장음표시 사용
361쪽
mo conceptaia Quς rursus conceptiones iam sunt,& eas prcsentes apud se intuentur qui illa pr dicunt .Loquatur mihi aliquod exemplum tanta rerum numerositas. Intueor auroram , oriturum sole prς- nuncio: Quod intueor pr sens est, quod pr nuncio futurum. Non sol futurus qui iam est , sed ortus eius qui nondum est. Tamen etiam ortum ipsum nisi animo imaginarer, sicut modocum id loquor, nocum possem prς licere. Sed nec illa aurora quam In cito video, solis ortus est , qua-uis eum prς cedat, nec illa imaginatio in animo meo qua duo prς sentia cernutur, ut futurus ille ante dicatur. Futura ergo nondum sunt Et si nondum sunt, no sunt. Et si non sunt,videri omnino non possut,
sed prizdici possunt ex pri sentibus, quq
TV itaque regnator creaturq tu , quis est modus quo doces animas ea quufutura sunt 3 Docuisti enim prophetas tuos. Qui sinam ille modus est, quo doces futura, cui futurum quicquam non est, vel potius de futuris doces prς sentia3Nam quod non est, nec doceri utique potest Nimis longe est modus iste ab acier Ima Iaualuit ex me , non potero ad illum: potero autem ex te, cum dederis
362쪽
L I B E R X 1. 3 3 tu dulco. lumen ocultorum oculorum
D frentia temporum quomodo nominanda. CAP. xx
OVod autem nuc liquet & claret, nec
futura sunt, nec pretierita. Nec proprie dicitur,tepora sunt tria, psςter tum, ps aetas,&futurum: Sed fortaue proprie diceretur, tempora sunt tria: prciens deprς eritis , prς sens de prςsentibus, praeiens de futuris. Sunt enim haec in anima tria quaedam, & alibi ea non video. Praesens de praetericis memoria , pr sens depraesentibus contuitus , praesens de futuris expectatio. Si enim haec permittitur dicere, tria tempora video, fateorque tria sunt. Dicatur etiam, tempora sent tria, prςteritum , pr sens,& fututu, sicut abutitur consuetudo, dicatur. Ecce non curiro, nec relisio , nec reprehendo , dum tamen intelligatur quod dicitur , neque id quod futurum est esse iam, neq; id quod prς teritum est.Pauca sunt enim quς proprie loquimur, plura non proprie : sed agnoscitur quid velimus.
Quomodo tempus licest metiri. CAP. x XI.
DIxi ergo paulo ante quod pr tereuntia tempora metimur , ut possimus P fice
363쪽
dicere duplum esse hoc temporis ad illud simpluin, aut tantum hoc quantum illud,& si quid aliud de partibus temporum
possumus renunciare metiendo. Q ocirca ut dicebam praetereuntia metimur ita pora. Et si quis milii dicat, unde scis , respondeam, scio quia metimur,nec metiri quae non sunt possumus,& non sunt praeterlta vel futura. Praeseos velo tempus quomodo metimur, quando non habet spaciumZMetitur ergo cum prς terit: cum autem prςterierit , non metitur. QEodenim metiatur non erit. Sed unde, & qua& quo prςterit cum metitur λ Unde , nisi
ex futuro Qua, nisi per pret scias λ duo, nisi in praeteritum ZEx illo ergo quod nodum est, per illud quod spacio caret, in illud quod iam non est. id autem metimur, nisi tempus in aliquo spacio Z Neq; enim diei mus simpla,& dupla,& tri pla,α qualia, & ii quid hoc modo in tempore
dicimus, nisi inter spacia temporum. In quo ergo spacio metimur tempus prς-teriens λ Vtrum in futuro unde prςteru Sed quod nondum est, non metimur. An
in presenti qua prςteritὶ Sed nullum
pretierito quo pret erit Sed quod iam non est non
364쪽
Petis .emgmatis solutionem a Deo.
EXarsit animus meus nosse istud implicatissimum aenigma. Noli claudere domine Deus bone pater , per Christum oblecro, noli claudere desiderio meo ista& Vsitata & abdita , quo minus in ea penetret,& dilucescant allucente misericordia tua domine. mem percunctabor de his 3 Et cui fruistuosius confitebor imperitiam meam,nisi tibi cui non sunt molesta studia mea flammantia vehementer inscripturas tuas ZDa quod amo, amoenim,& hoc tu dedisti. Da pater qui vere nosti data bona dare filiis tuis. Da quoniam Ω- scepi cognoscere te, et labor est ante me donec aperias. Per Christum obsecro in
nomine eius sancti sanctorum, nemo mihi obstrCpat. Et ego credidi,propter quod Pso s. et ibquor. Haec est spes mea, ad hanc M viis 'uo ut comtempler delectationes domini. Ecce veteres posuisti dies meos,& transeunt, et quomodo nescio. Et dicimus tempus & tempus tempora , & tempora.
