Specimen pathologiae generalis veterum graecorum scripsit Sophocles ab Oeconomus

61쪽

in oculo, Suffusio, Pus, Verucac etc. Quae tamen desciunt vel e dimidio abscissa, vel decurtata sunt; desectus iste partium in momento generationis, Consermationis, atque post natum accidere solet, cum ossa saepe eximentur e digitis, artubus, capite et lateribus . Desectus cuiusdam partis naturalis uisurimum a Sectione, putrefactione a vehemente perfrigeratione nascitur ').

Q DE VITIIs VOLUMINIS. S. 48. Vi vitali alacrius procedente, vita Vero plastica

copiosam materiam conformante incrementum partibus eo poris humani suppeditatur, quod excessu aut desectu peccare Potest, contrariis rationibus accidentibus ). Volumine partium corporis aucto morbi oriuntur ' , Cum organa adiacentia premantur ac excorientur ' . Alienatur Volumen organorum corporis tam a Spiritu, quam ab humoribus, unde Variae morborum species oriuntur ' . S. 49. Augmentum organorum Praeter naturam a Spiritu ortum emphysema producit, cum spiritus sub cute, aut periosino, aut membranis musculos involventibus, aut inter intestina et peritonaeum contineatur; producunt em- Dema densitas corporum, crassitudo spiritus, cum iste perflare nequeat 7 . Emphysema in corpore cavernoso p H. ibid. p. 863.

L. V. c. 9. P. 730. G1LE . de dissi morb. e. 9. p. 868. de tumorib. c. l. p. 706. ) Id. Ne ih. med. L. XIV. c. 12. p. 984. μὶ Id. de tumori h. c. 2. P. 707. 'ὶ Id. Meth. med. L. XIV. c. 7. p. 963. PAUL. AEGI x. L. IV. e. 28. p. 144. 4

62쪽

dendi priamismus audit ); in utero autem spiritus collectus eum extendit atque horborramos et strepitus pro

S. 50. Humorum influxus in organa corporis tumores producit, qui variant non tantum respectu coloris, verum etiam quoad calorem, frigus, duritiem ac mollitiem; ita tumor ruber evidenter indicat sanguinem subesse, sicuti

tumor pallidus et flavus pensimilem ipsis bilem, subalbidus vero et Iaxus pituitam C). Λ sanguinis ad partem aliquam

adfluxu inflammatio oritur, a qua carnosae partes in mai rem molem cum tensione, renixu, dolore pulsatorio, calore et rubore in lucem adparent ' . Sanguine vero ser-Vente carbunculus ac gangraena oritur . Carbunculorum crusta nigra prorsus ae einerea adparet, atque tumor non

adeo livens, sed etiam splendidi aliquid habet μγ. Cambunculi aestate quam plurimi sunt ' . Gangraena, quae est partis assectae mortificatio ' , ossibus non advenit ' . Oritur vel nimio caloris tum frigoris excessu, Vel in quadam partium intemperie, spirituumque animalium retentione et interceptione vel ab ictu animalium venenato )-

Id. ubi sit p. p. 968. P. Arcis. L. III. c. 56, 57. NOX Us de curat. Part. morb. e. 194. AET. Tetr. II. S. IV. c. 74. P. AEciv. L. III. c. 50. P. 119. Empneumatoseos uteri unum tantum vidit exemplum Onixa s Manuet de la mi Q. prat. p. 2l0. Geneo. 1803. G1xx s. ineth. med. L. XIV. c. 9. p. 972.

GALEN. de m. m. ad Glaue. L. II. e. 9. p. 116. de simPlic. med. facult. L. IV. cap. l. pag. 697. L. V. 14. Metii. med. L. VIII. P. 1. P. 532. Id. de loc. assecl. L. III. e. 5.

63쪽

Bilis autem atra sine ebullitione cancros facit, qui et nigriores colore inflammatis semper apparent minimeque calidi . Carcini in omnibus partibus oriri consumeunt,

tum maxime in mulierum mammis, quae non amplius naturali purgatione repurgantur ). Cancri occulti et latentes dantur, qui non sunt exulcerati et in profundo corporis latent ' . Cancri occulti a tractatione exasperantur ' ,

atque ab ictu saeviores evadunt mortiferumque superimponunt sinem, uti Iuliae Imperatrici accidit sq). Α bile autem flava oriuntur erysipelas atque herpes 'γ. Pituita

vero producit Scirrhum, qui est tumor durus sine dolore, non tamen prorsus Sine sensatione sy . Si autem gland Iae in scirrhos mutatae fuerint, Scrophulas producunt, quae a pituitoso humore in colli glandulas irruente et innammato oriri solent sq). Si vero glandulae testiculorum induratae fuerint, sarcocele oritur ' . S. 51. Tumores tunica quadam membranacea involvi solent, qui respectu materiae, quam continent, Varii sunt, et varia cognomina iis imponuntur; ita enim si a farinacea, vel Iardi, aut mellis similitudinem habente materie repleti

