장음표시 사용
221쪽
De Ini ita te . Lib. II. isti & supremo enti Meam infiniti tribuamus , in infirmis nostris ti angultis cogitationibus, primario ira lud facimus durationis ejus & ubiquitati, respectu ;magis vero figurate , puto , potentiae illius , t apientiae , bonitatis , & aliorum attributorum respectu , quae proprie inexhausta sunt Se incomprehensibilia Sec. quando enim ea vocamus inlinita , hujus infinitatis non aliam hiabemus ideam , nisi , quae rei peetum hahet ad numerum , sive extensionem adiuum aut obieetolum potentiae , sapientiae , be bonitatis Dei, quae nunquam tanta aut tot concipi polIunt, quin a tributa haec ea temper exuperatura sint 'o , utcunque in coritationibus noliris in inlinitum multiplicentur . Haud mihi sumam , ut demonstrem , quomodo attributa haec in Deo in sint, qui captum nostrum i finite excedit : continent procul dubio in se stibilem omnem persectionem: hic vero, inquam, modus est noster ea concipiendi , hae nolirae infinitatis illorum ideae.
Finiti tabam facile nanciseimur . CVm fini uin igitur & infinitum a mente. considerentur tanquam expansonis & durationis modis ficationes', proxime considerandum est, quomodo mens
ea nanciscatur. Quod ad festi igeum spectat , non
Hoe modo hie vertit Costo , da la sagessa & de la boni ε
222쪽
Cop. XIII. De Infestate. magnam habet dissicultatem ; partes extensionis, quae sensibus obversantur, ferunt secum in animum tant-ti ideam ; Sc successionis periodos, quibuscum tempus& durationem vulgo metimur, uti norae , dies , Manni sunt terminatae longitudines: difficultas est, scire, unde aeternitans & immensitatis inter ininatae iliae imae oriantur, cum objecita , quibus at secti sumus , . nullam cum immensitate ilia proportionem habent'.
Infesti ideam ou Mo nanciscamur. Uilibet iriam habens determinatarum quarundam ' . longitudinum spatii, verbi gratia, peris, videt se id am istam iterare posse ; eamque priori 'addendo pedum duorum ι. um esticere, & per tertiae additionem pedum trium, atque ita deinceps per infinitam additionem, sive ideae ejusdem pedis , aut si visum fuerit duplae aut alterius alicujus ideae longit dinis cujusdam, uti militaris, reme diametri, aut Ombis maria ; harum enim quamcunque sibi sumpserit .& quotiet cunque illam duplicaverit, eamve alio quo clam modo multipIicaverit , & suam pro lubitu am pliaverit ideam, haud in eo casu talis additionis adtinem Propius accedit, quam erat in initio I potentia enim spatii ideam per ulteriores additiones amplia di , cum eadem semper remaneat, hinc Darii in iti eum sumit. r W6. IV.
Nostra spatii idea infesta est . .
Hoc modo, puto , mens spatii in iri ideam adiis
piscitur . Alterius considerationis est exquirere,
utrum anens interminati ejusmodi Darii Meam habeat, O ci actis,
223쪽
desti in se existentem, cum ideae nostrae res existere , haud certo evincant: quoniam vero in hujus rei mentionem incidi, dicendum puto, nobis proclive esse , cogitare, spatium , in seipso, actu interminatum esse, ad quam opinionem nos spatii sive expansionis inanaturaliter ducit. Cum enim a nobis consideretur , vel tanquam corporis extensio, vel per se existens , sine solida ulla materia illud occupante i ejusnodi enim spatii vacui non solum ideam habemus , verum ostendi, puto, e motu corporis, existentiam ejus necessariam esseὶ impossibile est, ut mens aliquem istius finem invenire aut concipere quidem posset , aut quidistii moram ti impedimentum inserret in progressione per spatium, quocunque cogitationes suas extenderit. Tantuin abest , ut termini quidam corporei ,
