장음표시 사용
161쪽
152 Simplices motu spatii. ' Lib. II. . f. XXIV. ' Lseae Spurii s eorroris diversae sunt. CVm vero hic quaestio st, utrum Darii aut ex en
sonis ina idem fit cum idea corporis, haud necessarium est vacui realem existentiam verum ideae istius tantum existentiam probare ἰ quam . naanisest una est, hominibus inesse , cum quaerunt & dispulant , utrum vacuum si, nec ne niti enim spatii seorsinia corpore Meam haberent, nullam de existentia ejus zontroversam moverent: & nisi corporis idea , qua imbuti simi, aliud quid in se contineret, Praeter nudam spatii ideam, impossibile esset, ut circa univer-s plenitudinem dubitationem aliquam haberent ; Maeque seret absurdum quaerere, an spatium si abique corpore, ac utrum spatium sit abique spatio , aut corpus absque corpore, cum haec ejusdem ideae nomis
na tantum diversa snt gy) . q. XXV.
Extensionis inseparabilitas a corpore haud probas,
eam idem esse cum cor re .FAteor equidem . emensionis Meam cum visibilibus
omnibus, & plerisque omnibus tangibilibus qualitatibus, adeo inseparabiliter esse connexam , ut in causa sit, quo extensionis impressiones simul recipiamus . saρὶ Hie Loch; ux ad veritatem descendit . Possumus vacui ideam hethere, or illam reliquRrum qualitatum corporis . vi absit rachion s nancisci M; hi at imo corpus repraesento abstraho soliditatem , & vacuum com cipio . An revera detur Tanti non sum hac supor re iussicium proferre , attamen si hoe mihi e posmileror. ex si ἰt d cam , ut exiliunt reliquae corporis quali tintes a materia sejuvetae . Diuili sed by Cooste
162쪽
Cop. XIII. Simplices mori spatii. res
mus. Ex eo, quod extenso prompte adeo celeriterque semet una cum aliis ideis in nostram antinadversionem insinuavit, factu in eli, ut opinor , quΩd quidam L tam corporis essentiatri in extensione posuerunt; quod minime mirum videri debet, cum nonnulli metues
suas oculorum de tactus ministerio , qui sensuum omnium sunt longe negotiosissimi ) extensionis idea
repletas habuere, & quasi penitus ab ea occupatas. , ut rei nulli existentiam tribuendam censuerint , muquae esset extensa ibo . Haud mihi in praesenti cum hisce controveisia erit , qui mensuram & possibilit tem omnis existentiae desiumuit tantum ab augustis crassisque imaginationibus suis : cum vero hic mihilis Iu cum iis tantummodo , qui corporis esiem iam ideo extensionem estu concludunt, quod dicunt, se corporis ullius qualitatem aliquam sensibilem sine ex te
hone imaginari non posse, velim, ut considetent
t V princ. pax. a A. ι ιο. . ic quoque Aia LII., i V. σαι. Muhιr. cap 8. h. 6 ὶ, est os inatus CL IΛΚ. US spatium Dioentis aeterni proprii tare lumit is Substantia inquit , non eii , neque ens aeternum . di infinitum, sed proprietas entis G enum tis aeterni de infiniti se Meuni Oc. q. i. a. O Reis f. s. s. io il' Di melle est divinare rationem , qua Loca ius hunc non brUvem sermonem tenci contra i artesianos Cum eis loquitur de Meis, de Kupibui. ae de odoribus ita, ut videantur illi crctare, qualitate, et se corporibus inhaerentes Interim certum est, quod multo antea , quam Dominos L kius excogitaui si et . suum ii-brum conscere . Cattesanos pro comperto d-mon lirasse . quod lammmm odorumque Ideae stilatantum in spἰcitu eorum, qDi cor Pora lapida dicta gallant, de olluciunt ea, quae odorifera Pp l ιanturiti longe nimis , quam ha ideo tantineam in Is alietu mem
163쪽
m simplices mossi sparsi. Lib. ILuuod . s saporum & odorum, aeque ac visus ti tactus ideas aniniadvertissent; imo si respexissent s mi, & stis , 8e aliorum dolorum ideas , comperissent,
nullam in iis includi ideam extensionis ; 5i quip-
