D. Aurelii Augustini, ... Confessiones libri tredecim. Quibus nunc primùm est adiectus rerum , & verborum index

71쪽

0bndit enim me adhuc esse indocilem, eo quod inflatus essem nouitate haeresis illius,& nonullis quaestiunculis iam mutatos imperitos exagitassem , sicut illa indicauerat ei. Sed sine, inquit, illum ibi, Miantum roga pro eo Dominum, ipse legendo reperiet,quis ille sit error,& quanta impietas. Simul etiam narrauit se quoque paruulum a seducta Matre sua datum inisse Manichaeis, & omnes pcne Iion legisse tantum, veru metiam scriptitasse libros eorum, sibique apparuisse nullo contra disputante x conuincente,quam esset illa secta fugienda, itaque fugisse. Quae esim ille dixisset,atque illa nollet acquiescere, sed instaret magis deprecando, εσvbertim flendo ut me videret &me eum dissereret: ille iam sub stomachans t dio,

Moisiis Vade,inquit,ame, ita Vmas : Fieri e cam nim non potest, ut filius istarum de Au lachrymatu pereat. Quod ,

illa ita se accepisse in- i

nuisset.

72쪽

diu, est quomodo aliorseduxerit.

Er igem tempus annorum nouem,ab undevicesimo anno q-tatis ineae , usque ad duodet

cesimum seducebamur, & Ω- ducebamus, falsi atque fallentes iii variis eupiditatibus , & palam per doctrinas, quas liberales vocant,occulte autem falso nomine Religionis hic superbi,ibi su peistitiosi, ubique vani ac popalaris gloriar sectantes inanitatem, usque ad the tricos plausus, & contentiosa certamina,& agonem coronarum' Renearum,& spe Φctaculorum nugas,& in te perantiam li- minea bidinum.Illae autem purgari nos ab istis sordibus expetentes cum eis , qui appellantur elem,& Sancti,asserebamus escas, de quibus nobis in officina aqualiculi sui fabricarent Angelos & Deos per quos li- beraremur: & lectabar ista atque faciebacum amicis meis , per me ac mecumi dece

73쪽

co EssIONVM dsceptis. Irrideant me arrogates, & nondum salubriter prostrati & elisi a te Deus meus,ego tamen confiteor tibi dedecora mea in laude tua. Sine me obsecro, & da mihi circumi e praesenti memoria pr teritos circumitus erroYis mei ,& immolare

tibi hostiam i ubi lationis. Quid enim ego sum mihi sine te nisi dux in praeceps ZAut quid sum cum mihi besile est, nisi sugens

lac tuum,aut fruens te cibo, qui non co

rumpitur λ Et quis homo est quilibet homo, cum sit homo' Sed irrideant nos tes & potentes : Nos autem infirmi &inopes confiteamur tibi. Rhetoricam docet e , 2 rusticem, qui aucto

Docebam in illis annis artem Rheto

ricam,& victoriosam loquacitatem victus cupiditate vendebam. Malebamitamen Domine,tu scis, bonos habere Discipulos, sicut appellantur boni, S eos si ne dolo doeebam dolos : nou in quisus contra caput innocentis agerent; sed aliquando pro capite nocentis. Et tu Deus id isti de longinquo lapsantem in lubrico, & in multo fumo scintillitantem fidem meam, quam exhibebam in illo ma-yI AE gisterio diligentibus vanitatem,&quaerentibus mendacium socius corum. In illis annis unam habebam, non eo, quod

legiti

74쪽

3 1 a B E R a Ir i. 73legitimum vocatur, coniugio cognitaim, 3 sed quam indagaverat vagus ardor, in Oisa prudontia: : Sed visam tamen , ei quoque a seruans iliori fidenarin qua sane expcrirer '- exemplo meo , quid distaret inter cohiu-e galis placidi modum , quod taederatumo esset generandi gratia , S paehum libidit nosi amoris, ubi proles etiam contra vos tum nascitur, quanuis iam nata cogat se diligi.- Recolo etiam cum niihi theatrici earminis certamen inire placuisset, mandasse: mihi nescio quem Aruspicum,quid ei da

re mercedis vellem ut vincerem : me auis

tem foeda illa sacramenta detestatum , re abominatum respondisse : nec si coronat illa esset immortaliter aurea,muscam pro

vristoria mea sinerem necari. Necaturus

enim erat illς in sacrificiis suis animalia, . ' & illis honoribus inuitaturus mihi suffrai gatura Daemonia videbatur Sed Eo ei quoque malum non ex tua charitate re-- pudiaui Deus cordis mei.Non enim ama-- re te noueram , qui nisi fulgores corp0, Icos cogitare no noueram. Talibus enim. figmentis suspirans anima, nonne forni- , ' catur abs te, & fidit in falss,& pascit ve- PT '... tos 3 Sed videlicet sacrificari pro me nou Oso1 - lem Daemonibus,quibus me illa sit per sΗ-- tione ipse sacrificabam. id st enim a- . - liud ventos pascere, quam ipsi,s pa cure, hoc est,errando eis este voluptati, atqae s derisui i .D Astrolo

75쪽

Ilus

7 eo NFEssio NYM Pol De Iudiciaria deditus , a sene Medico, edi adolescente Nebridio reuocatur. CAP. III.

