das susscere , crediderunt . Q d medium Peripatetici tenuere . Hi cum Alberto Magno an mam brutis supponunt, hanc e materia eductam sensati mi is volupta disque ea pacem, ad omnἔCo tione carentem , ex illimarunt . Aristoteles bri torum opcrat orto
Perpendens , inquit, neque aurique cognitione, O ratiocinio Hec re μι posse videntur tri . at ei placuit illam corruptibilcm c ninstituere iij . Gasiendus huic sententiae accedit , credens brutis snt V. Him Nat. lib. VIII. c. 3.so U Do quantit anim. CV. 3
s s J Duos intelletius hominibus adesse censu; e , n gentem M. IIcet & patientem , primus cum nihil ei se insculptum ., ntilla idea , specie , cognitione, ceu imagine praeditus sua incorporea Iuce corporea phantasmata irradians, speciem intelligibilem . ac incorpoream abstrahit, formatqtie . Alter postea recipit impre sones a rebus extemis i as, & in ellectui agenti eas repraesentat i is rem. t. ; ille incorruptibilis est ac spiritualis . εnto caelo hic diversus . Quapropter ait sib. in . Hie jelum Au Vinus