장음표시 사용
191쪽
18o 'ratio oe implices Lib. II.
extremos eo orum omnium terminox de per alteram seque metiri durationem motus expertem, ac per alterum spatiuin corpore vacuum, in cogitationibus nostris mensurare.
q. XXVI. Si quis objecerit, me in hac methodo temporis Explanandi petiisse illud, quod in quaesti
ne est, videlicet mundum neque aeternum esse, nec infinitum ; respondeo ad praesens institutum, hic t et , haud necessarium esse argumentis uti, quae inu dum duratione & extensione. finitum esse evincant ecum vero rationi illud aeque ad minimum consent neum si ac quidem contrarium , haud minus mihi liberum esse puto, hoc, quam aliis opposituna, suae ponere ; & nullus dubito, quin quilibet, qui illud aggredietur , facile motus , etiamsi non Aratiora. - omnis , inirium mente concipiat; atque ira in motus contemplatione ad ultimum terminum, sue non αἰ-rra tandem perveniat : ita in cogitationibbs etiam , eorpori, & extensioni corporeae certos fines term nosque constituere possit, haudquaquam vero spatio, In quo nullum inest corpus; spatii enim & durationi fines ulterius extenduntur, quam ipsa cogitatio pertingere possit, prout extremi numerorum termiani longe jacent ultra maximam animi capacitatem , idque eadem de ratione , prout alio.in loco palam
Eodem itaque modo, & a sente eodem, quo temporis Mea, ea etiam, quam aerernirarem Noc mus, originem habuit; nimirum cum luccessionis Mdurationis ideam ex eo nacti fimus . quod seriem animadvertamus idearum nostrarum , quas vel naturales idearum tuarum apparentiae, quae nobis vigi-
192쪽
lantibus mentes perpetuo subeunt, aut objecta externa successive semus assicientia in nobis excitarunt ;cumque e solis conversione certarum durationis longitudinum ideas hauriamus, posivinus in cogitatibus nostris , tales durationis longitudines, quoties libuerit,sbi invicem addere , easque sic additas , praeteritis aut futuris durationibus applicare : hoc indesinenter feri potest, & nobis integrum est, transilire terminos & limites omnes, in in itum procedere, atque ita a ui solo motus longitudinem durationi applic xe . quae ante solem, aut ali uiri quemvis motum extitisse supponitur ; neque hoc magis dissicile est aut absurdum, quam notionem , quam habeo motus um-hiae hodie Eer horam unam super solarium, durati ni rei alicujus applicare, quae hesterna nocte accis debat ἔ v. g. Candelae flammae, intra illud tempus
consumtae : Haec enim stamina nunc extincta, rem
ta est ab omni aetuali motu ; ti aeque impossibile
est, ut istius sanimae duratio, quae per unam horam Iuxit nocte hesterna, cum ullo motu coexistat, qui nunc est . aut suturus est unquam; ac, ut Pars at qua durationis , quae erat ante mundum conditum , cum motu praesenti solis coexistat. Hoc tamen non impedit, quo minus, cum ita am habeam Iongitudia Nis motus umbrae super solacium inter duarum horarum notas , distincte adeo candelae istius hesterna nocte durationem in cogitationibus meis mensurare Pomm , ac durationem alterius cujusdam rei, qua Nunc existit: nec aliud ad hoc requiritur, quam Putare, quod si sol tunc in solario effulsisset, & eodem, quo nunc motu cieretur , umbra in solario ab una linea horaria. ad alteram eodem temporis spatio transiisset . quo candelae stamina ista duravit.
q. XXVIII. Cum horae , diei , aut anni notio nihil aliud sit, praeter iddam istam longitudinis quorundam
Peliodicorum motuum regularium, quorum nulli si
193쪽
8a Duratis o simplices Lis. II.
