Dissertatio de opinione probabili cum appendice Super Ranimiri 2. Aragonum Regis 10. Monachi, Sacerdotis,& Episcopi Matrimonio. Adversus theologicam de conscientia probabili praelectionem Cl. Gazzanigae. Auctore Gaspare De Segovia ..

271쪽

mat citra invidiam , sintque Baroni certa quae acumque S. Thomas scripsit ; at talia non fuere S. Bonavent. . S. Anton. , Scoto, Durando, aliisque plurimis, qui saepe S. Τho. contradi. xerunt . 46 a. Quin imo ne De ipsim et S. Doctori omnia, quae docuit, certa suerunt, quum non raro suam propositarum quaestionum decisionem probabilem expressis verbis appellaverit, R probabilem contrariam agnoverit, & fassus fuerit, ut multis in locis legere est, ac prae' sertim in 4. Senten. a . Ergo exemplo S.Thomae evincitur, fas saepissime cuivis esse opiniones benignas, seu minus tutas, quas solide probabiles censet, & non certas , rigidis, ac tutioribus anteponere.

g. III.

272쪽

dixit Christus: arcta est via , quae ducit ad vitam ; & quum ejus d. Matth. cap. II. Evangelicam legem jugum suave appellavit , &upe juxta P. P. interpretationem solum significavit , gravissimum onus legis Evangelicae leve fieri charitate. : ergo quamvis diligentibus Deum suavis fiat, arcta tamen , ac dissicillima vere est via salutis , quia nempe semper in ea, quod tutius est, debet minus

tuto anteponi.

464. Resp., vi Am vitae arctam appellari, non quia in his , quae D. D. Catholici contro. Vertunt, & alii rigide , ac severe , alii leniter, ac benigne decidunt, semper pars tutior, atque acerbior sit eligenda ; sed propter ea , qu indubitata Catholicis omnibus sunt, ac plane gravissima , & dissicillima , sive speculativam Evange Iicae legis doctrinam , sive practicam

contempleris. 446s. Namque speculativa Evangelii doctrina Mysteria continet Trinitatis , IncarnatiOuis , Eucharistiae, aliaque non pauca , quae si 1 3 so. Q Sinnich. in lib. Saul Ex m Rex cap. 24. j, 3 7

273쪽

solius naturae ratio haberetur , dissicillima creadi tu . imo prorsus incredibilia apparerenti doctrina practica praescribit , inimicos diligendos , vitam pro Religione dandam , rependenda bona pro malis , pauperiem , infirmitatem,

despectionem , calumnias. contumelias aequanimiter perserendas , quae certe ardua , aceriaba, discillima de se sunt, & sola charitate , prout optimo quidem jure P. P. adserunt, levia fiunt . 465. Ad ista porro, quae cap. s. Matth. dicta suerunt . alludit Christus , quum cap. ejusdem Matth. 7. ait: arcta est via . quaeducit

ad vitam , interpretibus Cornelio A Lapide a ,& S. August. b , qui apud eumdem Cornelium haec scribit: Angusta porta , qua intratur in Caelum ud Beatitudinem , ct convisium gloriae caelestis , est lex Dei , quae eupiditaternosIras arctat, constringit ; item obedientia , contineotia , mortificatio . crux quotidiana , quam lex vel fieri, vel portari jubet: porta lata . quae ducit ad perditionem, vel Debenπam . est concupistentia , libertat nimia , gula . inhido . ct ectera vitia . Neque inter illa , quae

viam vitae exasperant, & in lege Evangelica commendantur , Tutioris mum ', neque inter

ai A Lapide in Cap. 7. Matth. Ib) S. Aug. apud A Lapide ibi.

274쪽

Evangelica reprobantur, Anti ta tutioris mum reperies. 6 . Objiciunt a. identidem Sac. Canones.& S. S. p. P. inculcant: tulistra esἷe requenda ;in dubiis etigi debere , quod tutius est; i' bis . .

quc animc salutem spectant , partem Ieeuriorem teπendam esse , & similia , a Clem ..U. congesta a): ac sane in his, quae ad Sacramentorum valorem pertinent, extra controversiam est , tutius minus tuto debere praeponi et ergo juxta opinionem minus tutam nunquam licet operari. 458. Res p. argumentum istud . si quid evincit , evincere etiam contra modernos Tutioris las , nedum in rebus juris naturalis , ac Divini. verum in rebns etiam juris Ecclesia stici, vel humani quod tutius est, minus tuto semper praeferendum. Deinde S. Antonin. in Summa s D totam istius argumenti vim sibi objicit, solvitque per haec verba Solet autem impedire repulsionem scrupulorum sententia cliquarum auctoritatum non bene intellectarum, ideo deelarandae tunt, ut illa , quc babo.

