장음표시 사용
101쪽
tur; ergo signum est , non posse Deum praedo-
ermi re ad materia, peceati , quam simiupradetermιnet ad formale . Propterea multi
Thomistae cum Blasio Uerdii , Naaario , GonaajeE, Jo. Vincentio , M. Aravio Epia scopo Segoviens , M. Passerino Procurat re Generali ordinis Praedicatorum , & aliis apud Fasolam qu. I . ar. II. nu. 136. ne garunt praedetei minationem ad malum .
Communiter tamen qui ita sentiunt , ne cogantur iacere Deum peccati Auctorem , notantur incohaerentiae ; quia qua ratione probarent requiri praedeterminationem adactum bonum , indivisim evincerent requbri etiam ad adium ma lum. XVIII. Confirm. i. quia si Deus concusereret moraliter ad peccatum suadendo illud, hortando, &c. idcirco di retur peccati Auetor , quia moraliter inclinaret v luntatem creaturae ad peccandum , volem do hujusmodi inclinationem 3 ergo a in tiori erit peccati Auctor , Ii voluntatem creaturae inclinet ad peccatum physice, v lando talem inclinationem ; si enim peccatum imputatur concurrenti moraliter , a
sortiori concurrenti physce , si hic dete minet ad illud. Neque dicas cum Thominis: ex hoc. quod
Deus non possit peccatum suadere , non
sequitur, quod non possit ad illud physice
concurrere , & quoia teneatur illud imp dire, aut quod non possit ponere Creatinxam in iis circumstantiis , in quibus pram videtur peccatura : ergo neque sequitur , quod non possit praedeterminare; quia hoc etiam spcetat ad rationem primae caiisae. . :Nam contra est, quia constat, ad rati nem causae mimae spectare , quod possit physice ad peccatum concurrere , dc quod non teneatur peccata impedires aliter non posset condere Creaturam liberam, nec mus et cx malis bona facere; quod cx Augii stino praesiantius cst , quam mala nulla esse se permittere: At ad rationem prima cainsae spectaa e pon potest, quod sit Peccati au-.ctor. Adde: in tantum creaturae 1 utar tur peccatum alici ius creaturae, si poneret.
illam in circumstantiis , in quibus praevis
det idiam peccaturam, quia nequit una creatura dare alteri vires , ne labatur, ita ut
si peccet, sibi imputet lapsum: Contra V
ro Deus potest ita vites voluntatis librare, ut quamvis offerat concureum indissercntem, nullatenus Dco tribuatur peccatum s.& ideo uni causae primae licitum est ponere creaturam in circumstruitiis , in quibus piaevidetui Peccatura. M neque creatinae,ue
que Deo licitum est concin rere ad peccatum alterius determinando ad illud sive mor liter , sive physice a quanti uidem peccatum imputatur determinanti. Sic Iuxta celebre exemplum D. Thom. quando tibia deis terminatur a curvitate ad motus obliquos , obliquitas non tribuitur virtuti progrei livae , sed cuivitati, quia ad clavitatem consequitur s ergo quando voluntas a praedeterminatione determinatiu' ad peccatum , hoc non tribuitur voluntati , sed praedeterminanti, quia non consequitur ad voluntatem
secundum se , sed ad praedeterminati
XIX. Confirm. a. ex doctrina D. Thom. I. p. qu. 63. an. s. ubi docet, quod Angelisi peccassent in primo instanti, eorum peccatum tribueretur Deo , quia sci lacet illa operatio, quae simul incipit cum esse rei . est ei ab agente , a quo habet esse s sicut moveri sursum in igne est a Generante rergo ex D. Thom. illi tribuitur peccatum, a quo tanquam a determinante procedat , sicuti motus sursum in igne tribuitur gen ganti , quia ab illo determinatur : ergo si Deus praedeterminaret ad peccatum , illi impuraretur . Praesenim quia magis veri cariau, quod ad peccatum determinet qui
ad illud praemovet, quam qui dat esse genti, a quo in primo instanti est oper
tio peccaminosa. XX. Denique si Deus pratileterminaret ad peccatum, non sesum esset peccati auctor. sed etiam stqueretur. ouod creatura inculpabiliter , immo & laudataliter peccaret, juxta ratiocinationem, quam adduximus disp. a Lec.q. 6. Probatur haec sequela, quia ex D. Thia qu.13.de Verit. a. 7. Unaquaeque voluntas ex eo est bona, quod Divinae voluntati conso metur; Neque enim aliunde habetur rectitudo operationum moralitura, quam ex co formitate cum prima regula morum . quae.
est Divina voluntas i ita ut licet possit aliquando nostra voluntas esse Miala, si velio quod est tantum materialiter volitum a Deo, v. g. Christi Domini crucifixionem, damnationem rcproboriim , &c. nunquam tamen
non recte operetur, si velit quod est a Deo formaliter volitum, seu si velit quod Deus
vult nos velle : Atqui posta praedetermia natione ad peccatum , creatura vult quod Deus vult iplain velle, etiam qirando vestv. gr. blasphemam s ergo posita hac prae- determinatione, creatura dum peccat, non peccat, sed laudabiliter operatur . Minor probatur, quia, creaturam ponere talem actum, v. g. blasphemiam, est, creaturam vcl.
102쪽
. . l . Igastis II. De Phylia praemotione.
Ie blasphemiam i atqui Deus praedetermi-
nando ad blasphemiam vult, ut creatura ponat, seu velit illam 3 ego creatura ponem
do blasphemiam , vult illam , quam Deus vult ipsam velle; quod fuse promovet Ruigde voluntate Dei disp.
XXI. Dices I. cum Goneto . Intellectus attingit ens ut verum , non ut bonum, quia honum est extra sphaeram intelleistus; ergo Deus attingit materiale, non formale peccati per praedeterminationem, quia peccatum csh extra sphaeram voluntatis Divinae. Sed retorquetur. Si intellectus attingeret Ens amando , attingeret ut bonum formaliter, & sic bonum deberet esse intra sphaeram potentiae intellectivae ; ergo si Deus attingat peccatum determinando , attingeret formale peccati , de sic peccatum deberet esse intra sphaeram voluntatis Divinae.
