D. Aurelii Augustini, ... Confessiones libri tredecim. Quibus nunc primùm est adiectus rerum , & verborum index

341쪽

nii 7 CONFESSIONUM mus paupure spiritu, & mites S lugei tes &esurientes , ac sitientes iustitiam,sic misericordes & mundi cordes & pacifici. Ecce narraui tibi naulta quae Diui α . quae violui,quoniam tu prior voluisti, ut confiterer tibi domino Deo meo, quoniam bonus es,qu*niam in seculum in

Petit liberaria puccato, ab erroribus, diui ad veram cognitiis m.

CAP UT II. OVando autem sitfficio calami lingua

enunciare omnia hortamenta tua, MOmneS terrores tuos & consolationes &gubernationes , qtabus: me perduxisti praedicare verbumtuum,& sacramenturi tuum dispensare populo tuo Z Licio. haec ea unciare ex ordine, caro mihi ivalent thi lictemporum & olim inardesco meditari in lege tua; & in ea tibi confitc--teri scientiam & imperitiam meam, primordia illuminationis tuae, & reliquias. tenebrarum mearum , quousque deuorc-.tur a fortitudine infirmitas. Et nolo in aliud deustant horae,quas inuenio liberasa necessitatibus resciendi corporis & in , tentionis animi, & seruitutis quam debemus hominibus quam non debemus, Jc tamen reddimus. Domine De meus intende orationi meae, & misericorsia tua exaudiat desiderium meum:

342쪽

quoniam non mihi soli aestuat, sed usui vult esse fraternae charitati ,& vides in corde meo quia sic est , Ut sacrificem tibi

famulatum cogitationis d lingua meae, dc da quod offeram tibi. Inops enim δί Ps. pauper sum , tu diues in omnes inuocantes te , qui securus curam nostri geris. Circuncide ab omni temeritate , ab omnique mendacio interiora & exteriora labia mea.Sint castae deluctae me ae,scrip turae tuae,nec fallar i in eis,nec fallam ex eis.. Domine attende & miserere mei domi. ne DeuS meus,lux caecorum & virtus infirmorum: statimque lux videntium Avirtus fortium, attende animam meam,& audi clamantem de profundo,Nam nisi adsilit & in profundo aures tuae, quo ibi' musZ quo clamabimus 3 Tuus est dies, dc rtua est nox . Ad nutum tuum momenta 77, transvolant, Largi re inde spacium medi- itationibus nostris in abdjta legis tuae,. neque aduersus pulsantes claudas eam.

Neque enim frustra scribi voluisti tot paginarum opaca secreta. Aut non habent illa: sylvae ceruos suos recipientes se incas,& resumentes,& ambulates,&pa Gle S,recumbentes,&ruminantes 3O domi ne perfice me, reuela mihi eas. Ecce' vox tua gaudium meum,vox tua super affluentiam voluptatum. Da quod amo:

Amo enim , & hoc tu dedisti. Nec donae tua deseras, nec herbam tuam spernas sitiantem . . Confitear tibi quicquid inde':

343쪽

nero in libris tuis , & audiam vocem laudis, & te bibam, & considerem mirabilia de lege tua,ab usque principio in quo fecisti coelum & terram usque ad regnum tecum perpetuum sanctae ciuitatis tuae Domine miserere mei, & exaudi desiderium meum . Puto enim quod non sit de terra,non de auro dc argeto, aut de lapidib',aut decoris vestibus aut honorib'ει potestatibus, aut voluptatibus carnis, neque de necessariis corporis & huic vitae peregrinationis nostr : quς omnia nobis apponuntur quaerentibus regnum & iustitiam tua. Vide domine Deus meus, unde sit desideri u meu .Narrauerunt mihi

iniusti delectationes suas: sed non sicut lex tua domine. Ecce unde est desiderium eum. Vide pater, aspice & vide & approba,& placeat in conspectu misericordiae tuae inuenire me gratiam ante te , ut aperiantur pulsanti mihi interiora sermonu tuoru . Obsecro per dominum nostra Iesum Christusiliu tuum, virum dexterae tuae, filium hominis quem confirmasti tibi mediatorem tuum & nostru , per quenos quaesisti non quaerentes te, quaesisti

autem ut quaereremus te , verbum tuum

per quod fecisti omnia, in quibus & me

unicum tuum per quem vocasti in adoptionem populum credentium , in quo& me : per eum te obsecro qui sedet ad dexteram tuam , & te interpellat pro no-

Dan. I

344쪽

L I B E R. XI.& sciemiae abscouditi. Ipsum quaero in libris tuis,Moyses de illo scripsit: Hoc ipse C δε ιest,hoc veritas ait, Creatis coeli terra. CAP. III.

