De regularium et sæcularium clericorum juribus et officiis liber singularis auctore Mariano Verhoeven

61쪽

torio unitas, decedentibus viris quorum curae sunt demandatae, in proprios usus convertere, non licere in possessionem earum introire inconsulto Episcopo, nisi sorte in indulgentia Summi Pontificis id contineatur exprESsum :α quia, inquit Innocentius ΙΙl. per indulgentiam hujusmodi Episcopali juri non credimus derogari. nDeinde animadverti debet, communiter receptam e se Pragmaticorum doctrinam, indultum sive privilegium hujus generis censeri esse concessum salvo jure ordinarii. nisi contrarium exprimatur, et, quum sit odiosum, non debere extendi ultra id quod in eo continetur. Unde sequitur, si regulares Apostolicum indultum impetraverint aedificandi monasterium, in quo expreSSe cautum non ost ipsos liberos esse a petendo Ordinarii consensu, et Ordinarius judicet non expedire, e. g. Ob graVealiorum detrimentum, ut religiosi viri indullum istud Xequantur, ipSum posse executionem prohibere. Etenim non est verisimile, Supremum Principem id velle conoedere, quod fieri non expedit; semper enim respicit aequitatem, et non vult nisi id quod in Ecclesise utilitatona cedit l . Quinimo, si ordinarius pertimescit, ne executio indulti vergat in grave aliorum detrimentum, aut alium habeat noxium effectum, ipsi non tantum licet ejusmodi indulti executionem prohibere, ut potius ad id omnino

tenetur; quia ipsius munus et ossicium est, damna aliosque noxios essectu S, quos secuturos praevidet, pro viribus impedire. Si tamen regulares indultum speciale a S. Sede impetravissent ad aedificandum in praesinito loco monasterium. et Ordinarius existimaret e re sacra esse istius executionem prohibere, hoc in casu opinaremur, regulas ecclesia Sticae disciplinae omnino suadere, ut Ordinarius Romanum Pontificem de ea re certiorem reddat, eique rationes, Ob quas executionem prohibuit, exponat. Quod si S. Sedes

62쪽

non satis firmas haberet rationes ab Ordinario prolatas. ac iis non obstantibus executionem urgeret. Sententiae Summi Pontificis obtemperare tunc deberet Ordinarius. et monasterii aedificationem non diutius impedire. II Ex iis quae diximus jam patet, quoties de origendo mOnasterio regularium agitur, ordinarii localis auctoritatem ex jure necesSarium esse, nisi Summus Pontifex contrarium expresse si aluerit. Attamen in hujusmodi negotio Ordinarius auctoritatem suam non pro lubitu potest interponere; sed in concedenda vel neganda ea, de qua agimus. licentia formam et solemnitates a jure praescriptas ohservare debet. Reliquum igitur est ut inquiramus, quae forma quaeve Solemnitates sint a jure praeScriptae. Hac porro in re, praeier jus commune et concilii Τridentini decrota, praesertim attendendae sunt supra m

moratae constitutiones Clementis VIII, Gregorii XV et Urbani VIII. Iam vero in primis quidem Gregorius XV

statuit, de hac re vocandos et audiendos esso religiosos Superiores aliorum monasteriorum in vicinia existentium. nisi Ordinario aliunde constiterit novum erigendum monasterium sine aliorum detrimento commode sustentari posse. Rus verba haec Suni, 35 : et De caetero monaSterium Conventus, domus, congregatio vel societas religiosorum seu regularium cujuscumque, etiam uendicantium, ordinis, Societatis et Instituti, quocumque nomine nunc u Pentur, etiamsi de illis expressa et specifica mentio habendaeSset, in quacumque civitate vel oppido seu quocumque alio loco non erigantur, nisi in eo saltem duodecim fratres aut monachi seu religiosi inhabitare ac ex redditibus et

consuetis eleemosynis sustentari valeant, ac priores Seu procuratores aliorum monasteriorum, conventuum Seu

