장음표시 사용
201쪽
39. Ibid. a In hujusmodi ergo , quia is
dubiis tutior via est eligenda . . . . ideo coNIulendum est unieatque , ut a, emptione ratiuis iurium abstineat . . . . quodsi tale eonsilium
recipere recusaret quis, reputans illa licita esse ex rationibus, seu consiliis, habitis a Sapienti. bur etres hce; praedicta jura emere intenderet, reliquendus videtur judicio suo, nee cos demnandus ex hoc , aus neganda absolutio . 3 o. Ibidem auod autem poleotes probare, contractum esse jIlicitum . inducunt illud α In dubiis tutior pia est eligenda ta Gorpondetur , hoc esse verum de honestate . ct meriti majoritate , non de salutis necessita equoad omnia dubia. Ibidem e tandem Item sum dicunt, quod exponere re periculo mortalis est mortale secuadam B. Nore. . . . . Re οπdetur qui emit praedicta jura, potest non dubitare de hoc, ted opinari licitum esse . ex qua per Ecclesiam non est determiuatum estn-
trgrium , ct multi Sapienter . di periti licitum
adreverant. Quae quum adeo clara sint. S. An toninum toto coelo a Probabilioristarum syste male disiare . caecus non videat. 34I. Denique in edit. Bonon. in nota adnum. Ias. I. Praelemonum Auctor dictis icialiis edit. addit auctoritatem Bos sueti, sic scribens et
a S. Anton. par. a. tit. I. cap. 1 I. I. 28. b) Idem ibid. q. 29.
202쪽
hens: Luce clarius est, inquiebat DLustrissimur Bossuetas, diligentissime praecavend- opini
nem , qus minori probabilitati famet; qaippe quae animas inducat in laqueum , securitate)oLro ostenta, non sutem praestita , ct inevitabilis damnationis judicio conIequuto . 342. Apage , proditorium nefas , extremumque supplicium . Cur vero diligentissimus caeteroquin Theologus , non nobis indicat , quisnam e duobus consanguineis , cognomini busque Bossuetis damnationis illam sententiam pronuntiaverit 7 num Jacobus Benignus Patruus , Episc. Meldensis P anne Jacobus Benignus Bossuetus Nepos, Trecensis Episcopusὶ quorum adeo dispar auctoritas, ut Probabi j istae sibi Meldensem adversari tegerrime prosecto ferrent ; Trecensem, facillime . 343. Si voluit Gaagani ga solo nomine Bos- sueti celebriorem significari, nempe Meldem Sem , non magnopere pugnabo ; cur tamen locum non indigitat, ubi sententia legitur. ut quis possit, perspecto contexta , deprehendere , an illic exprobretur omnis Probabilis mus , an illerantum, qui non Probabilismus, sed laxis mus appellari de heret 8 Probatum enim num. I 22. reliquimus, Gallicanos Antistites non nisi con Ira summam luxuriantiam ingeniorum licentiam
zelum suum accendere consuevisse.
3 4. Cur praeterea ne opus quidem, aut Opusculum designatur, quod sane, quum ser-
203쪽
mo est de Bos sueto Meldensi, plurimum reia ferebat, ut, inspecto editionis anno dignoscearetur, utrum sententiam illam revereri debeamus, an aspernariὶ quandoquidem nemo eruditorum ignorat, Opera Bussueti Meldensis , posthuma, antequam ederentur, suisse corrupta
34s. Equidem puto, prolatam illam sen, sentiam , si adversus Probabilistas dista intelligatur . Bossuetum Meldensem auctorem non habuisse; namque inepta illa, & temeraria est; Meldensis autem nihil unquam nisi apte , accurate , sapienterque dixisse dicitur. Inepta est illa, quia Probabilis mus favet quidem hominis libertati . cui facultatem dath contrariis probabilibus opinionibus eligendi, quam velit ; directae tamen opinionis probabilitati vere non favet, quum nullum illi proba-hilitatis gradum adjungat , sed ipsam Sinai,
qualis erat, minus probabilem . Est item temeraria , quum temere nefarium crimen , &ultimum supplicium Probabilistis intentet , nulla causa adhibita, nulla ratione, qua intentum , & intentatum probentur . Notissimae ergo quum sint Bossueti Meldensis aequitas,&Sapientia, nemo prudens, prolatam unquam ab eo suisse illam sententiam autumabit.
