장음표시 사용
111쪽
genda cum consensu, in altero non conjungenda , quoad suam entitatem intrinsecam non diMrat necesiario ; atque adeo eadem gratia praeveniens secundum se invariata potest esse tam in consentiente , quam in
non consentiente. In tantum enim deberet
esse intrinsece diversa , in quantum gratia praeveniens , quae datur consentienti, esset physica praedeterminatio ex intrinsecis suis connexa essentialiter cum consensu 3 cum autem praedeter natio physica ex dictis sit inimica libertatis, idcirco in hac sententia gratia efficax in aetii primo non differt intrinseee a sussciente. Sequitur secundo, posse Petrum, de Iudam eodem auatilio secundum suam entitatem
Neque dicas, dissentientem habere Igno
rantiam, qua caret consentiens, cum onmis
peccans sit ignorans. Nam etiam posita e dem cognitione in intellectu utriusque, &eadem affectione in voluntate , remanet Iibertas , atque adeo potest alter tantum consentire . Omnis peccans dicitur esse ignorans, non quidem speculative, sed practice, de inteipretative, quatenus operatur perinde a si ignoraret,ut diximus in de Angelis dic3.q. I.
Explicatur per quid discriminetur Gratia e ax in actu primo ab
stectato affici, Sc Petrum consentire , Iudam distentire; Et rursus, idem auxilium Acollatum eidem Petro diversis temporibus posse nunc conjungi cum consensu , nunc cum dissensu ; Imo poterit auxilium Aminus secundum suam entitatem intrinsecam conjungi mim consensu , & auxilium B entitative majus eum dissensu ; ita tamen , ut auxilium A minus habeat majorem Tationem beneficii, eo quod bonum majus efficiat, & animo magis benevolo consera-etur, atque adeo fit pnysice minus , sed minraliter , seu in ratione doni majus . Quae doctrina videtur eollim ex Scripturis ,
de Patribus. Nam Matin. I x. dicitur:
P Anivirae surgent in itidieto eum generatione
sta, ct condomnabMnt eam; quia re ilicet Iudaei maioribus auxiliis vocatri quam Ninivi-'tae, non egerunt poenitentiam Ninivit rum a dc Matth. II. Vae tibi Bethsaida , quias in Drο , o Sidone factae fuissent virtutes,
quae factae sunt in re , olim in ellisio , e sine faenitentiam egistem . Augustin. lib. de Praeain. cap. I s. haec habet: Unde Natae donosor paenitemiam meruit fructuosam ρ Nomstis post innumεrar impietates illum flagellatiam paniιuit f Pharao autem ipsis flaginis Uy d- ον ellectus, re potir ' me mihi vationem reddat , qui divinnan eo lium sapiensi eorde di-
dieat . quoad namuram ambo homines ream; qu ad dignitatem ambo Reges s 'Manrum ad cau
sam ambo evrivum populum Dei possidentes;
d ergo fines eorum scit esse diversos y nisi
quod aenus mantis Dei semiens in recordatio me propriae iniviraris ingemisit , alter libero σοmva Dei misericordissimam veritatem pugna
vis arbiινio. Ratio demum videtur esse, quia posito in duobus aequali auxilio , remanet in utroque libelras integra : ergo potest unus consentire, alter dissentire; aliter au-Mliuin non esset sufficiens. I. N Xplicandum ulterius in hae seulta tentia reponente Fratiae efficaciam in collatione auxilii praevisi per scientiam mediam efficacis, quid impollet Gratia enficax in actu primo λ quid etiam importet Gratia efficax in actu primo , in quantum est speciale beneficium relate ad consen tientem & quid demum impinet Gratia efficax in actu secundo Quoniam dedecet
Theologum haec ignorare, oportet ea Pamcis exponere, supersedendo a discussione huius nuteriae.
Itaque juxta postremam hanc viam, quae in Doctorum iacietatis , Gratia efficax iaactu primo, in quantum essessiva infallibilia
ter consensus, Imponat praeter intrinsecamentitatem gratiae. etiam scientiam mediam de consensu conditionate ponendo sub tali auxilio; atque adeo ipsam futuritionem com ditionatam consensus, quae est objectum talis scientiae mediae . Gratia enim efficax in actu primo, ut jam praemisimus, duo dicit, te effectivitatem, de insillibilem connexionem cum consensu s ita ut in vitatem habeat ab intrinseco, connexionem v ro infallibilem , cum non possit habere ab intrinseco , eo quod esset praederer
natio physica, habet ab extrinseco, stu per
conjunctionem cum forma extrinseca, qua
posita , infallibiliter secuturus est consensus ; atqui, posita scientia media de consensu sub hoc auxilio , imo posita tantum
futuritione conditionata consensus, quae est objectum talis scientiae mediae , eo ipso consensus est infallibiliter securiarius ergo 3ratia efficax in actu primo , in quantum. infallibiliter connexa cum eonsensu futisso, importat praeter entitatem gratiae scientiam mediam de consensu, atque adeo futuritionem conditionatam consensus et Quae '
112쪽
V. De elmes Gratia in actu primo , este. Ios
duo eomplent gratiam effcacem in actu ροι ditionale futurm sub eodem auxilio i noumo i non quiciem in ratione essessivitatis, tamen valet e contra: Est conditio te fimied in ratione infallibiliter connexae cum turus s ergo existit. consensui in-ssibile enim est . dari sciem III. Circa secundum , quid importet initam meaiam de consensu conditionale sin hac sententia Gratia efficax in actu primo, tuto sub auxilio Α , de dari de facto am in quantum est speciale beneficium relatexilium A , Se non dari consensum 3 sicut ad consentientem Dicendum , quod prae impossibile est, dari scientiam visionis, aut ter intrinsecam entitatem gratiae , & scien revelationem de peccato D. Petri pro tali tiam mediam de consensu conditionate suis tempore , de dari tale tempus , quin detur turo simul cum futuricione ista condition peccatum D. Petri s cum impossibile sit , in , importat etiam praedefinitionem talis Icientiam Divinam aut visionis, aut mediam consensus consequentem ad talem scientiam fusficari. mediam; seu imponat voluntatem Dei b II. unde deducitur primo, denominatim neficam stagentem auxilium praevisum mnem gratiae efficacis in actu primo in hac ficax prae aliis inessicacibus ex intentionae sententia esie partim intrinsecam desunn,tam consensus secuturi . Et ratio est, quia ira abentitate gratiae, quae habet effectivitatem hoc Deus est specialiter benevolus , & b
consensus , & partam extrinsecam desum neficus erga consentientem prae non Comptam a scientia illa media , necnon ab sentiente , quia licet utrique det gratiam Ius objecto, ratione cujus gratia essentiat, sussicientem , consentienti tamen praeter ter connectitur cum consensu futuro. posse , dat etiam ipsum agere ex intenti Deducitur secundo , quod gratia emcax ne bonae operationis; atqui nisi daretur praeis in actu primo non cognoscat pro causa ef- definitio consensus, haberetur quidem prae ficiente de praesenti voluntatem creatam , ter posse ipsum agere , sed non ex inte sed solum Deum etenim entitas intrinse- tione talis bonae Nerationis r ergo circum.