extensionis ideam, exeἰtentur in anima nostra R quodam in coroporibus quod nullam relationem cum his ideis habet, ut fuit notarum Cap. VII I. I iin . Quando hunc tentaminis locum de Duo ιαλι humano interpretatus sum. concepi contemtum a Lotatio sa-eium . & eum admonuit ni impossibile fuit, quod ea quae Catis resanit hie tribuit, sint directe opposita illi. quod magna evidentia probarunt . & ipsemet in hoc opere adoptavit . Paulo post de me ipso diffidens , hae de te haesio opiuotam misi , & responsum habui , quod eram is hien fonde a trouvor l' ignoratiori Et chi dans te passate en question is & videri potest hoc rein sponsum in zη7. hyist. rast. 932. T. III. nouvelle edit Ion des Lettres A Mox Mur BAULE publiwe en a 29 . par M. DEMAEAQE UX , qui novis litetis adauxit , & addidit erudiras , Cori laque adnotationes . Et en nota, qua hic ingeniosus Editor ad in venit id, quo confirmatur censura. quam saesius Per transennam secit . & format subiectum huius articuli A Les Care ,, sens , ille ait, postquam aeret propria Lod ii verba , iis a
m mient compris que totites ces idεes ne renferment eri et Iesin memes aucune lege d' Etendue . . . Les Cattes eris a qui M.
ti plus netlement qu' on ne ι' avolt ancor sait : de re queis i avIs que Montieur Loche leur donne, n' est pas sori a proin ,, pos , S mum,ir mε- faire cro re qu' il n entendoit pas tropis bien leuis principes , comme M. Coste ceri εtoit appercu, α. comme l' insinuo ici Monsieur Bayle. COSI 'E. s ii Quatenus dolor abstracte consideratur , nullam in eo e teniicinem concipio, non ita tanquam asse filo corpori inhaerem. ν hi animo repraesento colorem . si pro affectione huius illiuiuae corporἰs habeo. in eo crincipἰo maiorem minoremve extonsonem . non se si animo mihi illum tanquam abstractum repraesento . Ratio est. Quod cum sit tota coloris superficies eisdem pamibus integrantibus conflata, una pars, etsi infinite mἰnima, eamdem coicitis ideam excitat ae reliquae simul conjunctae , per cons quem tanquam taextentus percipitur, sed revera quoad se color
164쪽
cap. XIII. Is lices mori sparsi . rta
m quae tantum affectio est corporis, Perinde ac reliquae , quae sensibus deteguntur, quorum acumen haud satis perspicax est, quod in puras rerum esse
XXVI. Si id eae istae , quae cum omnibus aliis
semper connexae sunt, necessario dicendae simi rerumisiarum essentia, quae ideas ilias semper si hi et annex habent, quaeque ab iis separari nequeunt : tunc dubio procul unitas rei uniuscujusque essentia est. Nullum enim est sensationis aut retiexionis objectuin , quod non ideam unitatis in se contineat: quam in v
lida vero sit hujus inc di argumentatio, satis antea de monstravimus i fia).f. XXVII. Ut omnia concludam , quicquid homines de vacui existentia opinentur, mihi certe perspiscuum est, nos aeque claram habere i sum Darei a solicitate distincti, ac soliditatis habemus a motu , aut motus a spatio diversi. Haud nobis inuint duae quaedam aliae ideae magis a se invicem distinctae . nec dissicilius spatium sine soliditate, quam inrpus aut spatium sne motu concipere possvinus; etiamsi cem tissimum sit, nec corpus nec motum sine spatio exi-sere posse. Utrum 'uis censere debeat, spatium sumendum esse pro relatione solum, quae fuit ab exi sentia entium aliorum distantium r utrumve opisaeandum sit, sapientissimi Regis Salomonis verba eo cala
xtensionem habet: non absimili modo de dolore dic potest: una
Fars . etsi minimR com piauur, vel ne icimi Dis contulaea et , extensione orbata . excitat perci ptionem, quam dolortim appclla mus, sed non ideo inextentiis eii . Nos in tractatu dolor ν ι WώMalat. flat tom. ιι.ὶ .demonstravi trius , hunc elle . at ζω Arensionis mL Rtioncm illim producentium . quapropter curat mhubemus maiorem. minoremve , ratione ipsius exiens Onis . tis uxopere indistit mo luculenter dem nitruvimus .isa Auctor hic ingeniose aituit, di veritatem Oltcussit.