Iur Extra de Spontal. reiticet α In dubiis tutior via est eligenda se propter quod scrupulosureligit Tutiorista non eligit, sed aliis eligendum injungit viam rigidiorem . a 4 469. Sed

a Clem. V. in Clementi de verbor. signific. η S. Anton. I. par. tit. 3. cap. IO. g. IO.

275쪽

69. Sed ad hoc respondetur, pergit Antonin . , quod eligere viam tutiorem consilii est. non praecepti , alias oporteret multos ingredi Religionem , in qua tutius vivitur , quam in

sareulo . Non ergo de necessitate oportet tutiorem eligere , quando etiam alia via potest eligi tuta . Sicut enim diversae viae tendunt iutinam Civitatem , licet una tutior aljd sit: sic ad Cipitatem caelestem alius sic , alias sic Pa.dit, tute, licet aliquis tutiore modo .... Et hoc nisi ipsa opinio sumpta esset contra manifestum festimonium DiP. Script. , vel determinationem Ecclesiae . En tibi praeter alias rationem disparitatis pro rebus , pertinentibus asSacramentorum valorem, quum de his expressam Ecclesiae determinationem habeamus In noc. XI. decreto o . 4 o. Objiciunt 3. Charitas exigit, ut Deum summe appretiative diligamus, ita ut si infinita hona creata fingerentur alia aliis presectiora, Deum illis omnibus praeferre deberemus: atqui operans juxta opinionem minus tutam Deum illo pacto non diligite ergo contra Cha ritatis legem operatur . Probat. min. qui Sum. me appretiative diligit Deum . ne Divin. voluntatem violet, Summe cavet : atqui operans juxta opinionem minus tutam , non sum m cavet, ne Divin. voluntatem violet , quum

magis id certe caveret. Si tutiorem amplecte

276쪽

retur : ergo summe Deum non diligite ergo ut summe Deum diligat, prout debet, debet

Semper sequi tutiorem . 47 I. Res p. conces. maj. , nego min.: adprobat. dist. maj. e summe cavet , ne Divin. voluntatem, sive jussionem violet, peccatum prae omnibus allis quibuscumque malis deie- stando , & fugiendo , conc. ; eligendo quod tutius est , 3c a peccato remotius , nego min.,& conseq. Si enim Charitas exigeret, ut eo Secundo modo summe caveretur peCcatum , quum peccatum eo magis caveatur . quo plura

Vitentur peccandi pericula , lege Charitatis

obstricti essemus ad pericula peccandi non modo proxima , verum etiam remota vitanda , in eremum omnes secedere deberemus. & tunc squum eremus incolarum frequenti fi eremus esse desineret , prorsus abire e mundo deberemus, illa desperatione adacti . quam S. Raym. de

pertimescebant.

472. Quemadmodum igitur summa Dei dilectio , quam lex Charitatis praescribit , sola Dei appretiatione super omnia bona contenta est ; neque ad intensius amandum Deum , quam Creatum bonum , obligat, licet qui intensius

Deum a) S. Raym. de Pegnas. In Sum. lib. 3. tit. 34. de poen. ct remis. q. a I. M S. Bonav. in Comp. Theol. lib. I. cap. 32. o Gerson in lib. de viti spiri par. 3ἰ leci. q. Corol. IV.

277쪽

Deum amaret, persectius legem Charitatis ima pleret: ita summa peccati eviratio, quam eadem lex praescribit , sola peccati detestatione super omnia mala , vi cujus quodvis aliud malum acceptetur potius . quam peccatum, contenta est; neque ad vitandum peccatum omni securiori modo nos obligat, quamvis ea peccati evitatio, si fieri posset, persectior esset. Satis ergo fit legi , qua ad summe peccata cavendum obligamar, quandocumque certus moeraliter quis est , se operatione , quam ponit , non peccare; neque enim exigi ab hominibus potest alia certitudo : eam autem moralem Cer. titudinem non peccandi jam ex prudenti reflexo judicio habet, qui juxta opinionem minus tu iam solide probabilem operatur . 473. Objiciunt 4.: ad peccandum tria requi runtur, & satis sunt: I. R ut actio libere ponatur e et .vm ut actio legi adversetur saltem opinione operantis: 3.ην ut actionis a lege discrepantia , sive malitia ab operante agnoscatur, vel agnosci possit. & debeat: atqui tria haec iaoperante juxta opinionem minus tutam plerumque reperiuntur: ergo juxta illam opinionem o- Peraus , plerumque peccat , imo semper; si enim plerumque peccat, semper se exponit periculo peccandi, quod ipsum jam peccare est . 47 . Probat. min. in primis ille Iibere operatur, ut extra dubium supponitur . Deinde saepe ejus actio a lege discrepat, nam saepe Opi nio