ea gratia de se effectivae consensus est a scripta hac praedefinitione , Deus non esset selo Deo, scientia vero media indentifica- specialiter benevolus, di beneficus erga b tur cum ipso Deo a & suturitio , seu veri- ne operantem ; atque adeo Matia essicax, eas illa conditionata, uuae est mectum scien- in quantum est speciale beneficium, impo tiae mediae, cum non nabeat esse physicum, rat hujusmodi praQefinitionem , qua Deunsed logicum, non debet habere causam M. discernit bene operantem a male operam Iam physicam, sed logicam: Sicut enim haec & praedestinatum a reprobo. Et sane scriveritas de suturo absoluto, Antichristus pec- eo modo Deus consenet auxilia, non dic abit, cum non habeat nunc esse physicum, retur magis beneficus erga bene operantem, sed logicum, non debet habere causian D quamvis illi conferret praeter posse etia
scam nunc , sed tunc , quando erit pecca- ipsum agere; quia scilicet conferret bonam tum s ira hae veritas de futuro conditim operationem veluti per accidens, &non ex nato, Si daretur auxilium Α, Petrus com intentione conferend1 illam: ergo si eandem
sentiret , non debet habere causam physi- conserat post scientiam mediam , sed est eam nunc, sed quando purificatur conditio. praedefinitionem consensus, neque erit sp Deducitur tertio , quod gratia emcax in cialiter beneficus erga consentientem e Siaactu primo, inquantum insalii biliter conne- cut e contra non in maleficus erga disixa cum consensu absolute fututo, constitin sentientem per hoc , quod conferendo a ra per consensum conditionare Murum , xilium pure iussiciens , praevideat tantum, di per sitientiam mediam de illa , fit ante- sed non praedes at peccatum . Et ratio a cedens , di prior lo*ice, relate se eundem priori est, quia ad rationem beneficii nora consensum issolute tutin um. Ratio est, quia satis est conferre bonum, sed debet conis sicut e. g. Antichristus possibilis dicitur es, ri ex intentione, quod bonum illud sequa. se prior Antichristo existente , prioritate tur . Neque enim escitur benevolus , auetantum logica . di a subsistendi consequem beneficus v. 3. erga inimicos , qui metutia , quatenus valet haec illario , Antichr, naufragii proiicit merces , quas videt illissus est existens s ergo est possibilli: non ra- prolaturas e cum non projiciat ex iure men e contra : Ita consensus conditionale tione benefaciendi. siturus habet eandem prioritatem relate ad IV. Videtur tamen , quod si gratia emcundem consensum ausolute existentem ι cax in actu primo constatueretur per fin ruatenus valet haec illatio : Consensus ex, ritionem consensus conditionatam , & perit absolute sub auxilio Λι ergo erat com sciciuiam mediam de illo, sequcietur in
113쪽
mo , quod gratia in x qua talis trihum retur nobis, & a notas penderet; qui an his tribuitur futuritio illa conditionata commasus, quae debet scientiam mediam praeire. Sequela autem est absurda , quia Rr tia efficax in aetia primo unice Deo inbuidebet, Ec nobis ad summum aliquatenus eribuitur cooperatio . quae spectat ad gratiam effracem in actu secundo. Secundo sequeretur. quod cum gratia emcax in actu primo aiscernat bene opinrantem a non bene operante e non Deus
solus nos discerneret, contra istud Apost li: est, qui te disceraisy quid autem h
Tertio sequeretur , quod gratia determ maretiir ab arbitrio in ratione essicacis in aeri primo , atque adeo nostra operatio prout conditionale futura praeiret pratiamessicacem in actu secundo, seu gratiam C Operationis s unde gratia esset pedissequa naturae, contra id , quod Ecclma definit adversus Semipelaφianos. Quarto, quod Deus expectaret liberi arabitrii determinationem , ut posset gratiam emeacem conferre: quod es contra ConciLArausicanum IV. qiiod negat, Deum e pectare voluntatem nostraan , ut a peccato purgemur.
Haee tamen facili negotio elucescunt di. cendo ad primam sequelam , quod gratiaessicax in actii primo duo importet: primo collationem auxilii, quod de se potest ea sare consensum, Se huiusmodi collatio non potest tribui nobis, nec a nobis dependet, ut patet . Secundo insallibilem connexi mem cum consensit, quae habetur per scientiam mediam de illo; Propterea eo pacto, quo hujusmodi scientia media tribuitu v Iuntati , non quae esst, sed quae inci subeati auxilio; ita pariter tribuitur voluntati infallibilitas futuritionis consensus . Quare cum scientia media non sit causativa consensus quippe qui solum causatur a vinluntate , & ab auxilio & ratio gratiae , inquantum gratiae in actu primo cicacis, consistat in hoc , quod possit causare eon. rensum, ideo ratio gratiae efficacis in actu primo non tribuitur voluntati , sed Deo, ut iusius explicat Amic. disp. num II 4. In forma distinguo sequelam et tribueretur nobis gratia emcax in actu primo, secundum quod est potens causare consensum, nego ι secundum quod est insallibiliter connexa
Ad secundam, discernere non est aliud,
quam duc aliquid, per quod antecedentei ad
consensum MoIutum possit mis infallibialiter separari a male operantibus; hoc a tem unice fit a Deo conserente entitatem gratiae sub piadefinitione consensus com sequente ad scientiam mediam: ergo unice Deus nos discernit. Unde supra diximus, praedefinitionem consequentem esse in omni providentia necessa ἰam quamvis enim sciemtia media constituat gratiam emcacem in actu primo in ratione insallibiliter connexae cum consensu iurum , & scientia media supponat flaturitionem conditionatam consensus a ista tamen futuritio conditi
nata non habet esse physicum , sed logia cum : propterea id , quod datur de facto tace discernens Electos a Reprobis, en sola praedefinitio divina, seligens aurcium
praevisum essicax ex amore essicaciae.
