장음표시 사용
51쪽
cus oritur, qui in Sanguine natat ). Mum abundante Iaxitas et mollities solidorum oritur ' in, unde hydrops sit ), atque stuor albus, quem ignis desectio, qui creat colorem rubrum, producit ' . Alterum sanguinis vitium in mixtione observatur, dum cruor spissus atque ater evadit .
Spissitudo sanguinis quanquam ad sortitudinem et corporis robur confert μὶ, tamen ubi incaluerit a putredino aut febre inflammatoria bilem atram efficit 7 . Producunt spissitudinem sanguinis siccum et calidum temperamentum, sicuti etiam eiusmodi anni tempora et regiones, atque Constitutioncs, vitae studia, victus ratio, morbi ex calida siccaque intemperie 'ὶ . Non raro sanguis contrarium dictis acquirit statum, atque aquosa quadam tenuitate laborat, qua totus Sanguis tenui ac aquoso humore plenus est s'), quod ex abundantia phlegmatis oritur 'i. Vigens in o ganismo morbosus iste sanguinis status hydropem aliasque cachexias producit ). Sanguis non raro cum bile praeter naturam commiscetur αἶμα, πικροχολοio, uti GALENUS docet '). Hoc etiam H UxΗAΜIUs in iuvene colica laborante, cuius sanguis emissus plenus sero viridissimo erat,
observavit )ὶ; comprobat etiam malam hanc sanguinis mixtionem exploratio chemica fluidi nigri per vomitum
') Hippoca. de assecl. p. 521. GALE . de simplic. med. iacui. L. IV. c. 19. Hippoc . l. c.
De bono habitu. Opera Tom. III. p. 69.
52쪽
eiecti, quod compositum erat e sanguine corrupto et bile, uti W. ΜEIsNEnus docet .
Sanguis tandem corruptione et acrimonia commutatur. Putrescere GALENUS monet, cum calor alienus
oeconomiae animali supervenerit ' . Putredo sanguinis oritur a collectione eius parte aliqua, in qua neque persari neque a natura vinci Potest ), a suppressione cxercitationum, qua non tantum humores omnes, sed etiam corporis solidae partes corripiuntur, uti AETI Us monet ). Sanguinem vero acrimoniam atque amaritudinem et salsuginem
induere veteres docuere ). DE VITIIS BILIS. S. 40. Bilis, cuius ossicina est hepar sq), iacultate acri atque mordaci gaudet ty), atque humorum omnium inquilinorum servidissimus est ' . Bilis vel abundat atque ventriculo coacervata, tormina, Syncopem, sitim magnam, se-brem, vomitum, maniam etc. producit 'ὶ; vel depravatur in qualitate, ut nunc Vitellina, nunc Pora ea, nunC aeruginosa, nune glastea evadit; oriuntur mutationes istae hi-lis corruptione alimentorum in Ventriculo, hepatis ingente calore etc. quae corpus adsiciunt male provocando variasmVesque molestias .
Sca Eiccxx s N. Durnal in Chemis und Physia. Bd. VIII. Hest. 2. De dissi sebr. L. II. c. 11. p. 374. 'ὶ Id. I. c. p. 375. Tetrab. II. S. I. c. 74. ε) Gii ΕΝ us de atra bile c. 2. P. 108. de simplic. med. facult. L. IV. c. 16. ρὶ Hippoca. de morb. L. IV. P. 502. G LE . de usu pari. L. V. c. 4. P. 356. Arrius Tetrab. I. S. II. c. 104. ') ΙΙippoca. de morbo L. IV. P. 500. GALEN. de natur. saeui. L. II. c. 9. P. 129. Introduci. e. 13. p. 740. ' G1xxN. de atra bile. Comm. II. in Progn. AETIUS I. c.