165쪽
Im Simplices mori spatii. Lb. II.
caeli ipsi, Er caeli caelorum non capiam te; aut magis
emphatica ista philosophi spiritu divino innati, Divi Pauli ') in sese vivimus, oe movemur , oe fum
mis in literati sensu intelligenda esse, penes unius-eujusque judicium relinquo, nostia tantum burii Meaea est, arbitror, quam superius retuli , ti a corporisitata distincta. Sive enim in materia ipsa consideremus inhaerentium partium solidarum distantiani, eamque, partium istarum solidarum respectu, exreuionem vo-
i'ὶ Aee. XVII. 28. ''ὶ Ces parales de P originei exprimenι , re me femble, Me se chosse de plus que la tracmon Francose . ou A mois eues re- Presentent Ia m e ch6e plas vivement , ω plus neιιement Haec est reflexio , quam in verba S. PAVLl ego feci in prima Gal-1icana editione huius ortis . Ego suadere tentabain qu i haec verba debebant intelli ei litteraliter, & in sensu quo sunt Lo chius contentus fuit vitus de directione a me sumta quae d cebat ad confirmandum quod Lockius de spatio crudebat. & in diversis hujus operis locis insinuabat, i cet indirecto, ac silcon dito modo r seire, quod spatium hoc sit ipsemet Deus, vel potius Dei proprietas . Sed pollε a praecise ille cogitavit, & credo
maiorem probabilitatem hie habere quod oporteret hic traducere, ut non. ulli secere, is parsit. C EST par sit eue n. s avongia vis , D 3 uvemeia θ' ι' rare . Hoe est Dei bonitas , cujus viam tenemus, magnum bonum, quod est ceterorum tundame tum , & sua actuali amentia , qua fruamur . Haec explica tio valde naturalis est , & optime concordat cum quo S. Pau Ius in eodem sermone ait, quia e est Dieu qui dome a tois la
intulligunt, quod propositio D, quam S. Lucas sumit in loco, de quo Rgitur , aliquoties seni fidat in optimis auctoribus , &Potissimum in novo testamentor ἐλάλησεν νμῖν σν υἰὼ S tPaulus
ait in Epist. ad Hebraeos . II mus a pariἴ par Ro, e l. v ro& jn eodem capite Aes. υ. 3 i. ἐν αβφοῦ ω οῦριο , par Piammae v v a destin/ . Quoad ratiocinationem pure philo phicam . qua Lockrus in hoc capite utit ut . & pro confirmando suo a gumento de existentia , S proprietati hus spatii , videri rodiest , quod fuit dictum in hoc eodem capite s. asi. in uotis.
166쪽
p. XIII. Simplicis mod sparsi. 1M
cemus.; sive eam spectantes tanquam inter eorporis cujusdam extrema in variis istius dimensionibus i teriacentem , eam lovitudinem, latitudinem de cras sitiem vocemus ; vel respicientes eam tanquam inter duo quaedam corpora, aut entia positiva interjectam. haud confiderantes, utrum materia aliqua interjaceat, nec ne, eam appellemus ae oriam. Quibuscumque nominibus appelletur, quomodocunque spectetur,
eadem semper est uniformis simplexque idea Darii ab objectis sumpta, circa quae sensus nostri suerint
versati; cujus cum in animis haereant ideae, possumus eas reluscitare , repetere, &, quoties libuerit , sibi invicem connectere, nec non spatium aut dista tiam ita conceptam eonsiderare, vel tanquam solidis Partibus repletam , adeo ut aliud corpu4 eo Pervenire nequeat, nisi, quod prius inerat cor s , inde expellat; Ut tanquam soliditatis expertem, udeo ut corpus ejusdem dimensonis cum vacuo isto aut puro spatio, possit in ea collocari, sine remotione Rutexmisione rei cujusdam, quae prius ibi locum obtinuit. In hujusmodi disquisitionihus super hac re ut vitetur confusio, satius, puto, foret, ut vox exfresa soli materiae sive distantiae, quae est inter corporum Particularium extremitates; atque expansio tribuereturi patio in genere, sive corpore repleatur, nec ne . at in hoc faciet unusquisque , quod visum ips su rit; a me non alium in finem propositum est, quam
ut homines clarol inter se , iuculento sermon
167쪽
ramum es infer homines discrimen, quod ad claras ideas simplices artinet.