Ubi adverte, praedefinitionem divinam discernere tantum causaliter, consensum vero discernere formaliter , cum hoc discrimine inter electos, dc reprobos, quod reprobos Deus discernat ab electis causaliter negative , quatenus non vult dare auxilium praevisum emcax , quin velit dissensum, Glectos vero discernat positive per hoc, quod velit auxilium essicax , & intendat ipsum
Ad tertiam e se pelagiani somniabant,
consensum conditionatum esse quoddam veluti meritum naturae ad obtinendam a Deo gratiam pro statu absoluto. Unde dicebant, gratiam esse naturae pedissequam, quod tamen longe abest a nostra sententia , qtis dicit solum , futuritionem conditionatam consensus dare gratiae emcaci infallibilitatem, non meritum. Quod si gratia ideo p tetur naturae pedissequa , quia piaesupponit suturitionem conditionatam eonsensus, Adversarius abutitur vocabulis; nam consem sum conditionatum praerequiri ad gratiae eL feaeis infallibilitatem , nemo non videt squin tamen hinc sequatur, aliquid aliud praeire consensum nostrum in statu absoluto praeter Dei gratiam, quae voluntatem adj vat ad operandum.
Ad quartam: quod negat Concilium, est,
gratiam expectare consensum condition tum naturae viribus eluitum , ut volebant Semipelagiani a non negat tamen, quod Deus expectet consensum nostium viribus gratiae positum, cum dicatur Isa. 3o. Expectat Domi-s, ut misereat aer vestri . Adde, conse
sum conditionatum praerequiri Reundum esse logicum ad hoc, ut habeatur praedeMestio , Se gratia emcax in actu primo ,
a Iccundum eius physicum ι adeoque in
114쪽
aestio V. De escaea Gratia in actu primo, M. Irr
rigore nullatentu expediaris in priori enim condignum di unio hypostaticia transfert ad quodcumque decretum Dei liberum ha- meritum a finito ad infinitum . Et ratio est.betur ea Liuillio conditionata contingens, quia quicquid conciliat magis amorem prae- atque adeo scientia media de consensu , natantis , auget valorem meriti ; concili quae constituit gratiae insessibilitatem absque Iur autem amor praemiantis etiam a se Linone libertatis. ignorata, ut patet; nam si quis v. gr. U. Videtur deinde, quod gratia efficax, in i Inoret se esse filium Regis , & Regi o, quantum est speciale beneficium, non im sequatur, magis eius amorem sibi conciliat. portet praedefinitionem consensiis; qui a veis quam si non si filius: contra vero bene. re est homicida v. gr. qui praevidet in cium non est majus , nisi sit major ben brietate secuturum homicidium , etiamsi ilis volentia; nec benevolentia est major sine Iud non intendat s ergo vere Deus est spe- cognitione boni majoris , quod consertur; cialiter beneficus , si praevidet, auxilium etenim beneficium est donum collatum absiΑ, quod constri, esse conjungendum cum que spe retributionis a unde in beneficio consensu , etiamsi non praedefiniat, ae in. Potissmum attendendus est animus dona tendat consentum d ergo gratia efficax in iis, qui sine cognitione doni , quod exit, actu primo habet rationem specialis benem bet, benevolus esse non potest. citi unice propter scientiam mediam de com VII. Explicata juxta hanc sententiam essensu, non propter praedefinitionem . sicacia gratiae in actu inimo , descendo ad Sed concello antecedente, negatur conse- explicandam essicaciam gratiae in actu sequentia a Disparitas est, quia ad prose- cundo . Tunc auxilium seu gratia dicitur quendum iii honestum satis est praevidere, esse efficax in actu secundo , quando pra quod ex aliqua operatione illud senuatur; ter eisicaciam gratiae in actu primo supra contra vero ad prosequendum honestum re- explicatam, habetur etiam ipse consensus, quiritur non solum cognitio, sed etiam im seu operatio Creaturae cum concursu Dei. rentio illius e Sic ad contrahendum pece, Et ratio est, quia illud constituit gratiam tum satis est ponere actionem , quae co- efficacem in actu secundri , quod est d gnoscitur Deo injuriosa , quamvis non po- num supernariarale indebitum , & non so. natur ex intentione inhonorandi Deum ι Ium potcst efficere , sed etiam efficit ii, at ad eliciendum actum v. g. mistri eordiae salubiliter consensum liberum lupei iratura- non satis est ponere actionem, ex qua prae- lem a hujusmodi autem est auxilium sum videtur miseria sublevanda , sed debet eo naturale adjuvans arbitrium in exercitio b animo poni. Et ratio ulterior est, quia . nae operationis , & ideo in hoc reponiturnum ex integra causa; Unde honestum de- gratia efficax in actu secundo. Quare illudbet & cognosci , de intendi: malum vero ipsum aua um supernaturale, quod consi ex singulis defectibus . unde contrahitur dcratum in actu primo dicitur excitans, ac
Draecise per hoc, quod cognoscatur, etiam. Praeveniens, si consideretur ut causans co
s non intendatur. sensum in actu χcundo, dicitur ada uvam, VL Instabis: ad augendum meritum non & concomitans , & alio nomine vocatur requiritur nova notitia majoris dignitatis in Gratia cooperationis. operantes ergo neque ad augendum benefi- Ilinc fit , quod gratia inefficax in actucium requiritur nova notitia majoris boni, secundo sit illa, quae potest quidem ad a quod confertur ι ergo a sortiori neque re- bitrium voluntatis consensum actu ponere, quiritur ejus intentio; atque adeo bene stat, non tamen ponit , ac proinde cst tantum quod gratia efficax constrat majus benefi- Puae suificiens , & efficax in actu primo , cium consentienti prae non con1hntiente , quatenus to efficax in actu primo impo Praeter praedefinitionem , ac intentionem Mi vinulem proximam ad efficiendum a consensus. non vero quatenus importat infallibilem Sed dissicultas haec solvenda est ab omni- connexionem cum confisu: hujusmodi mbiis, cum nemo dixerit, beneficium constres nim connexio independenter ab aliqua fo absque notitia boni, Quod consertur, cum ma extrinseca , nempe a scientia media , Senera lib. 6. cap. 8. dicat : Bosesidium alι- Prout explicavimus in questionibus antec
nesciem accipit, timo a nescientes contra dentibuS,nequit competere praedetemtinati Vero meritum iuxta omnes crescit absque ni physicae, ut decreto prinieterminanti, aut notitia novae formae augentis meritii in . condeter iranti, citra libellatis eversionem.
