De regularium et sæcularium clericorum juribus et officiis liber singularis auctore Mariano Verhoeven

51쪽

DE AEDIFICATIONE SEU ERECTIONE MONASTERIORUM ET ECCLE-sIARUM REGULARIUM.

De necessitate consensus ordinarii Ioealis ad ordi ieationem

monasteriorum et ecclesiarum regularium. I. Eae antiqua et nova Ecelesiae disciplina constat, monasteria et eeelesias restularium non legitime construi, nisi eae consensu Episcopi dioecesani, II. Et Romani Pontificis, saltem ea jure hodierno. III. Regulares porro omnes hac lege comprehenduntur, Ι V. Non tantum si res est de monasteriis proprie dictis, sed de aliis etiam locis regularium sedificandis. V. Comprehenduntur ergo etiam ecclesiae regularium.

Quod ex antiqua Ecclesiae disciplina, sive conciliorum oecumenicorum constitutiones, Sive particularium Synodorum statuta respexeris, de erigendis monasteriis et ecclesiis monachorum aut regularium sancitum reperimuS, illud itidem usque ad recentiora saecula viguit, est hodierna aetate adhuc viget. Quid Hnim cumenica synodus Chalcedonensis, anno 451 celebrata, jam tum constituit, ean. 4, nemini fas esse monasteria aut ecclesias aedificare.

52쪽

nisi ex consensu Episcopi dioecesani : et Placuit, nseminem usquam aedificare nec construere monasterium aut oratorii domum sine conscientia ipsius civitatis Episcopi i. nSynodus Carthaginensis, can. 4, statuit, ne quis mona Si rium aedificet, priusquam Episcopus crucem fixerit. Synodus Agathensis, habita 506, cravit can. 2T : a MonaSterium novum, nisi Episcopo aut permittente aut Probante, nullus incipero aut sundare praesumat 2 . a Synodus Epaonensis, celebrata anno 517, can. 40, edixit: et Cellas novus aut congregatiunculas monachorum absque Episcopi uotitia prohibemus institui ibi. , Hanc autem disciplinam decem prioribus Ecclesiae saeculis suisse generialem, merito quidem conficitur ex iis quae praecedenti capite diximus de pristina jurisdictions Episcoporum in monachoS et regulares. Hodiernam vero Ecclesiae disciplinam hac in re ab antiqua non disserre, palam est tum ex Tridentina synodo ', ubi ait: e Nee de caetero similia loca imonasterial eriga tur sine Episcopi, in cujus dioecesi origenda sunt, licentia prius Obtenta; stum ex constitutionibus Summorum Pontificum, Clementis VIII, Quoniam ad institutum 5ὶ, Gregorii XV, Cum alias 6 , et Urbani VIII, Romanus Pomuseae ir . Hujus postremae constitutionis partem priorem hic subjicimus, quia caeteris recentior est et ad antiquas regulas redeundum aperte declarat.

a URBANUS PP. VIII.

α Ad perpetuam rei memoriam. α Romanus Pontifex, cui Salvator et Dominus Noster.

53쪽

qui Caritas est et Deus pacis, universalis Ecclesiae credidit principatum, ea interdum, quae certis etiam rationabilibus de causis a Sede Apostolica concessa sunt, ipsa subinde rerum experientia Suadente, et majoribus ex causis, quibus praesertim personarum Suh suavi religionis jugo Altissimosamulantium paci et quieti consulitur, litibu Sque ac controversiis inter eos obviam itur, revocat et immutat, in hisque pastoralis sollicitudinis et providontiae suae studium interponit, prout rerum et temporum quali latibus debile pensatis, conspicit in Domino salubriter expedire. n Cum itaque, sicut Nohis innotuit, complures licentiae suae si vo facultates a nonnullis Romanis Pontificibus praedecessoribus nostris per diversos ordinum, etiam Mendicantium, Congregationum, Societatum et aliorum Regularium Institutorum supseriores, Seu ali OS eorum nomine, Νubique locorum monasteria, domos, collegia, conventus et alia loca rogularia, quovis nomine nuncupata, Servata