53쪽
S. 41. Bilem atram, quae secernitur e sanguine crasso
et limoso . a splene attracto ' , alquo frigidior et crassior quam sanguis est ), alienationes multas subire observatum est; alienationem bilis atrae veteres ab ipsa atra bile μείνη distinxere adpellantes χυμον 'γ. Generant hunc humorem cibus et potus, qui e caruibus caprinis, bubulanis, hircinis, asininis, camelinis, capricinis, limacinis, brasica, leguminibus, pane sursuraceo, Vinis Crassibus ae nigris etc. parantur 'γ. Praevalet humor iste in hominibus temperamenti calidioris et siccioris, aetatibus, quae vigori succedunt, calidioribus et siccioribus anni temporibus, regionibus et constitutionibus, vitae studiis, quae
cura et vigiliis peraguntur 'ὶ. Humor iste dissicile concoquitur sq) atque vel copia superat Sanguinis reliquas pamtes, vel secedens ab iisdem in quibusdam corporis locis colligitur, uti veteres pronuntiaverunt ' , Producitque co-IOrem corporis pravum, dysenteriam, quae, HIPPOCRATE monente, est lethalis sq), corporis putredinem, corrosiones partium, elephanti asim, carbunculos, carcinos, haemorrhoidas, varices in pedibus, morbum caducum, maniam, se-
Id. de usu partium L. IV. c. 9. P. 136. Id. de temperam. L. II. c. 3. P. 603. Id. de natur. lacuit. L. ΙΙ. c. s. P. 136. Id. de Ioe. ariet. L. III. c. 10. p. 183, 184. ρὶ Id. de atra bile cap. 6. pag. 126. de natur. 1acult. L. II. c. 9.pag. 131. μ) Id. de constit. medic. c. 15. P. 280. y vide SwixTEN Comm. in Boras. Aph. Tom. III. p. 462. 'ὶ ΙIippoc R. Aph. IV. 24. GALEN. de caus. sympl. L. III. c. 7.
54쪽
hrem quartanam ), morbum atrabitarem, quo aegroti hilem atram sursum ac deorsum deiiciunt sy). cons. F. G. REINII An Dae, Quaedam de morbo atrabitavio veterum adiecta morbi historia. Diss. inaug. Ber
lini 1826. 8. DE VITIIS PITUITAE.6.42. Pituita, humorum omnium frigidissima multas adfert mutationes seeundum qualitatem, motum et Consistentiam, ut nunc apparet album in ea, nunc vitrea, gypsea, liquida, salsa et acida 'ὶ. Pituita album inea praevalens in corpore statum pituitosum chronicum producit, quo totum corpus, aut partes eius aliquae intumescunt, colorque est albus s= , nec non praedisponit ad hydropem sq). Vitrea vero pituita, quam primus PRAXAGORAS ita adpellavit, est admodum frigida, Viscida et crassa, atque atroces dolores producit, GALENO monente ' ; pituitam vitream,
cuius existentiam quidam recentiorum medicorum in dubium vocabant, observationes LINDEMI , FR. ΗΟPPHANNI, N. En HAAvII alque II EID LEB I in organismo humano praeter naturam generari extra dubitationis aleam ponunt atque Veram observationem PRAXAGORAE esse mirifice testantur ); pituita salsa oritur a putredine, aut a salsae et
serosae humiditatis admixtione ' . Exsuperantia vero pituita
Ga LxX. de compos. medic. c. s. p. 580. de atra bile c. 4, 5. P. 115, 132. de loc. aT L. III. cap. 9. pag. 177, 178. de diff. sebr. L. II. Hippoc R. de morb. L. I. p. 447. Epidem. L. VI. Ilippoca. de morb. L. II. δ) GHas. de dissi febr. L. II. c. 6. P. 347. Ni proca. de vet. in . XXI. Int. assecl. XXIII. 2. ρὶ Id. de morb. L. II. c. 69. Int. assecl. XXIII.
55쪽
animum In lucis coenoque defodit ). Pituita vero in
parte aliqua nobiliore sistens atque stagnas Producit, e phalaeam, coecitatem, surditatem, morbum caducum, Cose
poris intumescentiam et hydropem s 3. DE PRAVO HUMORUΜ MOTU.
S. 43. Duplex est humorum motus, aut immanens, hoc est circulatio sanguinis, quam antiquis notam esse AL-
alii viri docti gravissimis argumentis demonstraVere; vel extra vasa procedens ' . Motus humorum augetur vel imminuitur. Imminuitur motus humorum partim a Crassitie, propter quam circuire nequit , partim etiam propter impedimenta, quae solidis insunt minimis, in quibus humor offendit ; imminutus sanguinis motus apo-plex iam producit . Aucto vero humorum motu Variae molestiae in organismo humano sunt; ita sanguinis motu
adaucto haemorrhagiae oriuntur, quae sanguinem per nasum et annum evacuant . Motus humorum extra vasa
accidit, quando illi errore loci ad peregrina vasa pro-
) PLiro Timaeo. Hipp. de morb. L. I. p. 447. L. II. p. 461. GALEN. introd. c. 13' p. 739. Inventa nova - antiqua etc. Amflelod. 1684. 12. in De analomes origine et Progressu P. 60. ρὶ An sanguinis circuitus Veteribus fuerit cognitus 7 Nelmst. 1721. M) Diss. II. de peritia veterum anatomica speciali c. X. p. 62. y Medio. ration. s3stem. in Oper. Tom. II. p. 248 et 3 18. Die Lehre Nom Kreislatis mor Hamer. Berlin 1831. 8. ') ΙIEExxsTREIT Palacologia Therapiae p. 459.