Nam gratia habitualis v. g. quae ignoratur Porro gratia, prout Gicax in actu secum a merente, transfert meritum a congruo ad do, ita est essentialiter connexa cum com
115쪽
sensit, ut non sit prior illo, nec pollarior, sed onituno simultanee se habeat ad illuni
ut cum determitiatione voluntatis . Et ratio est, quia Gratia, prout emcax in actu secundo , importat auxitium supereaturale, prout aia causam cum cooperatione creaturae consensiim , ut supra Aximus 3 atqui actio, qua eiscitur consensus, Uripsa posurio consensus , quae vel cum consensu ipsoadentificatur, ut communius docent in Philosophia, vel si distinguitur , non est prior
Consensu , cum non se teneat ex Parte Mctus primi, sed secundi; ergo gratia emcax in actu secundo ira connectitur essem taliter cum consensu, ut simultanee se haheat ad ilIum, & probabilius cum ipso consensu identincetur. Hinc fit, gratiam emcacem in actu secundo in aliquo sensu posse dici necesi
xiam ad bonam operationem, quatenuS V Iunias nequit honam operationem ponere absque gratiae cooperatione, & concursu
in aetii secundo; & in alio sensu posse dici non necessaliam, quatenus sine ista d tur in gratia suffcienti , & inessicaci in D secundo integra vis p & potentia proxima ad bonam operationem: quare estn
cessaria hujusmodi gratia, ut bona operatio natur , & existat, non vero , ut possit
poni a eo pacto , vo dicimus, Visi
Nem v. gr. esse necessariam , ut oculus sit videns , non vero ut possit videre , seu causare visionem: antecedenter enim ad visionem datur potentia proxima ad videndum , seu ad ponendam visionem a sicuti ergo juxta diversum sensum , & appellationem terminorum verae sunt ambae istae propositiones: Deus indcpendenter a merbiis videt, hominem salvandum, &, Deus non videt hominem salvandum independe ter a meritis et ita istae aliae: voluntas sine gratia emcaci in actu secundo , seu sine Aratia cooperationis potest consentire svoluntas non potest consentire sine gratia
VIII. Dices: gratia essicax in actu secum do distinguitur ab emcaci in actu primo
iuxta hanc sententiam per meram causalit tem consensus identificatam cum ipso com sensu ; sed causalitas ista unice tribuitur cre turae determinanti concursum Dei in actu primo indisserentem; ergo unice gratia cinoperationis in hac sententia ilibuitur creaturae , quod repugnat. Evacuatur tamen diLficultas distinguendo minorem et unice tri-huitur creaturae, ut electivae , ac determ
nativae , conceditur a ut causae incienti ,
ac intendenti essicaciser consensim, negatur minor, & consequentia. Certe ut creatina libere operetur, debet ipsa eligere, ac d terminare a quia tamen electio bonae op rationis poni non potest, nisi creatura iam beat a Deo vires supematurales , & sel gat auxilium praevisum mox , idcirco principalius bona operatio tribuitur Deo; sicin si Dux ex praevisione strenuitatis m, litis conferere illi amia ad inniter pugnam dum , principalius tribueretur Duci victoria, quam militi , quamvis miles se dete minet ad pugnandum; idque multo magis. si Dux daret militi non solum arma , sectetiam existentiam , & si certus omnino sede bona operatione secutura, ut accidit in Deo a propterea Apostolus ait δε Non est
vo mis , pinque cyrentis , sed miserantis Dei .
