장음표시 사용
231쪽
D. Infinitate . m. II. arbitror, nihil aliud eme sentiet , praeter numeri infinitatis hujusce ad oras utrasque Porrectionem , a
Farre nimirum ante Ec a parre pos , prout vulgo i quuntur Cum enim aeternitatem contemplamur a Parte ore , a nobismet ipsis & tempore inlianti incipientes , in animis repetimus ideas annorum, aut 1eculorum , aut aliarum quarumcunque , quae assignari Poliunt , praeteritae durationis partium', cum intuitu progrediendi in tali additione , ad numerorum usque insinitatem ; Ze cum aeternitatem a parte Pos , co siderare velimus , a, nobismet ipsis iter uin initium sumentes , & per iteratas periodos venturas=adhuc numerantes , numeri lineam istam . prout antea , extendimus; atque hae duae simul junctae durationemessiciunt infinitam, quam aeternitarem vocamus , quae sue mentis aciem antrorsum sive retrorsum intendamus . infinita videtur , quoniam eo versus oram numeri infinitam , i. e. potentiam ulterius addendi , semper vertimus l79).
- - 79ὶ Quando nos consideramus numerum seculorum , unum aliis addendo quaquauersum in progressione crescente, quRn vis longa, tum consideramus durationem. & tempus; per consequens nunquam aetemitatis ideam nanciscimur . Mihi videtur, haec idea clara esse pariter ac illa numeri infiniti i 6. 77 . Si. considero, res perdurare , venit mihi in mentem terminus exi lientiae, ut de tempus durationis ; per consequens idea infiniti ab animo mihi repellitur. Melius credam , concipere posse aeternitatem omnium rerum deliructione , quapropter amittitur mensurae idea , neque tempus , neque duratio ulterius percipitur , at haec aeternitatis idea adhuc meo modo conse ia , est
omnino clara Nequaquam porro. Quid est igitur haec amissici mensurae, vel defectus ulterioris existentiae Hoc captum meum
232쪽
ΙDem etiam in spatio aecidit, ubi nosmet quasi in
centro confitere concipientes interminabiles ista, numeri lineas undiquaque persequimur ἔ & quaqua- versum a nobis mensurantes ulnam , milliare terrae diametrum , aut orbem mVnum , infinitatis numeri - adminiculo, quascunque volumus , eis additiones mcimus; cumque non major sit ratio, cur iteratis hi Dce isis , quam numero terminos statueremus . in
terminabilem istam immensitaris ideam adipisc,
Diυisibilitas moereris in ita .ET quoniam in mole quadam corporea cogitati nes nostrae ad ext*mam divisibilitatem pervenire nequeunt , in ea igitur manifesta infinitas nobis etiam comparet , quae numeri etiam infinitatem h het , cum hoc vero discrimine , quod in prioribus infinitatis spatii , & durationis disquisitionibus , n merorum tantum additione utamur ; cum haec simi lis sit unitatis divisoni in fractiones suas , in qua potest mens in is iram aeque progredi, ac in supe rioribus additionibus, cum nihil aliud sit, ni sit novorum numerorum additio : etiamsi in unius additione non magis habere possumus ideam Ffitivam spatii Ξnfinite tinmensi , quam in divisione alterius possumus habere ideam corporis infinite parvi 8 i) ; eum
3οὶ Est quantum λ ergo illud conelpio circumscriptum . . ibi i Si di ci Io est, numerum in inmitum aliis numeris M
233쪽
diast De In itare. Lib. II. nostra infinitatis is a st , si modo ita loqui liceat , augescens & fugitiva idea , infinitate semper Progre- digna di quae nequit uspiam impediri .