etiamsi muri sint adamantini, menti obsistant . dum in spatio & extensione ulterius progreditur , ut De Iiorem potius aditum ipsi aperiant, ' . Ubicunque enim eorpus illud attingit, ibi extensionem reperiri nemo dubitabit; atque ubi ad extremos corporum I mites ventum erit, quid est , quod moram facere , Et animo persuadere possit , ipsum spatii finem utiliamum jam attigisse , cum ipse contrarium videat ;imo quando novit, corpus ipsum eo moveri posse . Si ad motum enim corporum necessarium est , ut spatium inane, vel tantillum, hie sit in ambitu comporum, & si possibile est, ut. corpora per inane illud spatium moveantur; imo imposithile ut ulla materiae articula aliquo moveret, nisi in spatium inane, per-picuum est , aeque possibile esse , ut corpus in spatium vacuum progrediatur, ultra extremos corporum omnium fines , ac in vacuum inter corpora disseminatum ; puri enim spatii id a sve intra corporum confinia, vel ultra reperiatur , eadem plane est , cum
224쪽
non essentia , verum quantitate tantum disserant , adeo, ut ubicunque mens se per cogitationem sistat, vel inter corpora aut procul ab iis , in uniformi hac spatii idea nusquam limites , nusquam sinem invenire possit ; hinc ex natura , & uniuscujusque partis idea , illud actu infinitum esse necessario concludendum
est . . R. UT per potentiam , quam in nobis Percipimus quoties libuerit, spatii ideam aliquam iterandi,
. inunensitatis ideam nanciscimur ; ita ex eo , quod Fossumus repetere cujusdam longitudinis durationis Meam , quain una eum infinita numerorum additione iri mente habemus , aeternitatis ideam consequimur . In nobismet ipsis enim experimur , non magis per- .venire posse ad finem iteratarum ejusmodi idearum , quam ad numeri extremitatem , quasi sibi minime attingendam esse, unusquisque fatebitur. Hic alia etiam quaestio longe diversa ab ea, quae ad nostram aeternitatis ideam attinet , venit discutienda , utrum nimirum Ens aliquod Neale sit , cujus duratio fuerit aeterna . Cui cum animo suo considerat, esse aliquid nune exissiens , fateri necessum habebit , dari Em , quod ab
aeterno duraverit . De hoc vero , quod alio in loca eraetatum erat , hic non amplius addam , verum ad alia pergam , quae ad ideae nostrae confideratione' spectant. SI verum est, infinitatis id am nostram oriri a potentia ia quam in nobismet observamus, ideas no Bras infinite repetendi, rogari potest, cur non aliiε,
Cur alia ideae non capaces sat in nitaris .
225쪽
ur 4 De In irate . Lib. II. perinde ac basii & csi rurionis Meis , infestarem tri-Duamus . cum non disscilius sit , lias frequenter inanimis noliris , quam alias , repetere ; nemo tamen de dulcedine aut albedine infinita cogitat unquam , etiamsi dulcis aut albi tape adeo , ac uinae sue diei id om iterare plitest ὶ Ad hoc respondeo : omnes ideae,
quae considerantur tanqua in partes habentes, quaeque per additionem aequalium aut minorum partium ca- .piunt incrementum , tapius repetitae nobis infinitatis deum exhibent , quoniam cum interminata hac repetitione tit ampliatio continua , cujus nullus finis esse potest. In aliis vero ideis haud res ita se habet; amplissima enim extensionis aut durationis idea, quam nunc habeo , minimae cujusdam particulae additione augescit ; persectissimae vero , quam habeo , ideae al- hedinis purissi inae, aliam s addam minoris aut aequalis alboris,' albioris vero, quam habeo, ideam addere nequeo) nullum iacit incrementum, atque ideam meam ne hilum ampliat ; diveris itaque ideae alb dinis , dec. gradus vocantur . Idea enim istae , quae partibus constant , augeri possunt per quamlibet minimae particulae additionem ; sin vero albi id am sumas . quam nix heri oculis exhibuit , & aliam albi id om ab alia nivis portione , quam hodie intueris ,ealque in mente conjungas , in unum quas coalescunt, nec . albedinis idea omnino intenditur ; etsi minorem gradum albedinis majori addamus , tantum
absumus ab aurenda , ut eam contra minuamus .