I Deo illos planetarios, quos Mathema

ticos vocant,plane consulere non

stebam quod quasi eis nullum esset sacrificium,& nullae preces ad aliquem spiritum ob diuinationem dirigerentur, quod tamen Christiana & vera pietas conse quenter repellit,& damnat. Bonum est enim confiteri tibi domine,& dicere: Miserere mei,cura animam meam, quoniam

peccatii tibi. Neque ad licentiam pecca liabuti indulgentia tua, sed meminisse dominicae vocis: Ecce sanus factus es, iam noli peccare,ne quid tibi deterius contingat.

totam illi salubritatem interficere conatur, clim dicunt: De coelo tibi est ineuit bilis causa peccandi & Venus hoc fecit, aut Saturnus, aut Mars: scilicet ut Homo sine culpa sit,caro & sanguis , M superba putredo : culpandus sit autem coeli ac sy-derum Creator,& ordinator. Et quis est hic,nisi Deus noster; suauitas & origo iustitiae,qui reddis unicuique secundu opera eius , & cor contritum & humiliatum non spernis3 Erat eo tempore vir sagax, medicinae artis peritissimus, atque in ea nobilissim qui pro Cosule manu sua coronam illam ag'nisticam imposuerat non sano capiti meo: sed no ut medicus. Nam illius mox bi tu sanator:qui resistis suerbis , humilibus

autem

76쪽

autem das gratiam. Nunquid tamen etiam per illu senem desii isti villai,aut destiti sume lexi animae meae 3 Qesia enim factus eieram familiarior,& eius sermonibus erat enim sine verborum cultu, vivacitate sententiarum iocundi & grauesὶ assiduus defixus inlicerebam. Vbi cognouit ex colloquio meo libris genethi Iacorum esse me deditum, benigne & paterne monuit, Vt eos abiicerem meq, curam dc opera rebus utilibus necessariam, illi vanitati frustra impenderem .dicensita se illam didicisse, ut e: us professionem primis annis aetatis suae differre voluisset,qua vita degeret; &si Hippocratem intellexisset, & illas utiq; literas potuisset intelligere, di tamen non ob aliam causam se postea illis relictis Medicinam assecutum, nisi quod eas falsissimas comperisset,& nollet vir grauis decipiendis Hominibus victum quaerere. At tu, inquit,quo te in Hominibus su sitates Rhetoricam tenes, hanc autem tali clam libero stud o, non necessitate rei familiaris sectaris,quo magis mihi te oportet de illa credere , qui eam tam perfecte discere elaboraui quam ex ea sola vivere volui. A quo ego cum quaessem, qua ex calica hoc fieret, ut multa inde vera prO- nunciarentui : Respondit ille ut potuit, vim sortis hoc facere in rerum natura .squequaque diffusam. Si exim de pagat is poetae curiaspiam longe aliud : cancntis, atque intendentis cum sorte quis con-

77쪽

g coNFEssIONVM suluit, mirabiliter consonus negotio Arupe versus exiret, mirandum non dicebat, si ex anima humana superiore aliquo instinctu nesciente quid in se fieret, non arte sed sorte sonaret aliquid quod interrogantis rebus , factisque concineret. Et

hoc quidem ab illo, vel per illum procurasti mihi, & quia ipse postea per meipsumquςrere in inemoria mea deline sti.Tunc autem nec ipse, nec charissimus meus Nebridius,adolescens valde bonus, de valde cautus,irridens totum illud diuinationis genus,persuadere mihi potuerutut haec abiicerem, quoniam me amplius ipsorum Autorum mouebat autoritas, Mnullum certum, quale quaerebam, documentum adhuc inueneram,quo mihi sine ambiguitate appareret, quae ab eis c8nsultis vera dicerentur , sorte non te i

spectorum siderum dici.

Morbum , O baptismum amici narrat,quem etiam suis erroribus inuoluerat, eoque morte sublato dolet grauissim. .

CAP. IIII.