346. Objiciunt s. Probabilioristae non nulli rationum momenta. Primum: licet quis, ajunt,
204쪽
prudenter adsentiatur assensu , opinantis proprio , parti minus tutae, minusque probabili , operari tamen juxta illam non nisi imprudentissime potest: ergo non licet juxta illam operari . Probat. ant. : dum illi opinioni minus tutae , & minus probabili quis adsentitur, ne
eadem falsa sit, ne operatio, quam juxta eam opinionem ponere meditatur . vere prohibita sit, prudenter sormidat, atque ita comparatus animo est, ac si diceret: verum hoc probabiliter puto, timeo tomeu , ne forte rit falsum et vel hoc alio pacto: licitam hane amonem existimo , vereor tamen , ne licita non sit: atqui sub hac animi dispositione operans periculo
peccandi se eX poneret, ac re. vera peccaret ,
quod hominis est imprudentissimi: ergo non nisi imprudentissime, & illicite operaretur. Haec objectio in prima Edit. Vindobonen. suse
traditur, summatim in secunda Veneta numero 6o. 8c83., nec in Bonon. praeteritur, ubique tamen , ni fallor , verbis enerviori hus. 347. Resp. nego ant. , & dist. mai. prohat : formidat, aut timet, dum in sola sistit opinione directa, conc. , quum dictamen reflexum efformat, nego mai. e & dist. min.: peccandi periculo se exponit , si sola opinione directa ductus operetur . conc.; Si operetur ductus reflexo , certoque dictamine . negomin. , & conse l. Ut quis prudenter, ac lici te juxta opinionem minus tutam, minusque
205쪽
probabilem operetur , sic , vel simili alio modo secum ipse ratiocinetur necesse est Hanc operationem prohibitam non esse puto , cum aliqua tamen prohibitionis formidine , eo quod Tationes , quae movent, ad certitudinem ingerendam animo non pertingant ; hanc itaque actione in mihi licere opinor , seu probabiliter puto : atqui licere mihi actionem ponere, quam probabiliter licitam existimo , non tam Probabile, quam omnino Certum mihi est,
idque judico absque ulla sormidine falsi : ergo possum licite amonem ponere absque ulla peccandi formidine . vel periculo . 348. Primum judicium , quod in eo syl- Iogismo perhibet propoSitio major, Commune est & Probabilistae , & Probabilioristae , nisi
is velit extra quaest. abire , & non de proba-hiliori loqui , sed de certa rei cognitione ;atque certissimum item est tum circa licitu. dinis existimationem , tum etiam Circa illicitudinis formidinem , quam utramque adfirmat haberi , re haberi reapse intimo sensu certo constat sic judicanti . Secundum judicium , in. minori contentum , quod circa licitudinem actionis versatur , non quidem in Semetipsa tantum inspectae . sed actionis, prout probabiliter licita censetur , certum quoque esse , ac nullum jam it licitu dinis prudenti timori locum relinquere , multis hucusque a nobis comprobatum est: unde judicium ultimum
206쪽
rnum practicnm prudentissimum , certum , errandi sormidinis , & peccandi periculi expers omnino est, atque susticientissimum ad licite
349. Insistunt nihilominus Probabilioristae :ad licite operandum certitudo saltem moralis de operationis honestate , omnem prudentem inhonestatis sormidinem excludens , necessaria est: atqui eam certitudinem habere nequit , qui juxta opinionem minus probabilem , minus. que tutam operatur et ergo nequit is licite ope. rari . Probat. minor : nullam habet certitudinem de honestate operationis ille , cui operatio magis mala , & illicita , quam bona, &Iicita videtur; cui probabilius est, actionem esse prohibitam , quam licere; & qui pruden ter formidat, ne prohibita . & illicita operatio sit: atqui sic se habet , qui juxta opinionem
minus probabilem, minusque tutam operatur: ergo is morali honestatis certitudine caret: ergo quum nemo licite operetur absque morali certitudine de honestate suae operationis, qui
operatur juxta minus probabilem , ac tutam opinionem , licite non operatur.3 so. En Probabilioristarum Achillem , cujus viribus Gonetus plurimum confidebat, &cum Goneto GaZZaniga, qui num. 48. Confidentissime , ait: nullo modo posse ex princia
piis reflexis dubium speculativum tolli, moralem certitudinem induci. M a 3st. Sed
207쪽
ps I. Sed vero posse moralem certitudinem induci ex principiis reflexis indubitanter asstris mant Suar. a & apud Suar. Navarr. , Silvest. , Antonin. , aliique quam plurimi, quinimo Laurent. Berti, qui quidem GaZZani gae Magnus Apollo semper fuit, dissertissime tradidit proculdubio posse ex reflexione mentis , ante perplexx , fieri judicium practicum moraliter certum . Verum aut Achilles ille debellandus ab ipsis Probabilioristis est; aut ii in Tutio inristarum partes iterum concedant, oportet. 3sa. Sic Tutioristae argumentantur : ad licite operandum certitudinem saltem moralem de operationis honestate, vel licitudine , necessariam esse, apud Omnes in consesso est:
atqui certitudinem illam solum habere potest qui juxta opinionem tutiorem operatur ζ ergo solum licite operatur, qui sequitur tutiorem. Prob. min.: operans juxta opinionem minus Iutam etiam probabiliorem , illa morali certitudine caret; si quidem major probabilitas , quandocumque probabilitatis limites non praetergreditur, prudentem inhonestatis formidi. nem non excludit, & consequenter neque animo ingerit moralem certitudinem honestatis: ergo solus ille , qui juxta tutiorem operatur,
de suae operationis honestate moraliter certus esse potest et ergo quum certitudo Saltem mora
Suar. I. a. trac. a. disp. I 2. Sec. 6. nu. 8.