Id ae iis , quae non constant e partibus. nequeunt ab hominibus ad. quamcunque Velint proportionem augeri , nec ulterius extendi , quam a sensibus receperunt ; patium vero , durat io , & numerus cum per repetitionem augmentum recipiant , in mente relii
ouunt id om loci infiniti, in quo plures collocari possint , nec ubi vis concipere possumus ulterioris ad diationis sive progressionis impedimentum , quapropteri c
226쪽
cap. XVII. De In serte. ars cogitationes istae solae mentes nostras ad. infinitati cogitationem ducunt 75 . ,
g. VII. Diserimen inter spatii in itarem oe Dasium
ETianis nostra infinitatis isa oriatur a quantitatis
contemplatione , & infinito isto argumento, quoupotest animus in quantitate efficere per repetitas additiones , quarumcunque velit partium illius , puto tamen nos in caula esse , quod in cogitationibus nostris magna oriatur confusio , quando infinitatem adjungimus cuidam ideae quantitatis, quam menti idesset sὶ Posse dicere, credam, quod albedo, ac dulcedri taxati Pendeat semper ah eadem , vel quasi eadem modificatione Orga no sensorio nostro excitata,& ut plurimum intra maecin areios terminos mens semper dulcedinem, vel albedinem sibi r praelem .icia, quam ob rem cum invariare observet aethsem vvl dulce. n scit ultotus illud excogitare . Ceteroquin euue , ut elu. Oct Percipiatur , oportet determinatam mutationem prodEccre , tra quod non est amplius dulce sed rotii s c contrario δ' Pellum vel amarum . Iulepium e saccharo cnorma In. M p I: xul ultra limites , dLice non est . v id erψo accidit nihil aliuia uom irpior nati clatum diluentiori illivstio , qLaxiner I'r x S in sacci uio conisint , quae nervos fbrillas quociam cleam . DPto excitant, maj lcm ncquitωt vim G mutRIlmes . . Διι. sci. t n. O. r; 'irrens; oics p ucendo gustum e citantir gratiam ac amarem Porsan idcm e veru rct, si daretur R eu ultia limites. Et revera . nix intente alba vilam laedit. α Inu Tolles colorem lentu concisum ea habere . viderur Uxm ergnunquam has corporum qualitates ul: ra qu vadam gradum tue rimus , idea ulterioris gradus nobis deficit , non. Ha dici P te de expensione , & duratione. has qualitates indiscriminatim Viue mi S auge: i ad nostium i aptum , si eurinentiori gladia eas C co εix. mus , passim repetiti, ohservatiora; bus eiusmodi inveniemus . EX hoc fit, qcod a lima taciliori modo in inuniciam otium M.
teri, potest ibi repralantare.
227쪽
ai 6 De Insiaitate . - - La. II. Posse putamus, atque ita non aliter de infinita quantitate, quam de spatio , aut duratione infinita rati cinamur : nostra enim infinitatis idea , cum sit , ut arbitror, idea in ite avescens , idea vero cujusdam quantitatis . quam mens habet, cum in ea tunc temminetur idea utcunque enim magna fit, non potest major esse , quam revera est infinitalem ei annectere , est mensuram statam ac des nitam crescentiquantitati accommodare ; puto itaque haud inanis
subtilitatis esse si dicam , caute distingyendum esse inter Meam infinitatis spatii , & Meam spatii infinitii prior nihil aliud est , nisi mentis infinita progressio,
Per quascunque velit repetitas spatii id sc actu vero in animo habere spatii infiniti iriam , est suppon Te , mentem antea pertransisse, M actu contemplari omnes istas repetitas ideas spatii, quas repetitio infinita nunquam in universum ips repraesentare potest, quod contradictionem plane implicat.
Spatii tinniti nullam isam haemug . . .
Hoc sertasse paulo clarius erit , fi in numeris
spectetur . Numerorum infinitas , ad quorum additionis finem nobis haud fas esse appellere, nemo non videt, & euivis diligenter attendenti liquido patet et utcunque vero clara si ideo haec infinitatis numeri , nihil magis pst perspicuum , quam absurditas ideae actualis numeri infiniti . Quascunque in animis Meas habemus postivas lpatii, durationis, vel num
vi , qualitercunque magnae sint eae, nihilominus sunt , finitae , quando vero supponimus residuum. inexhausum, a quo terminos Oinnes removemus, & in quo menti indulgemiis infinitam cogitationis progressi nem , ita ut nunquam consummetur idea , ibi nostram tofinitatis ideam habemus; quae etiamsi quodam-
228쪽
modo clara esse videatur , cum in ea nihil consideremus , Praeter finis negationem ; attamen cum in animis nostris spatii , aut durationis infinitae Meum effingere velimus , idea ista valde obscura est , laconsusa, quoniam e duabus partibus contiatur , quae valde inter se diversae sunt , si non 'plane contradi-etoriae . Formet quippe in animo sni quivis spatii
cuiusdam aut numeri Meam utcunque magnam , Ina
Difestum est , mentis cogitationem in ilia id a terminari , quod tamen infinitatis itaeae repugnat'; ea enim in imahinaria pro resone in sinita consistit . H inc . opinor, accidit, ut tam lacile . confundamur , quando argumeniamur & disserimus de infinito spatio aut duratione , &c. quoniam cum talis idea partes non percipiantur esse , prout revera sunt , inter se repugnantes , pars alterutra semper consequentias Confundit , quae a parte altera desumuntur ; scutidea motus , non ulterius Progredientis , quempiam Αtorqueret, qui a tali idea argumenta ducit, quae perinde sonat , ac s diceretur id a motus quiescentis .
ejusmodi mihi videtur esse ina spatii , vel quod idem sonat numeri infiniti i. e. spatii aut nu
meri , quem mens actu habet , 8c proinde contem-Platur , de terminatur in eo, atque spatii sive num xi , quem in constanti & infinita ampliatione sive Progressu eogitatio ni nquam attingere potest. Utcumque enim ampla sit idea spatii , quam in mente ha heo , haud major est , quam in eo temporis articulo , quo eam persentio , etiamsi momento proxime insequenti eam duplicare possum ; atque ita in infinitum , id enim solum infinitum est , quod nullos hahet terminos , eaque infinitatis idea , in qua cogitationes non rae nullos invenire possunt 76) .