IX. Dices ulterius . Gratia essieri in actu secundo est essentialiter connexa cum operatione arbitrii, imo per illam in hac sententia constituitur; erso non pendet a P testate dominativa arbitrii; ergo non Coru
ret cum libertate. Sed umbratilis est dimcultas a fit enim illi satis primo per instam
iam : Voluntas libere amans constituitur per amorem liberum; ergo haec denomin tio libere amantis non pendet a voluntate. Secundo directe, conce antecedente, negatur consequentia ν pendet enim a potestate dominativa albitrii, quod habeatur. graistia. essicax in actu secundo qua talis; unde bene cohaeret cum libertate ι Gia tamen pendet a voluntate non existentia gratiae , sed bonus ejus usus , & a Deo e Caciter , & principalius intenditur bonus usus gratiae, seu bona operatio, idcirco b ne etiam stat, quod gratia cooperationis simul pendeat a voluntate , & simul se gratia supernatinalis, & indebita, dicente Apostolo : s d habes , non acrepisti νquid auism g viaris, ναμ non acceperis ρ 2 Romest votimis , neque curremis , sed miseremis
Mei; ita tamen miser entis , ut etiam nox . ad hanc Dei misericordiam cooperemur . Propterea hortatur Apostolus ; ut glori mur in Domino, non quidem praesumptuose, quasi vero ex nostris viribus comperati simus , sed modeste , ω humiliter, quasi accepta a Deo potestate bene usi simus , ita ut de hac etiam nostra cooper tione, quas de novo dono , gratias agere debeamus, quia illam eandem accepimus a Deo , seligente ex animo benevolo auxilium emcax , ut ea ponatur : in hoc itaque sensu dicit Apostolus: Si votaero guria r
116쪽
V. De saei Graiia m actu trimo , μ
s i gloriari tamen d emus, non qu si non acceperimus. X. Ex quibus sequitur r. gratiam ei&eacem in actu secundo coti tuis er consensum supernaturalem liberum esse verum donum Dei. & gratiam intrinsece stipem turalem, adeo ut non possi gloriari creatura, quod illam non acceperit absque utila praevia exigentia , aut merito . Ratio est, quia Deus gratuito dedit creaturae non
solum posse , sed etiam ipsum agere Iib
rum , quatenus gratuito selegit auxiliumptaevisum efficax intendens nobis bonam
uitur a. gratiam istam cooperationis intrinsece supernaturalem esse ab intrins Co efficacem. Ratio est, quia essentialiter connectitare cum consensu , imo constitubvir per ipsum consensum , si supponamus Cum communiori ex Philosophia , quod a-elio identificetur eum actibus vitalibus. In hoc tamen disin gratia ista ab intrinsecocssicax a praedeterminatione Thomistica , quod gratia entitative , dc ab inci inseco .vicax, quam nos admittimus , vel identificatur cum ipso consensu , vel saltem non est in priori ad illum i quia actio nostra , cum qua identificatur cooperatio Dei, seu gratiae , non est in priori ad consensum , etiamsi ab illo iustinguatur : At praedete minatio est in priori ad consensum , Be e sentialiter cum illo connectitur; unde cum non sit in manu voluntatis , esh laesiva libemtatis: haec enim habet Aug. lib. 3. de libe.
xo albitrio r Si tabori m est omnia mandare
Sequitur 3. esse in potestate arbitrii h here, vel non habere gratiam cooperati
vis, etiamsi sine ista gratia non possie d xi iana operatio. Ratio est, quia sine ista gratia halin homo sussicientiam ad bene
operandum, quamvis non milie conjungere operationem suam cum operatione Dei . ne ista gratias Unde cum habeat lassiciem etiam ad bonam operationem , & ad comiungendam illam cum cooperatione Dei amrecedenter ad istam gratiam, sequitur, quod in manu sua sit habere, vel non habere gratiam cooperationis; Sicut enim voluntas in manu sua habet ponere hanc denominatio. nem Iibere uolentis , quia in manu sua habet liberam volitionem, quae constituit hanc
denominationem a ita in nunu sua habet
ponere gratiam cooperationis, quia in m
nu sua habet propriam operationem , quae eonstitute inaciaquate gratiam cooperati nis , seu gratiam incaeem in actu sec-
Sequitur est. quod carens gratia cooperationis illa careat sua tantum culpa , de voluntate 3 contra vero habens illam non habeat ex sua tantum voluntate , sed e iam, bc principalius ex voluntate Dei. R tio est, quia culpa tantum sua homo peceat , & peccando hanc gratiam recusat inon enim Deus conseit gratiam inefficacem ex intentione malae operationis secutulae tContra vero bonam operationem superaaturalem non ponit homo per solas vites suas naturales , sed per vires superuatur
les liberaliter praestitas a Deo intendente tum posse, tum ipsum agere , dum seligie ad id omnino liberaliter auxilium praevisumessicax a ergo bona operatio non tribuitur tantum creaturae, sed principalius Deo. Αωque haec pro explicatione huius sententiae diseta sint satis. mi tamen quae huc faciunt alte discussa velit, eonsulat Suarium lib. de
De Graiara Habit si Iusti sca te. malis gratia ad habitualem ordia
tur , qua justificamur , & sanctific mura Propterea ad hujus stipem doni naturam, ac proprietates investigandas gradum facimus, maerentes primo ejus essentiam tum physicam , tum metaphoram r Dei de Mus formales essectus . incompossibilis ratem cum peccato . An ab habitu chai tatis distinguatur ι & alia hujusmodie qum nam vero auxilia Matiae necessaria sint ad gratiam hanc habitualem promerendam , de conservandam, re ad salutem obis. nendam , examinabimus di utatione ulti.
