장음표시 사용
161쪽
piam est immobile,& perpetuunt,& separabile, Patet quod speculatiuae est cognoicere, monNaturalis de mobilibus nanque quibusdam Naturalis est, nec mathematicae, sed prioris ambabus; et en in circa inseparabilia quidem, sed non immobilia ipsius vero athematicae nonnullae sunt circa immobilia qui deni, non tamen 1 e Parabilia fortasse sedit materia. Pi ima vero etiam circa separabilia . immobilia Necesse autem ei omites quidem causas perpetua esse , maxin, e vero has hae etenim causae, manifeste diuinorum sunt. Quare tres utique erui peculatiuae Philo C phiae, Mathematica, Naturalis, rheolo- gia blanifestum est enim quod, sicubi diuinum existis, in tali natura exiliti;& honora ilissima mi Oportet circa honorabilissimum genus esse spe-
culatiuae itaque aliis scient ijs preponendae sunt,
ς haec vero speculati uis fi Dubitauerit et enim aliquis, utrum prima Pici Osophia uniuersalis sit, an circa aliquod genus in unam naturam . Non en in de modus est , inue in Matheniaticis, sod Geometria quidem, Astrologia olica quandam naturam sunt, illa vero uniuersaliter omni hus communis est. Si igitur non est aliqua alia substantia praeter eas, quae natura consistunt. Naturali protecto prima scaentia est Quc si est Iiqua subminita immobilis; h e prior &avilosophia prima, di uniuersalis sic quod prima. Et di- . Maum est quaerere virum prima Philosophia sit,
uniuersalis,aut alicuius generis, aut, ni u natu-.rae. Non enim est una species, neque in scientiis Mathematicis et iami, sed Geoniecit , rastro- . Io Uia sim alicui iis naturae,&sci emta v I ita er- Clis est communi contribus . Si igitur non uerit substantia aliqua alia a Iubstancijs Sisici, tisi
162쪽
bus natura, tunc pi ima scientia est Naturalis. Et si aliqua substantia immobilis suetit, illa erit primum, scientia eius erit prima Philosophia, uniuersalis etiam η Et de ente prout ens eis, ae ςx ε.
quid est,in quae ei insunt , prout ens est, s Pecutati huius est.
Argumentum ea2 2. Modos ni Ahor explicat, quilus reliquid dicἰtur en , hoc ubi ait sed cum ens illud J deinde dicit de ante per acciden duo. primo quὀd dei si non sit scie-tia, et hoc proponit ita nulla circa ido eculatio J quod probat duρ primo ibi Dii ulla enim scienρ a studiosea fecundὸ sic hoc rationabiliter J quam ratione ιγνο-hat dup primo a Actoritate Platonis sic quia , Plato non male ysechndo ratione hoc pacto Γ hoc aut ιm,ex
his secundo arit de ipse quantum possibile est pro ponit ibi sat tamen dicendMm et ampliui sede boetria narrat, primo quae sit causa entis per acciden ubi inquit cum igitur in ent usa secundi ostendi
naturam entis per accidens sic runsscunque en m ηορmperys prater hac probat, i. ὀd ex eo quod est in pluribus est em per accidens, ubi ait quia e Ammo omniaJ vltinio concludit scientiam non esse entis ' Paccidens sic quod autem non es accidentis scientia. J
S E cum ens illud , quod simpliciter dicitur,
multiplicire dicatur, quorum num quidem erat quod secundum accidensi aliud velo, quod ut verum,& non ens ut falsum: praelech scautem sunt praedicationis figurae, vi quid, qi-Ie, quantum, ubi, qua do,& si quid aliud hoc mdo ignificat: item praeter haec omnia, quod Potentia, dictu cum ita lueens liti licite di
163쪽
eatur, primo de eo, quod secundum aecideri est, dicendum, quod nulla circa illud speculatio est Signum autem,es nulli scientiae curae est ibiud,neque activat, neque factivae, neque speculatiuae Nec enim qui facit domu, facit simul,qus accidunt domui factae .infinita nanque sum, quihusdam enim delectabilem, quibuidam noxia, quibusdam utilem nihil prohibet factam esse,
Κ,ut ita dicam, ob eas res omnes esse alia, qua-xum nullius factiva est dificativa simili modo. Nec Geometra ea, quae ita figuris accidunt, spe. Culatur, nec si diuersus triangulus duos rectos habens. dc hoc rationabiliter contingit. na quas nomine solum ipsum accidens est. Quare Ila. to non male quodammodo circa Sophisti eam ipsum non ens applicuit a Sophistarum etenim xationes circa accidens, ut ita dicam , maximeo milium sunt . utrum diuersum an idem musi. Cum, grammaticum in musicus Coriscus ae Coriscus di si omne, quod est, non autem sem. per factum est quare si musicus existens gram. maticus factus est, de grammaticus existens musicus, di quaecunque alis orationum tales sunt. Videtur etenim accidens propinqui quiddam esse non enti hoc autem ex his etiam orationi. bus manifestum est. eorum etenim, qus alio modo se habens est generatio di corruptio eorum' autem,quq secundum accidens non est v AtD-men dice dum est amplius de accidente, quoad possibile est, quae nam eius natura sit,in ob qua causam est. simul autem patebit,in cur eius scieti non est . Cum igitur in entibus sint quadam semper similiter se habentia in ex necessitate, Non ea, ouae secundum vim dicitur , sed quam dicimus, eos non contingit aliter, quadam ex