XXII. Dices x. Decretum Dei indifferens,& permissuum peccati non facit Deum a chorem peccati; ergo nec decretum praed terminativum . Probatur consequentia . Si Deus daret consitum indifferens ad bonum, vel malum, peccaret; non tamen peccat, si concurrat physice ad peccatum cum indiis
xentia , seu cum decreto indifferenti , ac permissivo peccati, quia scilicet hoc spectat ad primam causam; ergo neque peccat, si P aeterminet, quia pariter speciat ad primam causam praemovere secundas ad operandum, ut docent Thomistae; ergo par ratio de decreto indisserenti, ac de praedo
terminativo. Resp. nego consequentiam . Ad probationem: Consilium indifferens pugnat cum sanctitate Divina , quia Deus aequilibriter se haberet ad bonum, & ad peccatum; at concurrendo indifferenter non se habet , quilibriter , sed peccatum odit , dc prohibet; ac solum permittit , & concurrit ad illud determinatus a creatura , non vero determinans ; quod primae causae licitum est, cum non teneatur peccatum impedire: At si praedete inaret ad peccatum , quamvis Τnomistae dicant, Deum etiam execrari peccatum , re vera tamen illud efficacia ter vellet determinando ad illud; ergo esset peccati Audior. Et sane iri ideretur Princeptor , qui prohiberet malos cnaracteres, di manum pueri duceret ad illos male eL formandos; quia esset auctor illorum, quos etaret: ita in casu. Haec abunde dicta sint
ad physicam praemotionem impugnandam . ARΤICULUS IV.
Num ratioeinationes Thomistarum espicaciter vincant necessitatem p sicae praemotionis f
XXIII. iciunt r. Ab indifferenti qua
tali non potest prodire d terminatum a cum nemo det quod non habeti ergo nisi voluntas praedeterminetur cum sit de se indifferens, non potest ponere dete minate consensum. Neque dici potest, quod uterque actus, consensus scilicet, & ditansus precontineatur in voluntate indifferenti.Nam actualitas est persectior omni potentialitates ergo actualitas consensus non potest praeco tineri in potentia indisterenti.
Confirm. I. quia ex D. Thom. I. p. q. I9.ar. 3. ad s. Causa, quae est ex se contingens
portet. quod determinetur ab aliquo exisriori aci effectum; sola enim voluntas Diu,na, quae ex se necessitatem habet, determinat se ipsam ad volitum, ad quod habet habitudinem non necessariam; ergo in voluntate creata requiritur praedeterminatio. Confirm. a. ex Goudino, quia ut creatura agat, debet prius constitui in actu secundo in ratione principii operativis unum suodque enim agit, in quantum est actu; ergo indiget praedeterminatione . Probatur comsequentia, quia antecedenter ad praedetem minationem non est operativa actu, sed in tentia, nec constituitur actu potens prox, me operari per concursum smulta neunt stum quia hic est indifferens; tum quia non est praevius ad operationems ergo per Prae.
deici minationem. Resp. argumentum nimis, atque adeo nihil probare; probat enim, quod nec Deus possit absque praevia praedeterminatione libere operari, cum ne Deus quidem dare possit quod non habet .s Preterea probat e iam, quod nec sufficiat praedeterminatio squia ea posita, nec habetur actualitas ope. rationis , quae eommunicatur actui . mare duplex distinguenda est indifferentia a Ut ra passiva, & per defectum , qualis est in materia, ac subjecto, quod ab alio determinari debet ad hanc potius formam recipiendam , quam illam s Altera activa , &per excessum , qualis est in potentia libera 3 quae cum praeconcineat utrumque actum
incompossibilem, potest a semet determinari ; in quo casu dat quod praecontinet virtualiter, seu eminenter, licet non praecomtineat so aliter ; ut dicitur de qualibet causa aequivoca: unde sicut potest intelleetiis G 1 v. Κα
103쪽
. gr. dare esse intellectioni, quam non continet fis aliter , sed eminenter a ira potest voIuntas dare esse vel consensui , vel disiensiui, quos praecontinet eminenter. N Eandum itaque, quod actus sit simpliciter pe lectior potentia , cum taeetus non fit perfectior sua causia r quod si aliqua perfectio sit in eflectu, quae in causa creata praecooeineri non potest, ut est perfectio individualis , qua scilicet unumquodque distinguitur ab omni imperfecto, quod non est ipsum,
assue adeo a sua causa creata , quod prindicatum non continetur in ipsa causa creata, quae a se ipsa imperfecta non distinguitur tunc satis est , quod talis pei lactio
praecontineatur in causa prima coagente , quae ob id etiam debet immediate concuserere ad omnes essectus creatOS.
Ad primam confirm. Datur ab Angelico discrimen inter causam primam liberam,&secundam , quod scilicet haec agit in quantum mota , seu in quantum praedita ab alio, nempe a Deo, comprincipiis requisitis ad se libere determinandum , cognitione sciIicet objecti , & oblatione concursus in actu primo a secus vero causa prima liberarui ergo ignis ex. gr. secundum se spectatus equit operari, donec approximetur pasib, quo posito , ex natura sua , & a generam te determinatur ad agendum; ita Voluntas secundum se spe ta nequit operari; donec Proponatur per intellectum illud objectum, quo posito, redditur proxime potens oper xi , & tunc libere se determinat . mod amtem haec sit mens D. Thomae in eo textu , patet, quia non dicit , volimtatem debere
determinari ab exteriori principio , sed ab exteriori , hoc est ab aliquo se tenente ex parte objecti, quod est comtio, a qua d
terminatur non quidem ad operationem , sed ad hoc, ut possit proxime operari. Ad secundam: distinguenda est in principio operativo virtus operativa, hoc est po-κens proxime operari, de Virtus operativa, hoc est actu operans et in primo tantum semis concediciu antecedens, & negatur comisquentia . Ad probationem pariter distinguendus est concursus simultaneus in actu primo , qui constituit potentiam proxime operativam, & concursus multaneus in ctu secundo , qui constituit potentiam actu erantem. Unde fit, per concursum simul taneum in actu primo voluntatem reddi proxime operativam; nec solum non obstat, . sed est necessaria indifferentia talis concur
sus, qui sic spectatus est praevius ad op
XXIV. Objiciunt x. Causa seeunda a
potest moveri ad operandum , nisi move tur a prima, in cujus virime agit, ut Pas
sim docet Angelicus ex Philosino dicens,
causam secundam movere ut motam , seu ut applicatam ad agendum a causa primas eo pacto , quo inlinimentum movetur , de applicatur ab artifice ad opus artis pone dum i ergo sicut instrumentum praemou
tur ab artifice, ita causa secunda libera debet praemoveri a prima. Confirm. I. quia subordinatio cause s eun μ exigit, ut ipsa pendeat a causa pima in operando , & non e contra ; atqui si non praemoveretur , causa prima penderet a secunda a nam in tantum Deus com curreret ad consensum , quia creatura doterminat omnipotentiam , non quia dete minatur ab Omnipotentia ad concurrendum ad consensum; ergo ut prius.
