장음표시 사용
141쪽
reris sν immobiliayteri iussite quacunfue substantiarum J vltimus est scitem secundum virtutem Tomne reolligit in duos his,erbi,ffer itaq; secundλm odos I x. is, Valedihitui uno modo differentia substanis
ut puta ciuale animal homo, quoniam biPeb, equus vero lauadrupes iccirculus qualis quaedam figura,quoniam absque angulis est, tanquam differentia. qiam secundum lubstantiam , oualitas sit, uti itaque modo qualitas dicitur Lubstantiae differentia. Alio, ut immobilia, di mathematicia, veluti numeri quales quidam sunt, ut qui compositi:& non solum, qui ad unu sunt, sed hi, quoium imitatio superficies Tolidum shi autem sunt ui quoties quanti aut Quoties quanti quoties in omnino ouod in substantia . praeter quantum existit, subitantia nanque Cu-
riusque est quod semel, utputa ipsorum sex, non ut bis vel ter, sed qui se ine l. sex enim semel sexunt. Item quaecunque substantiarum, quae molientur passiones, ut caliditas frigiditas, albedo nigredo, grauitas aeuii as,in quaecunque similia, secundum quae dicuntur alteri corpora, ipsis mutatis. Item, secundum virtutem di malitiam, omnino bonum & malum. Fere itaqueseeundum duos modos dici possit ipsum quale. dc horum unum maxim h proprium . prima e te nim qualitas substantiae differentia est. huius autem pars, quae in numeris qualitas est etenim differentia quaedam substantiarum est sed non
aut eorum, quae mouentur, aut non prout mo
uentur, haec aute Passiones eorsi, quae mouentur, prout mouentur, sunti motuum differentiae
Viitus autem.& malitia sessionum quaeda in partes sunt differentias enim motus, lactionis
142쪽
quasdam manifestant, secundum qua et bene, vel male agunt, aut patiuntur ea, quae in motu sunt. Quod enim hoc modo potest moueri, aut agere, bonum et quod vero illo modo & contrario Prauum.Μaxime autem bonum & malum significant qualitatem in illis, quae animata sunt, α in illis maxime, quae habent electionem Argumentum cap. Is. Relativa per se est per accidens distinguit, seus eundum alios modos, sed proportionibus multa scribit Arist.tres proponit modos, ubi ait Pad aliqkid dicuntur quadamJyostea omne explanat, e primo pri
mum dicen s dicuntur autem rima secundkm n.
merumJ secundum sic factivari ery er Uiua m eiam hoc modos quacunque igitur seeundum num να-yc bisunt rei modi relativorum secundumst. sed postea narrat tres alios modos fecundum alias,
ωbiscribit squaedamsi senera eorum AlAD aliquid dicuntur quaedam , ut duplum ad Tea. v
dimidiam,in triplum ad tertiam partem , di omnino multiplex ad multiplicati partem, excedens ad excessum. Quaedam, ut calefacti itum a calefactibile, dc sectivum ad seeabile, omnino activum ad passivum . Quaedam , ut mensurabile ad mensuram in scibile ad scienatam, csensibile ad sensum . Dicuntur autem
.prima quiden secundum numerum , aut impliciter, aut deierminate ad eos, aut ad unum utputa duplum quidem adun uni numerus determinatus multiplex vero secundum numerum ad unum,no tamen determinatu, ut hunc,
vel hunc sexquialterum vero ad sub sexquialie-
143쪽
um in numerum ad numerum determinata. superpartiens aut ad superpartientem Im inde, terminatum, sicuti multiplex ad unu excedens autem ad excessum, omnino in determinatu 1 ecundum numerum numeIns.n. commensurabitis, m vero in commensurabilem numerum dicitur . excedens enim ad excessum latum est, ecvlira hoc vero inde terminatum est: quodcunqI enim contingit,est aut aequale, aut non aequale. Haec iraque ad Ii quid omnia secundum numexum dicuntur,d numeri passiones sunt. Et adhuc aequale, simile, idem Em alium modun a
secundum unum etenim omnia dicuntur . Eadem .n. sunt,quorum substantia una Similiavexo quorum qualitas una . Aequalia autem quo aum quantitas una . ipsum vero unum numera Principium, mensura unde hac omnia ad aliquid dicuntur,fim numerum quidem, no tam osodem ni odo Actiua vero, pissiua secundum
activamin passivam potentiam, potentiarum actiones utputa calefactivum ad calefactibile quoniam possunt & rursus ealefaciens ad id,qa calefit;& secans ad id, quod secatur, ut agenti
Eorum autem, quae secundum numeIum sunt,
non sunt actiones, nisi quemadmodum in aliis dictum est, sed Im motum actiones non existur. aeorum vero, quae secundum potentia, etiam secundiam tepora iam dicuntur ad aliquid veluti quod fecit,ad id, quod factum est& id, quod Aurum est. ad id, quod faciendum estἱs c. n. pater quoque filii pater dicitur. hoc enim fecit, at illudia sum quid est. Item quadam secundu pri- Marionem potentiae ut impcssibile: quaeunqsita dicuntur, ut inuisibile. Quaecunq; igitur in Numeaut Potentiam ad aliquid dicuntur, cure.