RV diam & intelligam, quomodo in

principio fecisti coelu& terra. Scrit sit hoc Moyses, scripsit & abiit, transiuit 'hinc ad te Neque enim nunc ante me est: Nam si esset, tenerem eum, & rogarem eum , & per te obsecrarem ut mini ista panderet, & praeberem aures corporis mei Gnis erumpentibus ex ore eius. Et si liebraea voce loqueretur, frustra pulsaret sensum meum, nec inde mentem mvam quicqviam tangeret. Si autem lati-ne,scirem quid diceret .sed unde scirem, an verum diceret ZQuod si & hoc scirem,lium & ab illo sciremi Intus utique mihi, intus in domicilio cogitationis, nec hebraea, nec gyaeca, nec latina, nec barbaraveritas sine otis & linguae organis, sine strepitu syllabarum diceret, verum dicit, & ego statim certus confidenter illi h mini tuo dicerem, verum dicis. Cum er- go illum interrogare non possim , te quo plenus vera dixit veritas, rogo te Deus meus, rogo parce peccatis meis,& qui illi seruo tuo dedita haec dicere,da di mihi haec intelligere. 'Crea

345쪽

Creatura clamat creatorem Deum.

C APUT ILII.. ECce sunt coelum & terra,clamat quod, facta sint. Mutantur enim atque varia atur. QAicquid autem factum non est dc tamen eit, non est in eo quicquam quos ante non erat, quod est mutari at-oue variari. Clamant etiam quod seipsa. non fecerint , ideo sumus , quia facta si1-mus. Non ergo erδmus anteqctam esse-:mus,ut fieri possemus a nobis. Et vox dicentium est ipsaeuidentia.Tu ergo domi ne fecisti e qui pulcher es, pulchra sunt enim:qui bonus es,bona Sut enit qui es, 'sunt enim. Nec ita pulchra supt, nec ita. bona sunt nec ita sunt,.sicut tu conditon eorum: zui compar a , nec pulchra sunt, nec bona sunt, nec sunt. Scimus haec,gra- . tias tibi. Et scientia nostra scientiae tuae comparata; ignorantia est.,

nihilo conditus muntas.

ram. Quomodo autem fecisti coesum α terram& quae machinatam grandis. 0perationis tuae 8 Non enim. sicut homo , artifex formans corpus de corpore, arbitratu animet valentis imponere utcunque speciem quam cernit in semetipsa in- ino oculo. Et unde hoc valeret, 'nisi

346쪽

quia tu fecisti eam ὶ Et imponit speciem, iam existenti x habenti vine esset, veluti

terrae aut lapidi au Gigno aut auro, aut id genus rer*m cuilibet Et unde ista essent nisi tu feciss es ea3T u fabro corpus,tu an initin membris imperitantem fecisti , tu materiam unde facit aliquid: tu ingeniti quo artem capiat,& videar intus quid faciat foris, ita sensium corporis quo in te prete traiiciat ab animo ad materiam id quod facit, & renunciet animo quid factum sit, ut ille intus consulat praesidentem sibi veritatem an benefactum sit. Telaudant haec omnia creatorem omnium.

Sed tu quomodo facis ea 3 Quomodo fe- cissi Deus coelum Sc terram Θ Non. utique in caelo, neq; in terra fecisti caelii & terra, neq; in aere, aut in aquis,quoniam & licepertinEt ad caelu & terra, neq; in uniuerso nitido fecisti uniuersum mundii, quia nota erat ubi fieret antequam feret ut etiasset, nec manu tenebas aliquid unde face-xes caelum & terram. Nam unde tibi hoc quod tu no feceras unde aliquid faceres Z

id eni est, nisi quia tu es 3Ergo dixisti& iacta sunt, atq; in verbo tuo fecisti ea. Ps iri

SE L quomodo dixistir Nunquid illo

modo quo facta est vox de nube, dices, Hic est filius meus dilectusZIὶla enim 27 ..

347쪽

c o N F E s s Io N v M vox acta atque transacta est,coepta & sinita. Sonuebunt syllabae atque transierunt, secunda post primam , tertia post secundam, atque inde ex ordine, donec ultima post caeteras, si entiumque post ultimam. Vnde claret atque eminet quod creatur et motus expressit eam, scrutens aeternae voluntati.tuae ipse temporalis. Et haec ad tempus facta verba tua nunclauit auris exterior menti prudenti , cuius auris interior posita est ad aeternum verbum tuum. At illa comparauit haec verba temporaliter sonantia, cum arterno in sile

tio verbo tuo , & dixit. Aliud est longe, η' longe aliud est.Haec longe infra me sunt,