Quandiu dixit hoc ille, quadiu fecit hoc ille,& quarti longo tempore illud non vidi ,& duplum temporis habet haec syllaba ad illam simplam brevem. Dicimus haec,& audimus haec,& intelligi inur & intelligimus. Manifestissima & usitatissima
sunt, et eadem rursus nimis latent, et no ua est inuentio suorum.
365쪽
AVcliui a quodam homine docto,
quod solis ac lunae, ac tyderum motus ip a sm tempora,& lion anni M. Cur m .i enim non potaus omnium corporum mo stus sint temporaὶ An vero si cc starent caeli lumina & moueretur rota figuli, non esset tempu, quo metiremur eo gyros Sediceremus , aut aequalibus morulis agi, aut si alias tardius, alias velocius moueretur , alios magis diuturnos esse , alios minus 3 Aut cum hoc diceremus, non Senos in tempore loqueremur,. aut non es.sent in verbis nostris aliae longae syllabar, aliae breues , nisi quia illae longiore tempore sonuissent,iitae breuiores, Deus dona hominibus videre in paruo , communes notacias rerum parua yti atq; , magnarum. Sunt & sidera,& luminaria caeli insignis,& in temporibus, &in annis & in diebus. Sunt vero, sed nec ego dixerim circuitum illius ligneolae rutς diem esse, nec tam cia ideo temp Us non esse ille dixerit. Ego seire cupio vim naturamque
tempori S ,quo metimur corporum motus dicimus illum motum, verbi gra tia tempore duplo este diuturniorem quam istum. Nam quaero , quoniam dies dicitur, non tantum morula solis super terram , secundum quod aliud est dies, aliud nox , sed etiam totus eius circuitus ab oriente usque ad orientem, secundum
366쪽
quod dicimus,tot dies transierui: Cu suis
enim noctibus dicuntur tot dies, nec existra reputantur spacia noctium. Quoniam
ergo dies expletur motu solis atque circuitu ab oriente usque ad orientem,quaero utrum motus ipse sit dies, an mora ipsa ' quanta peragitur , an 'trunque. Si enim primum dies e sinet: dies ergo es set etiam si tanto spacio temporis sol cursum illum peregisset, quantum emaorae unius. Si secundum: non ergo esset cdies si ab ortu solis usque in ortum alterum tam breuis mora esset, quam est horae unius. Sed vicies & quater circumiret sol utexpleret diem.Si utrunque, motu &mora , nec ille appellaretur dies, si hora spacio sol totum suum gyrum circumiret, nec illa si sole cessante tantum teporis praeteriret, quanto peragere sol totu ambitu de mane in mane asidiet.Non itaque .
nunc quaeram , quid sit illud quod vocatur dies: sed quid sit tempus quo metientes solis circuitu diceremus eum dimidiosi acto temporis peractum minus quam solet, si tanto spacio temporis peractus es.set quato peraguntur horae duodecim. Et
utrumque tempus comparantes diceremus illud sinapis, hoc duplum , etiam si aliquado illo simplo aliqua lo isto duplo
sol ab oriente usque ad Oriente circumiret.Nemo ergo mihi dicat coelestium corporu motus esse tempora, quia & cuiusda iό. voto cum sol stetisset ut victor Iosue praelium
367쪽
praelium perageret sol stabat, se tempus ii bat. Per suum quippe spacium temporis quod ei sufficeret, illa pugna gcsta atque finita est. Video igitur tempus quandam esse distensionem. Sed video an videre mihi videor3Tudem sistrabis lux veritas.
est quo metimur motum corporis. CAP. XXIIII.