117쪽
Quaηam sit pusica essentia Gratia habi
I. Irca gratiam gratum facientem ,& iustificantem plures fuerunt
reticorum em res negantium, esse qualit tem animae intrinsecam, qua peccata remi
euntur, de ex inlusto homo fit justus , ex inimico amicus , & filius Dei adoptivus ,
atque haeres vitae aeteri ae . Lucterani di x runt , causam formalem nostrae justificati
nis esse justitiam Christi nobis imputatam: Osander iustitiam increatam Dei imput tam nobis : Calvinus justificationem haberi per imputationem justitiae Christi nobis inon tamen aliud praestate , quam peccat Tum remit sonem : Bucet is, & Pighius d plicem constituerunt causam formalem j iis stificationis , alteiam imperfectam cons, stentem in viri utibus inhaerentibus , ait Tam perfectam consistentem in imputatione iustitiae Christi nobis . Doctrina tamen catholica est ex Tridentino sess. s. cap. 7. unicam esse causam formalem nostrae justificationis, justitiam Dei, non est , sed nos iusto facit a viGlicer at eo
mur , ct sumων : Additque Tridentinum , illam justis inhaerere , eidue inseri Fidem, spem, Charitatem. Soci autem ma hanc mdamur simpliciter , Se absolute iusti, &non secundum quid, fle imperse te, docuit
Apostolus ad Rom. s. dicens : Si enim una ue
abundantiam svasia donationis , ct institi
fem Christum. Unde fit , duos esse sol mariles ci sectus gratiae inhaerentis, alterum ne fativum, quatenus tollit mortale ; alterum
positivum , quatenus reddit nos Dei filios adoptivos, amicos, Ac vitae a terrue haei des. Omnes iustificationis causas enumerat Τridentinum loc. cit. dicens , quod camsa finalis sit gloria Dei, ac Christi , & vita aeterna a Causa efficiens principalis sit Deus ; Causa meritoria sit Christas Dominus por merita suae pastionis; Causa instrumentalis Sacramentum Baptismi , & Poenitentiae: Causa demum formalis justitia Dei, non qua j iiiiiis est, scd qua justos nos facit, hoc est itistitia nobis inhaerens . M villa sentcntiarum in I. disp. II. docuit,
gratiam non esse habitum creatum, sed Diaratum Sanctum in anima inhabitantem: Min x. disp. 17. explicat , Spiritum Sanctum inhabitare in nobis per qualitatem inhaerentem, qua sanctificamur a ita tamen, ut justitia creata sanetificet ut quo, dc Spiritus Saractus, seu iustitia increata sanctificet ut quod ; fim tamen sententia relicienda ex verbis Tridentini dicentis , causam semmatem justificationis non esse justitiam Dei, qua justus est a ergo non sanctificamur ut quod a Spiritu Sancto, sed a iustitia nobis inhaerente : His praemissis II. Dico, physicam gratiae justificantis ensentiam consulere in qualitate supernatmali physice animae inhaerente pomanenter , qua homo redditur Divinae naturae parti-eem , Dei amicus , filius adoptionis de mternae beatitudinis haeres. nclusio constat ex Tridentino can. II. ubi anathematizatur qui dixerit , homi mjustificari vel fila imputatione Chrsi , vel
fola peccatorum remissione, exclusa gratia , σ aruate, quae in cordibus eortim per Spiriarum Sanctum distundastir , atqua illis inh-
Prob. etiam ratione ; de primo quidem , quod hujusmodi gratia sit qualitas, constat εquia non potest esse substantia, posito, quod inhaereat substantiae completae a nec potest ad aliud praedicamentum pertinere . Deinde, quod hujusmodi qualitas sit physica perm nens, dc supematuralis, radix , ac iand mentum supernaturalitatis, se ostenditur rDantur in nobis actus Theologici , de si pernaturaIes Fidei, Spei , de Charitaris , cum ad illos aliquando exercendos oblige mur ; mgo dantur in nobis principia intri seca horum actuum , neu me habitus instili
supernaturales a ergo datur gratia habitu iis , quae sit qualitas physica permanens supernaturalis , radix , di fundamentum tum habituum , tum actuum supernaturalium . Utraqtie conseqtieritia est ' anda. Prob
rur prima , quia licet Deus possit esse proxime assi ens potentiis naturalibus ad eliciendos adlus sirpernaria rates, eisque per decretum quasi habitualiter unitus ; at con- naturalis modus o randi potetitiae creatae postulat, ut per principium in trinsecum fiat proxime potens ; ergo dari dcbent principia intrinlcca, de pessimanentia ad actus Fudet , Spei , de Charitatis supernaturales , nempe habitus initisi r sicut dat tu Iumen Gloriae intrinsecum in ordine ad Visionem
beatam. lyrobatur nunc secunda consequentia , quia cum habitus ii ista sint quaedam
118쪽
potentiae , & pimietates supernaturales ,ruar dant simpliciter posse relate ad ad usupernaturales, debent connaturaliter su ponere naturam ejusdem ordinis , hoe eshi pernaturalem; huiusmodi autem est gratia , quae sit qualitas physica supernaturalis
permanens, radix omnis stipernaturalitatis ,
a sua habitus infusi vel physice , vel moraliter fluant f ergo datur de facto gratia halaitualis, cujus Dysica essentia sit qualitas permanens supernaturalis, radix omnis supernaturalitatis, seu quae natura supernaturalis sit . . III. Objic. I. Non est de fide , gratiam habitualem esse qualitatem physicam; cum Tridcatinum loquens de justitia inhaerente nunquam utatur nomine habitus a unde explicari potest vel de actibus superaaturalibus inhaerentibiis , vel de gratia adfiiali, ut docent Sota, Med. , Sal. apud Amicia disp. 19. scct. i. Ex altera parte dicere ,
quod gratia sit forma moraliter inhaerens , videtur consormius locutioni Apostoli di
centis ad Rom. Sicisa per inobedientiam ωsius hominis peceatores eoasiimi μαι nimia si , ita per obedientiam timus iustι eonstitue
tuν μιιi s atqui per inobedientiam Adami homines constituuntur peccatores per formam moralem , non physicam a ergo per
obedientiam Christi homines fiunt iusti etiam
per formam moralem. Confirm. quia tacctus gratiae, nempe es
se filium adoptivum , amicum , haeredem , sunt essectus mora les 1 ergo ipsa gratia est
forma moralis. Resp. Vasq. I. a. disp. cap. 6. Puta
re , eue de fide s .quod gratia sit qualitas physica, saltem respectu parvulorum , qui absque proprio a stu per baptismum iustificam tur; cum relate ad istos non possit explic xi Tridentinum , quod loquatur de aetibus supernaturalibus inhaerentibus, aut de gratia actuali, quando loquitur de justitia i haerente Vcrum dato , quod nec hoc sit de fide , conveniunt tamen Do res, id pertinere aia Conciusionem theologicam, adeo ut oppositum si temerarium , & saltem errori proximu*. Adde , Tridentinum d mnare eos, qui volunt, nos justificari perlustitiam Dei, aut per Christi merita, no-,is moraliter inexistentia per imputati nem s ergo videtur excludere inhaerentiam solum moralem formae sanctificantis . Ad textum Apostoli dicendum ,: non eodem modo parvulos esse injustos per originale ex
Adami culpa dimanans, ac esse justos per Matiam diura luem a meritis Christi: Et