144쪽
sunt ad aliquid eos ipsu, quod est alae rius
dicitur ipsum, quod est, ediso eos aliud ad ita Iudiensurabile aut & scibile, o intelligibile , eos aliud ad illud dicitur. Nana intelligibile Glgniticat, eius est intellectus. Non est aut intelIectus ad illud, cuius intellectus est. idem. n. profecto bis dictum esset si literin visus cuiusdaest visus, non cuius est,isus etsi veru est hoc dicere ted ad colorem, aut aliquid aliud tale illo vero modo bis idem diceretur,s visus est, cuius est visus. eoru igitur, quae per se ad aliquid dicu-tur,qua da ita dicuntur,.quaedam si genera eo Iatalia sunt ut putate dedi ars eorum est, quae ad aliquid sunt,qm genus eius scientia videtur eo. xum esse, quae ad aliquid sunt. Item ni, quae ad aliquid dicuntur ea, quae illa habent, ut aequali tas,qm ipsum quale: similitudo, quoniam de ipsum smile. Aliqua velo secudum accidens dicuntur,ut homo aliquid; qm accidit ei duplo esse. hoc autem eoru est, quae ad aliquid sunt aut
album,si eidem accidit durio, dc albo esse.
Arsumentum cap. 6 Perfectώm tribus modis dicitur,qui ad duos radi eunturAres ergo prius exponit Ars modos ref msecudum e. or primus es sperfectum dicitur quidem modo J Iecundus f qnodsecudum virtutemiseritas ibi silem quibus finis sudi usu perfecta per Miud enAmerat iιem scortera ver. ia secMndum m. JPErsectum dicitur uno quide modo, extraria Tex non est ulla accipere particula, vi puta ips ipsum, uniushuiusque perfectu est, extra quod non ostia acci2ere e2us, quod raro huius teporis sit
145쪽
sit. Et quod secudum virtutem, re quod est eius quod bene. nonans excessum ad genus; ut perfectus musicus, ierfectus ibicen, cum miropriae virtutis speciem in nullo deficiat. Ita etiam
in malis transferentes dicimus calumniatorem
perfectum, di furem perfectum, quoniam etiam bonos eos appellamus, utputa furem bonum, de calumniatorem bonum . Virtus quoq; quaedam perfectio est unum quodque nanqἱ tunc perfectum est cunctaque substantia tunc perfecta, aspeciem propris virtutis nussa desit particula magnitudinis naturalis. Item, quibus finis studiosus est ea perfecta dicuntur. etenim se Cudum quod habent finem, persecta dicuntur. Quare cuilinis ultimorum quippiam est, ad praua quoque transferentes, dicimus perfecte interem Pium esse, dc persecte corruptum esse, ii nil corruptionis, aut mali desit, sed in ultimo sit 3propter quod mors metaphorice dicitur finis, quoniam ulti. ma finis autem & quod cuius gratia , vliimum. Quet cunque igitur per se persecta dicuntur , t ties dicuntur. Quaedam, eos secundum bene innulio deficium nee lint in aliquo genere excessum, nec est quicquam extra. Quaedam, eo quod omnino in unoquoque genere excessum non habet, nec quicquam est extra. Cς te I vero iam se cundu ipsa, eo quod aut tale faciunt, aut habet, aut conueniunt, aut tali aut aliquo alio modo ad ea, quae primo dicta sunt, Perfecta dicuntur. Argumentum caP. 7.