63쪽

domorum aliarum Religionum vel Congregationum aut Societatum seu Institutionum hujusmodi, non Solum in praedictis sed etiam in aliis per quatuor millia passuum circumvicinis locis, ad id vocati et auditi fuerint ac tali

erectioni consensorint, vel alias Ordinariis locorum constiterit, religiosos monasterii, conventus Seu domus regularis sic erigendi seu erigendae, absque detrimento religiosorum in monasteriis seu domibus antea in civitatibus seu locis hujusmodi erectis degentium. ibi in numero duodecim commode et congrue manu teneri et ali posse. ηItaquρ omni in casu Ordinarius inquirere debet, an probabilis spes affulgeat, fore ut duodecim religiosi in erigendo monasterio ex reditibus et eleemosynis congrue possint sustentari, idque sine notabili detrimento aliorum religiosorum in eo loco vel in ejusdem vicinia jam existentium. Probo autem est animadvertendum, requiri, ut Ordinario eonstes, sine notabili aliorum detrimento novum monasterium erigi posse; quia aliter licentia, quam concederet, ex communi Iurisperitorum doctrina nulla foret, utpote concessa contra formam a jure praescriptam. Iam ero ex eo quod Ordinario eonstare debet, vicinos religi

SOS non magnum detrimentum capturos eMe ex erectione

novi monasterii, laciis intelligitur, regulariter Saltem, Vocandos et audiendos esse regulares in vicinia habitantes.

bile detrimentum capturos esse ex erectione novi monasterii. ipsi . nulla lege tenentur ad consentiendum in ejusmodi erectionem, et Ordinarius petitam ab aliis licentiam aedificandi negare debet. Verum hi qui licentiam peti v rant, si stare non velint judicio Ordinarii, jura sua experiri possunt coram S. Congregatione Episcoporum et

Regularium.

64쪽

Quod si contingat, ut allegatae vicinorum regularium rationes ex judicio Ordinarii non satis probent detrimentum, et ipsi tamen renuant praestare consensum, tunc Ordinarius poterit, non obstante illorum dissensu, licentiam impertiri; quae quidem licentia tum plane susticistad Construendum novum monasterium, nisi postea alitera S. Congregatione Episcoporum et Regularium definiatur. Nam vicinis illis regularibus etiam jus est, ubi se per ordinarii sententiam laesos esse existiment, ad praedictam S. Congregationem instituendi appellationem; quam si tempore utili et servatis de jure servandis interponant, totum negotium in Suspenso manere debet, donec a S. Congregatione ea de re suerit pronuntiatum. Haec omnia Gregorius XV in laudata Constitutions luculenter expressit his verbis : a Si vero a decreto seu decretis per ordinarios praedictos in causis hujusmodi serendis legis time appellari contigerit, ex nunc pro ea die qua appellatio interponetur, ea ad eamdem S. Congregationem inegotiis regularium praepositam j una cum toto negotio principali devoluta censeatur, appellationeque hujusmodi pendente, nihil innovandum esse, irritumque et inane quidquid Secus super his a quoquam quavis auetoritate scienter vel ignoranter contigerit ordinari, decernentes, quibuscum- quo in contrarium facientibus non obstantibus. nre. Praeter superiores monasteriorum ordinarius vocare et audire debet alios interesse habentes, ut palam est ex eadem constitutione Gregorii XV, ubi ait, Clementem VIII decrevisse, e Ordinarios locorum licentiam ad novos conventus cujuscumque, praeSertim Mendicaulium, Ordinis, in civitatibus et in locis eorum ordinariae jurisdietioni subjectis erigendos, impertiri non posse, nisi vocatis et auditis aliorum ... conventuum prioribus Seu procuratoribus eι aliis inιeresse habentibus. BDisiligoo by oste

65쪽

Iam vero ex communi Pragmaticorum sententia i in parochus, intra cujus parochiae liues erigendum est monasterium, annumeratur iis quorum interest, si de monasterii aedificatione agitur; quia in ecclesia, quae una cum monasterio aedificabitur, administrari poterunt sacramenta,

aliaque plura fieri, ex quibus parocho praeiudicium inferri possit. Atque adeo quidem ex Canon istarum doctrina necessarium est, et ita ad valorem concessionis pertinet, ut parochus Vocetur et audiatur, ut, si nec vocaretur nec audiretur, licentiam nullam et irritam sore contendant.

II is autem sero rationibus nituntur : ' Ordinariorum Potestas in concedenda licentia monasterium aedificandi non est absoluta, sed conditionata, pendens ab observantia formae pr: Pseriplae, ut constat ex verbis modo allatis

constitutionis Gregorii XV. Etenim si Ordinarii non possunt impertiri licentiam nisi vocatis et auditis interesse habentibus, ubi haec conditio deficit, poteStas quoque deficit; atque adeo corruit licentia desectu potestatis in concedente. 2' In constitutionibus Pontificiis praescribitur

sorma servanda in concessione licentiae; atqui forma non Servata, corruit actus. 5' In iisdem constitutionibus continetur decretum irritans, quo irritum et nullum redditur

quidquid fit in contrarium iu . Haec porro non tantum probant, irritam fore licentiam quam ordinarius, parocho

66쪽

inconsulto, sed illam etiam quam, regularibus vicinis inconsultis, impertiretur.