Confirm. a. Deus sicuti est prima causa, ita est primum liberum; sed quia Deus est prima causa, quaelibet causa secunda debet subordinari primae, ita ut ab ea dependeat in esse, & operaria ergo quia Deus est primum liberum, debet quaelibet creata libemtas illi subordinari , ita ut a primo libero
pendeat, etiam in quantum est libere op rans ; atqui si creatura determinaret Omn potentiam ad concurrendum ad consensum, penderet quidem creatura a Deo, in quam tum est operans , sed non in quantum Iubere operatur ι ergo a Deo debet creatura praedeterminari ad consensum. Adde, quod si creatura determinaret Omnipotentiam , creatura esset primum determinans ; ergo creatura esset primum liberum. Confirm. ult. Si creatina determinaret,& non determinaretur ab omnipotentia ad
consensum, vera esset haec proposeio, Mens nobis subjicis suam omni Memiam a quae t men novitatis, & temeritatis damnata est ab Innoc. XI. 17. Nov. I 679. sicut 8e illa aliae
librum s ut videre est apud Lumbier, & in Trutina Theolorica Thesium damnatarum. Et sane causa determinans subordinat , a subjicit sibi causam determinatam , ut v
luntas subordinat sibi suum habitum, sed
posito concursu simultaneo in actu primo, onmipotentia esset causa determinata , de voluntas esset causa determinans; ergo mnipotentia subjicereriu' voluntati creatae. Quod quam sit absonum , ex eo etiam P tet, tum quia dcierminabilitas ex sito con
104쪽
petere Actia puro; tum etiam, quia Deus est primum in omni linea perfectionis ι sed determinare est perfectio; ergo Deo ta uidebet determinare, non creaturae. Resp. Praedetemunatores, ut Deum comstituant Rrimum laberum, tollere ab eo rationem prim liberi; ostendunt enim, Deum non esie primum, sed esse unicum liberum,
dum evolunt libertatem creatam . Qiare
Deus in hoe habere debet rationem primi tis , prime causis , primi liberi , quod
causet creaturas , & ad earum operationestum necessinas, tum liberas concurrat m do consentaneo, atque adeo non determinando operationem liberam, sed relinquemdo creaturis liberis , ut se determinent . Neque in hoc ei ulla subiectio Dei ad creaturas , quia hanc ipsam facultatem dete minandi Omnipotentiam ad concurrendum ad consensum potius, quam ad dii Iensum, habet creatura a Deo . Sic creatina , cui Deus gloriam promisit, quamvis possit Deum Cogere ad dandam sibi gloriam promissam, Non per hoc non subjicitur Deo perfectissis me, quia hanc potetratem ab eo ipso habet sibi communicatam : & sicut ad persectio. Mem Dei spectat posse communicare crea- urae promissariae hanc potestatem ι aliter non posset Deus exercere fidelitatem, unde deficeret illi hoc attributum ι ita adpe fectionem Dei spectat posse communic Te creaturet liberae facultatem ad se detei minandum s aliter deficeret Deo potestas
condendi creaturam liberam, nec postra ex-αrcere misericordiam, justitiam, dcc. Te Deus dicitur primum tiber um, non quia ipse determinat operationes liberas creat
Tae , sed quia ipse dat creaturae libere deaesse, & virtutem operandi, di vinulem do. terminandi se ad operationem, offerendo coincursum simultaneum omnipotentiet in actu primo . Sicut enim Deus dicitur primumum , quia potest dare aliis esse , & dic, tur prima causa , quia potest communic Te aliis virtutem operativam ; ita dicitur Primum liberiam . quia potest aliis comm nicare , quod se aeterminent ad operandumeto modo, quo dicitur primum vivens, quia potest aliis communicare, quod moveantura principio intrinseco . Tunc tolleretur a Deo ratio primi liberi , quando causa secunda determinaret concursum omnipotemetis independeriter ab alia , & virtute non accepta a causa priuin ι Sicuti s creatura Pronussaria posset obligare Deum ad dan)am Gloriam promisi rin inde naenter a volum
tale Divina illam liberaliter promittentς , . LII.
creatura non esset persecte Deo subrecta Ad argumentum, conceta antecedente, nego consequentiam a causam secundam mo. veri ut motam, est, causam secundam operari praevia semper operatione Dei, quae creauitae det esse , & posse , osserendo editam creatinae liberae concursum simult neum a Causam secundam arere in virtute primae, est , agere accepta virtute operandia causa prima e & eodem modo creaturam
liberam agere in vinute primi liberi, est. agere acc pia virtute semetipsam determinandi a primo libero, a quo hibet libet ratem sibi communicatam. Praeterea Deus applicat omnes causas secundas etiam liberas a. mperandum , sed applicatione iis consentanea, hoc est conserendo quicquid requiritur ad operandum. Ubi advelle, applicationem causae secundae ad operandum duispliciter sumi posse ι vel pro actu primo proximo, vel pro ipsa actione et si sumatur pro actu primo proximo, illam creatura liabet adaequale a Deo , si vero sinnatur pro aeti ne , quae dicitur voluntaton conjunget e cum essectu , Deus etiam in ejus causa imm diara , licet non adaequata , cum actio ista fit a Deo simul, de a creatura . Quamvis autem Deus sit talis applicationis prima .