146쪽
sudini sJ tem qua uor modo, secundum quod, ubi in H
mi secundum quod diciturJ vltimo quatuor per. se dicens square secundum se dici multipliciter. JTErminus dicitur, quod uti imum cuiusq; est. t i ς
extra quod nillil est accipere primum, cintra quod omnia primum. Et quod magnitudinis forma, aut ni agnitudinem lintis. Et cuiusque fi- nis. tale vero est, ad quod motas de actus, i non a quo quandoque autem ambo, di a quo dc ad quod . Et cuius causa. Et substantia uniuscuiusq; ,
i a quod quid erat esse unicuique; cognitionis e- nim hoc terminus est si si cognitionis, rei quoque est . Q iar patet quod quo ries dicitur prin- cipium, toties etia termitatis,4 adhuc amplius ; pciacipium lique terminus quidam sed non omnis terminus principium . Secundum quod rex. ra multipliciter dicit ut . Vno modo forma Sc sub- stantia cuiusque rei, ut secundum quod bonus, ipsum bonum . Alio, in quo primo fieri aptum est, ut color in superficie Quod igitur primo di ctum est secundum quod ipsa forma est secundo vero, tanquam cuiusque materia, & primum cuiusque subiectum. Et omnino ipsum secunda Quod toties dictum erit, quoties dici ur caus ausecundum quod enim venit, aut qua causa venit dicitur,4 secundum quod paralogizatum , siue syllog tuum est. di quae syllogismi liue parato gismi causa est . Item Fin quod dicitur, quod secundum positionem est secundum quod stetit, aut secundum quod vadit istenim lis omnia positionem & locum signincant iniare dc secun dum se multipliciter ut dicatui necesse est . non anq modo secundum se est,quod erat esse cuia libet.
147쪽
a;bet .vi Callias, de quod quid erat esse Calliam. Alia vero, quaecunq; in eo quod quid est infant. ut puta Callias secundum se animal est; in ratio. ne enim animal inest Callias enim quoddam animal est. Item si in seipso primo suscepit, aut in aliquo sat .vtputa superficies alba secandum se,in homo secundum se vivens, anima nanq; pars quaedam hominis est . in qua prima ipsum
vivere est. Item cuius non est aliqua alia causa hominis nanque multae causae sunt, animal bi. Pes. attamen iecudum se homo est homo . Item
quaecunque soli, prout soli insunt quare quod seParatum est, secundum se est. Argumentum cap. I s. D Jositionis definitio dat Arist. de Inde re m
' habere quatuor. Desinit Digbositionem ibi s di suo dieiturymodo narrat si haut secundum locum Ibabitissa ιο modic dicatur, declarat hoc in loco stabitur autem dicitur inpraete hae explicat quid sit pastin, ubi ait Passio dicitur in modo Priisationis scribit, ubi inrisio Privatio dicitis uno modo Γροsrem. narrat quatuor modo habere ais,erbis stabere multipliciter dieitur.Jτο Via positio dicitur ordo partes habentis, aut
secundiam locum, aut secundum pote tia, aut secundum formam. positionem enim quandam esse oportet, sicut ipsum etiam dispositio Te c. a nis nomen esse significat. Habitus autem dicitur uno modo, tanquam quidam habentis,in hahiti actus, sicuti actio quaedam, aut motus nam
cum hoc quidem essicit, illud vero fit, est media
148쪽
esectam ita& habentis estem&vestis habitis
en medius habrius. Hunc itaque habitum, quod non contingit habere manifestum est, in infinitum enim progrederetur, si habiti esset habi-riam habere, Alio modo habitu dicitur dispois Muo, fecundum quam bene vel male disponitar dii positum, ac ut secudum se aut ad aliud. v trinitas quidam habitus est. dispositio etenim talas est Itea habitus dicitur, si partieula talis ait positionis sit quare partiam quoque virtus
quidam habitus est si Passio dicitur,no quidem rex Ecmodo qualitas, secundum quam alterari contingit, ut albumin nigrum, dulceri amarum grauitas euitas, dc quaecunque alia si in ilia. 'Atio modo horum actiones,& iam alteraiiones. Item harum magis, quae noxiae alteratio.