Verum, etsi Canon istae communiter doceant paroelium loci do jure vocandum esse et audiendum, antequam Ordinarius licentiam monasterium rediscandi concodat, idque ad formam concessionis pertinere, Opinamur lumen res occlesiasticas hodie in plerisque provinciis ita esse comparatas, ut, Si tantum agatur de erigsen in monasterio, et non simul aedificetur ecclesia regularium, ParOchus vix umquam possit legitimo monasterii erectionem impedire, quum non nisi perraro ex hujusmodi erectione vel ipse vel parochialis ecclesia notabile capere poSsit detrimentum. At, ubi sermo est do aedificanda ecclesia regularium sive una cum monasterio, sive postquam aedificatum jam est monasterium et in eo jam introducti sunt regulares, res omnino aliter videtur decidenda: ut ex g proximo sequente patebit.

De jure parochi, intra cujus parochiae sines ecelesia regularium est Mimanda.

I. Ordinarius vocare et audire debet parochum Ioel, ante quam regularibus licentiam coneeda ι eeelesiam aedificandi. ll. Et impedire possiι parochus, ne ecclesia regularium taedi- fleetur, necesse est ut prudenter praevideatur grave dam-

67쪽

num eae isι ius indifleations inferendum esse sua paroehiali

III. Sententia Canonis larum est, quae deeisione S. Boloe B manet confirmatur, strare damnum ecelesiae parochiali inferri posse ea diminui ione concursus populi ad parochialem ecclesiam, quae sequatur eae indificatione novin ecci stoe regularium. IV. Illud praesertim verum est hodiernis temporibus, in nostra aliisque cireumvicinis provinciis, ubi pleraeque ecelestis parochiales eretis redditibus fere carent. V. Me obstat , magistratum civilem constituisse annuam pensionem Ecclesis ministris, VI. Et cavisse, ut, si constet redditus parochiulis ecclesia divino euilui persolvendo non esse susticientes, ea in rario publieo compleantur. VII Ecclesia parochialis grure etiam damnum capere ea eo potest, quod ea oedificatione ecclesiae regularium donati nes inter vivos aut mortis causa, quae in illam eonferri

consueverant, nolubiliter imminuantur.

VIII. Grare damnum temporale, prout illud in jure aecipiatur, sulipeiι au impediendam aedificationem ecclesiae res

larium.

IX. Summatim traduntur ea, quin ordinarius observare debet in concedenda rei neganda licentia oedificandi monasterium rei ecclesiam regularium. X. Si contingui a sententia ordinarii appellari, quaenam ratio et methodus tunc servanda est, ut appellatio legitime

interponatur.

XI. 0uid juris, si regulares, neglectis SS. Canonum statutis et Summorum Pontificum constitutionibus, monasterium, ecclesiam vel alium locum regularem aedificent: et quasnam poenas ecclesiastieas lune ipso laeto incurrant

68쪽

Autequam inquiramus, quando nam parochus aedificationi ecclesiae regularium contradicere legitime possit, monuisse juvabit, jure communi cautum esse, ne ulla ecclesia in praejudicium alterius ecclesiae, praeSertim Parochialis, aedificetur. Atqui ex iurisperitorum sententia certum eSt jus commune favorabile esse, quia in favorem boni publici conditum est. Unde sequitur, derogationem

juris communis, utpote Odi OSam, non agno Sei debere, nisi

ea perspicue ex verbis Summi Principis possit probari. Verum tantum abest ut Summi Pontifices, specialim ii quide erectione ecclesiarum aliorumque regularium locorum tractarunt, constitutionibus suis juri communi derogaverint, ut potius idem enixe confirmarint. Nam ex iis quae antea diximus, jam constat, Urbanum VII l, constitutione

