장음표시 사용
131쪽
d monia , ac eorum particulae; haec vero omnia dicuntur substantia , quoniam non dici n-tur de subiecto, ted de eis cstera Alio vero modo quodcunque fuerit causa existentiae, talibusque in existens, 'uae non dicuntur de subiecto .aut anima animali. Item quaecunque Particulae in existentes sunt in talibus, definietes, desquod quid ignificantes, quibus peremptis, toture perimitur ut superficie corpus, ut quidam aiunt, dilinea superficies, is niuersaliter numerus videtur quibusdam talis esse eo et enim Perempto nihil esse,in omnia terminare . Item quod quid erat est e cuius ratio definitio est & hoc iniuscuiusque substantia ut stantia dicitur. Aecidit igitur duobus modis substantiam dici in ipsum ultimii subiectu, quodio dicitur de aliore id, quod cum quod quid sit, e . iam separabile fuerit.tale vero cuiusque forma, dc species.
Argumentum caP. IO. Declaνat multos modos, quibui aliqua ielem eme di euntur siue per se, siue per aeeides. re quid Guersum, disserens, imile, oppositum, diuersium Jecie de Iaxat.qua sint eactem ye accidens demonstrat sic Dea-ιlem vers quadam Iecundum accidens J qua per se
ibi ait quaedam vero prese J qua diuersia sint,vbi lentur diuersa ver. dicMntur J qua differentia, ubi im uitidisserentia veν. dicuntura quid simile, ostendit se s similia dicunt αν Ionae, o positasint, ex lanaesh is pacto in posita dicut μνJscrimi prateνea modo duos, secundum quos potes cognosci, quod aliqua sint ρρο- fita dieon p. ex quibus d quot modis dicantur
contraria,ibi legimus contraria dicuntur JροIiν- ι
132쪽
EAdem vero, quaedam secundum accidens di ex . Iscuntur, ut album in musicum idem , quoniam eidem accidunt; ac homo & musicu quoniam alterum alteri accidit musicus vero honio, quoniam musicum homini accidi r utrique' vero hoc,& huic utrunque illorum; etenim homini musico, d homo, di musici, idem dicitur, ει his illud . Quare omnia haec uniuersaliter no dicuntur; non enim est velum dicere, quod omnis homo idem de musicum is niuersalia nanque per se existunt, accidentia vero non per se, sed de singularibus simpliciter dicuntur cidem enim videtur Socrates, e Socrates musicus est . Socrates enim non de multis, quare non dicitur omnis Socrates, sicuti omnis homo, quaedam igittur ita dicuntur eadem. Quadam vero per se, li-eutiin unum; etenim quorum materia, aut specie, aut numero una, eadem dicuntur: quota substantia una ditare patet, quod identitas, nitas quadam essentiae est, aut pluri inu , aut cum ut pluribus utatur vi puta cum dicat iplum sibi apii idem, vi duobus enim ipso vatur. Diuersa vero dicuntur quorum aut species Plures, aut materia, aut rario substantia, omnino diuersum dicitur opposi ead id, quod idem dicitur. Disterentia velo dicuntur, quaecunque diuersi sunt , cum idem quid sint, modo non sint ident
numero, sed aut pecie, aut genere, aut proPortione. Item, quorum diuersum genus, d contraria, quaecunqtae diuersitatem in substantia habent. Similia dicuntur,4 quae idem passa sunt. quae plura eadem, quam diuersa passa sunt, de
quorum qualitas una; ac secundum quaecunqua Contrariorum alterari contingit id , ouod plura γ
his, aut magis Propria habet sinule tui est . ορ-
133쪽
posite vero similibus dissimilia dicuntur opposito dicuntur, contradictio, contraria, ad aliquid. priuatio dc habitus, ea, ex quibus d in quae ultima si generationes & corruptiones, desquaecunque susceptiuo amborum non contingit simul adesi e, hae opponi dicuntur, aut ipla, aut ex quibus sunt; fuscum nanque, & athum simul eidem non insunt;quare M, ex quibus sunt, OpPO-nuntur ipsi. Cotraria dicuntur, quae non possunt simul eidem adesse, cum eorum sint, quae secundum genus distetunt: dc quae plurimum inerur, cum in eodem genere sint: quaeue plurimum disserunt, cum in eodem susceptiuo sint ac etiam quae plurimum differunt, clim eorum sint, quae 1ub eadem potentia sunt: dc quorum differentia maxima, aut simpliciter , aut secundum genus , aut secundum speciem . Cstera vero contraria dicuntur, quaedam, eo quod talia habent quaedam, eo quod susceptiua talium sunt quaedam, eo quod activa, aut Passiua talium sunt, aut age-tia, aut patientia, aut abiectitiones, aut sumptiones, aut habitus, aut priuationes sunt horum, aetatium Cain autem unum in ens multipliciter dicatur, necesse est , ut estera quoque , quaecunque secundum haec dicuntur, equantur , quare