3c inui ediata causa , non est ramen imm diate determinansi aliter creatura non es
set libera : Illudque est discrimen inter ctum liberum bonum, & malum, quod licet neuter sit Deo immediate liber in ratione exercitu, actus tamen bonus est immediate liber in ratione objessi voliti, ac praedefiniti. malus yero solum in ratione objecti per M. Ad id, quod additur de instrimentis aristis, verum quidem est, creaturam esse Dei instrumentam, quatenus agit virtute accepta a Deo. causa principali, sed diversim de agit ab instrumentis aris et Haec enim cum vim ad operandum non habeant in. tam, indigent motione artificis transeunte; neque enim serra secat, nisi impetum recipiat ab artifice : at creatura , quia a De accipit cum esse virtutem insitam ad operandum , per hoc praecise , quod habeat in se, ac reliqua co-rincipia ad operandum est potens proxime operari absque alia pr. motione Dei distincta ab operatione i A Dei concurrentis a unde non indiget μα- motione in sensu adversariorum , sicut i digent instrumenta artis . Et sane sicut it indaevientia materiae , quia oritur ex defectu, indiget predeterminante ad hanc P tius formam, quam illam; ita etiam indif- cretia inllaunienti artis, quia pariter mi .
105쪽
tiir ex defectu virtutis insitae, indiget prae motioire artificis: at indilthrentia volunt eas , quae oritur ex excestu , & praecontinentia utriusque actus incompossibilis, non Indiget alia praemotione distincta ab ea , quae ponitur cum Ipsa entitate voluntatis . Ad miniam conmmationem : sicut non pendet Deus a creatura promissaria, quamvis ab illa obligetur , quia depend ter a Divina voluntate habet creatura vim obligandi ι ita nec pendet a creatura Deus, quamvis ab ipsa determinetur Omnipotemtia ad consensum p distensu . Prioritasuta, quam habet creatura ad Deum in hoc, quod ideo Deus concurrit ad consensum , Τqiua creatura eligit consensum, est prioritas logica, quae non obstat subjectioni pe se limae creaturae ad Deum a Zc si qua prioritas physica habetur in hoc, quod cre tura deteritu net, est solum prioritas in genere causae formalis , cujus est determin re, non in genere causae meientis r sicutcnim verum est, operationem esse vitalem, quia est in hoc, d ab hoc, ita ut subjei tum operationis vittiis sit voluntas, quae habet in enere causae materialis primatum, & Deust primum in genere causae meientis ; ita verum est, operationem creaturae esse Iibe ram, quia determinatur a creatura, ita ut Creatura in genere cause veluti formalis sie maen in denominatione liberi , εe Deus iit primi im in genere causae essicientis., Ad secundam patet ex dictis r Creaturam et a Deo prima causa, in quantum est operans per hoc, quod a Deo habeat non solum esse , sed etiam virtutem proximam operandi: pendet vero a Deo primo liberocreatura, in quantum est libere operans , per hoe quod a Deo habeat non solum es.la , Ec virtutem proximam operandi , sed etiam virtutem. se determinandi ad hane mperationem prae illae Per hoc, quod voluntas sit primum eligens , di primum deteris minans, habet primitatem solum secundum quid ; ἐκ in genere causae formalis , non
primitatem simpliciter , & in genere eamiae essicientis a primitas haec in genere caim in sormalis est solum logica sic iit enim in homine v. gr. rationale est logice prius animali, quia ex hoc, quod homo si rati natis, bene inferi , quod sit animal, non
e contra .s ita in consensu determinatio , seu concitrius voluntatis dicitur prior comeursu Omnipotentiae , quia ex hoc , quod ereatura se determinet, Ee concurrat adeon scissium, sequitur , quod Deus concur rat, non c conua. Hine Voluntatem cre
tam esse primum determinans, non est ense causam primam , aut primum liberum ἡquia non habet primitatem ullam physicam, di in genere causae incientis, cum supponat primam causam , dc primum liberum , unde accipit potentiam , & libertatem . Aside , quod quamvis voluntas sit primum immo unicum determinans actionem ma tam , non est tamen primum determinans relate ad bonam , quia actionem bonam Deus ab aeterno intendit, & per auxilia
Ad tertiam: merito damnatae sunt propω stiones illae ab Innoc. XI. Quis enim L las ad sei iti In sententia nostra omnipotentia ponitur quidem in manu Creaturae , sed non subjicitur cieaturae 3 non enita ex
hoc, quod determinetur a voluntate Crea 'ta, idcirco huic subjicitur; quandoquidem
hoc ipsum posse determinare omnipote tiam voluntas habet ab ipsa Omnipotentia. Sic Deus tenetur creaturae promauarie dare bonum promissum , quin per hoc dic . tur illi subsectus , quia hane vim obligam di Deum creatiu a habet ab ipso Deo . Delmainabilitas itaque ista omnipotentae: est dignationis, non subjectionis, libere collata , non naturalis . Neque est verum quod eodem modo voluntas se habeat ad: Omnipotentiam, ac ad habitum, quamvix
determinet utrunmue : non enim voluntas.