Romanus Pontis . apertis Verbis sancivisSe, ne construantur monasteria... et alia loca regularia quocis nomine nuncupata quibus procul dubio comprehenduntiar regulurium

ecclesiae , nisi servatis in omnibus et per Omnia suerorum canonum, conellii Tridentini et praedeceSSorum Suorum decreti S. Statim vero ac agnoscitur, las non osse ut ecclesia regularium in praejudicium parochialis ecclesitu aedilicetur, agnoScendum quoque eSt, Durochum legitime posse ecclesiae suse jura Vindicare, siquando haec per istiusmodi redificationem in discrimen vocentur aut laedenda ser videantur. Atqui vidimus, idem sancitum esse in constitutione Gregorii XV. Cum alias, ubi mandat vocandos et audiendos osse interesse habentes in aedificatione monasteriorum, si vo ut ex communi Canoni Starum sententia consceimus)regularium ecclesiarum. Manifestum enim est, interesse habentibus annumerari debere parochum, in cujus pam-

69쪽

chia ecclesia est erigenda, idque praesertim ob damnum quod ecclesia sua ex ea aedificatione capere possit. Quod si parochus annumeratur iis quorum interest, etiam erga ipsum eadem forma eaedemque solemnitates servari debent, quae erga caeteros intereSse habentes servandae prs, scribuntur; atque adeo parochus jure suo exigit ut vocetur et audiatur, quoties jus istud aliis interesse habentibus ex constitutionibus Summorum Pontificum competit. Nec quis existimet, jura et S S. Canonum interpretes hic agere de parocho dumtaxat, qui beneficium parochiale in Perpetuum habet, non autem de illo, qui dicitur ad nutum amovibilis, hoc est, qui eae gravi eausa, etSi ea non sit in jure expressa, amoveri potest. Nam jus commune inprimis constituit, ut I sequenti patebit, ne ecclesia in alterius, praesertim parochiulis ecclesiae damnum aedificetur; neque definit necesse esse, ut parochus ecclesiae praesectus sit ad tempus vel in perpetuum. Et revera. num Perregularium ecclesiae aedificationem parochialis reclesia forsitan minus damnum caperet, si istius rector ad nutum ordinarii amoveri possit, quam si amoveri nequeat nisi in casibus a jure expressis' Prauerea Summi Pontifices jubent, ut vocentur et audiantur interesse habentes; jam-Vero iterum perspicuum est, ubi de aedificanda regularium ecclesia agitur, parochi amouibilis ipsiusque ecclesiae tanti interesse posse, quanti rectoris perpetui . Atque

ex his iam cssicitur, quare SS. Canonum interpretes, ubi de hoc parochorum jure agunt, ne verbo quidem distinguant inter parochos prioris et posterioris generiS.

His praemonitis, quaeri jam debet, quibusnam in casibus parochus possit legitime et cum effectu, ut aiunt, contradicere erectioni ecclesiae regularium, ita quidem ut, parocho invito, ordinario fas non sit regularibus importiri licentiam aedificandi ecclesiam Τ

70쪽

Ut quaestio haec recte solvatur, ante omnia ponderari debet damnum, qiuod, omnibus perpensis, ex hujusmodi aedificatione praevidetur inserendum ecclesiae parochiali. At sedulo observandum est, estsi jura vetent ne in praejudicium parochialis ecclesiae alia aedificetur, juris tamen Sententiam non esse, a parocho propter ecclesiae Suae praejudicium quodcumque, etiam leve, impediri posse alterius ecclesiae constructionem; num leve praejudicium aestimari non solet. Necesse igitur est, ut damnum, quod praevidetur, vere sit grave. At quandonam in hoc rerum genere damnum haberi debeat grave, jura non definiv runt; quapropter Ordinarius illud ex hono et aequo dijudicare debet, habita praesertim ratione doctrinae a jurisconsultis in hanc rem traditae, et decisionum etiam causarum, quae in Similibus negotiis a supremis tribunalibus emanarunt.

III.

Age vero, ubi SS. canonum doctores con Sulimus, perspicuum sit, ipsos in ea esse sententia, considerari Omnino debere damnum, quod ecclesiae parochiali, intra cuius limites ecclesia est aedificanda, praevidetur inserendum, potissimum ex eo capite, quod per istam aedificationem seri possit, ut concursus populi in parochiali ecclesia diminuatur; quo diminuto, eleemo nae et oblationes etiam diminuuntur, quae a Christi fidelibus in parochiali ecclesia solent offerri. Ubi igitur prudeliter praevideri potest futurum, ut per novae regularium ecclesiae erection 'in concursus populi ad parochialem ecclesiam itudiminuendus sit, ut eleemosynae et oblationes Consuetae notabiliter in eadem sint diminuendae, et ex ista diminutione ecclesiae parochiali grave inferretur praejudicium, in hoc casu, inquam, Canon istae conStanter docent, ParOchum legitime posse erectioni novae regularium ecclesiae