dumtaxat SS. canonum et concilii Τridentini decretorum sorma, de sola ordinarii licentia, seu etiam forsan non servata forma et absque licentia hujusmodi, et contra decreta a Sede Apostolica super praemissis odita sundandi, erigendi et instituendi, importunis precibus, Seu etiam motu proprio vel alias obloniae et exortae fuerint: idcirco Nos Omnes et quascumque licentias et facultates hujusmodi litterasque desuper tam sub plumbo quam in hujusmodi sorma Brevis desuper expeditas, earumque tenores etiam Veriores, et dat . praesentibus, ac si specifice et singillatimeXPrimerentur et insererentur, pro plene et sussicienter expressis et ad verbum insertis habentes, justis de causis animum nostrum moventibus, motu pro prio, non ad alicujus Nobis super hoc oblatae petitionis instantiam, Sed ex certa scientia ac matura deliberatione nostris, deque Apostoli e potestatis plenitudine omnes et quascumque licentias et facultates hujusmodi, litterasque desuper tam sub plumbo quam in eadem forma Brevis expeditas, omniaque et singula in eis quomodolibet contenta oleXPreSSa, etiam quoad erectiones, fundationes et institu Diuili od ni Corale

54쪽

- 45 tiones monasteriorum, collegiorum, domorum, eonventuum et aliorum locorum regularium hujusmodi, quae suum nondum sortitae Sunt effectum, tenore praesentium perpetuo revocamuS, CaSSamus, abrogamuS et annullamus, viribusque et effectu prorSuS Vacuamus. n, Praeterea Ordinum etiam Mendicantium, Congregationum, Societatum et aliorum Institutorum regularium superioribus, quocumque nomine nuncupatis, caeterisque personis, ad quos Spectat, tu virtute sanctae obediolatiae, ac sub poena privationis Vocis activae et passivae, necnon officiorum quorumcumque, ac inhabilitatis ad illa et in alia in futurum obtinenda, necnon Etiam excommunicationis, ipso sacto incurrendis poenis interdicimus et prohibemus, ne licentiarum seu facultatum per Nos, ut praesertur, revocatarum et annullatarum, Sive alio quovis praetextu vel causa, etiam quantumvis privilegiata, nova monasteria, collegia, domos, conventus et alia loca regularia hujusmodi nisi de e ressa ordinariorum licentia, ac servata in omnibus et per omnia SS. canonum et concilii Tridentini necnon constitutionibus sel. record . Clemeniis VIII, quae incipit Quoniam ad insιitutam, Suli dat. Romae apud S. Marcum sub annulo Piscaloris dio 25 juliit 605, ac decretorum de mundato Husdem Clementis necnon san. mem. Gregorii XV, ROm. POnt. Dinaede emorum desuper editorum forma, recipere, erigere, sui duim Seu alias quomodolibet instituere seu incepta linire et absolvere audeant seu PraeSumani. MLiquet igitur, monasteria construi non posse nisi ex licentia Episcopi dioecesani; atque haec licentia debet esse pressa, nec Susticit tacita, ut patet ex allatis verbis

Urbani VIII.

II. Magna quidem exstitit controversia, an in erectione mOnasterii praeter consensum Episcopi dioecesani requirenda Diuitiam by Cooste

55쪽

etiam esset auctoritas Romani Pontificis 3 Sed non est cur in hac qinestione immoremur, quum Benedictus XIV is certiores nos reddat, receptam in tribunalibus Romanis Senientiam esse, auctoritatem istam requiri, ubi ait :α Statuit S. Τridentina synodus, SesS. 25, de Regularibus, cap. 5, ne monasteria seu domus tam virorum quam mulierum de caetero erigantur sine Diseopi, in cujus dueeesi erigenda sura, licentia prius obtenis. Hinc vero aliqui inserunt, ad erectionem novi monasterii in aliqua dioecesi sussicore licentiam Episcopi dioecesani, absque eo quod Romani Pontificis auctoritas ad id requiratur, et maxime ubi agitur do Episcopis ultra montes constitutis; propterea quod Innocentii X constitutio, siue habeturnum. 27, in Bullario Romano, tom. 4, qmeque Romani Pontificis auctoritatem in hujusmodi erectionibus necessariam declarat, de Italia et adjacentibus insulis lanium modo loquitur. At, cum jam pridem ante Τridentinum concilium regulari hus interdicta suerit novorum mona Ateriorumcquisitio sine expressa licentia Apostolicae Sedis, ni videre est in cap. Religionum, I Confirmatos, De religiosis domibus, in seXιο, et in cap. Cum eae eo, De meessibus Proe- istorum. eodem lib. 6, satis patet, nihil a Τridentina synodo detractum fuisse ejusdem Apostolicae Sodis auctoritati jam praecedenter stabilitae; sed illud dumtaxat statutum sui Sse, ut, praeter eam, Epi Scopalis quoque auctoritas et Iicentia in iisdem erectioni hus interveniret. Quam communis hodie et in tribunalibus recepta est Opinio, non licere regularibus. tam intra quam extra Italiam, nova monasteria aut conventus sive collegia sun dare sola Episcopi localis auctoritate; sed Apostolicae Sed is licentiam

praeterea necesSariam PSSe. BIdem S. Sedes etiamnum requirere videtur; nam inter lacultatos Visitatori et Delegato Apostolico ordinum rogularium in Ditione Belgica non ita pridem Concessa S r peritur facultas : α Liceutiam impertiendi religiosis jam in