idem dc diuersum, de contrarium, ut secudum unumquodque praedicamentum diuersum sit. Diuersa vero specie dicuntur quaecunque, cum eiusdem sint generis . no sunt subalterna: ec quaecunque, cum in eodem genere sint, differentiam habent: dc quaecunque in substantia contrarietatem habent Contraria quoque diuersa specie inuicem sunt, aut omnia, aut quae primo diciatur,
E quorum in ultima generis specie rationes disiacasae: ut homo, d equus indiuidua genere. rationes
134쪽
nes vero eorum diuersae,& quaecunque, cum In eadem substantia sint; disterentiam habent. Ea
dem vero specie sunt , quaecunque his πῖostin
dicuntur. Diu res Argumentum cap. II.
ad unum reducutur, quo aliqua fecundum consequentiam priora ali s dicuntur Sed antequam deuenias
Arist.ad distincti,nem desinit, dicens s priora, sto seriora dicuntur J deinde quὸ ad fieri narrat tres maiados, primus ν4picit locοῦ hoe ubi ait Dut puta quae Eam fecMndum Oeam J secundus ordinem temporis ibi quadam ecundum temρus J terti .motum itas quaedam secundum motum id etiam in rebus aliferetis dicens s quadam secundiam ordinem I uὸ ad cognosci dei nstrat ibi alio uer modo quod comgnitione 3 quo ad ordinem in essendo, ubi inquit Palia uero secundum naturam J denique coueludit omnes illos modos ροβereduci ad ultimossi sqAMammodo igitur Omnia J tDRiora, posteriora die untur, uno qui 1em, modo tanquam aliquo primo principio in quoque genere existentes, quod propin itas est principio cuidam determinato, aut simplicia. teret natura, aut ad aliquid aut ubi aut ab aliqquibus Ut pura quaedam secundum locurio, ebs propinquiora sunt alicui loco natura cetermonato, medio uidelicet, aut uli imo, aut ad quod-tiis. Quod vero remotius est possci filii . Qitaedam secundum tempus . aliqua e uim eo quod rem Otiora a Nunc sunt: ut de ei quae facta sunt quae
135쪽
enim in Troia suerunt, priora sunt his, quae apud Mediam facta sunt, quoniam remotius a Nunc distant.aliqua uerb. eos propinquiora ipsi nune sunt: ut defuturis. prius enim festum, Papud Nemeam futurum est, quam quod apud Delphos, quoniam propinquius ipsi Nunc est, ut principio, d primo ipso Nunc polito rubi aedam
fecundum motum quod enim propinquius primo mouente est, prius est ut puer viro etenim
ruoddama hoc simpliciter principiu est Mugam secundum potentiam . quod enim ex cenit potentia, dc fortius est, prius est. tale vero est, cuius electionem, ut alterae, quod potierius est,
sequatur, necesse est , ut non mouente illo , non moueatur de mouente moueatur, electio enim
principium est Myaedam secundum ordinem haec vero sunt, quaecunque ab aliquo uno deteraminato proportionaliter distant, ut in tripudijs qui secundum locum obtinet, prior est eo , quitertium senet,& paranete, quam ne te.illic enim
tripudii ductor, hic vero media principium est. Haec itaque hoc modo priora dicuntur. Alio vero modo, quod cognitione prius, tanquam desimo liciter psius. Horum autem aliter ea, quae secundum rationem, atque ea quae secundum sensum Secundum enim rationem uniuersalia prioxa, secundum uero sensum singularia. Et secun dum rationem accidens toto prius, ut musicum homine musco, non enim erit ratio tota absq; Parte .lametsi non conlingit musicum esse, si nos aliquis musicus. Item priores dicuntur passiones priorum, ut rectitudo leuitates ista enim lineae per se passio, haec veto superi iei quaedam
igitur ita priora, posteriora dicuntur Quaedavero secundum naturam: substantiam, quae
136쪽
elinque eontingunt abique alijs esse, ista verbsne tuis minime . qua diuisione usus est Plato Cum autem ipsum esse multipliciter dicatur,ptimo quidem subiectu est prius, propter quod substantia prior . Deinde aliter quae secundum potentiam,in quae secundum auum 3 quaedam enim secundum potentiam priora sunt, quaed
vero secundum actum . veluti secundum poten otiam quidem dimidia quam tota , di particula, quam totum, dc materia quam substantia. secum dum actum vero posterior, disrolutio etenim 1ecundit actum erit. Quodam inodo igitur Omnia quaecunque prius re posterias dicuntur , se ἀcundum haec dicuntur. Quaedam enim secunda generationem contingit absque alijs esse, ut totum partibus . quaedam vero secundum corriptionem, ut Pars toto.similiter etiam cettera. Argumentum cap. I 2.