IN illis annis, quo primum tempore in

municipio,quo natus sum, docere coeperam, comparaueram amicum societ te studiorum nimis charum icoQuum mi-ρ hi & coctorentem flore adolescentiq. Mecum puer creuerat, & pariter in scliolam ieramus,pariterque luseramus. Sed non-

78쪽

LIBER I II I. Trdum sic erat amicus,quanquam nec tunc

quidem sicuti est vera amicitia, quia non est vera nisi cum eam tu agglutinas intexinhaerentes tibi charitate diffiisa in cordibus nostris per Spiritum sanctu,qui datus est nobis.Sed tamen dulcis erat nimis co- Rλ dia feruore parilium studiorum.Nam& a fide vera,qua & si germanitus, & penitus adolesces tenebat, deflexeram eum in superstitiosas fabellas, & perbiciosas , propter quas plangebat me Mater.Mecu iam

errabat in animo Homo ille,& non poterat anima mea sine illo .Et ecce tu immianens dorso fugitiuorum tuorum, Deus vitionum & sons misericordiarii, simulque conuertes nos ad te miris modis, ecce ab stulisti Hominem de hac vita, cu viX eX-pleuisset annum in amicitia mea , suauis. mihi super omnes suauitates illius vitae

meae .Quis laudes tuas enumerat virus,in,

se uno quas expertu , est Z Quid tuc fecisti, Deus me & quam inuestigabilis abyssus iudiciorum tuorumi Cum enim laboraret ille febribus,tacuit diu sine sensu in sudore lethali. Et cum desperaretur, baptizat'

est nesciens, me non curante,& praesum ε- te id retinere potius animam eius,quod a me acceperat,non quod in nescientis coriapore sebat .Longe autem aliter erat, nam

recreatus est, & saluas factus. Statimque Ut primum cum eo loqui potui, potui autem mox Vt ille potuit, quoniam non discedebam, & nimis pendebamus ex in-P 3 uicem.

79쪽

uicem. Tentaui apud illum irridere, tanquam & illo irrisuro mecum baptismum quem acceperat mente, atque sensu ab sentissimus , sed tamen iam se accepisse didicerat. At ille ita me exhorruit, ut inimicum , admonuit mirabili & repentina Iibertate, ut si amicus esse vellem, talia sibi dicere desinerem. Ego autem stupefactus atque turbatus, distuli omnes motus meos, Ut conualesceret prius, essetque idoneus viribus valetudinis , cum quo λ

gere possem quod vellem. Sed ille abreptus dementiae meae, ut apud te seruaretur consolationi meae poli paucos dies me absente repetitur thbribus , & defungitur. Quo dolore contenebratum ciscor meum , & quicquid aspiciebam, mors erat. Et erat milii patria supplicium, & paterna domus mira infelicitas , & quicquid cum illo communicauerant, sine illo in cruciatum immanem vertebatur. Expetebant eum undique oculi mei,& nou dabat ut mihi, & oderam omnia; quia non haberent eum. Nec mihi iam dicere poterant,ecce veniet, sur cui cum viveret quando absenέ erat. Et

factus eram ipse mihi mago a quaestio , MEI. AEa interrogabam animam meam , quare tristis esset, & quare conturbaret me valde,& nihil nouerat respondere milii. Et si dicebam e Spera in Deum, iuste non o temperabat , quia x verior erat & melior Homo, quem charissimum amiserat, quam

80쪽

quam fantasma, in quod sperare iubeba- tur. Soluῆ fletus erat dulcis mihi ,& suc- cesserat amico in deliciis animi mei La. homae in precibus, o dolore rei chara ET nunc Domine, iam illa transierunt,& tempore lenitum est vulnus meum. Postum ne audire abs te, qui veritas es,& admouere aurem cordis mei ori tuo, ut dicas milii, cur fletus dulcis sit mis ris: Au tu quavis ubique adsis , longe a iecisti a te miseriam nostram Et tu in te manes, noS autem in experimentis Voluimur. Et tamen nisi ad aures tuas ploraremus, nihil residui de spe nostra fi ret. Vnde igitur suauis fructus de amaritudine vitae carpitur,gemere, & flere, dc suspirare conqueri Z An hoc ibi dulce est quod speramus exaudire te 3 vecte istud in precibus, quia desiderium perueniendi habent. Nunquid in dolore amissae rei &luctu,quo tunc operiebarὶ Neque enim sperabam reuiuiscere illum , aut hoc petebam lachrymis, sed tantum dolebam, et

flebam. Miser enim eram, et amiseram gaudium meum. An et fletus res amara est

prae fastidio rerum , quibus prius

fruebamur , et tunc dum ab eis abhorremus ., d lectat 3