Nulla es infinitaris idea positiva .ETiamsi, opinor , dissicillimum sit , quendam in
venire absurdi adeo ingenii, ut asserat, se positivam habere id am numeri actu infiniti ς cujus infinitas tantu in in potentia consistet quandam unitatum coinplexionem extremo cuivis numero , quoties de
quantu libitum fuerit, addendi; quod obtinet etiam in spatii & durationis infinitate , cujus potentia inii-nitis additionibus loeum menti relinquet. Quidam tamen sunt, qui durationis & spatii infiniti se positivas habere Heas putant. Ad convellendam istiusmodi p stivam ideam infiniti , atque errorem istum refellandum, satis, arbitror, elt, eos rogare , utrum infinito iiii quicquam addere possint , nec ne nullam puto , positivam i iam possumus habere spatii aut
durationis cujusdam , quae non mensuretur Per repetitos numeros pedum , aut ulnarum ἱ dierum . aut annorum ἰ quae mensurae sunt communes, quarum in
animis ideas habemus, es per quas de ejusmodi quantitatum magnitudine judicavimus . Quapropter cum necesse sit, durationis aut spatii infiniti Meam ex partibus infinitis coagmentati ; non aliam habere potest
dendo , infinitatem in auctione concipere, perdissicile est , imo impossibile, corpus infinite parvum mihi repraesentare. Parvitas aliquid circumscriptum determinat; si dico parvitatem infinitam. nescio quid dieo . Conitituo terminos parvitatem dicendo , Seodcm actu vocabulo infestam eosdem terminos destruo . Quis hanc contiadictionem sibi potest reconciliare Perpendite. Diuitigoo by Cooste
234쪽
cap. XVII. De D itare. ' uuinfinitatem , quam numeri , ulterioris semper additionis capacis , non vero actualem positivam Meamnuineri infiniti. Puto enim , manifestum esse. rerum finitarum additionem cujusmodi sunt omnes longitudines, quarum positivas habemus ideas haud alia ter ideam infiniti producere unquam possis, quam numerus facit; qui ex additionibus conlians unitatum finitarum ad se invicem , infiniti ideam nobis suggerit , intentiam tantum , quam nobis ineste persentimus ,
augendi summam , & plures addendi e uidem generis , sine propiori ad finem isti utinodi progressionis
XIV. Qui suam in iti ideam positivam esse pro
hatum eund , mihi videntur uti festivo argumento , desumpto a finis negatione : quae cum negativa fit ἔnegatio ejus positiva est. Qui cum animo suo considerat, finem , qui reperitur in corpore , esse extremitatem sive superficiein corporis istius , haud se tim , sortasse , concedet , finem istutia meram negationem esse.: & qui calami sui scriptorii extremitatem nigram esse aut albam animadvertit , cre dct sine dubio extremum illud plus in se continere, quam Puram negationem: nec est, quando durationi applicatur , nuda existentiae negatio , verum magis Pr prie ultimum istius momentum . Si velint autein finem nihil aliud esse , praeter meram existentiae nepationem , inficiari certe nequeunt. initium esse Primum existentiae instans entis, quod exiliere incipit,ia nemo unquam sibi imaginatus est , id puram esse Negationem , quapropter ex proprio ipse ni argumento sequetur , aeterni ideam a parre ante, sive durationis absque initio esse Meam tantummodo negativam
235쪽
FAteor equidem , ideam infiniti in iis omnibus ,
quae tribuimus ipsi , positivum aliquid eontin re . Cum de spatio infinito aut duratione cogitare lubet, primum ampli minam aliquam ideam vulgo eo fingimus , uti . fortatis, millionum , seculorum , aut milliarium, quae verisimile est, duplicari , & a n his multiplicari saepius. Quicquid in cogitationes no . Bras hoc modo congerimus, Postivum est, & collectio magnae multitudinis positivarum libariam spatii sive durationis: istius vero, quod ultra hoc residuum adhue est, haud magis postivam notionem distinetam habemus, quam nauta profunditati a maris; ubi linea Plumbata magna portione demissa , haud ad landum Penetrat ; inde novit mare eo loci tot ulnas altum
esse, & plus eo ; quantum vero plus illud st, haudquaquam distinete novit, M si novam indesinenter lineam suppeditaret . bolidemque semper sine ullo ob Daculo descendere altius experiretur , smilia ipsum sors versaret, quae mentem , cum in persecta & p fitiva infinitatis idea adipiscenda operam eollocat . Quo in casu, si linea haec Io, aut I ulnas lori. Ra , aequaliter Ottendit , quid ultra positum sit , tu Iumque exhibet consulam hanc & comparativam Meam, hoc nimirum haud totum complecti, verum