memoria liabeo a sensitas aut actu reflexo acceptas, possum eade in facilitate, M ob causam eandem, eam in cogitationibus durationi a licare antecedenter admotum Omnem , qua rei cuidam , quae vel minuto , aut die una motum antecedit, qub sol hoc. ipso monae to utitur. Praeterea omnia parit r planeque quiescunt; N ad hanc considerationem quod spectat, ne hilum Tefert, utrum ante mundi creationem,'an heri tan- una exilierent; dti rationis enim cujusdam per motumuliquem mensuratis , haud omnino pendet e reali exi entia rei istius eum motu isto, aut aliis quihusdam periodis conversionum , verum ex eo tantum , quod claram in animo ideam habeant lon tru-ἀnis noti alicujus motus periodici, aut aliorum du-πationis intervallorum , quodque possim, eam isti . quam mensuraturus sum , rei applicare. f. Hi X. Hinc videmus , nonnullos opinari , nprima mundi origine ad hunc annum praesentem I 689. annos 5639. esse praeterlapsos , aut , quod idem immat , durationem eius 5639 , annuas solis conversi nes , bc secundum alios . longe Plures aequare ἔ uti AEgyptii olim tempore Alexantari Metri annos ua O. a solis imperio numerarunt ; & Chinenses nunc ab aevo condito 3 , 269, O, aut Plures annos recensent; quam longiorem mundi durationem, Daundum illorum computum , etiams veram esse liaud facile crediderim , eam tamen perinde ac illi imaginari Possum . 8e revera haud minus scio , unam altera longiorem esse , suam novi Merhochelachum G pnoelio diutius vixisse : Se si sorte contingeret , ut Vulgare computum , 5639. annorum verum esset
Prout esse potest aeque ac aliud quodvis haud
omnino obstat, quo minus illud concipiam, quoa alii intelligunt, eum mundum I C. annis computo
isto antiquiorem faciant; quilibet enim haud dissicilius concipere non dico credere potest, mundum Per
194쪽
Per SOCCO., quam 5639. annos durasse . Unde patet,aI durationis rei cuj6dam mensurarionem Per remstus, non requiri, ut res ista cum motu , quo in mensurando utimur , aut alia quadam conversone periodi-
habere tingitvianis quarundam retuliarium a Paremi rum peri Horum , quas in animis possumus durationi applicare, cum qua motus aut apparentia nuta. quam coexiliebat . . . . .
f. XXX. Quemadmodum enim in historia creatio nis a Moyse tradita, mente concipere potam. lucem triduum ante solem , , motum ejus. extitisse , cogitando tantum, lucis durationem tanto tempore solis creationem antecellisse, quantum si modo e dem , quo nunc, sol circuitus suos tunc peregisset , tribus istius diurnis conversionibus aequale seret . Per id genus ideam possum concipere , climS, aut angelos minuto, hora, die , an , aut I O annis prius fuisse creatos, quam vel lux , vel motus ali quis continuus existebat. Si Eni in animo conciper Possura durationem uni minuto aequalem, ante exuitentiam aut motum ullius corporis , alia possulum inuta addare, usque dum ad 6o. minuta perveni tur; simili additione minutorum, horarum, aut an norum id est earum circuitus lol ris partiunt aat alterius cujusdam periodi, quarum id am habeo nobista infestum progredi licet, ti durationem supponere Omnes, quae numerari possunt, periodos excedentem, utcunque illis additio fiat, atque hanc puto cterm&ris notionem esse . cujus infinitatis , non aliam , quam
numeri infiniti notionem habemus, cui additio neri in sempiternum potest cos .
195쪽
a 4 Duratio oe fmplices T. V. II.
g. XXXI. Hine manissium esse puto, a duobus
istis superius nominatis Omnis cogitatiόnis sontibus ,refexione nimirum bt sensatione, nos iitias durationisti mensuras ejus adipisci.
Primo enim, ea animadver&ndo, quae in mente agitantur, quomodo nimirum e turba ingenti inarum nostrarum quaedam evanescanς, alia apparere
incipiant, successionis. ideam nanciscimur . Secundo, in i uccessionis hujus partibus intervallum obtervando , in duratio s Meam incidimus. Tentio , sensationis ope apparentias quasdain animadvertentes , ad certas periodos regulares , quaeque a se invice n aequid istantes esse videntur, ideas nanciscimur creatarum longitudinum, aut mensurarum durationis, uti minutorum , horarum , dierum , an norum, &e.