fuerint, atheromata, steatomata, melicerides a

diunt '); at alia species talis tumoris existit, quae ap

Id. de tumor. c. 7. p. 720. Id. de med. m. ad Glauc. L. II. - Hipp. Aph. VI. 38. GALE . Comm. ad h. l. IIIpp. I. c. ARET. de morb. diut. L. II. e. xI. p. 64. εὶ Dio Ciss. Hist. L. LXXVIII. p. 1332. Tom. II. cons. TRILLERI Opusc. Tom. I. p. 62. - G LEN. de lum. c. 9. P. 722. ') Id. l. e. p. 724. Melli. med. L. XIV. c. 6. p. 962. Hipp. de glandul. p. 27 l. GLLEN. Meth. med. L. XIV. c. 11. pag. 982. G1LEκ. de tumor. c. 15. P. 729. 'γ G1LxΝus de ration. medic. L. XIV. c. 12. P. 985. de tumor. caP. 5. Pag. 718.

64쪽

stema άπο μαὶ adpellatur, cuius duplex est genuS; unum, cum inflammatione in pus versa, pus ipsum tanquam in sinu aliquo sit collectum, alterum cum nulla praecedente inflammatione humor aliquis statim ab initio, isque alias specie alius, caeterum omnino acris in parte aliqua colligitur ). Quae vero suppurantur atque in viscere aliquo

existunt, vomime adpellantur, quas quidam medicorum εα - πυηματα nuncupavere, quae iterum secundum alios stant collectiones puris in media inter thoracem et pulmonem regione ' . Vomicae ab HIPPOCRATE αποστηματα ,' et φυ- ματα, εν χιτωνι συλλεγομενα, item εν κοιλιν vel κατακεκλεισμενα. ' , sicuti etiam oον ἐγκοιλιον etc. a GALENO autem, PAULO AEGINETA, ALEXANDRO TnΑLLIANO συλλογαὶ - ου ἐν χιτωνι, θυλάκω, λύτρω, υμενι, σο Ocω, --στει, σκεπαλλατι etc. nominantur 'ὶ, uti FOESIUS ac summus TR ILLE RUs docuere. Generantur vomicae in pulmone, stomacho, ventre, iecore, liene, intestinis, renibus, Vesica, aut mictuali via, vel matrice, aut peritonaeo, uti COELIUS AURELIANUS , methodicus accuratissimus, m net y . Continent vomica varia eorpora solida, uti ungues, Pilos, ossa, testas, lapidum et pori si agmentorum similia ; humores varios, quorum alius Veluti lutum, vel caenum, vel olei quidam limus, vel urinam, Vel grumum, vel vini silex, alius adeo graviter olens ut omnes aversentur

U. l. c. p. 984. de lumori b. e. 3. P. 715. λὶ Id. de tumor. c. 3. P. 716. δ) IIIppoca Tvs Coae. Praen. de internis affectionib. de morbis L. I. Hipp. de medico. P. ALGI R. L. III. cap. 32. A. TE LLIANUS L. VII. c. 2. G LxΝ. de loc. ast. L. IV. c. 9. PAu L. AEGIN. L. III. c. 32. A. TRALLIAN. L. VII. C. 2. ' De ingenti disserentia vomicarum etc. in opuscuc Tom. III pag. 282. yὶ De morb. chronic. L. V. c. 10. P. 581.

65쪽

et animalcula prope omnibus, quae ex putredine generationem habent, simillima 3. S. 52. Similitudo autem est inter tumorem cysticum

et excrescentiam Oλα μαγ. riles vero excrescentiae sunt

polypi, epuli des, parulides, encanthis, pterygium, stapby-

Ioma, Verrum, clavus, thymus, exostosis etc. - .Polypus est tumor praeter naturam, qui in CaVO quindam, uti narium etc. enascitur ab inflammatione, vel tu- herculo, vel excrescentia quadam, atque phlegmonodes et humidus ob loci naturam est sy). Tumor iste in naribus enatus eas obstruit, ac difficultatem respirationis et sermonis producit s)ὶ; increscit autem, ut post uvam conspici potest, et strangulat hominem sq). Encanthis autem est tumor praeter naturam, qui in magnis oculorum angulis oritur; pterygium est membrana oculis extrinsecus adnata, quae a periosiso ambiente delata, ad iridis coronam pervenit ' ; staphyloma est tumor corneae tunicae ex uvea syὶ.