ulterius progredi possibile esse . Quicquid spatii at
euius animus comprehendit , positivam habet istius ideam ; in hae vero infinitatis cogitatione, cum sem per sit in ulteriori progr emo ne , idea semeer imper
tecta est & incompleta 2ὶ . Tantum spatii , quantum ι8ὴὶ Militonum feeulorum , seu in iliaulum ideam
236쪽
Cap. XVII. De in iture . 225. uini animus sibi ipse repraesentat in i ea , quam de 'certa quadam magnitudine sibi sermat , est prorsus tantum extensionis luculenter positive in intellectu informatae ; infinitum verum adhuc majus est . I. Igitur id a tanti postiua es m clara. H. Idea majoris etiam clara es, verum comparatiua tantum es tae III. Idea tanto majoris, quantum nequit comprehendi,
Plane nePativa es , non positiva l833; ille enim, qui claram de positivain amplitudinis cujusdam extenti nis non habet ideam l quae in infiniti idea accurate quaeritur ὶ dimensionum ejus haud comprehensivam habere ideam potest ; talem vero nemo , arbitror , in infinito investigandam esse dicet . Rationi enim seque consentaneum foret , dicere , hominem habere positivain & claram Meam cujusdam quantitatis, tum tamen, quanta sit , nesciat, ac asserere , illum claram habere & positivain ideam arenarum in
ideam estingimus, determinamus durationem . vel longitudinem: si ulterius mente progredimur, quid primis addere, concipimus, vel non : si posterius quantitas determinata est; si anteri , hoc quod addere, credimus, ipsam quantitatem determinat. Quando nauta lineam plumbatam demittit & pronfunditatem maris pedipendit . dum videt plus altum esse quam ipsa linea ostendit; haeo repraesentatio ulterioris profunditatis quantitas est . denota . sana quid aliud adesse , ergo dat ideam clasam positi vi , at infinitinequaquam. Cum dicitur enim plus, concipitur existentia quantitatis, qua destruitur infinitas. Hinc Lockius ait, incompleta a que insperfecta est . Verum cum eo pugnat quod L l X. huius.
capitis ipse dixit. 83ὶ Vereor ne sit inintelligibilis haec negativa idea, quia non
est concipi nequit, vel tantum ratione positivi; per Conlcquens aevim dico non habere terminos , ut paulo ante ipse alle ruit auctor , dico quid positivi et cum dico aliquid infinitum , comsideto quantitatem, qu M mente percurro & indesinenter perincurrendo semper quantitatem redinvenio . Haec idea quaecunquest, positiva est, de infinitatem obscurat et etenim in hac mentis fluxione quantitatera iuvenio , semperque i a quantitate im-
237쪽
litore maris . qui quot sint, ignorat ἔ ti tantummo. do scit . eas plui es esse, qua in viginti: similem plane persectam di positivam' ideam inlinitatis habet ille, quando spatio aut durationi eam applicat, qui dicit,
eam majorem esse excensione aut duratione IO, Ico,
IC . aut alterius cujusdaim numeri milliarium, aut annorum ; quorum stivam habere Poteli Meum ;atque haec, puto , totam quam habemus ideam is' niti compleetitur . Adeo , ut quod ultra ideam n nram positivam infinitatem versus patet, in Obscuri tate jaceat , & confusionem habeat indeterminatam ideae negativae , in qua scio , me non Omnia , quae vellem, comprehendere posse, cum finitae & angustae intelligentiae meae captum longe excedant: atque non poteli illud non longe abesse a politiva idea compi ta , in quo pars losge maxima eorum, quae libenter vellem comprehendere, cum hac indeterminata notam trine praetermittuntur, quod plus adhuc reliquum sit. Si dicas enim post quantitatis cujusdam mensu rationem tantum, aut Progressionem , nondum ad finem perveniri ; perinde est ac, s dixisses, quantitatem eam m jorem eme. Adeo, ut finem negare euidam quantitareti, sit aliis verbis, eam majorem esse, dicere; atquctfinem penitus negare, est ideam hanc majoris quantis. tatis Per omnes serre progressus, qui a cogitationibus fiunt, in quantitate , Se omnibus , quas habere possi naus, ideis quantitatis, ideam hanc majoris quantitatis adhuc se in per addere. Utrum vero talis idea positis
sit , Penes quemvis judicium esse velim. XVI. Nos non habemus ideam msitivam istit
EO rogo , qui dicunt , se positivam aeterni aris
ideam habere, utrum sua ipsorum ita durationis successsiti nem in se includat, necne si non includit ,