habet esse, & posse ab habitu, sicut habre ab Omnipotentia . Denique determinabilitas ista in Deo non dicit potentialitatem se Ec imperfectionem, quia non oritur ex de
sectu , 8c impotentia , sed ex liberalitate
Dei volentis communi are creature liber talem ; in voluntate vero determinare ad. actum est perfectio mixta imperfectione non secus ac vivere per actus creatos; Et ideo sicut Deus est primum vivens , seu non esh vivens per actus Creatos ι ita est primum liberum, de primum determinans , sed non deter nat actum voluntatis creare XXV. Objic. 3. Actus bonus debetur magis Deo, quam voluntati, dicente Apollolo : Nin', sed frariae Dei mecum ; atqui nisi disciur praemotio, tribueretur magis voluntati eligenti ι ergo danda est premotio Probatur minor: illi magis triuintur actus, qui concurrit ut determinans , quam qui ut determinatus ; tum quia determinare est. potius forme , que dicitur esse tota quid-iditas co Ati ; tum etiam quia actava non passiva determinatio est ratio imput
Coissim. Idco peccans dicitur auctor pe
106쪽
eati, non vero Deus, quia peccans dete msnat omnipotentiam , & naec concurrit ut determinata ; ergo quia voluntas dete minat ad actum bonum, esset etiam auctor
actus bonis hoc autem dici non potest , cum omnis boni auctor sit solus Deus; e
'go ut supra. . Resp. nego minorem: Deo tribuitur m
pis actus bonus , quam creaturae , primo quia Deus eth causa moralis actus boni, tu gens, ac mandans illum; Unde sicut ii micidium magis diibuitur mandanti, quam exequentis ita &c. secundo quia licet cre tura eligat, Deo tamen debet esse, posse.& ipsum bene operari , cum ex intentione
honi operis conseratur auxilium congruum; quia tamen creatura cooperatur eligendo, Idcirco etiam creaturae tribuitur botra operatio , ita tamen ut dicat : Non ego, sed gratia Dei mecum a quia scilicet vires gratiae sunt incomparabiliter majores , quam vires naturae . Quare sicut puer adjutus agigante dicere potest , Non ego , sed Grugo mecum tollimus pondus ingens; ira in casu. Ad probationem minoris distinguo rIlli magis ascribitur actus , qui concurrit ut determinans physice , & quasi formal, ter , nego s qui determinat efficienter , dc moraliter, concedo e voluntas determinat omnipotentiam quasi sormaliter; Deus vero relate ad actum bonum est moraliter determinans , & primum esticiens ,. iux;
explicata a relate vero ad actum malum, utpote a Deo non intentum , creatura es unicum determinans physicomoraliter , Midcirco uni cieaturae ascribitur . :
Ad confirm. . dicitur Auctor peccati qui peccat , quia determinat formaliter simul. pitysice , & moraliter concursum Dei in actu primo simultaneum s ita ut ad Iecc
tum nullatenus Deus concurrat moraliter
intendendo illud, sed solum physices comtra vero ad actum bonum . Sic ex. gr. si Dux det D ma militi ad patriam defendemdam , dc ille abutatur ad occidendos com ves , Dux non dicitur tae auctor hujus sceleris , si vero iis stimue utatur , Dux dicetur esse hujus boni operis auctor , ita
ut egregia facinora Duci tribuantur. Et s ne multo niagis Duci, quam militi tribuo rentur, si Dux non solum conferret arma, sed etiam vires, & ipsam bonam operati nem et eo modo , quo nobis a Deo conis tur per collationem auxilii praevisi euicacis, Eicium causa physca evadit moralis, si effectum ponat ex amore , & intentione illius; Deus autem solum actum donum .cain
sat ex ejus amore, non vero inlum; ergo solum relate ad actum bonum est causa m ratis, & auctor. Quod explicatur etiam ea
xemplo D. Thomae. Nam motus curvus non impuratur virtuti motivae , quae de se tendit ad motum rectum, sed curvitati tibiae quae virtutem modificat, ia obliquata so
: XXVI. objici est. quamplures D. ThomBlocutiones, ovibus 'idetur evinci necessitas physicae praecieterminationis . Primo qui
dem, quia I. P. qu. I. docet, Deum move
te cauta secundas ad agendum . Secundo
quia 3. contra Gent. c. 67. dc I. P. qu. I s.
art. s. docet, Deum applicare causas secumdas ad operandum. Tertio quia loco nuper laudato clicit, causas secundas agere in vim tute cause primae . Quarto quia quaest a de Veriti cap. I. docet, Creaturas esse insis mentum causae primae . Quinto quia in a. dist. 37. quaest. I. an. 2. ad docet, Deum
causis secundis dare non solum posse ager sed etiam ipsum agere. Resp. his , aliisque Angesicis doctrinis nullatenus evinci physicae praedeterminati nis neces&atem; Siquidem multipdic h
bent verum, ac obvium sensum excludem pem omnem praedeterminationem, ut comstac ex hactenus dictis. - Αd 'imam dico , Deum movere causas
secundias ad agendum, tum quia conservam do earum vim operativam ordinatam ad mperationem, eas quodammodo movet ad perandum a tum etiam quia simultanee comcurrendo ad earum operationes producit; etionem , qua causae secundae a Deo simul,& a seipsis moventur; etenim, ut loquitur
injet. I. P. U. Is. art. 8 --- aliquid , seu eum Sot i minat , non oportis primam ea am praevia morione eooperari , sed sineis σexigitur, eam infrinsece eoo erarit ii Aectioni , vel a minationi , motione scivere cooperativa intrinseca tali actioni . Τum d
mum , quia Deus causas secunia liliaris specialiter movet ad actus ianos liberos suis illustrationibus , 3c inspirationibus , ut
notat Angelicus P qu. s. a.i M ad 3. Unc in bono seniudici potes , quod Deus Praemoveat causas secundas etiam liberas ad operandum, etiamsi illas non praedete
Ad secundam , Deus applicat causis s
cundas ad operandum , tum quia praebet illis omnia requisita. , ut sint proxime e peditae ad operandum s. tum. etiam quiacit, ut a uter agant, concurre om-
107쪽
Ad tertiam: causae secundae agunt in vi vute cause prinis , non solum quia agunt Per virtutem acceptam a causa prima, sed etiam quia agunt actione , quae essentis, ter est etiam actio causae primae a quod notavit Caiet. loco laudato dicens: limis die των ea a sennia nihil Μ- , ain in vinuta Ca AE primae , non est senseur , Pod ea a se,
eisndia n am virtutem habeas, nisi primae s
Iungenu virtutem secunda sua effectui 3 q.