Quarto , cum mensu in istas temporis, aut ideas certarum longitudinum durationis in animis nostris , quoties libuerit, repetere possimus , fieri potest, ut tandem taurationem rancipiamus , tibi revera nihil omnino existi; hoc modo diem crastinam, annum Proxime insequentem , aut septunum abhinc annum
I. LXVIII. Pae. s7 ). Se iternitas dicitur illa duratio entis, quod non habuit sui existendi initium , nee finem erit habit in
xum . saernitas duratio entis, cujus existentiae fuit origo, at nullus erit finis. Tempus pollea duratio illius entis, quod originem de sinem habuit . Complures philosophi credunt in aeternitate nullam successionem dari , ex eo quia considerant omnia aeque destructa . aliter esset duratio & successio cum rebus; per Consequens tempus , quod eum idea aeternitatis pugnat Verum quid obstat, quod tu ga auctorem concipiamus in ini nitum unam aliae idea, succedere 3 Ceteroquin Genuensis ipse in duratione duas considerat successiones, 'ie Vlusscsim . S rhineam i pro prisma intelligit crintinuatam exiisentiam , quae metiri potest succession perceptionum , Vel successione Rlicuius corporis motus;
pro secunda statum in re durante i ib.ὶ . Quid repugnat ete. metaphysicam successionem in aeternitate considerare p
196쪽
Cap. XV. Durario oe Expasso simul se. i 85
Quinto, cum nor penes sit, talem isseam cujusdam longitudinis temporis, uti minuti , anni, aut seculi, quoties libuerit , in cogitationibus nostris repetere , easque sibi invicem addere, ad talis additionis finem haud propius accedentes, quam ad numeri terminum, cui oliquid in sempiternum potest addi, ideam ad Piscinuir aeternitatis , quae non animarum solummodo nostrarum futurae durationis , verum infiniti etiamentis illiust propria est, quod sempiternum fuisse necesse est. Sexto. partem aIiquam considerando durationis i finitae, prout mensuris periodicis desgnatur, rei istius ideam nanciscimur , quae tempus in genere vocatur.
CAP. . XV. Da Duratione 3c Expansione simul Θspectati S .
Us prioribus capitibus haud parum temporis In
duratione & spatio considerandis collocavimus Icum tamen ideae istae permagni snt momenti, & in natura sua aliquid abstrus habeant & sibimet pec Iiare : eorum sortalie inter se comparatio ad pleniorem ipsorum illustrationem faciet; ea enim simul contemplantes , clariorem distinctioremque eorum i telligentiam videmur adepturi. Distantiam aut O tium in simplici abstracta sua significatione, ad con fusonem evitandam . Expansionem voco, quo nomi ne ab Eneasone distinguitur, quae usurpatur a qui li
197쪽
136 Duratio G Expanso Lib. II.
husdam ad distantiam hanc exprimendam , quatenus tantum in solidis materiae partibus continetur, atque ita includit, aut quodammodo saltem denotat corpo-xis ideam: puri vero spatii idea nihil ejusmodi inci dit. Vox Eoanso eo etiam nomine magis mihi , quam Spatium arridet, quod spatium saepe tribuatur distantiis partium , iuccessi Ue fluentium, qu. e num Iam simul existunt, haud minus quam iis, quaeat Permanentes. In utroque, Expansonst nimirum N Duratione, mens habet communem hanc id am continuae longitudinis , quae majorem, aut minorem quantitatem recipit: homo enim claram aeque ideam
habet discriminis Iongitudinis horae . & diei, ac d
Expansio haud materia reminarer . quamprimum ideam nacta est longitudianis partis alicujus evansionis, utpote ρώ- , Fassus , aut cujuscunque alterius . ideam istam, prout superius dictum est, iterare potest; eamque ita pri xi addendo. Meam ejus londirucinis a liare, Paremque facere duobus palmis , aut passibus, & crebra mitione efficere, ut tandem partium quarundam is a se invicem, aut , quod majus est, solis , vel stellae remotisti Inae a nobis distantiam aequet is Per talem progressionem , ab eo, quem occuPat , aut alio quovis loco , .ncipiens , pertransire potest iamnes istas distantias . nihilque aut intra, vel extra Ormrum ambitum invenire , quod obstare posset ,
quis minua ulterius progrediatur . Fateor equidem , nos in cogitationibus nostris ad solidae extensionis m tam ultimam facile pervenire posse ἰ cum vero as tremum corporum omnium terminum Pervenitur,
mens nihil invenit, quod impedimeuto fit, ne ex-
198쪽
cap. X . sma Immine. a currat in immensum illud expansum , cujus finem
aliquem neque reperire, nec concipere quidem po est . Nee vicat aliquis , ex in corporum termino. nihil omnino existere. nT Deum intra materiae Iiis mites concludere velit . Salomon, cujus intellectus omnimodae sapientiae resectissimus orat, in vita vi detur opinione esse, cum dicit caeli las, σ -- ii caelorum non ea tune per atque ille, Puto, Ingenti sui vires nimis effert, qui sibimet persuadet, eogit tionibus posse vieterius pertingere, quam Deus emi nit, aut expansum imaginari, in quo ille haud I cum Ohsinet.