SI quid verbis significetur, accurate sciremus 3 in
hac, arbitror, perinde ac multis aliis rebus finem disputandi cito faceremus. Credo enim, homines , cum diligenter eas examinent , Videre , fimplices suas ideas inter se communiter contentire, etiam ii in sermone nonnunquin semet invicem diversis nominibus confundant . Censeo , homines, quibus moris est cogitationes suas abstrahere, quique mentium tuarumidos diligenter expendunt, cortando haud multum
inter Ie riserepare posse ; utcunque verborum spinis scinet inrplicent, pro scholarum aut sectarim , quarum secuti sunt inici tutionent , diversa Ioquendi ratione: et iani si inter homines ignavos , qui ideas suas haud diligenter & accurate animadvertunt, nec eas signis, quae pro iis supponuntur, aperire consuescunt, verum eas cum vocibus confundunt , discrepationes , Fixas , de lites perpetuas esse necesse est, praesertim
si viri fini litteris eruditi, si peculiarem aliquam δε- etam sequantur, si seetae istius sermoni assueti sint;
di aliorum imitari colloquia didicerunt. Si Hrte vero contingeret, ut quidam duo viri perspicaces diversas haberent id as, haut video , quomodo sermo-
Des inter se conferre possent. Hic tamen ab errore cavendum eit, nec putandum statim , vagam omnem,
di ilustuantem in cerebro imaginationem, inter istas, de quibus loquor, id as recensendam esse. Haud facile mens confusas istas notiones & praejudicia exuere pia vest , quae ab usu , incuria. & communi vitaeco luetudine hausit : haud sne labore & assiduitater hae suas tantisper excutere potest , donec resolutae 1 ad lint in claras uel distinctas simplices istas, e quicum non tur, & Peripicere quaenam, inter Π-
168쪽
cap. XIV. Duratis, di simplices se ius mos . Isyplices suas, habeant necessariam connexionem di d pendentiam a se invicem , vel non habeant. Nana donec hoc fit ab homine in primariis Se originalibus rerum notionibus, ponit fundamenta in certis & nu-etuantibus principiis seque in errore versari tapius deprehendet.
C A P. . XIV. De Duratione & modis ejus simplicibus.
f. I. Duratio es extensio . A Liud genus distantiae est . sive longitudinis, cuiusi iam non a permanentibus partibus spatii, verum a fluentibus M perpetuo intereuntibus successionis partibus nanciscimur , hanc durationem appeti mus , cujus inodi simplices sunt quaevis diversae istius longitudines, quarum distinctas habemus, ideas, uti hora3, dies, anaos , dic. rempus di aeternitarem .
Ideam ejus nancisi mur, idearum nostarum seriem animasenendo .
MAgni viri responso . cuidam interroganti quid
esset tempus red3 ita, ii non roras, i itellio , quod perinde est , ae s diceret, quo magis illaucogitatioue comprehendere laboro , eo minus itate li- eo quibusdam sirtasse persuadere poni, tempus , quod reliqua omnia Patefacit, ipsuin haud cognosce dum
169쪽
χω Duratio, o simplices Lib. II.
