장음표시 사용
351쪽
33α coNFESs I ONVM vacabat,inquiunt,& non operabatur alia quid, cur no sic semper & deinceps, queau modum retro semper cessauit ab opere λ Si enim ullus motus in Deo nouus e T-rj it,& voluntas ta Oua vi conderet creaturam quam nunqu4m ante c5diderat,quomodo iam vera aeternitas ubi oritur voluntas quae non erat. Neque enim voluntas Dei creatura eii , sed ante creaturam, quia non crearetur aliquid, nisi creatoris voluntas praec ederet. Aeternitas Dei uescit tempora. CAP. AI.
AP ipsam ergo Dei substantiam per
tinet volutas eius. Quod si exortum
est aliquid in Dei substatia quod prius no
erat, non veraciter dicitur aeterna illa substalitia. Si autem voluntas Dei sempite na erat, Vt esset creatura, cur non sempiterna creatura Qui haec dicunt, nondum te intelligunt : O sapientia Dei,lux mentium nondum 1ntelligunt quomodo fiant quae per te atque in te fiunt: & conantur
aeterna sapere , sed ad huc in praeteritis &futuris reru motibus cor eoru volitat &adhue vanum est. is tenebit illud,& si-get illud ut paululum stet .& paululum rapiat splendore semper stantis ς ternitatis,& comparet cu temporibus nunqua stantibus ,& videat esse inso parabilem, & videat longum tempus nisi ex multis praetereun
352쪽
ta B E R x I. 333tereuntibus motibus qui simul extendi. non possiant, logum non fieri, non autem praeterire qu: squam in aeterno, sed totum esse praesens, nullum vero tempus totum esse praesens, & videat omnes prς teritum propelli ex futuro, & omne futurum ex praeterito consequι,& omne praeteritu ac futurum ab eo q 'od temper est praesens creari & cxcurretie Z sis tenebit cor hominis , ut stet & videat quomodo stans dictet futuru& praeterita tempora,nec futura nec praeterita aeternitas 3 Nunquid manus mea Valet hoc, aut manus oris mei per loquelas agit tam grandem remὶ uid Deus fecerit ante mundi creationem. CAP. x II.
Ecce respondeo dicenti, quid faciebat
Deus antequam faceret coelum & te
Iam, respondeo non illud quod quidam respondisse perhibetur ioculariter eludes quaestionis violentiam, Alta inquit scrutantibus gehennas parabat. Aliud est videre , aliud ridere. Haec non respondeo. Libentius enim respoderim, nescio quod nescio quam illud unde irridetur qui auta interrogauit, & laudatur qui falsa respondit. Sed dico te Deus noster omnis
creatur e creatorem. Et si coeli & terrae nomine omnis creatura intelligitur, audenter dico: Antequam faceret Deus coelum de terra,non faciebat aliquid si enim faciebar,
353쪽
33 coNFEs g Io Nubi faciebat,quid nisi creatura faciebat. Et v-tina sic scia quicquid utiliter scire cupio, quemadmodum scio , quod nulla fiebat
creatura,antequam fieret ulla creatura. 2 dante tempora a D eo ereata nulla fuerine tempora. C A P. XIlI.
AT si cuiusqua volatilis sensus vaga
tur per imagines retro temporum,&te Deum omnipotentem & omni creantem, & omnitenentem, coeli & terrae artificem, ab opere tanto antequam id faceres , per innumerabilia secula cessasse miratur,euigilet atque attendat, quia falsa miratur. Nam unde poterant innumerabilia secula praeterire, quq ipse non fece- aas, cum sis omnium seculorum autor reconditorὶ Aut quae tempora fuisseot qua abs te condita non essent 3 Aut quomodo praeterissent si nunquam fuiss)nt 3 Cum ergo sis operator omnium temporum, si fuit aliquod tempus ante qua faceres coelum & terram, cur dicitur quod ab opere cessabas 3 Idipsum enim tempus tu feceras,nec praeterire potuerunt tempora an te quana faceres tempora. Si autem ante caelum & terram nullum erat tempus, cur
quaeritur quid tunc faciebas Non enim
erat tunc ubi non erat tεpus, nec tu tempore tempora praecedis, alioquin no omnia tis ora praecederes. Sed praecedis omnia tempora praeterita celsitudine semper
354쪽
L I B Ε R X I. 33 praesentis aeternitatis , & superas omnia tutura,quia & illa futura sunt, & cum venerint, praeterita erunt,tu autem idε ipse es,& anni tui non deficient. Anni tui nec eunt nec veniunt: isti enim nostri & euntes veniunt, ut omnes veniat. Anni tui omnes simul stant, quoniam stant nec euntes a venientibus excluduntur, quia non transeunt: isti autem nostri omnes erui, cum omnes non erunt. Anni tui dies unus,
di dies tuus non quotidie, sed hodie quia hodiernus tuus non cedit crastino,neque enim succedit hesterno. Hodiernus tuus aeternitas , ideo coaeternum genuisti, cui dixisti: ego hodie genui te. Omnia tempora tu fecisti, & ante omnia tempora tu
es, nec aliquo tempore non erat tempus.