-ὶ Berti tom. I. lib. 21. cap. 14.
208쪽
lis de honestate actionis ad licite operandum
sit necessaria . ut quis licite operetur , operari necessario debet. quod tutius est.. 333. Ab ista Tutioris tarum argumentatio ne sese Gonetus, & GazZauiga . ut ut potu e rint , extrice at, dum facile ego , atque Per'. spiscue ab ipsorum istorum me tricis expedio, respondens , nego min. : ad prohat. dist. mai. 2 qui operatur juxta opinionem minus probabi lem , minusque tutam , nullam de actionis honestate habet certitudinem vi considerationis directae . qua utriusque partis rationes perpen
dit , conc.; vi judicii reflexi saepius explicati,
nego mai. e R dist. min. . sic ille se habet, nempe probabilius censet, actionem esse pro
hibitam , quam licere ; & prudenter formidat, ne probibita , & illicita sit operatio ; sic inquam se habet, dum in sola sistit contrariarum opinionum consideratione, conc.; dum judicium reflexum post eam perplexitatem estor mat , nego min. , & Conseq.3s . Profecto quicumque contrariarum o pinionum solide probabilium rationes sedulo Contemplatur , quamvis illam, quae pro lego est, probabiliorem agnoscat, agnoscit tamen alteram , quae pro libertate est, solide pro babilem ; & quaenam earumdem vera reapsu
sit, plane non videt. Dubitat igitur . haeret ille : ex una parte probabilius ipsi videtur. actionem malam esse , aut prohibitam , ut ad
209쪽
versarii dicunt; ex alia vero parte , quod illi reticent , gravibus fundamentis , sive solida probabilitate existimat , actionem honam esse, ac licere ; & in hac perplexitate constitutus,
formidat quidem , ne prohibita , R illicita
operatio sit , talem autem esse certo decernere non audet , imo neque potest propter solidas , gravesque rationes opinionis contrariae : nullam igitur huc usque certitudinem ille habet neque licitudinis operationis , neque illicitudinis, quum neutra certa sibi sit, ac sormidinis expers, Sed altera tantum p habilis , altera tantum probabilior : & en casum quaestionis.
3ss. Ultra hanc tamen incertitudinem ille cogitatione progreditur . & Lactantii, S. Tho.
mae , ac Bened. XIV. , quae num. 22 . retuliis
mus , monita reminiscens, ex ipsam et Iegis, seu prohibitionis incertitudine certissime , ac indubitanter inseri libertatem operandi . seu licitudinem operationis: habet ergo in suo reflexo practico judicio moralem de licitudine actionis certitudinem , quae ad licite operandum desiderabatur . 3s6. Hoc vel simili pacto secum ille Pro- habilista reputabat: quamdiu lex , seu prohibitio dubia est . incerta, nondum sufficienter promulgata , & proposita , ita ut num vere existat in vincibiliter ignoretur . nullam obligationem parit, & hoc est certius, quam quod
210쪽
maxime: atqui talis est lex, seu prohibitio. nempe dubia . incerta , in vincibiliter ignota
circa hanc operationem , quandocumque solide probabiles sunt ambae illae contrariae senistentiae , tunc enim utrum lex illa , vel prohibitio hujus determinatae actionis vere unquam extiterit, non constat, dubium est. nescitur et
ergo stante solida probabilitate utriusque illius opinionis, certissimum est. nullam illa lege obligationem induci, hominemque liberum ab Iegis obligatione , posse licite juxta magis. vel minus probabilem opinionem agere , prout libuerit. ἰ3s7. Urget Gonetus, & magnificis quidem verbis inquit ca) : Di cile non est Probabilistas ab illa reflexae certitudinis arce depellere , murum hunc arietare , clypeumque Iirgini-neum penitur infringere. Sic ille : mihi vero experiri libet, quod jam olim alter Probabilista praestolabatur ,, scilicet: uuid dignum tan Isferet hic promissor hiatu b
358. Supponit Gonetus cerium fixumque Probabilistis esse dogma : Sequens sententiam probabilem, tuto operatur. securus est derectituriae , ct honestate suae operationis: vel brevius: qui probabiliter incedit, tuto ineedit: tumque confidentissime quaerit : an illud dogma iit certum , vel tantum probabile ξ OmM 4 tum;