56쪽

communitate constitutis novitios ad habitum recipiendi, et expleto tyrocinio ad solemnem professionem admittendi ... dummodo tiamen monasterium aut conventus sit

jam a S. Apostolica Sede approbatus. η Unde Palam est, praedictam S. Sed is auctoritatem pro monasteriis in Belgica ditione erigendis saltem generatim requiri. His tamen non obstantibus seri posset, ut aliqui ordines regulares expeculiari privilegio a petenda Sedis Apostolicae licentia

adhuc essent liberi. At hac libertate qui uti vellent, eam probare deberent. III. Verum qiiod ad licentiam Ordinarii loci altinet. quam concilium Tridentinum et Summi Pontifices modo laudati

pro monasterii erectione requirunt, statui inprimis dehet, istis legibus comprehendi omnes quotquot Sunt regulares. Manifestum enim est, finem Summorum Pontificum in iis constitutionibus suisse, ut decori et sploudori omnium

regularium ordinum consulerent, et ObViarent incommodis, quae non Servatis praedecessorum suorum mandatis jam orta erant et facile in posterum oritura praevidebant. Atque ex hoc solo capite merito conficitur, praedictis constitutionibus omnes regularium ordines comprehundi.

Sed et ipsa constitutio Urbani VIII aperte id adstruit,

quum agat de ordinibus etiam uendicantium, Congregationibus, Societatibus et aliis Institutis quocumque nomine nuncupatis. Comprehenduntur igitur omnes ii qui religio-Sorum modo vivunt, etiamsi non sint approbatae alicui regulae adstricti, ut sunt clerici saeculares in congregationibus viventes. Et revera certum est, ante laudatis constitutionibus comprehendi omnes regulares exemptOS, qui

regulam a S. Sede approbatam profitentur. Alii vero. hoc ipso quod exempti non sunt et hujusmodi regulum non profitentur, ordinario loci subjiciuntur; atque ita nulla Diuitiam by Cooste

57쪽

quidem ratione a petenda licentia ordinarii liberi esse possunt in emetione monasterii, conventus vel domus.1V. Praeterea in eadem etiam constitutione Urbanus VIII indicat, pro quibusnam regularium aedificiis ordinarii

licentia sit necessaria; memorat enim monasteria, domos, collegia, conventus eι alta loca regularia, quovis nomine nuncupata. Discoptatum quidem fuit, an supra allatae constitutiones etiam extendendae essent ad regularium hospitia; verum nulla videtur adesse ratio, ob quam affirmaremus ea sine ordinarii licentia sedis cari posse. Quod idem quoque docet Benedictus XIV in his verbis : α Si res esset de aliquo simplici hospitio, quod pro regularium iter habentium commodo aedificari vellet, Episcopi localis licentia ad id sus liceret, etiam non accedente Apostolicae

Sed is auctoritate. B

Quamvis in praedicta constitutione non fiat expressa mentio eccleSiarum regularium, hae tamen satis clare Husdem verbis continentur, quum de quibuscumque regularium Ioeis agat. Estque communis Canon istarum sententia, hac constitutione ecclesiarum regularium seque ac monasteriorum constructionem intelligi. Insuper jure communi 2ὶ jam cautum erat, ne regulares praetctr asSensum Episcopi dioecemni ecclesius landarent; verba enim Innocentii IV haec sunt: u Auctoritate Sedis Apostolicae

58쪽

- 49 de fratrum nostrorum consilio statuimus, quod oratoria vel capellas in locis non exemptis sine discesanorum Deorum ipso um licentis Ex PTI construere non set Sumant a Porro Episcoporum consensum, ut regulares ecclesiam quamdam construere possint, neceSSarium esse, etiam