tia declaPat Arist. ita DPotentia dicitur quaedamJ hi ver sent quatuor, primu quaedam quidem princia pium motui Isecundu fruaedam ver ab altero Itertius sitem qua Mur,qua tu es Ptem quicunque ha- ιitus Ideinde numerat modos ροβι bilis ibi Deum uepotentia qui quidem unt quatuor , t patet eqenti. -οdοι declarat impotetiae ibi simpotentia ver J quas impossibile sit, hoe ita sim possibilia quoque ym consequenter explieat , quomodo 'oteutia sumatur metaphoricydicen smetaphorice autemJ vltimo snt νabit omnes modo possibilir, impossibilis ad unum pri-
137쪽
x. I x otentia dicitur, quaedam quidem prineipia
1 motus aut transmutationis in altero , aut prout alterum est. v aedificativa potetia est qui non inest aedificato. sed ars medendi cum sitio tentia in erit, iique in eo, qui sanatur, sed non prout sanatur. Quaedam igitur omnino princi. pium transmutatiouis, aut motus dicitur potentia in altero, aut prout alterum est Qtiatdam vero ab altero, aut prout alterum est secundiim
quam profecto quo patitur, aliquid patitur. Quidoque igitur, i quodcunque pati possibile est, dicimus illud posse pati quandoque Vero non secundum omnem passionem, sed si ad melim. Ite qua eius. quod bene, quippiam efficiatur aut secundum electionem. aliquando enim eos, qui se Ium ambularunt aut dixerunt, no autem bene, nec ut proposuerunt, non dicimus Poss)e dicerei
aut ambulare . similiter quoque de pati. Item quicunque habitus, secudum quos impassibilia omnino, aut immutabilia sint, aut non facile ad de . terius moueantur, potentiae dicuntur frangu tut nquein conteruntur Zc flectuntur, Moninino Eorrumpuri u , non propter posse , sed propter
non post e,& in aliquo deficerei impossibilia vero a talibus sunt quae propter potentiari posise, Maliquatenus se habere vix dc parum patiuntur. Cum autem potentia tot modis dicatur, potens quoque uno quidem modo dicetur, quod III Otus, aut transmutationis principium habet etenim se dativum potens quid est in altero, aut prout alterum est Alio verh, si quid eius aliud talem potentiam habet. Alio vero, si quid ad quodeunque transmutetur, siue in petiis siue iri melius potentiam habeat; etenim quod corrumpi
tur, videtur 2Dssibile esse corrunti piis aliter non
138쪽
torrumperetur, si impossibile esset; nunc autemnabet quandam dispositionem, causam, & principium huiuscemodi passionis; quadoque enim Fropterea quod habet, quandoque propterea Privatur, tale videtur eme Quod ii priuatio habiaetu quodaminodo est, omnia propterea quodnabent profecto aliquid erunt; aequi uoce autem a Icamus ipsum ens. Quare propterea quod habernabitum quendam, irincipium possibile est r 'ηxe a quod habet huius priuationem, si
Possibile est priuarionem habere. Alio aut mo-co propterea quod non habe eius potentiam , aut principium in altero, aut prout alterum, cor-xuptauum. Item haec omnia, aut eo quod solum contingant haec fieri, aut non fieri, aut eo quoa etiam talis potentia inaeu, ut Instrumentis. aliqua. n. posse sonare lyramarunt, aliquam minime, si non bene sonans est . Impotentia vero, potentis priuatio est,in quae-uam talis principi oblatio, quale diximus, aut omiuno, ni ab eo, qui natura aptus est habere, aut d cum natura aptus sitiam habere; no enimia militer dicent impossibile esse puerum generare, di virum eunuchum . Item utrique potentia est ampotentia opposita, ei, quae sol iam moti ua, d ea, quae bene motiva est. Impossibilia quo que quaeda secundum hanc impotentia dicutura
quada alio modo, uti possibile, impossibile imyQuibile quidem euius contrariu necessario,
Ium est veluti diametru comensurabilem esse H ῆ τimpossibile est quonia falsum huiuscemodi est.