duin esse. Duroris , rem is, & artem ito Putantur , Dec sine ratione, aliquid ualde abstrus uni in naturis suis hahere: utcunque vero haec ab intelligentia n stra remota videantur , si recte tamen ea ad primosuique sontes illorum consectemur , nullus dubito , quin unum ex iliis omnis nostrae cognitionis princi-Piis, Videlicet fenorio aut referio, ideas hasce nobis it suppeditaturum , claras aeque & distinctas , ac sunt
multae aliae, quas multo minus obscuras vulgo cen-ι euius & sic comperiemus aeternitatis ipsius iAeam , ab eodem sonte cum reliquis ideis nostris nuxisse. q. ul. Ut rempus oe aeternitirem recte inteIligamus, nitente considerare debemus, qualis sit temporis taeda ilia, quam habemus, & unde eam nacti simus. Cui-Vis manifestum est, qui ad ea, quae in animo fiunt,
elit attendere , ingentem esse idearum catervam ,
quae quamdiu vigil est , sibi invicem conii anter in intellectu succedunt , harum idearum animadversio , quarum una alteri in mente succedit, ideam nobis successionis exhihel, Se distantia inter partes quasdam successionis istius aut inter apparentias duarum iri rum, quae se menti repraesentant, illud est, quod Hur
nonem vocamus. Dum cogitamus enim, aut dum varias
Mus successive in mentem recipimus , nos exi nere, nobis conscii sumus; atque ita existentiam aut continuationem existentiae nostrae , aut alterius rei cujusvis, cujus mensura idearum, quae apparent & dispereunt , in mente successioni respondet , appellamus nostri durationem. aut talis rei cujusvis cum cogit liciae nostra coexistentis. IV. Ncs successonis ci durationis notionem n stram ab hoc sente haurire , nimirum, ab ideartim ςatervae animadversione, quas successive mentem ita
ire percipimus. mihi perspicuum exinde videtur , quod nullam habeamus durationis perceptionem . nisi istarum seripin contemplando, quae ordine in intel-
170쪽
cap. XIV. issius most . iis rlectu in incurrunt , cessente ista isarum Reeessione, nostra durationis perceptio simul esse desinit 5a)
quod unusquisque . clare in semet experitur, dum per horam, diena , naensem, aut annum a rete & graviter dormit, cujus rerum durationis, dum sopitus jacet , aut non cogitat, nullum omnino senium habet, verum penitus amittitur . Se inter momentum, quo
indormiens cogitare desit, atque illud, quo rursus evigilans cogitare incepit, nullum intercedere inte vallum videtur ; nec dubito, quin res in vigilante ita se haberet , si postibile esset, ut unam tantummodo ideam sine variatione, & aliarum luccessione in mente retineret: videmus quippe quotidie , eum, eujus cogitationes in rem unam valde sunt intentae ,
s3 Dinationem appellant philosophi continuam entis allevius
exilientiam . & ea communiter di spei di solet in Myoiaram de r Iattuam : illa quatenus respicitur nulla habita ratione ad alia; haec, quat us ex aliis illam metimur. Loci iis cum notione successionis durationcm coniungit; recte porro. Aliquid non in te noscitur iiis ratione miatationis produelae ἔ quapropter , ablata successionis idea, nihil in duratione percipimus; quint possit nobis mutationem asscrre . Continuo obtervamus . l. inod aliquid actu extitit . it. Quod modo existebat , recidit ad sinum merae possibilitatis . ill Qucd ei at in statu morae possibilitaua sumit complumentum , & d ducitur ad actum . Hae percepti nos, quas nos continuo effic imus. dant ideam duariarimus, Iuccessionis, se temporis ἔ quam ob rem luctilenter obierves , quo lusratio relativa ideam durationis absoluta nobis duppeditat . Verum est , quod nonnulli credidere , posse durationem concipi eopsiderando ens ab omnibus aliis rebus distinctum ἔ ut peto. undenam argui potest , hoc non illiid perdurare l ockius eruit ideam durationis ab idea saccessionum perceptionum , nimirum aegertendo aliquid pluribus nostris perc. ptionibus, quarum una a teri succedit, coexistere . Haec fuit opinio Aristotelis i U. 4. hine. tib. ) . Et nos hoc dentaxat modo ideam durationis pάμ
sumus nancilet absque observatione rerum , quae sibi id v cciri succedunt , at habemus eam cum idea lucces Itonis perceptionum, S per eoniequens cum idea durationis relativae , ut indicaa