nes,' motus, re maxime quae tristes noxiae
sunt. Item cal imitatumi tristium magnitudi- ne passiiones dicu tur. η Ptiuatio dicitur nomo est avt do, si non habeat aliquid eorum, quae apta sunt '
haberi, etiamsi ipsum non sit natura aptum ha here ut planta dicitur oculis privari. Alii modo si eum aut ips in aut genus eius aptum habere sit, non habear, ut puta alitercscus homo
vi L priuatur,&aliter talpa: haec quidem secundum genus, ille vero secundum ni se . Ite in sicum aptum sit,& quando sit aptum habere, nohabeat, eqcatas nanque priuatio quaedam est. ce-eus aure in non secundum omnem aetatem sed
si,in qua aptus est habere, non habet. Simili et Mnquo.& secundum quod & ad quod, que
admodam n ura prus sit, non habeat. Item violenta cuius lue ablatio priuati , dicitur e tuo: ius nega: ione, ab IN , vel simili negationei Incaeientes dicuntur, totie etiam Diuationes dicentur.
149쪽
dicentur.Inaequale nanque dicitur, eo qud dij habeat aequalitatem, aptum existens habere .inuit ibi te vero, e quod non habeat omnino coloeem, quod exiguum .d impes, eo sin non habeat omnino pedes, quod debiles . Item cum Parum quid haneat ut cum dicimus exosse hoc autem est eo quod exile quiddam habet. Item cum no facile, aut no benes ut insecabile, non solum eo quod non secetur, sed etiam cos non facile, nec bene. Item, cum Omnino no habeat. caecus nanque dicitur, o qui noculus est, sed qui utriusque oculi visa caret. Quare non omnis, bonus vel malus, aut iustus vel iniustus, η χ sed etiam intermedium AE Habere mutii plici ter dicitur ono modo , cum quid secundum suam naturam , aut suam inclinationem agat: quare dicit:ir quod ebris hominem habet,&tyranni ciuitates,& induli vestem. Alio modo, in quo quid tanquam susceptiuo existit, v as
habet statuae formam, cor Pu Saegritudinem . Alio modo, ut continens ea, quae conterita sunt.
an quo nanque contentu in quiddam est, habetia eo diei tui .ut vas habere humidum dicimus, urbem homines, di nauem nautas sicin tot Partes habet. Item quod prohibet aliquid secundii sitam inclinationem moueri, aut ace re, habere dicitur hoc ipsum istin columnae imposita onera , Poetae Atlantem ac iuri cstutiabere, tanquam, nisi se teneret, casurum super terram, ut quidam Pitysiologorum tradunt. Hoc autem modo de continens dici rur,quicontinet habere, an quam separaretur secundiar
suam inclinationem numquodque In aliquo etiani esse similiteari consequenter, sicuti habet te dicituI.
150쪽
Tres exponit Ariθ. modor, quibur aliqua dicuntur esse ex aliquo primo recitat modo,,quibus aliis quid dιcitur fieri ex aliquo propri/,s primo, ubi inquit IE aliquo esse is modo I secMndo quo morio fieriliquid ex aliquo,sed non primo selia velo si1ecunda parte J vltimo quomodo si aliquιd ex aliquo ded proprie , νbi ait fasia vero priu quidem tempore IE X aliquo esse uno modo dicitur ex quo, ut ex
matella est. dc hoc dupliciter, aut secundu Primum genus, aut secundu ultimam speciem.
vlputa omnia liquabilia quod a modo quide ex
aqua sunt,quodam modo vel ex aere statua est. Vno modo dicitur ex primo mouete principio ut ex quo pugna Lex conuicio quia hoc pugnae Principio. Vno modo ex coposito ex materia dcxorma sicuti ex toto palles ac viersus ex liade, lapides ex domo. finis nanque ex forma persectum vero, quod habet finem. Quae da vero tan- Mam ecparte forma, ut homo ex bipede,iniri laba ex elemento. a Iiter nanque hoc atque statua ex aere. ex sensibili nanque matella copolita substantia est forma quoque ex in ateria ridiae damataque ita dicuntur quaedam, siquis hortam modoxu secundia aliqua partem sit ut ex patre dc matre proles, o ex terra plantae, quia aliqua eo- 1 parte. Vno modo, post quod epore , t ex die mox, & ex sereno tempestas quonian hoc post illud. Horum autem quaedam eo Phah t: mu tuam transmutationem , ita dicuntur cui de
ruae nunc dicta sunt.quaedam, ebs initi in sec, iam temeus consequentur xt ex aequinoctio