Temporis disserentia tres. CAP- III LNVllo ergo tempore non feceras etliquid, quia ipsum tempus tu feceras:& nulla tempora tibi coaeterna sunt, quia tu permanes. At illa si permanerent, non essent tempora. Quid enim est tempus Quis hoc facile breuiterq; explicauerit Quis hoc ad verbii de illo proferendum Vel cogitatione comprehenderit Z Quid autem familiarius & notius in loquetulo
tolligimu& utique cum id loquimur, in
355쪽
336 co NESsIONVM telligimus etiam cum alio loquete id audimus. Quid est ergo tempus Si nemo ex me quςrat, io,si quaerenti explicare velim, nescio: Fidεter tamen dico scire me, quod ii nihil .pr.eteriret, non esset praete- iritum tempus, & si nihil adueniret, non a esset futurum tempus,& si nihil esset, non Iesset praesens tempus. Duo erga illa tem- pora, praeteritum & futurum quomodo Iunt, quando & praetexitum iam non est,' & futurum nondum estὶ Praesens autem si semper esset praesens, nec in praeteritum transiret,iam non esset tempus, sed arternitas. Si ergo praesens ut tempus sit ideo fit,quia in praetexitum transit, quomodo l& hoe esse dicimus , cui causa ut sit illa est,quia non eritZut scilicet no vere dica
mus lepus esse nisi quia tedit ad non ege. i
Mensura temporis in quo. CAP. XIV.
FT tamen dicimus longum tempus re
beeue tempus, neque hoc nisi de prae- .. terito aut futuro dicimus. Praeteritum.
tempus longum verbi gratiat vocamus
ante centum annos, futurum itidem longum post centum annos. Breve autem ipraeteritum, sicut puta, dicimus ante de- lcem dies , & breue futurum post decem dies. sed quo pacto longum est aut breue
356쪽
dicamus,logum est, sed dicamus de prael erito, longum de futuro, longum
erit. Domine Deus meus lux mea, nota ne& hi veritas tua deridebit hominem Quod enim l5gum fuit praeteritum tempus, cum iam esset praeteritum , longum fuit, an cum adhuc praesens esset ' Tunc enim poterat esse longum , quando erat quod esset longum. Praeteritum vero iam non erat, unde nec longum csse poterat, quod omnino non erat. Non crgo dic Mus , longum filii praeteritum tempuS, neque enim inueniemus quid fuerit longam,qua ado ex quo praeteritum est, non est. Sed dicamus, longum fuit illud praesens tempus,qui a cum praesens esset longum erat. Nondum enim praeterierat ut non esses,& ideo erat quod longum csse posset. Postea vero qui in praeteriit, simul
& longum esse destitu quod esse desti
tit. Videamus ergo o anima humana, Vtrain de praesens tempus possit esse longum. Datum enim tibi est sentire moras
atque metiri. d respondebis mihi 3
An centum anni praesentes longum tempus estZ Vide prius utrum possint praesentes esse centum anni. Si enim primus eo- Ium annus agitqr,ipse praesens est, nonaginta vero & nouem futuri sunt, & ideo nondum sunt. Si autem secundus annus agitur, iam unus est praeteritus,alter praesens,caeteri futuri: Atque ita si mediorum quelibet centaurij huius numeri annum
357쪽
338 CONFEsSIONUM praesenteni posuerimus , ante illum praeteriti erunt, post illum futuri. Quocirca centum anni praesentes esse non potuerunt.Vide saltem Vtrum qui agitur annus
ipse sit praesens, & eius enim si primus
agitur mensis, futuri sunt caeteri.Si secundus , iam & primus praeteriit ,& reliqui nondum sunt .Ergo nec annus qui agitur totus est praesens Et si non totus eli praesens,non cst annus praesens. Duodecimonim menses annus est, quorum quilibet unus mensis qui agitur , ipse prςsens est, caeteri autem prςteriti aut futuri. Quanquam neque mesis qui agitur pr sens ei sed unus dies. Si primus,futuris caeterIs,si nouissimus,pr teritis caeteris , si medioxuquslibet,inter praeteritos & futuros. Ecce praesens tempus quo ἀ solum inuenieba-
lnus longum appellandum, vix ad Inius
diei spacium contractum est. Sed discuistiamus etiam ipsum , quia nec unus dies totus est pret sens.Nocturnis enim & diu nis horis omnibus vigintiquataor exsetur. Quarum prima caeteras futuras habet,nouissima praeteritas, aliqua vero interiectarum ante se pretieritas, post te futuras. Et ipsa una hora fugitinis particu- Iis agitatur .Quicquid eius auolauit, praeteritum est : quicquid eius restat, rutu- rum: Si quid intelligitur tempolis quoad 1n nullas iam v c in minutissimas momentorum partcs diuidi ponit, id solum