56쪽
fluunt; ita rheuma, cuius sons est cerebrum, partim interne, partim externe adnuit ), fluxus ille rheumaticus fluens nunc ad nares, nunc ad aures, nunc Per palatum ad ventrem aut ad sauces in pulmones pervenit, ubi pulmones implentur ac supurantur, ita intestinis volvulus oritur, atque in membrana narium morsus aliquis caput suum
extollit ); suxus rheumaticus ad articulos corporis de-eumbens arthritidem producit qui articulationem totam replet, atque ligamenta, tendines et nervos comprimit, unde dolor oritur ). Bilis autem flava in corporis parte aliqua stagnans herpetem producit ), sanguine in aliquoloeo effuso atque putrescente pus oritur sq).
S. 44. Humorum qualitas normalis in oeconomia animali magni momenti est; ut enim sanitas in humana physi regnet, oportet eos sollicite esse mixtos 'ὶ. Mutatur humorum qualitas a nutrimentis, quae, si bona sint optimos humorra, Si Vero PraVa, pravos generant; aut motu quodam, quo calor augetur, aut ex putredine, aut ex commercio cum corpore calidiore, quae calidiora se ipsis fluida faciunt 'γ. Humorum in qualitate mutatio cacoch miam Producit, quae est exsuperantia hilis utriusque, aut pituitae ' . A cacochymia oriuntur erysipelata, herpeteS, ean-
3ὶ Hippoc R. de glandul. p. 272. Id. I. c. p. 272, 273. 'ὶ Hippoca. de assec t. p. 524. G1LxΝ. Comin. ad Aph. VI. 49. P. AEGINETA L. III. c. 78. 'in P u L. Arci XET A L. IV. c. 20. p. 140. 'in Hippoca. de statib. P. 299.
57쪽
, leprae, Psorae, palores etc. . Humores vero eo rupti aut salsam induunt qualitatem, aut amaram aut acidam et acerbam φὶ etc. ut nunc saliva salsa ' , nunc sapor oris amarus apparet; non raro etiam in Venosam qualitatem convertuntur ). Acrimonia tandem adficiuntur humores, quae exulcerat corpori S partes atque eas corrodit q), unde dia pedes is et an abrosis oritur syὶ.
CAp. III. DE MORBIS ORGANICIS.
S. 4s. Tertium nunc morborum genus adgredientes exponere, definitionem organi praemittere iuvabit. Organon est animalis pars, quae persectam edere actionem possit, veluti oculus visionem, lingua loquelam et sic porro q). organa vero corporis quam Varia Sunt respectu cavitatis, compaginis, formae etc. ' , quae a rationibus mechanicis ac chemicis peccare solent. Vitia organica Methodici diviserunt in ea, quae e loco hernia, luxationes, si acturae, vulnera recentia etc.), magnitudine verrucae, cancri,abeessus etc. et desectu oriuntur . GALENUS autem
divisit in ea, aὶ quae ex vitio formae, bὶ numeri, o Voluminis, din nexu situque organorum abnormibus et e) -- haesione laesa originem suam petunt; ultimum Vero genus morborum organicorum commune est partibus similiaribus
Id. de probis pravisque alim. succis c. 14. P. 814. Hippoca. de vet. mediC. P. 18.
med. L. V. Hippoca. Epidem. L. I. ρὶ G1LΕΝ. de probis prav. alim. suc. c. 1. P. 754. - Uiproca. de vet. medic. P. 16. y) GALE . Meth. med. L. IV. e. 1. P. 233. ) G1Lxx. Meth. med. L. I. c 6. P. 47. ' Hippo R. de veter. medicina 'ὶ G xxv. do optima seci. c. 30. Introduci. c. 4. CALL. AURE L. Chronic. L. II. c. 12. cons. WERLuorri opera Tom. I. P. 14.
58쪽
et organicis G. 23. . GALEN I vero divisionem morborum manicorum Sequentes exponemus Statim, quae Veteres de vitiis istis observaverunt ac docuerunt.