- Ad quartam: Creaturae dieuntur esse in amentum causae primae , tum cuia Deus illis utitur , tanquam suae provicientiae imstrumentis, ad obtinendos fines a se intemzos ι tum etiam quia Deus illis pro libito utitur ad essectus producendos ι tum d mum , quia concursum simultaneum nequeunt habere causae secundae , nisi depem denter a causa prima ; quae idcirco se habet ut causa principalis movens causas s cundas tanquam causas instrumentales ad
- Ad quintam e Deus causis secundis non solum dat posse , sed etiam ipsum agere ι
eum quia illas proxime complet ad operandum per concursum in actu primo iis e hibitum i tum etiam quia praedet illis com
cursum fimaeraneum , sine quo impossibilis est actio Creaturae , & quo praecise posito , habetur actio Creaturae cependenter a
I. Rr iam ineunt viam Scotistae, I VL-Smisinit, & Pontio incomstituenda gratiae efficacia; negant enim, dpeterminationem divinam praecmere dete , Mationem voluntatis i negant etiam subs qui, Ee docent, comirari , putantes sic salvare voluntatis divinae inmistrabilitatem , de creatae libertatem. Cum enim decretum hoc voluntatem condeterminans sit divunum , est infrustrabile , Ee ex altera parte cum man se teneat ex parte actus primi,
ta ad actum , ad quem ipsa vult se dete
minare, ex inentiali synhathia inter erra. tam , de divinam volimtatem , videtur iis benatem non evertere . Proinde docene primo , decretum hoc esse essicax non es- sective, sed amictive, cuia non evicit eo sensum per modum causae, sed per miaum applicantis causam, ita ut essentialiter eum
illo connectatur connexione mutua , velut
mirus affectus essentialiter inserens illum Docent secundo, relate ad peccatum Deum condeterminare quidem ratione dominii in libertatem creatam , sed non velle illud voluntate primaria, sed veluti secundaria , ac per quamdam conniventiam, eum illud prohibeat. odio habeat, & execretur . Muidem a discutienda hac sententia prestimo , & solum inquiro, Num decretum com determinans sit libertatis creatae eversivum, non secus ac praedeterminans, & ipsa physica praedeterminatio λII. Pico equidem cum communissima S
cietatis, Decretum condeterminativum Sc licum evertere libertatem arbitrii. Prob. I. quia hoc decretum Comitans poni debet a voluntate creata luimpedibu Iei ergo evertit libenatem voluntatis cremiae. Prob. antecedens, quia si poneretur inv-
pedibile, eveneretur in laustrabilitas volu tatis divinae. Nam si potest impediri decre tum , iam poterit non fore actus praedemnitus , quod est voluntatem divinam esse frustrabidem. Confirm. quia non potest voluntas impetidire directe hujusmodi decretum , ut Patet ι indirecte vero in tantum posset ita pedire, in quantum posset voluntas creatatouere aliquod Gentialiter praerequisitum ad illud sicut in sei reentia societatis est scientia media de actu prae finito ) atqui in sententia Scotistarum nihil essentialiter
praerequisium ad decretum comitans vo
est a voluntate impediri s ergo simpliciter
est inimpedibile . & consequenter evertie libertatem, ex illa Maxima, quod omne a tecedens c sensum, incompossibile cum di Gsensit, de immpedibile a voluntate , est si
Confirm. duo agentia libera non possunt constitui ita concordia , ut non possint in actibus liberis discordare : Aliter rueret communis etiam Philosophorum Gentilium demonstratio de unicitate Dei . Et ratio est , via vel A determinat B , vel non determinat s si Primum , ergo utrumque est prius altero , Ee agit ut determinatum
v, di in dris uiuanos quod repugnat;
108쪽
m. De Decreto Concomitanse. Iosrum quia damur mutua prioritas , & cam quam per Scotistas Deus determinando ad salitas, tum etiam quia destrueretur ratio seccatum vult illudi volens enim Α, quod Cain cause, quae solum agere debet per essentialiter, dea priori trahit B, vult eo cotidias ut determinans, non ut determura- sequenter i. um B i ergo Deus in utraqueta: Si secundum a ergo neutrum potest de- sententia mh auctor peccati. terminare suam operati'nem , cum haec IV. Adde, quod decretum comitans non xistere nequeat sine adtione alterius a cum posset non me antecedens , & praedete autem actiones alterius determinare non mitians, atque adeo violativum libertatis. possit, nec poterit propriam. Prob. ii decretum comitans es asseetive eLNeque dicas, ex hac ratiocinatione com ficax relate ad consensiim , ut ponitur Reladi repugnantiam plurium Deorum , non Scotistis, est etiam essicax effective, &pω- vero sympathiae inter Agens liberum crea- vium orisine causalitatis, ut ponitur a Thmium, & Increatum , quae habetur ex su, mistis decretum Praedeterminans s ergo si ordinatione hujus ad illud . Nam contra est condeterminans, est praedeterminans . est, quia subordinatio ista vel evicit, quod Probatur antecedens , quia fi Decretum Deus determinet potius creaturam , quam comitans est emcax a ctive, eo ipso do. creatura Deum , Se jam decretum est an- terminat omnipotentiam , Se applicat tecedens, non comitans : vel aequaliter de- ctum primum proximum ad consensun p terminantur , & recurrit adducta demon- sto enim eo assectu , seu voluntate conastratio contra pluralitatem Deorum . Et sensus in Deo , non potest omnipotentia iam qua ratione repugnat mutua Prioritas, non agere, M actus primus Proximus non