nim originale , cum sit actio moralis , delibera, non poterat physice ad parvulos liberiatis expertes pertinere, nec ab Adamo ad ipi os physice profluere: propterea originale esh proprium uniuscujusque proprietate actionis moralis, eo modo, quo voluntas Tutoris contrahentis est moraliter propria
pupilli, ex hoc, quod a Republica Tutor sieconstitutus caput pupilli in ordine ad co trahendum: At gratiam non habemus proinpi inm , per hoc , quod Girilius Dominus eodem modo sit constitutita caput nolisum morale, adeo ut ejus obedient:a per uni
nem moralem voluntatum nostrarum cum
illo fiat obedientia nothra ; sed ex meritis Christi Domini obtinemus gratiam physice intuerentem. Qgamvis autem in alio ordia ne potuisset gratia haberi per formam e trinsecam physice , dc solum moraliter i tainsecam , ut infra dicemus ; at de facto habetur per formam physice inhaerentem rctenim verba Conciliorum, non secus ac verisba Scripturae, accipienda sunt in sensu proprio, dc usitato , si nihil obstet ; inhaerere autem absolute prolatum imponat physicam inhaerentiam; ergo cum Tridentinum dicat, justitiam nobis inhaerere, intelligendum est de inhaerentia physica ia. Ad confirm esto inter homines esse amiacum , adoptivum , haeredem habeatur per rmam moralem; at de facto esse amicum Dei , adoptivum, & haeredem habetur a forma physica , nempe a gratia , quae est participatio Divinae naturae , atque adeo λliatio Dei, non quidem natura , cum sit
in persona extranea, sed adoptiva a filius autem Dei non potest non esse etiam amicus , ut infra explicsimus , & haeres s riga
mnes hujusmodi essectus de facto habentura forma Nirsica, de consequeter sunt physici. IV. Ob ic. a. Esto verum sit, quod gratia sit qualitas physice inhaerens , at non proinde eli permanens, cum possit esse physice transiens, de moraliter permanere ι eo pacto, quo Peccatum praeteritum dinominat hominem moraliter injustum, si mor liter pei severeti ergo gratia non est qualia
Respia ex verbis Concilii, ex ratione Conclusionis , de ex sensu Scholasticorum comstare, de facto justificationem haberi per qu, hiatem permanentem; licet enim si dignus radio qui peccavit, donec exhibeat condiagnam satisfactionem , aut remissionem os tineat; at non est dignus amore Dei, quisormam amicitiae non habet, seu qui non
habet in se, sed tabuit participationem Dia
119쪽
villae natum , qua fiat filius , & haeres . Quicquid fit. an de possibili dari possie so ma hunismodi , quae post primam sui existentiam moraliter perimeret, ut esset
ctus dilectionis Dei , si juxta sententiam Ua'. formaliter justi fiearet νDubitatur Iuc , utrum larma iustificans
si una simplex qualitas , an vero complexum ommum habituum supernaturalium, ut docuerunt Sol. , veg. , & alii λ Dicem dum tamen cum communi, esse simplicem qualitatem , quia scilicet habitus infusi , cum sint potentiat, εe proprietates sum naturatcs, connatur iter profluere debent a sua natura , & radice, quae est gratia sanctificans . Constat etiam ex Tridentino dicente , justificationem fieri per infusonem gratiae, & donorum a unde distingi ut inter gratiam, squam definit sessi can. s. culinpam originalem remittere & reliqua d na , seu habitus , qui justificare non posisunt i amissa enim per peccatum gratia ,
remanent in peccatore habitus supernatura-
Ira Fidei, & Spei, si peccatum his viri
ribus non opponatur, nec per hoc habetur iustificatio. Dicitur quidem aliquando , j stitia consistere in aggregato omnium vi tutum ; at nomine iustitiae non venit tune
Arma justificans, sed aptitudo, aedispositio
Proxima, ac permanes ad honeste vivendum.
Quanam sit participauis Divina na-ικυ, in qua reponitur metaphrsica Gratia essentiat
I. Ertum est, gratiam esse participa- tionem Divinae naturae, atque a.deo in hoc praedicato ejus essentiam mei physicam re ni ι quod habetur ex x. P in I. ubi dicitur: Maxima , ct preriga, - ειν promissa dominia , in per haee sciamini
in quo sensu dicatur Divinae naturae participatio, ita ut fit ejus proprium praedicatum t quaevis enim natura dici potest Divinae naturae participatio ι nam sicut natura Divina est primum principium suorum
attributorum, Ita quaelibet natura creata est primum principium suarum proprietatum. II. Dico I. cum Martioonio disp. 4o. sect.ε. Gratiam recte diei specialem participationem Divinae naturae physice sumptae , per hoc, quod sit natura sum maturaris, seu radix omnis summaturalitatis.
Prob. Quod est proprium natura Divise
nae, & excedit omnem naturam substantia. lem crearum, est, posse seipsum immediate, 8c intestive cognoscere , & amare per ctissime amore consentaneo Visoni a atqui gratia est primum principium, & radix mnium habituum , & amum super tur lium , per quos substantia rationalis ere ta ordinatur ad Dei Visonem, & amorem fruitivum ι ergo in hoc sensu gratia recte dicitur speciali modo particimo Divinae naturae . Major est communis inter The logos , ne antes possibilitatem substantiae si, pernaturalis, seu naturae, cui debeatur Viasio Dei ι atque adeo proprium naturae D, vinae est posse seipsam intueri.
Confirm. r. Jo. 3. dicitur: omnis, quin istus est ex Dis, pereatum non facit , quias i us in ea manet; ergo gratia dicitur paristicipatio Divinae naturae per hoc , quod se veluti semen Dei s semen autem est pari, cipatio physica naturae generantis; ergo gratia est participatio naturae Divinae non m raliter tantiun, sed etiam physice sumptae. Ex hoc autem, quod per gratiam , utpote radicem supematurali ratis, homo ordinetur ad Deum intuendum , quod soli naturae Divinae connaturaliter convenit, bene gratia dicitur participare naturam Divinam speis elatissimo modo i adeo ut sola Rratia peram
tonomasiam dicatur participatio naturae Duvinae a quamvis re Vera omnes creaturae sintentia per participationem Dei a ergo gratia est participatio Divinae naturae sumptae disce per hoc , quod sit radia omnis sinpernaturalitatis. Confirm. h. quia homo inter caeteras creaturas dicitur factus ad imaginem, &smilitudinem Dei per hoc , quod possis
abstractive Deum cognoscere , & amare sergo a lamori erit umilis Deo, & speciali modo participans naturam Divinam, si po est Deum intuitive cognoscere, eoque fritis atqui per gratiam habet homo talem natuAram, quae exigat proprietates , di actus supernaturales ad Dei visonem conducem
tes s ergo pratia est specialis participatio naturae Divinae physice sumptae per hoc . quod sit radix omnis summaturalitatis, de
natura supernaturalis. Ubi adverte, gratiam non esse naturam ut quod, sed ut quos naturae enim ut quod tria competunt; primum est, quod sit primum e se, atque adeo esse substantialea gratia autem est accidens: Secundum, quod sit principium operativum immanenter 3 gratia alitem non operatur immanenter , seu in se a
sed is anima, cui inest; unde anima, seu
120쪽
homo credit, sperat, amat amore meritorio vitae aeterirae, non gratia, nisi ut quo.