A) DE VITIIS FORMAE. S. 46. Morbi formae oriuntur sub ipso graviditatis momento, si nempe adsit aliqua uteri angustia I ), aut a
luxuriante materia plastica, ut naturales seminis motus munime idonea qualitate prohibeantur ' . Externae etiam musae mechanicae formam vitiare possunt, uti rudis tractatio nutricium, quae parvulos linteaminibus involvunt, Iactant, Iavant, sicuti etiam immaturum exercitium parvulorum ambulandi, cum vires adhuc non sussiciant ad co pus sustentandum crura ob gravedinem corporis nunc magis extrorsum, nunc minus introrsum distorquentur, unde
valgi fluvi in et raui ραβοd neonati evadunt ' . De formitatibus pedum Aegyptii, Aethiopes Mauri ac Servi Nigriti sqὶ erant insigniti. Non tantum pedibus deformitates accidunt, sed etiam capiti, obstetricibus caput pueri ad longitudinem ducentibus, quod vitium MACROCEPHALUS audit; natura etiam consuevit tales deformes homines producere sy), ita macrocephali apud antiquos fuere Sigynes et populus ille s thicus Macrocephali dictus ' ;nostris vero diebus incolae devastatae a crudelibus ac nefandis Turcis insulae Chios. Alia quoque deformitas ita
59쪽
caput secundum Iongitudinem observatur, quae constat in suturarum cranii perturbatione et eminentia occipitis aut frontis deficiente, vel ultra modum producta ). Hanc deformationem veteres φο οτητα, adpellavere, et talis suit THERSITA, quem divinus poeta ridiculum fecit ' . Non raro et ossa nasi dissormia evadunt, cum aliquid ex sulcientibus ossibus deciderit, quod vitium σιμοτης audit ' .Frequenter etiam labia et aliae corporis partes luxuriante vita plastica admodum intumescunt, uti in elephanti asi servatur ), quae formam naturalem commutant ae terribilem praebent adspeCtum. Forma partium non solum externe sed etiam interne dissormis evadit. Capacitas enim et serma cavitatum mutilatur per coalitum, Obstipationem, compressionem, collapsum et anastomosin . Coalitus est unio et agglutinatio labrorum corporis discissi ' , quae a praegressa exulceratione oritur ' . Obstipatio oritur vel a luxuriante nisu plastico, vel a Scirrho, Vel apostemate in ipsis organis oborto.
Obstipatio sit materiae spissiore, vel pinguiore, vel thrombo
Ga Lx s. de usu pari. L. IX. cap. 17. Pag. 752. de ossib. c. i. P. 740. Coin m. I. iti L. VI. Epidem. t. 3. p. 817. Multae ac diversae deformitates eapitis tu longum et latu in hodierno tempore apud Belgas, Franco-Gallos et praecipue Parisicnses, Genuenses, incolas regni Aracam, Capevas, Cura ibas etc. Observantur, vide B LuMEN B cΗ de generis humani varietate, Gotting. 1796. COR 1 T ad Hipp. de aq. et Ioc. p. 224. I. B. Spix und C. F. P. MARTIus Reise in Brasilien3. Bd. Miὶnchen 183l. 4. Uoux R. II. R. II. v. 215. δὶ G1LvΝ. Comm. II. de ossic. med. t. 2. p. 727. Comm. I. In VI. Epid. t. 4. P. Sc4. GALEN. de caus. morb. c. 7. P. 30. ARET. de caus. et si . acu t. morb. L. II. 13. p. 70.
60쪽
mente parietes, qui ad interiora impelluntur et obliterationem invitatis producunt. Collapsus fit, si parietes canalium in se ipsis concidunt ab humiditate nimia relaxati vel a refrigerantibus et adstrigentibus potentiis compressi ). Anastomosis est ostii cavitatis laxatio et obstipatio ' , atque a iacultate retentrici male habente, aut medicamentis vel aqua oscula aperiente, aut mollitia quadam ipsis organis accidente, aut humiditate et caliditate aeris ambientis Originem suam petit
Conformatio peccat etiam secundum asperitatem et Ie-vitatem superficiei. Superficiem asperam reddunt humores acres vi corrodente praediti, Vapores a res, pulveres, sumus, oculorum tunicam et saucium membranam irritantes, nec non qualitas ciborum et potulentorum, venena, quae ventriculo et intestinis infestantur ). Causae asperitatem producentes, si sint intensiores, corrosionem aut
exulcerationem in partibus corrosis producunt, in ossibus vero cariem '). Ab asperitate autem in membranis sa cium tussis oritur ' .
B) DE VIΤIIS IN NUMERO. S. 47. Vitia partium organicarum in numero bifariam dividuntur; etenim vel aliquid deest, vel abundat 7 . Quae
autem redundant, sunt Vel ex genere naturalium, ex. gr.
si quis habet digitum sextum, aut oculi pterygium, aut
si excrescentiam aliquam; vel ex toto genere Praeternaturalia, uti lumbrici, ascarides, calculi in vesica, chalaetiori ) Id. I. c.
Id. Meth. med. L. V. e. 2. P. 311. ' Id. de caus. morb. c. 7. P. 32. G1LEκ. de dissi morb. c. 7. P. 861. de ea . morb. c. 7. P. 33. Id. de caus. morb. P. 33.