eccuius contrari uno solum verum, sed necessa
Dum quoq; est, ut in comesura hilis sit; comensu rabile igitur non solu falsum, sed necessario etiatauum est. Ipsum vero possibile huic contraria 1 3 cuiu
139쪽
rvi non sit necessarium contrarium salsum ense.vi sedere hominem possibile est; non enim necessario non sedere salsum est; possibile iraque uno quidem modo significat, ut dicta est, quo
non necessario falsum est: alio vero, ipsum verum esse: alio autem contingens verum esse. Me taphorice autem, quae in Geometria, potentia dicitur. Hac igitur possibilia , non secundum P tentiam. Quae autem dicuntur secundum Potentiam,omnia ad primam unam dicuntur haec autem est principium transmutationis in altero
prout alterum est; et tera nanque possibilia dicuntur, quadam, eo quod eorum aliquid alem Potentiam habet: quaedam eo quod non habent: quae daria, eo quod sic habent. Similiter etiam impossibilia. Quare propria primae potentiae definitio profecto erit, principium transmutatiuum in
Argumentum cap. I . quid fit. quant m. p.rareat dicens s quztum dieitur, quod est yqua sint a Mantispecie postea explanat multitudo igiturJροBrem explieat, quaesis quanta per se, o qua per accidens spe se ibi eoruns vero qua per sel per accidens his uerbis sis Ora in ν. qua fecundum accidens.JOVantum dicitur, quod est in ea,quae insunti
diuisibile , quorum trunque, aut singulum unum quid, di quod quid apium est esse.
Multitudo igitur quantum quid, si numerabilis est: magnitudo vero mensurabilis . Dicitur autem multitudo quidem, quae potentia diuisibilis est in non continua et magnitudo vero, quae in com
140쪽
D eontinua Magnitudinis autem, quae quidem ad unum continua est, longitudo : quae vero ad duo latitudo quae autem ad tria profunditas est. Horum autem multitudo quidem finita numerus, longitudo vero linea, latitudo autem su- Perficies, Profunditas vero corpus est. Item alia Per se quanta quaedam dicuntur,alia secundum accidens . utputa linea quidem quantum quiddam per se est, musicum vero is cundum iaccindens. Eorum vero, quae per se sunt quaedam secundum substantiam sunt: ut linea quatum quiddam; in definitione nanque, quod quid est dicenti quantum quiddam inest. quadam passiones,dchabitus huiuscemodi substantiae sunt. ut mutatum: paucum, longum di breue, latum de stri4ctum, profundum,m humile, gr ue, Ocaeus, de cetera quoque huiuscemodi . sunt autem in gnum etiamin paruum, maius minus, tam secundum se quam ad seinvicem dicta .quanti peest passiones 3 transferuntur autem id alia ist nomina. Eorum autem, quae secundum accises dicuntur quanta, quoddam ita dicitur, ut praedictum est, ouod musicum .d album quantum est:
eo quod illud eui insunt quantum quid est .Quaedam, ut motus dolepus, haec enim quanta quadam continua dicuntur, eo quod illa diuisibi. Ita sunt, quorum haec sunt passionesa dico autem non quod mouetur, sed quo motum est; etenim quoniam illud quantum est, di motio est qua za,tcm2u autem , Propter illam. Arsumentum eap. I . malitati quatuor sunt modi, et ad duos redi