έγοὶ si mihi numerum reptriento , sisto mentem in ipso nu
229쪽
Lib. II. eis De In se e . q. IX.
Numeri nobis exhibent elarissimam is itaris ideam . EX omnibus vero aliis ideis, Numerus, phror ut superius dixi , nobis fumeditar maaime per lavam
distincta tio in iraris adeam, cujis capaces t taurus In spatio enim & duratione cum mens persequitur Meam infinitatis . numerorum ideis & repetitionibus utitur, uti millionum , milliarium, aut annorum, quae tot dem sunt ita ae distinctae , quas numeri optime prohibent , ne in confusum ruant acervum, quo in casumens summo in errore versatur, eumque , quot v
Iuerit , notarum longitudinem spatii & durationis milliones in unum addiderit , clarissima , quam adipisci potest , idea infinitatis , est numerorum infinite addibilium confusum illud 8e incomprehensibile residuum, in qco terminus Plane nullus , circumicriptio nulla invenitur .
mero ; per consequens partes numeri a prima ad ultimam perciis vi , secus ea non numero, neque numerus dici potest . Sic spati inuantitatem dico, quatenus extensoncm internouo : si non cons , lato in ea finem quantitas non est . Hinc recte a t Lockius inius ideis mens confundi debet: percipit enim numerum innumeraώi- iam.quantitatem ineommeumrabilemi quando dicitur numerus quat nus numeratur , quantitas quarenus commensurabilis est . Non see is dici potest de duratum: idcam durationis habemEs, quatenus consderamus ens hoc illove tempore perdorans , per comsequens quatenus existit comparativo modo, aliter duratio inrem
nosci nequit . Vides ergo , quod mens in his ideis ecbet co tradoctiones concipere simul, & in eis immorari. Consideratur numerorum quantumvis ad libitum acervus, mens semper se sistit in quadam additione, aliter non amplius percipitur . nee ulterius progreditur. Haec quaecunque si interrupta progressio clarissima, inquit Lockius, supped rat nobis idearininfinitatis , at dubitari posse , censeo , quod haec confusicirier
potius pariat, δέ hinc, non clarissimam nobis sutat infinitar s
230쪽
cap. XVII. De Di ita se . et Isq. X. Diuers nostri conrepetus infritatis numeri durationisi expansionis. . 1 Llud, sertasse, mentibus nostris majus praesert tu men , ad istam , quam habemus , ideam infinitatis investigandani , & palam faciet , eani nihis aliud esse praeter numeri infestatem, parribus determinatis amplicaram 78), quarum in mente distinetas habeamustrios , s consideremus , haud usu venire nobis , ut
numerum, perInde, ac durationem , ext&sionemque infinitum vocemus ἰ hoc accidit , quia in numero in uno quasi extremo sumus: cum enim nihil sit in numero minus unitate , tons stimus ibi & finem facimus; in additione vero aut incremento numeri fines fatuere. nequimus r atque ita instar lineae est , qu Tum cum una extremitas apud nns terminetur, alte- ira latius semper extenditur , ulterius . quam possumus concipere , in spatio vero Se duratione aliter se res habet . In duratione enim spectatur , quasi numeri linea haec utrinque porriperetur usque ad in comprehens bilem , indeterminatam , & infinitam Io gitudinem , quo palam eriI cuivis , qui eam , quam habet , aeternitatis notionem animadvertet , quam ,
armideam , quanis enim dicimus. inquis 'B esiiss , aliquid esse in nitum . nιn aliquid in Me Aniscamus .feci. impotentiam ινγ Gnim. nostro. tanquam si dii exenius . neferre nos an . . tibr terminetur . V. de cree cv. i s. 6. a in. I go autumo, non infinitum dinseer. . sed hoc infinitum c aptum nostrum excedere , neque ejus ideam nobis adesse. t 8ὶ Parιibtis derer minatis appΓcatam; hoe inteli si di bet non quatenus infinitas terminatis partibus apsticctur, nym ccci Con tradi Et bi, sed quatenus additionis infinitas applicetur determinR-tis partibus , videlicet quatenus hae partea in iobuitum mpctimnsderentur.