Tertium , quod per potentias suas ipsa finem sutim consequatur; atqui per facultates , & Potentias gratiae , nempe per habitus in suis, non gratia, sed liomo finem sinim ultimum consequitur a ergo Vatia non clὲ natura superitaturalis ut quod, sed
III. Objic. etiam lumen gloriae. Si aliae hujusinodi sormae silpematurales ad vis nem Dei conducunt ; ergo etiam lumen gloriae deberet dici participatio Divinae naturae speciali sitiara, & forma sanctificans, sicut cii gratia. Resp. lumen ploriae, quamvis visionem Dei causci cilicienter, non eth tamen prima radix supernaturalitatis,videlicet exigens mictias supernaturales productivas actuum, quibus homo ad visionem Dei perducatur; ergo non habet rationem naturae, seu primi principii motus, & quietis, di ideo non est participatio Divinae naturae, in quantum naturae, sicut est gratia . Et eadem ratione probabiliter nec est dicenda forma sanctificans habitus, aut actus charitatis , vilio Dei, maternitas Beatae Virginis, unio hypostatica, Sec. ut fusius dicemus qtiaest. 6.IU. Dico x. Gratia potest etiam dici specialissima participatio Divinae naturae ethice, & moraliter sumptae , quarenus natura bona fgnificat indolem apte dispositam ad
honos, & indispositam ad malos mores. Ita Espar. quaest. 2. Ovied. tract. 8. comtrov. I. plinc. 3. dc alii apud Amic. disp. 19.
Pmb. r. quia Patres in hoc sensu interpretantur apud Ripat. disp. est. Rct. 7. 8c s. textum adductum Divi Petri, qui pos quam dixit : maaim, o preti a nobis pro-- ista donirir, re per hee .syriamini Divime cim fortes naturae, addit: fugientes ejus, quae in mumis est , concμpiscentiae eorruptionem ; γε auiatem curam omnem subinferentes , ministrate inside vestra virtutem, in virtute frientiam, in frientia abstinentiam , in abstinentia patiems iam, in patientia pietatem O. ergo ex Apollolo Petro gratia reddit nos participes naturae Divinae ethice, & moraliter sumptae. Consi m. quia I. Io. x. dicitur : Scitote quoniam er omni , qui facit iustitiam , exuo natus est. Inde Sanctus Leo strin. I. ce nativitate dixit: homo dignitatem
suam , o Divina eo=fγrs factus naturae , n li in vetovem militatem degeneri eonversitrione
redire a Idemque videtur cxpressisse D. Th. quaest. IIo. Mi. a. ad a. ubi dicit: Ps m.
bilior gratia, oream natura animae, in qua intωm est e, presio Divinae bonitatis , non quoad
modum esten ii. Adde in hoc et im sentit dicrin Scripturis peccatorem esse filuim diaboli, atque adeo diaboli naturam participare,
dum dicitur Io. 8. Vos ex Pa re diab.lo orit. U. Pr b. a. ratione, quia est specialinsimum Divinae naturae piaedicatum , quod
habeat dispositionem ad opera moralia ii nesta, de incompossibilitatem cum operibus inhonestis, seu cum peccato ; atqui per Rr tiam homo habet dispositionem ad opera moralia honesta , quatenus gratia est radix habituum, & actuum supei naturalium, Mincompostibilitatem cum mortali a ergo in hoc etiam sensu gratia est specialissima participatio naturae Divinae ethice sumptae. Ncque obstat. quod sanctitat Divina sit etiam incompostibilis cum veniali , secus
vero gratia, seu sanctitas creata. Nam proportio inter utramque sanctitatem non desumitur ab iis multis 'praedicatis , in quia bus disconveniunt, sed ab eo tantum, inquri conveniunt; non enim quia natura Diavina est natura iubstantialis a se, indentificata cum potentia, dc actu, quae praedic ta non conveniunt pratiae , idcirco non convenit gratia cum natura Divina in hoc
praedicato, quod dii ponat hominem ad mmnia sanctitatis opera, & incomposisbilitatem habeat cum mortali: quod satis est ad dicendum , quod gratia non sit quidem natura Divina, sed sit ejusdem specialis lima
VI. Obiic. habitus fidei, Se spei sepe
praesupponuntur ad ipsam pratiam sanctificantem, ad quam per suos actus disponunt aergo non sunt proprietates gratiae, & consequenter gratia non disponit ad omnia iam ctitati et opera, tanqllam prima radix .
Rcsp. quod licet se pe actus , de habitus fidei, te spei praesupponantur ad gratiam, non per hoc desinunt esse passones, de proprietates gratiae I sicut enim calor. cui pra supponitur ad formam ignis, & ad illam disponit, adhuc est proprietas ignis, quia
a forma ignis exigitur , quae calorem Pr duceret , s non reperisset antecedenter productum ι ita pariter habitus fidei, 5 spei
licet ad gratiam aliquando praesipponantur, adhuc sunt proprietates pratiae : quando enim peccator per infidelitatem amettit ha-hi tum fidei, S: gratiam, si per poenitentiam recuperat gratiam , recuperat etiam habiatum fidei ab eadem gratia cxiguum , dc productum , sive physice , sive moraliter, juxta varias sententias.