tune ollendant oportet, quaenam sit in durationis D
238쪽
tribuitur ; cum sortasse alii hac in re ignorantiam suam ingenue mecu in fatebuntur, nec iniiciabuntur', notionem durationis , qua sunt imbuti , efficere , ut opinentur, illud, quod durationem habet, hodie diu- . turnius esse , quam suit heri. Si ad iuccessionem d vitandam an aeterna exilientia recurrant ad scholarum Pun tiam sans, parum, arbitror, illud profuturum est, nec infinitae durationis idea eo pacto maris perspicua & positiva reddetur ; cum nihil dii ficilius concipiatur , quam duratio absque succellione . Praeterea , puctum illud suns si aliquid omnino significet', cum non sit quantum , iiiinu in aut infinitum istius affectiones esse nequeunt. Ac si debiles apprehensure facultatis nolirae vires nequeunt successionem ab omni qualicunque duratione secernere, aeternitatis idea nostra nihil aliud esse potest , nisii successionis momentorum durationis , in quibus aliquid existit , atque utrum magis quis habeat aut habere potest id am positiva in numeri aeta, infiniti, Velim, ut tamdiu considerent, quoad numerus iste infinitus ita ere verit, ut nihil isti addi possit, quamdiu vero capax est incrementi, ipsi, arbitror , credent ideam , quam habent, aretam nimis , adsti ictam esse, cui infinit
iis positivae nomen tribuatur ).3. XVII. Nulla positiva es iAea in iti. Non seri pose credo , quin creatura 'mnis r tionis de cogitationis particeps , si ad suam ipsus
aut aliorum entium exilientiam animum attei dere
velit , entis aeterni & sapientis , quota caret Princi-
239쪽
pio, notionem habeat: atque certus scio, me talem habere tileam durationis infinitae , haec vero principiin Pario cum entis positivi negatio sit, vix mihi positivam ministrat infinitatis ideam, ad quam, quoties ego cogitationes extendo , video me in latissimo e rore versari , & a clara istius comprehensione longe abesse.
XVIII. Qui putat se spatii infiniti postivam ha
here ideam, quamprimum attente illud consideraverit, videbit , haud minus dissicile esse , maximi , quam minimi, spatii ideam positivam habere : ita hoc posteriori enim, quod e duobus videtur esse facillimum ,
& maxime in potestate nostra situm, capaces tantummodo sumus comparativae ideae parvitatis, quae minor semper erit quavis alia, cujus ideam positivam habemus; omnes enim positivae nostrae taleae cujusvis quantitatis , sue magna ea sit , sive parva , semPer temminos habent, etiamsi idea nolira comparativa, cujus ope uni semper addere , atque alteri demere possumus , expers est terminorum : magnum enim illud sit, an parvum, quod residuum est, eum in positiva, quam habemus, idea non contineatur, in obscuritate
latet, nec aliam illius ideam habemus, nisi potentiae indes nenter unum ampliandi, & minuendi alterum. Pisi illum enim quamvis materiae particulam cito adeo ad punctum invisibile reducet ac Mathematici cogitatio acutissima: atque mensor sacile adeo decempedae adminiculo spatium metietur infinitum, ac phii losophus poterit mentis agitatione celerrima attingere, aut cogitatioν illud comprehendere; quod positivam est istius ideam habere. Qui de cubo cogitat , cujus diameter n.ensura est pollicis , claram & positivam . inius Lleam habet in animo, atque potest mensuram
fingere cub. - - - pollicis, & sic ulterius dimb
nuendo pergere donec ideam habeat in cogitationibus
240쪽
Cap. XVII. De Infinitate. 229 rei alicujus perexiguae: nequit vero ad ideam pervenire incomprehensibilis istius parvitatis, quae per. divisionem produci potest. Quod residuum est parvitatis , procul adeo est a cogitationibus ejus , ac cum Primum incepit; quapropter nunquam adipiscitur et
Tam & pofitivam Meam parvitatis istius, quae infinis tam divisibilitatem consequitur i5 .f. XIX. 'Quid posituum, vel negativum in idea nosra in iti. OΜnes, qui infinitatem contemplantur, primo in
tuitu, ut dixi, amplissimam faciunt id anr aliquam rei istius, cui tribuitur, sue spatium si, sive ciuratio , , fortasse nimiam molestiam Se negotium exhibent cogitationibus suis, amplam istam primariamideum in animis multiplicando: haud tamen eo pacto Propius accedit ad claram ideam positivam ejus quod residuum est, quam rusticus aquae, quae Uentura ad h.c, & per eum , in quo conititit, alveum transitu