nec sunt,quia fugiunt &pr tereunt: Verbum autem domini mei inpra me manet in aeternum. Si ergo verbis sonantibus& praetereuntibus dixisti ut fieret coelum& terra , atque ita fecisti coelum & ter. ram erat iam creatura corporalis ante coelum & terram , cuius motibus temporalibus temporaliter vox illa percurreret.Nullum autem corpus ante coelum &terram. Aut si erat, id certe sine transito. . ria voce feceras , unde transitoriam vocem ficeres , qua diceres ut fieret coelum& terra. Q uicquid .enim illiadesset,unde talis vox fieret, nisi abs te factum esset, omnino non esset. Vtergo fieret corpus unde ista verba fierent , quo verbo a te

dictum estλ

Filius

348쪽

i I IOeas itaque nos ad intelligengu ve bum Deum apud te Deu,quod sem-l l piterne ditatur, & eo se iterne dicun-- tur omnia. Neque enim linitur quod dii cebatur:& dicitur aliud ut pomni dicis omnia, sed simul, ac sempiterne omnia. ι Alioquin iam tempus & mutatio &non

a Vera aeternitas , nec vera immortalitas. Hoc noui Deus meus, & gratiaβ ago. . Noui, confiteor tibi Domine,mecumque nouit, & benedicit te quisquis ingratus non est certar veritati Nouimus domine, . nouimus, quoniam inquantum quicquid non est quod erat,&est quod non erat, i intantum moritur & oritur. Non ergo i quicquam verbi tui cedit,atque succedit,

quoniam vere immortale atq; aeternum: est.Et ideo verbo tibi coaeterno, simul &. sempiterne dicis omnia quae dicis,& fit. quicquid dicis ut fiat. Nec aliter quam dicendo faeis,nec tamen & simul & sem- . piterna fiunt omnia quae dicendo facis.

i Verbo Dei docemur in omnibus. CAP. VIII.

CVx quaeso te Domine Deus meus,Vtcunque video , sed quomodo id eloquar,nescio misi quia omne quod esse in- npit & esse desinit , tunc eue incipit A

349쪽

tunc desinit, quado debuisse incipere vel desinere in aeterna ratione cognoscitur, ubi nec incipit aliquid nec desitiit3 Ipsum est verbum tuum , quod & principium est, qui & loquitur nobis. Sic in euangelio per carnein ait, α hoc insonuit foris

auribus hominum ut crederetur, & intus quaereretur, &inueniretur in aeterna veritate, ubi omnes discipulos bonus & solus magister docet. Ibi audio Domine vocem tuam dic sitem mihi, quoniam ille loquitur nobis,qui docet nos. Qui autem non docet nos, etiam si loquitur non. nobis loquitur. Quis porro nos docet , nisi stabilis veritas λ a & per creaturam mutabilem cum admonemur, ad veritatem stabilem ducimur, ubi vere discimus cum stamus & audimus eum , & gaudio gaudemus propter vocem sponsi ,reddentes nos unde sumus. Et ideo principium, quia nisi maneret cum erraremus non esset quo rediremus. Cum autem redimus ab errore, cognoscendo utique redimus. Vt autem cognoscamus, docet nos,quia principium est & loquitur nobis. 2 modo verbum Dei loquatur cordi.

terram, in verbo tuo,in filio tuo, in vi tute tua, in sapientia tua, in veritate tua, miro modo dices,& miro modo faciens.

350쪽

s comprehendet Z Quis enarrabici

d est illud quod inte lucet mihi , &

percutit cor meum sine laesione,&inhorresco & inardesco ZInhorresco inquatum dissimilis etfum, inardesco inquantum a- mili s ei sum.Sapientia ipsa est quae interlucet mihi, discindens nubilum meum, quod me rursus cooperit deficientem ab ea caligine atque aggere poenarum mearum: quoniam si c infirmatus est in egestate vigor meus, ut non sufferam bonum meum, donec tu Domine qui propici iis factus. es omnibus iniquitatibus meis, etiam sanes omnes languores meos: ima&r dimes de corruptione vitam meam,& coronabis me in miseratione & mi ricordia, & satiabis in bonis desiderium meum , quoniam renovabitur iuuentiis mea sicut aquilae . spe enim salui tam sumus,& promissa tua per patientiam expectamus. Audiat te intus sermocinatem qui potest. Ego fidenter ex oraculo tuo clamabo : Quam magnificata sunt opera tua Domine, omnia in sapientia fecisti,& illa principium , & in eo principio fecisti coelum & terram. Moluuias Dei priηcipium nescit.

. CAP. X.

Nonne ecce pleni sunt vetustatis sum qui nobis dictit: Quid faciebat Deus antequa faceret cetium & terram Si enim

vacabar,