quia scilicet alterum praesupponeretur al- applicari ad consensim atqui si determiteri, repugnat pariter in duabus volunta- nat Omnipotentiam ad agendum, de actum tibus mutua deter muto . Praeterquam primum proximum adplicat ad consensum. quod inter duo sympathia dari non potest, eo ipso est emcax esketivea sicut per hancinis unum physice influat in alterum , aut ipsam vim determinandi Omnipotentiam , ea duo aequaliter subjaceant influxui te di applicandi causas naturales ad effectuatii, quod in casia nostro repugnat. natiuales, dicitur decretum Dei essicax es. IIL Prob. 1. Si eodem modo se habet vo- iective relate ad effectus naturales; ergo si Iunias divina , de creata relate ad detese decretum condeterminans est efficax assectia minandam operationem peccaminosam, non ve , est etiam evicax essective, atque adeo in major ratio , cur formale peccati et L priaeterminans. buatur creaturae , de non Deo ι illi enim . Confirm. quia decretum Dei essicax Se tribuitur formale peccati, qui concurrit ut licum est essicaciter intentivum finis, nemindeterminans, de eligens s illa vero nuteri pe consensus a ergo etiam debet vi taliale, qui concurrit ut determnatus , quia intentionis eligere medium, seu actum pri proprium sormae est determinare , dc μω mum proximum Causativum consensus; at in
prium materiae determnari. Neque cicat qui quatenus decretum eligit tale medium, Manstri , I. Sent. dist. 3. quaest. 3. an. 3. est prius consensu ; sicut quatenus elitie Deum concurrere ad peccatum voluntate voluntatem causativam consensus, est privusecundaria , dc ex conviventia 3 Nam vel consensus ergo decretum comitans est prius hoc sonat, Deum concurrere ut determi- consensu, atque adeo est decretum antec natum , de corruit decretum Condeterin, dens, Ec praedeterminans. nans , vel ut determinantem , dc Iam Vin Confirmati etiam , quia Deus vicaciter
Iuntate primaria concurrit, ita ut non pos benevolus est etiam beneficus, atque adeo sit simul peccatum odisic a Aliter etiam effciens bonum , quod nobis vult mcacia Thomista posset idem dicere de decreto ter a ut proinde a Philosopho secundo is
praedetenninantes nec Posset a Scotista in toricoriam quarto Amor amicitiae dicatur pugnari. Quare sicut contra Thomstas di- activus in quantum potes s ergo consensus cimus, non posse V. M. Praeceptorem ex- volitus a Laeo procedit ab ejus benevole
probrare puero malos chMacteres , si ipse tia simul , ac beneficentia , Ee essicientia a ducat manum pueris ita idem dicimus com atqui si Deus suo decreto evicaci benevolo
tra Scotistas , si Deus concurrat ut con- essicit consensem, eo ipso consensus m determinans, Ec complens vires voluntatis. det ab illo, tanquam a causa; ergo deero. Et ratio a priori eii eadem , quia 'ex Αm tum comitans Scoticum eo ipso est antec gustino , Iuo auctora cum d cimus , itu -- dens, atque adeo eversuum libertatis.
Die dilaus i atqui tam PG IhQmistas . V. Ubi advene, deactum comitam disci
109쪽
Scoticum , quia multi insignes Scotisti tribuunt illud Scoto , re ramen vera Scotus de illo nunquam somniavit , ut oste
dit Henao de scientia media modex eo patet quia Dochor subtilis in . dbstin. I . ostendens contra Monothelitas , quomodo voluntas Cliristi Domini semper cum voluntate Dei concordarit , haec habet:
Deus non operasur , nisi voluntate libere age μ, o determinante se ad Verandum , ct tune deus operasur cum ea. Idcirco plures Scotistae apud eundem Hemo cum Ugone, C
Milo , & omnibus Lectoribus Seraphicaesamiliae in Provincia S. Iacobi d me , demente Scoti fuisse scientiam mediam. VI Objic. I. non obstat libertati creatae concuctus Dei simultaneus in actu secundo:
ergo nec de retum comitans. Prob. Conseq.
quamvis in linea e vicientiae ideo Deus concurrat ad consensum, quia creatura sedeterminat ad consensum, non per hoc comCursus creaturae est in priori ad concursum Dei, aut e contra ; ergo p iter in linea determinationis , quamvis ideo Deus determinet ad dissensum,' quia creatura se de terminat ad dissensum, non per hoc deter minatio creaturae eth in priori ad decretum Dei, aut e contra; ergo stat, quod peccatum , seu dissensus mbuatur creaturae, et iamsi Deus condeterminet; sicuti tribuitur
Creaturae, etiamsi Deus concurrat concursu simultaneo. - Resp. nego consequentiam. Ad prob. con-
ceta antecedente, nego conseq. Disparitas est, quia in primo casu esticientia est simultanea , & deter natio , quae fert antec dentiam logicam, est unice a creatura . At ita secundo casa determinatio creaturae ex una parte esset logice antecedens dete minationem Dei; nam ideo Deus determinaret ad Mensum, quia creatura se dete
minaret; ex altera parte determinacio cre turae non esset antecedem , sed comitans, quia utemite condeteririnaret.. VII. Objic. x. Deus videt, sibi nqn dees.se auxilia sufficientia ad consensum liberum iergo potest illa efficaciter velle , de sic in. Bustrabiliter inducere consensum liberum. Neque dicas, ex hoc efficaci decreto evem ei libertatem consensus, nisi praecedat quenti media de illa. Nam contra est, quia i dependenter a scientia media videt Deus per scientiam simplicis intelligentiae , sibi non deesse auxilia suisicientia ad induce dum conscnsum liberum: ergo independet' ter a scientia media in est velle efficacia
ter ponere hac auxilia ita va constas
liberii aliter non posset velle ponere quod potest ponere, quod repugnat. Resp. hoc argumentum posse etiam a Thomistis fieri: imo probaret, quod posse Deus ponere in voluntate creata amorem Dei liberum simul cum visione beata: qua re respondeo direcis, Deum posse velle ponere quod potest ponere , eo tantum p cto, quo res poni potest; qiua tamen consensus liber poni non potest sub decreto prae-
determinante, aut comitante, aut cum Vbsione beata , ideo nequit Deus efficaciter velle auxilia sufficientia ad consensum tDberiam sub his decretis ; sicut nec cum visione beata a sed solum consequenter adstientiam mediam de consensu libero ; iaquo solum casu habetur infrustrabilitas Di.
vinae voluntatis cohaerens cum libertate com sensus .