Verrucae sunt excrescentiae, quae exortum orbicularem hahent et basim angustam ' . Excrescentia, quae digito pedis insidet, clavus appellatur, qui dolorem ac molestiam in ambulando causat ' . Thymus est carnosa excrescentia, quae nunc in glande, nunc in praeputio insidet 'in. Con-

ὶ G1LEN. Meth. medic. L. XIV. c. 12. p. 984. de tumor. C. 4. Pag. 718. Id. de lum. e. 17. p. 731. Moth. med. L. XIV. c. 13. P. 987. Id. l. c. p. 732. de composit. med. s. loc. L. III. c. 3. P. 678. HIpp. de morb. L. I. p. 471. GALEN. de eaus. symPinm. L. Ι. c. 4. P. 106. PAu L. AEGIN. L. VI. c. 25. P. 183. Caisus de medicin. L. VI. C. 8. - G1LE . de tumor. c. 17. P. 732.

66쪽

dylomata sunt excrescentiae, quae in ani orificio, uteri osculo consident, ae ab inflammatione utplurimum nascuntur ). Exostoses sunt eminentiae in ossibus et praecipue iis, quae iuxta tempora sunt φὶ; excrescentias illas iuxta

tempora cornua nonnulli Veterum appellavere atque sic aia sectos homines Διοπιπιακους nominare ConSueverunt, uti

HELIODORUs docet ' . M DE NEXU SITUQUE PARTIUM ABFORMI.

S. 53. Partes corporis humani quamvis inter Se coniunctae sint arctissimo amore ct conspirent ad conservationem actionum omnium, quae Vitae necessariae Sunt, tamen respectu compoSitionis Secundum nexum et situm a causis diversis mechanicis et internis non recusant vitia Suhire ). Nexus deficit quoad coalitum, si, quae debent se-

Parata esse, Praeter normam uniuntur, et quoad coniunctionem, si ista laxior, strictior aut abrumpta est =ὶ. Coalitus Praeter naturam observatur in diversis partibus corporis, ita sunt ατρητοι ad anum, genitalia, urethram; digiti, labia, palpebrae exulcerata cum vicinis coalescunt ' . Coalitus vero diversarum partium corporis diversis cognominibus insignitur; ita vitium, quod in articulis accidit, ἀγκυλω ν Vel ἀγκυλην adpellant, quo articuli obrigescunt, ut eorum motus impediatur ab humore alieno in cavo articuli essuso, et ligamentorum quadam contractione sy). Eiusdem

67쪽

generis est ἀγκυλογλωσσον et ἀγκυλοβλιναρον. Anhylogio son est vitium linguae, quae adstringitur per Denulum contractum et quo loquela ac deglutitio denegatur ' ; ankyloblepharon est coalitus palpebrarum oculi inter se, ab ulcero negligenter et imperite tractato ). Relaxantur vem articulationes in morbis febrilibus, chronicis, torminibus, paralysi, temperie frigida et calida articulationes oecu

S. 54. Vitium alterum in organorum Si tu ObSerVatur, cum ista collocationem non debitam servent. Omne enim organon situm suum proprium habet, quo adhaerens sunctiones suas peragit. Λ proprio vero ac desinito situ orga- non recedens functiones integras esse non patitur. Vitia,

quae Organorum Si tu praeter naturam mutato accidunt, sunt

luxatio, hernia, prolapsus ac aberratio. Luxatio Dcπτωσις est articulorum a Sede sua prolapsus, sine ulla fractura praegressa ' . Luxationes oriuntur a repentinis validisque motibus, nimia quantitate SynOViae, quae ligamenta laxat et lumbricam articulationem facit marginibus accetabulorum comminutis, Vel e Primo consormationis momento resupinis et deiectis marginibus exia

istentibus et acetabulis prorsus patulis HIPPOCRATE '), GALENO sqὶ et ΟMBAsIO 'in monentibus. Diuturni morbi,

Id. Lib. IV. c. 29. p. 184. Axetius Tetrab. II. S. III 64. CELs. de medio. L. VII. c. 7. Perperam cel. BENEDICT Handbtich der Pract. AugenheiI. Th. III.

p. 98. monet rectius dici ἀγκυλοβλέφαρος quam αγκυλοβλέψ οιρον, Cum non perspiciat discrimen, quod est inter substantivum αγκυλοβλέφαρον et adiectivum ιυγκυλοβλέφιιρας l

y ORigas. de fractis et luxatis p. 130. ita Graecorum chirurgicilibri etc.