est quod fretsens dicatur. Quod tamen
358쪽
ita raptim a futuro in pretieritum trans
uolat,ut nulla morula extendatur : Nam
si ex tenditur, diuiditur in praeteritum, &futurus. Praesens autem nullum habet spacium. Vbi est ergo tempus quod longum dicamus 3 Aa futurum Z Non quidem dicimus longu est,quia nondum est quod longu sit,sed dicimus longum erit. Ἐado igitur erit Z Si enim & tunc cum adhue futurum erit, non erit longum,quia quid sit longum nondum erit. Si autem tunc erit longum cum ex futuro,quod nodum est,esse iam coeperit, praesens factum erit, ut possit esse qaod longum sit, iam superioribus vocibus clamat praesens ita pus, longum se esse non posse. 2 le tempus metiri liceat quale non. CAP. XV LT tamen domine semimus interualla temporum, & comparamus sibimet,& dicimus alia longiora,& alia breuiora. Metimur etiam quanto sit breuius .anl5gius illud tempus quam illud,& res podemus duplula esse hoc vel triplum , illud autem simplum , aut latum boc esse quatum illud. sed praetereuntia metimus ita pora cum sentiendo metimur. Praeteritavero quae iam non sunt, aut futura quae nondum sunt, quis metiri potest, nisi forte audebit quis dicere metiri posse quod non est i Cum ergo pretierit tempus, sen- P a.
359쪽
ν o coNFESsIONVM tiri & metiri potest: cum autem praeterierit, quoniam non est, non potest. Tempus praeteritum'futurum ubi sint. . CAP. XVII.
OVςxo pater, non assirmo,Deus meus praeside mihi & rege me : Quisnam est qui dicat mihi non esse tria tempora, sicut pueri didicimus , puerosque docuimus, praeteritum praesens & futurum, sed tantum praesens, quoniam illa duo non suntὶ An & ipsa sunt, sed ex aliquo procedit occulto,cum ex futuro fit praesens, Min aliquod recedit occultum, cum ex prς- senti fit praeteritum Nam ubi ea viderunt qui futura cecinerunt si nodum sunt 3N
que enim potest videri id quod no est. Et
qui narrant prςterit amo utique vera na rarent,si animo illa non cernerent. Quae
si nulla essent, cerni omnino non possent. Sunt ergo & futura, & praeterita. suomoda pris erita σ futura tempora pra-- sentia sunt. CAP. XVIII.
SI ne me domine amplius quaerere, spes
mea,non coturbetur intentio mea. Si
enim sunt futura & praeterita, volo scire ubi sint. od si nondum valeo , scio tamen ubicunque sunt, non ibi ea futura esse,aut praeterita, sed praesentia. Nam u& ibi futura sunt, nondum ibi sum. Si α
360쪽
ibi praecerita sunt,iam non ibi sunt. Vbiacunque ergo sunt quaecunque sunt, nonsulit nisi piae sciatis: quanquam praeterita
cum vera narraneus , ex memoria proferuntur . non res ipsae quae praeterierunt, sed verba coccpta ex imaginibus earum, quae in animo , velut vestigia per sentius praetereundo fixerunt. Pueritia quippe mea, quae iam non est, in tempore praeterito est,quod iam non est: Imagine vero eIus cum eam recolo & narro,in praesenti tempore intueor , quia est adhuc in memoria mea. Vtrum similis sit causa etiam
praedic edorum futurorum, ut rerum quae nondum sunt,iam existentes praesententur imagines , confiteor Deus meus nescio. Illud sane scio , nos plerunque praemeditari futuras actiones nostras, easque pretio editationes esse praesentes,actionem autem quam praemeditamur nondum esse, quia futura est , quam cum aggress . fuerimus.& quod praemeditabamur agmre coeperimus , tunc erit illa actio , quictunc non futura , sed praesenserit. Quo quomodo se itaque habeat arcana pra sentia futurorum, videri nisi quod est tio potest. QDd autem iam est,non futurn sed praesens est. Cum ergo videri dicuntur futura , non ipsa quae nondum sunt, id est,quae futura sunt, sed eoru causς vel signa forsitan videtur quae iam sunt; Ideo non futura,sed praesentia sunt iam videntibus,ex quibus futura praedicantur ani-