communis Doctorum sententia est i l . Egregie id quoque confirmatur ex resolutione S. COngregationis Interpretum Concilii Τridentini, data in causa ELvΕΝ. die 9 februarii anno l754. Cusus propositus hic erat : Abbas Ulissi ponensis monasterii S. Benedicti in Elvonsi dioecesi ecclesiam aedificari curaverat prope domum quae ad ordinem S. Benedicti pertinebat, inconsulto tamen Elvensi Episcopo. Opere completo, abbas, etiam inconsulto Episcopo, ecclesiam benedixit, adscitis nonnullis sacerdotibus, qui sacra agerent in nova ecclesia etiam diebus sestis, et populo SS. Eucharistipe sacramentum ministrarent. Certior de his omnibus factus Episcopus Elvensis ecclesiam interdisit, et processum instituit adversus sacerdotes tum saeculares tum regulares, qui in eadem ecclesia Sacra egerant. Abbas contra hanc Episcopi agendi rationem Nuntium Apostolicum appellavit; Episcopus autem Summum Pontificem adiit, ac postulavit, ut ipse, audito Nuntio, causam definiret. Datis igitur ad Nuntium litteris, auditus suit Episcopus, auditus fuit et abbas. Proponebat abbas ot urgebat ordinis sui privilegia; Nuntius Apostolicus nihilominus rescripsit, se judice, Episcopum in ea re legitimo suo jure usum suisse. Postquam Nuntius Apostolicus Opinionem suam aperuisset, cognitio causae ad S. Congregationem Concilii delata fuit, abbate jam monito a Nuntio, ut jura sua S. Congregationi proponeret; sin minus resolutionem in ejus conlumaciam captum iri. Nono mense jam elapso, abbaS nondum in jus venerat. Λd instantiam igitur Episcopi Elvensis haec dubia S. Congregationi proposita suerunt:

1Diuitiaco by Cooste

59쪽

Ι. An si erit Abbati S. Benedicti civitatis Lisbonae mel aiam ruralem aedificare in Oilla de AL NnROAL, inscio Episeopo Eluensi, eamque solemniter benedicere, gaera peragerea saeramentum Eucharitiis administrare in easu, etc., tiquatenus negaιive.

U. In sustineatur interdicium latum ab eodem Episcopo, ita ut possu etiam prouι de jure procedere contra saeerdotes saeculares a regulares, qui inibi celebrarunι aut celebrant in

eam, etc.

Respondit S. Congregatio : ad primum, Negative; ad secundum Astimatine iij. Haec omnia perspicue quidem probant, Episcopi dice

sani consensum requiri iam ad aedificandam ecclosiam. quam ad legitime construendum monasterium.

IV. De forma et solemnitatibus juris ab Ordinario servandis in eo edenda licentia monasterium ecclesiam re regularium cedimandi.

I. Sedes Apostolica potest, at non consuevit dispensare a 3ο- lemnitatibus de jure servandis in aedificandis monasteriis uel ecelestis regularium. II. ordinarius non potest legitime eoneedere licentiam erogendi novum monasterium, nisi vocaverit et audiuerilregulares monasteriorum in vicinia jam existentium, mel nisi aliunde ipsi eonstiterit, regulares vicinos non magnum capturos esse detrimentum eae novi monasterii erections. III. luod si regulares ea in re se per ordinarii sententiam laesos esse Mistiment, appellars possunt ad S. Congregaιλ-nem Episcoporum eι Regularium.

1 Thesaurus resolutionum S. constrectationis concilii, iom. XXIII, eol. 18, edit. Romae, l754.

60쪽

IV. Praeter regulares visinos voeari et audiri etiam debent alii interesse habentes, inter quos est parochus intra evisa parochiae limites monasterium erigendum est. V. Parochus tamen vis umquam impedire lagitime potesι

erectionem monasterii.

Quamquam Sedis Apostolicae licentia in construendis monasteriis sit oxpetenda, atque haec sola supplere possit omnes solemnitates, consensum etiam Ordinarii, quae per constitutiones Pontificias ad monasterium aedificandum requiruntur; non tamen consuevit S. Sedes hujusmodillesentiam impertiri, antequam informationem de utilitato novi monasterii construendi et de caeteris jure requisitis ab Ordinario Ioci obtinuerit; et siquando sine praevia informatione licentiam concedat, concessio sit ea lege, ut Ordinarius loci consentiat, eaque omnia SerVet, quae a jure in aediscandis monasteriis servanda praescribun

Hanc agendi rationem elegit S. Sedes, ut ecclesiasticae disciplinae optimo esset consultum : ne Scilicet turbaretur Ordinariorum localium auctoritas, et ne ipsis inconsultis in eorum dioecesibus quidquam fieret. Quinimo, quod Ordinarii consensum spectat, inprimis quidem merito ex jure communi deducitur, consensum istum requirendum esse, etiamsi Summus Pontifex in indulto aedificandi monasterium nullam de eo secisset mentionem. Nam jur communi statutum est 2j, religiosis viris, quibus a Sede Apostolica indultum est, ut poSSint ecclesiaS Suo mona