278쪽

nio probabilis minus tuta . actionem a lege pro hiberi negans , falsa est, & tunc actio , utpote vere prohibita , legi certe adversatur . Ac deinnique etiamsi secundum se actio legi non adversetur , nec prohibita re vera sit; opinans tamen non esse prohibitam , & , quin istud ipsi certo constet, operans , aliquam discrepantiae a lege apprehensionem concipit mente, quum formidet, ne non liceat actio, ne falsa sit opinio , neve actio a lege vere prohibeatur , quo fit , ut saltem opinione sic operantis actio legi Conformis non judicetur. In operante igitur illo pacto , tria, quae diximus ad peccandum necessaria , & sufficientia , conjunguntur et ergo operans juxta opinionem minus tutam , peccat abs dubio ,

ψ7s. Res p. nego min. : ad probat. Conc. prima antec. parte , qua libertas ad Seritur, nC-go 2. , & 3. m, quibus operans dicitur cum cognitione , seu conscientia vel vera , vel saltem erronea malitiae operationis agere . Porro aequum erat, ut opiniopes , quae circa solam

actionis naturam prohibitam lege , vel non prohibitam versantur, & speculativae dici solent , atque directae, ab judicio , quod versatur circa licitudinem actionis, quando gerio non constat esse prohibitam , & reflexum , atque pracricum dici solet, ab adversariis secerue

rentur .

476. Ille,

279쪽

476. Ille , qui a nobis dicitur iuxta opinionem minus tutam , solide probabilem licite operari, operari licite dicitur, non eo quod operationem consormet opinioni illi diredi minus tutae ; sed eo quod operationem judi-xio certo, atque tutissimo reflexo conformet,

sine quo non jam licite, sed illicite opera

retur .

477. Profecto qui formidat , ne falsa sit opinio minus tuta , quam Sequitur , & nota reflexe judicat , sibi propter incertitudinem prohibitionis certo licitam operationem esse, tunc peccandi sormidinem nondum abjicit, S operans cum peccandi formidine , vere peccat, quia se exponit periculo peccandi. Qui vero super opinionem directam minus tutam reflectit. & ob incertitudinem prohibitionis judicium certum efformat de operationis licitudine , prout efformari prudentissime posse supra probatum est; is sane, quam, attenta sola minus tuta opinione , habebat peccandi. formidinem, judicio reflexo prorsus abjicit,& operans jam absque peccandi formidine , nec peccat, nec periculo peccandi se exponit. - s 8. Quid igitur si opinio minus tuta esset re vera falsa Tum certe operatio secundum se esset prohibita , & a lege . eam prohibente. vere discreparet: ipsa vero Operatio , non secundum se considerata . sed prout substat

280쪽

actionem posse, eo quod non constet esse pro hibitam . ea, inquam operatio , prout huic judicio substat, a nulla lege prohibetur , an ulla lege discrepat, neque censetur discre pare ; quippe nulla lex est, nec esse creditur, quae jubeat , ne actio ponatur, quamvis probabiliter , seu prudenter licita judicetur. 479. Illa igitur actio, quum opinio pro-

habilis minus tuta in se reapse falsa supponitur, Secundum, se & materialiter a lege di. εcreparet ; esset tamen licita agenti, qui opinionem minus tutam probabiliter, & prudenter existimans esse veram , non jam mere pro- habiliter , sed certo licere sibi operationem arbitraretur ; quum certissimum sit licere , quod non constat esse prohibitum . 48o. Unam vero eamdemque actionem esse posse secundum se . & materialiter legi contrariam , & ab illa prohibitam ; ac simul minime prohibitam , sed plane licitam , prout subest reflexo . & practico judicio , evidentis

Sime constat exemplo mentientis ex conscientia in vincibiliter erronea , qua judicat. se lege Charitatis ad mentiendum obligari, ut Parentis

vitam tueatur . Tunc enim mendacium , quam

yiS Secundum se , & materiaIiter verae legi opponatur; ut substat tamen praedicto judicio , nulli legi opponitur : namque nulla lex Praecipit, ne mentiaris, quum te existimas ad mentiendum teneri, imo adest indubitata lex edim