IVbes ut approbem si quis dicat tepus
esse motum corporis i Non iubes:Nam corpus nullum nisi in tempore moueri audio. Tu dicis, Ipsum autem corporis
motum tempus esse non audio. Non tu dicis. Cum enim mouetur corpus,tempore inctior quandiu moueatur, e X quo moueri incipit donec desinat. Et si non vidi ex quo coepit & perseuerat moueri uti non videam cum desinit, non valeo metiri , niti forte ex quo videre incipio donec desinam. Rod si diu video, tantummodo longum tempus esse renuncio,non autem quantum sita quia & quantum cum dicimus, collatione dicimus , Velut tantum hoc, quantum illud ,aut duplum hoc ad illud,& si quid aliud isto modo: Si autem notare potuerimus, locorum spacia, unde & quo veniat corpus quod mouetur, vel partes eius 'si tanquam in torno mouetur, possumus dicere quantum sit temporis ex quo ab illo loco usque ad illum locu motus corporis, vel partis eius
368쪽
LIBER XI. 3 essectus est. Cum itaque alvid sit motus corporis, aliud quo metimur quandiu sit: quis non sentiat quid horum potius tem- pus dicendum siti Nam & si varie corpus ali inando mouetur, aliquando stat, non solum motum eius,sed etiam statum tempore metimur: & dicimus tantum stetit, quantum motum est,aut duplo vel triplo
stetit ad id quod motum est,&siquid aliud nostra dimensio siue compreh8derit siue existimauerit, ut dici solet plus
minus.No est ergo lepus corporiS motus. Rursus orat. CAP. XXV.
ET confiteor tibi domine ignorare me
adhuc quid sit tempus,& rursus consiteor tibi domine scire me in tempore ista dicere, & diu me iam loqui de tempore, atque idipsum diu , non esse nisi moram temporis. Quomodo igitur hoc scio, quando quid ut tempus nescio ; An forte nescio quemadmodum dicam quod scio;
Hei mihi qui nescio saltem quid nescia.
Ecce Deus meus coram te,quia uo men
tior, sicut loquor,ita est cor meum.Tuit luminabis lucernam meam domine Deus meus,illumina tenebras meas. Mensuris pedum σollabarum.
CAPUT XXVI. Nonne tibi cofitetur anima mea confessione veridica metiri me tempo-
369쪽
3so C ON T Es s Io N vra Z Ita ne deus meus metior, de quid metiar nescio λ Metior motum corporis in tempore,item ip um tempus non metior λ An vero corpori, motum metirer qua si usit, & quandiu hinc illuc perueniat, nisi
tempus in quo mouetur metirer 3 Ipsum. ergo tempus unde metior. An tepore breuiore metimur longius , sicut spacio cubiti spacium transtri. Sic enim vidcmur
spacto breuis syllabae metiri spactu longet syllabae, atque id da plum dicere.Ita metimur spacia carini uu spaciis versuum, &spacia versuum spaciis pedum, & spacia pedum spaciis syllabarum , & spacia longam n spaciis breuium , non in paginis.
Nam eo modo loca metimur, non tempora. sed cum voces pronunciando transeunt, & dicimus longum carmen est, nam tot versibus contexitur: longi ve
sus, nam tot pedibus constant: longi pedes , nam tot syllabis tenduntur : longa syllaba, nam dupla est ad brevem. Sed neque ita comprehenditur certa mensura temporis , quandoquidem fieri potest ut ampliori spadio temporis personet versus breuior si productius pronunci tur , quam longior si correptius. Ita carmen , ita pes, ita syllaba . Inde mihi visum est , n hii esse aliud tempus quam distensio item , sed cuius rei nescio, &mirum si non ipsius animi. Quid enim metior ob necro Deus me'& dico,aut in desinite, longius est hoc tempus quam il-
370쪽
- LI BER XI. 3set 'lud, aut etiam definite,duplum est hoc ad
illud 3Tempus metior , scio. ed non metior futurum,quia nondum est. Non metior prae se iis , quia nullo sp cio tenditur. Non metior praeteritum , quia1am nouest. Quid ergo metior Θ An praetereuntia tempora non praetcrua , . Sic enim dia
Quomodo metimur tempus. CAP. XXV l L .
INsiste anime meus, & attende fortiter: Detas adiutor noster, ipse secit nos &,
non ipsi nos. Attende ubi albescit veritas. Ecce puta vox corporis incipit sonare & sonat, & adhuc sonat, M ecce desinit: iamque silentium est, & vox Illa praeterita est, &non est iam vox: Futura erat antequam sonaret, & non poterat metiri, quia nondum e sar,& nunc non potcst, quia iam no est. Tunc ergo poterat cum
sonabat, quia tuc erat quae metiri posset. Sed & tunc non stabat , ibat enim & praeteribat. An ideo magis poterat Z Praeteries enim tendebatur in aliquod spacin temporis quo metiri posset , quoniam praesens nullum habet si acium. Si ergo tunc
poterat, ecce pura , altera coepit sonare &adhuc sonat, continuato tenore sine ulla distinistione, metiamur eam dum sonat. Cum enim sonare cessauerit, lam praeterita erit , & non erit quae possit metiri.