Evonitur sententia reponens Gratia
essicaciam in Pradeterminatione mo- 'rati, necnon sententia reponens i lam in collatione auxilii praevs
per scientiam mediam e cacis. II. A Iiqui apud Suarium libr. 3. de
I, auxiliis , cap. ro. & I . efficaciam gratiae reponunt in impossibilitate m rati rigorosa ad dissensum, quatenus ita vocluntas sub auxilio gratiae potest pi fice dis.
sentire , ut nunquam sit verum , quod dis. sentiata eo modo , quo damnati nunquam elicient opus moraliter bonum; nec unquam nos cum. auxiliis gratiae ordinariis vitabismus omnia venialia collective, licet phoce possimus. Hoc posito, putant, concilia ri libertatem creatae voluntatis cum inis
strabilitate voluntatis Divinae, quia licet per scientiam simplicis antelligentiae videat
Deus, gratiam efficacem connecticum conia
sensu , non per hoc evertitur libo tas physica ad dissensum, sed moralis. Hanc praedete minationem moralem Episcop. Mascarena, Lusitanus disp. 3. pu. 4. explicat pcr hqc quod auxilium gratiae attemperet sc ad subiaieetum, dc eo modo excitet, I allicrat v luntatem humanam , ut infallibiliter bona operatio sequatur. II. Uerum communissine docent, esse clam gr. aliae non posse reponi in hac mo. tali praedctei Bataυae , .lcu an attemper
110쪽
n . De Praedefinitione morali , ester at o
sone ad subiectum. Etenim infrustrabilitas vesp- . Sed D. Augustinus non est intes Divinae voluntatis debet esse nieraphysica, ligendus , quod Deus conserat gratiam di non moralis ; ergo gratia reicax , quae ficacem cum attemperatione ad iubjectum consertur a Divina voluntate , debet esse in priori ad scientiam mediam , ob ratio metaphysice, di infrustrabiliter connexa cum nes adductas , sed in posteriori ad illam . bona operatione s atqui si consisteret gratia de in hoc sensu gratia eiscax etiam a n ἰessicax in praedeterminatione morali, non bis appellatur congrua. Haec obiter de hac connecteretur metaphysice , sed solum mo- sententia, quae non multum negotii facessit, Taliter cum bona operatione; ergo non potis nec multos habet Asseclas .
est reponi in praedete inatione morali . IV. Quod attinet ad quartam sententiam Deinde vel in peccatoribus gratia pure reponentem gratiae essicaciam in collatione sufficiens stat semper cum praedeterminatim auxilii praevisi per scientiam mediam essic ne morali ad dissensum , dc eum in possia cis , suINon dum I. ex Suario lib. 3. debilitate morali ad consensum , vel non: si auxiliis , cap. 34. gratiam Meacem posse secundum a erro contingere potest , quod tripliciter sumi et Primo prout idem est es. gratia pure suffciens connectatur cum ho- ficax, & essessivum , seu potens ponere a. na operatione , & sit essicax s in quo easu etionem; & in hoc sensu gratia essicax com gratia emcax taberetur sine predet sina- funditur cum sussicienti e Secundo prouttione morali ad alterutram partem: Si pri- Mem est essicax, ac actu essiciens a scut mmum; ergo peccatores sunt excusabiles, si rati. v. gr. si persuadeat, dicitur emcax sdamnentur , quia fuerunt moraliter impose etiamsi non sit talis , ut insallibiliter pausbilitati ad bene operandum , & aὸ salvi riat persuasionem : Tenio prout idem eutem procurandam a idque non in poenam, essicax , ac actu essiciens infallibiliter , &scut damnati. in hoc postremo sensu uiuatur in hac Adde: in hac sententia, qui peccat, pos- sententia gratia effrax, ita ut gratia, quae set Deo dicere , Si dedisses talii praedete est essectiva insallibiliter bonae operationis , minationem moralem , yel auxilium tali dicatur essicax in aetia primo ι qtiae vero est empore, &sub talibiis circumstantiis, non essiciens infassibiliter, dicatur essicax in actu peccassem , ut dicimus contra Ti omistas, secundo. s. gratia consisteret in praeὸeterminatione Supponendum pariter ex dicendis quae Phracas ergo peccatores essent excusabiles. stione sequenes, non solum distingui in hae Neque dicas, quod etiam in nostra sentem sententia ex parte objecti gratiam effracem
ei, qui peccae, potat Deo dicere: si .e- in actu secundo a non vicaci in actu sedisses mihi auxilium praevisum efficax, non cundo, seu a pure iussicienti per hoc, quod
peccassem. Nam quamvis plus Deo debeat illa Connotet mationem, quam non comqui obtinet gratiam efficacem , quam qui notae istas sed etiam distingui stratiam e pure sussicientem, di peccat hic tamen cacem in actu primo a non essicaci in actu non potest de Deo conqueri , cum habum primo , seu a pure sit Scienti ; quia gratiarit pIenissimam sussicientiam cum potentia. essicax in actu primo praeter effectivitatem etiam morali ad non peccandum a quod in quo convenit cum pure suffcienti nim Deus praeviderit, cum Eratia pure suf- imporrat etiam id , per quia constituitur ficienti non esse conjunsendum consensum, infallibiliter effectiva , nempe tum stitur non obstat plenissimae libertati voluntatis , tionem conditionatam conse us, seu veri-scut obitat praedeterminatio sive physica, talem illam objectivam, Si daretur haec fra, sive moralis . . tia 4 Ponerrim consensus a tum scientiam Experientia demum constat , saepe nost mediam de tali objecto 3 ac demum, sati bene , aut male operari absque morali i- tem in praesenti providentia 4 pira definiti possibilitate ad alteram pariem. Immo quam nem consensus sub tali auxilio, vi cujus do '. g. di imus inimicos propter amorem p definitionis ηratia essicax fere specialem Dei. experimur, magis inclinari ad illos Dei benevolentiam , dc est speciale benem dio habendos: erto consentimus gratiae sine cium, quod non confertur habenti gratiam necessitate morali ad consensum . . Pure svssicientem. His positis. III. Adducuntur pro hac sententia varia V. Sequitur primo, quod juxta sententiam mea D. Aug. praesertim lib. de bono per- laudatam reponentem incaciam gratiae in severantiae cap. 4. & ad Simplicianum quaest. collatione auxilii praevisi per scientiam me χ. ubi passim dicit : Deus se rinis istaeo, diam emcacis , Gratia mox in actu pria
scis ei tam ere, in vocamem mn MO, antequam intelligatur in uno Conju .