68쪽

qui corpus contabescunt luxationes producunt, ASCLEPIA DE servante . Luxationum duo tantur species, subluxatio nimirum et luxatio completa. Subluxatio δι υνυμ, παραρθρημα ) est levior gradus I xationis, qui oritur, dum os pro parte nec . plane extra articuli foveam secedit; contigit hoc utplurimum ex motuo inter se affrictu partium, aut ex equitatione, aut etiam cinctu et calcatu . Luxatio completa si θρη καὶ est articuli totius a sede sua persecta decessio ' . Luxationes accidunt in maxilla inferiore, ab ore vehementer aperto, Si volumus Ore quidpiam magnae molis apprehendere, vel ubi quam maxime hiamus 'γ; in humero ' , in spina vertebrali, a tuberositate inter vertebras increscente; spinae vertebralis luxationes sunt Iordo sis, dum tuberositas in una parte oritur; gibbus, si tuberositas duabus partibus intermedio aliquo laeso comprehenso orta sit; scoliosis, si dura et cruda tuberositas alicubi ad latus existat; his autem vitiis

adnumeratur σψκ h. e. concussio, quae oritur, si iuncturae dimoveantur, vertebrae autem loco maneant ' . Oriuntur Vero a luxationibus spinae vertebralis diversa mala; ita gibbus causat dyspnoeam, utpote invitates, quae Spiritus excipiunt et reddunt, angustiores evaducit, atque homines guttorosi fiunt, nec non tuberculorum in pulmonibus genesi favet, producit Vitia renum ac Vesicae urinariae, Coxas magis extenuat, foecuuditatem imminuit ac vitae spatium

v. παραρθρημα.

δ) PAu L. Axcis . L. VI. c. 111. p. 220. IIippoca. de arti c. p. 797. GLLEN. Comm. II. de artic. t. 9.pag. 495. Hippoca. de articulis p. 779. G1Lrη. Comm. III. de arti c. l. 2. ORIBAS. I. c. P. 153.

69쪽

contrahitur ); scoliosis vero producit totius corporis debilitatem, stuporem, mortem s*3 et alia mala. S. 55. Hernia κηλη) est situs visceris praeter naturam in loco alieno involucro quodam absconditus ), qui et abdomini et faciei et pectore accidit. Frequentissimae autem he niarum sunt, quae abdomini accidunt atque respectu loci, quem occupant, vario modo adpellantur, ut nunc hernia inquitialis, nunc hernia intestinatis, nunc hernia Omenta- Iis audiat. Hernia inquinalis βουβονωκηλη oritur a destructione et ruptione peritonaei ' . Hernia vero intestinatis ευτεροκη originem suam ab iisdem causis petit; nec non relaxatio et corporis debilitas symbolam suam conserunt ad producendam herniam intestinalem Omentum autem in scroto descendens epiplocelem generat q). Non raro cum omento et intestinum foras exit, quod επιπλοεντερωι i

Herniae pectoris a continui laesione per vulnus, Dacturam etc. oriri solent sq).Ηerniae faciei sunt eae, dum cornea erroSa, uVea relaxatur et prolabitur ' in, quae, si sit parva et similis muscae capitis μυιο εφαλον audit, si vero magis adaucta fuerit, Staphyloma nuncupatur q). S. 56. Prolapsus προπτωσις est visceris cuiusdam e

) G1LEη. de caus. morb. c. 10. p. 36. de to . assecl. L. I. c. 1. p. s. 'ὶ Id. de caus morb. c. 10. P. 36.

70쪽

quibus firmatur et continetur viscus, laxitate et debilitate oritur ). Prolabuntur frequenter anus, uterus, bulbus ex orbita eis. Prolapsus ani προπτωσις ἀρχου est expulsio intestini recti, quae pueris accidit. P lapsus uteri προπτωσις υς ας , per vaginae orificium foras secessum exhibet, atque paralysi genitalium, relaxatione ligamentorum latorum, concussionibus magnis, violentu partu, abortu et . oritur ). P lapsus oculi ex orbita, qui ἐκπιεσμὸς audit, oritur e conserta et crassa fluxione ΑΕΤΙΟ monente. S. 57. Aberratio tπαραλλαγμαὶ sistit partium inter se alternationes, immutationes, aut perversiones, ubi alia Super aliam effertur . Aberrant musculi, nervi ), uterus, cuius duplex est aberratio in graviditate, cum landus uteri Versus os sacrum Promovetur, Vel fundus uteri pmvolvitur in vesteam, cervice et orificio uteri in intestinum rectum

S. 58. Vitiis, quae nexu situque partium accidulat, comsideratis, restat nunc et ea, quae in cohaesione laesa considerantur, exponere. GlaaesioniS SOlutionem, quam συνεχειας Vel ενωσεως λυσιν aut διαφθορὰν ενωσεως GALENUS vocat ' , producunt eausae tam mechanicae, quam internae 7 . Existunt autem cohaesionis laesiones non solum

corporis partibus mollibus, sed etiam duris.

- De caus. morb. c. 11. p. 37. meth. med. L. V. c. 2. P. 309. et C.