HAud Deus res se habet in guratione. mis
quamprimam Iovirussiate euiusdam durisionistisam nania iraee , mres eam duplicare, mulsi icam o ampliare , nori istum ultra suam, verum etiam ultra exissentiam entium omnium corporeorum, atque ultra omnes temporis mensuras , quae a mundi cor Poribus magnis,, illorum motibus desumuntur . Facile autem quumet o cedet, Nos, etiamsi tarationem, prout revem est, termino Carere dicimus, Non Posse tamen istam extra ens omne emendere . Deus, raemnium eo mone , Hernitarem replet ; nee sienae est rationem invenire, cur dubitaret quispiam , ut nat ile immenstatem etiam repleat, nee nee infinituillius essentia aeque uno moclo interminsita est, malis; ti Mimium mihi videntur materiae tribuere ,
qui dicunt, ubi corpus non est, ibi nihil esse. l. IV.
199쪽
cur homines in iram durationem facilius admirrant , quam evansionem in iram .HIup. puto, ratio addiscenda est, cur omnes s miliariter & sine haesitatione de aeternitate loquantur, eamque existere supponant, nec dubitent δε- rario ni infinitarem reuuere; cum, contra Plurimi, non sine dubitatione spatii infinitatem supponant . Ratio ea videtur esse, quod cum duratio & extensio usur-Pentur tanquam nomina affectionum , quae ad alia entia attinent , facile in Deo durationem infinitam concipimus, nec possumus eam non concipere : cum vero haud extensionem ipsi tribuamus, verum mate- Tiae tantum, quae finita est, magis dubii esse solemus de expansionis existentia absque materia , cujus unice eam vulgo attributum esse supponimus : cum igitur homines suas circa spatium cogitationes persequuntur, haerere solent in corporum confiniis tanquam
spatium ibi esse desineret, nee porrigeretur ulterius ἔaut si post seriam rei considerationein ulterius ab ideis suis ferantur, tamen quod ultra universi limites positum est spatium imaginarium vocant ; quasi nihil
omnino sit, quoniam eorpus nullum in eo existita. Cum contra durationem , omnia antecedentem corP xa , & motus etiam, Per quos mensuratur, nunquam imaginariam vocem, quoniam haud alterius alicujus existentiae realis expers esse unquam supponitur . Ets forte rerum nomina cogitationes nostras dirigere
Iossint ad humanarum Mearum originem investiganam prout ea plurimum posse arbitror ex nomisne tauratione cogitare in proclive est, existentiae continuationem, cum quadam resistentia contra omnem
viam destrum vam , & continuationem soliditatis quae confundi solet cum duritie, & si minutas materiae Partes atomicas spectemus, Param ab ea di D
200쪽
Cap. XV. simul spectatae. IS erepat credita suisse, aliquam inter . analogiam habere . M assain dedisse nominibus quae astinia adeo sunt ae dia durare & durum esse; atque duraretanis dei duritiei, quani existentiae continuatae co . venire palam est, ex eo quod dicit Horitius ferro Auravit secuti. Utcunque se habeat res ista, hoe certissimum est, quod si quis eogitationes suas persequi voluerit , videbit, eas aliquando vagari ultra metas corporum in spatii sive expansionis infinitatem; cujus idea a corpore & aliis rebus omnibus distincta
est Se separata: atque hoc l iis quibus id visum fumrit ulteriori meditationi materiam suppeditabit. 6. U. Tempus se habet ad durationem , ut Deus ad ex
TEmpus in genere ita se habet ad durationem,
ut locus ad expansionem, tantum in se continent Ufinitorum istorum aeternitatis immensitatisque oceanorum , quantum distributum est , se a reliquo , tanquam per limites laceriaitur; atque ita usurpantur ad finitorum entium realium situm denotandum , M' illorum ad se invicem respectum in uniformibus istis infinitis oceanis durationis ti spatii. Haec rite specta ta, nihil aliud sunt praeter ideas distantiarum definitarum, a notis quibusdam punctis, quae in distinguis hilibus rebus sensibilibus signantur, & eandem a semet invicem distantiam servare supponuntur.
Ab hujusmodi punistis, quae in entibus sensibilibus
finguntur, numeramus, & ab iis portiones nostras 'infinitarum istarum qualitatum mensuramus ; atque haec, ita considerata, ea sunt, quae rempus Se locum