164쪽
necessitate quidem non sunt, nec semper, sed utplurimum, hoc principii , di huius causa est ut accidens sit Quodcunque enim non semper, neque ut plurimum est, hoc dicimus accidens esse utputa, si sub cane tempestas, frigus factum fuerit, hoc dicimus accidisse , non si astus
aut calor. quoniam hoc quidem semper, aut t-
Plurimum, illud vero non hominem quoqLe album esse accidit: nec enim semper, nec pluri- mum animal vero non secundum accidens, de Fabrum sanitatem secisse, accidens est . quonia Tl non est aptus ad sanitatem faciendu Faber, sed
Medicus, verum accidit Fabrum essem edicum. Cocus etiam voluptati intentus facit quicquam salubre, sed non secundum pulmentariam. Fnde dicimus, quod accidit, dc quodammodo quidem facit, simpliciter vero minime illorum eterrim aliae quandoque factivae potentiae sunt, horum vero nulla ars nullaque potentia determi nata est, eorum enim, quae secundum accidena aut sunt, aut fiunt, causa quoque secundiam ac cidens est tale cum non omnia ex necessita. te, dic semper, aut sint, aut fiant, sed multa,ut pla rimuma necesse est esse, quod secundum acci- dens est .vtputa nec semper, nec viplurimum l. bus musicus est cum autem aliquando fiat, ein eundum accidens erit quod si non cuncta ea ne cessitate erunt. Quare materia erit causa contingetas eius, quod aliter accidit, quam illud, quod ut plurimum est . Principium autem hoc sumenis dum est, utrum nihil est, quod nec semper, necvtplurimum, an hoc impossibile.Praeter haec igitur aliquid est,quod utcunque contingit,in seca
dum accidens sed virum, quCd te lurimum,
165쪽
eterna , de his sane posterius considerandssis est Tea 6 s Quod autem non est accidentis cietia , patet. Omilis enim scientia eius est, quod aut leuaper, aut vi plurimum est quomodo enim discet, aut alium docebita oportet enim ut determinetur, aut per semper, aut per viplurimum ut Putasse' biici diti proficuum melioratum est, Platim v. Quod vero praeter hoc est, non habebit dicet e quando non, ut in novilunio. nam etiam in no uilunio aut semper, aut utplurimum saccidens Tex. . vero Praeter hac est Quid itaque accidens est,
dc ob quam causam, re quod non est eius scien. ilh Ha, dictum est.
Argumentum cap. 3. confusa Arist sententiam eorum, quia rerum uni Mersitate em per accides remouere uili funt de Praere opinionem eorum, incipit, ibi NAH autem sint principia deinde infert quandam Onclusionem ex radicti, ubi ai fiat et igitur J ultimo mouet quasti nem,scilicet ad qua causam reducam accidentia essed ad priueipium quale Quod autem sint principia, dc causae genera.
biles, di corruptibiles, absque eo Faene 'rentur, corruiupantur, manifestu est. Etenim si non hoc , ex necessitate omnia erunt 1i eius, quod generatur,d corrumpitur non secundiunaccidcns catasam aliquam necesse sit esse . tia enim erit hoc, an non Si hoc, fiet, sin vero no, an inime hoc vero, si ali ad & hoc modo videli cec tempore semper dempto a tempore finit olde uenies usque ad nunc. quare hic morietur ae
.gritudine,aut via exiverita hoc autem, si aliu*
166쪽
si deueniet ad id, quod nunc est, aut aliquid
eoru ,quae facta sunt. vlputa, si siti uerit, hoc vero si eo mederit aeria. hoc vero aut est, aut n5. quare necessario morietur,aut non morietur. Simia
Iitetici quis ad 1 facta ascederit, eadem ratio est. ia n. hoc in aliquo est dico aute quod factu
est. ex necessitate ergo erut omnia futura, ut mori viventem. iam . n.aliquid factum est,utput eo
traria in eode corpore. sed si gritudine aut vi, nondum sed si hoc factum fuerit Patet igitnr puri, ad aliquod vadit principium: hoc vero non amplius ad aliud erit igitur hoc eius quod vica que contingit, causaqi generationis et iis nulla. Sed in quale principium di quale causam talis
reductio est Viri ut ad materia , an ut ad cuius gratia, an ut ad movens, maxime consideranda est. De eo itaq; quod secundum accidens est, dimittatur: determinatum enim sufficienter est. Argumentum cap.6. En uerum quomodo dicatur, in quo fit uerum, e falsum, ηαὸd tale en uerum fer accide excludatur Metatis cientia, eoncludit quomodo dicatur ens uerum declarat itis quod autem tanquamerum I deinde rupondet quaestioni, ubi ait sequo autem modo quodsimul J in quo uerum , ae falsum sint, declarat sic non enim est falfum, o uerum in rebusJ postrem excludit ens uerum, per accidens a principali consideratione huius doctrinasic scum aut com
Vod autem tanquam verum ens,& no ens ex s ut falsum, quoniam circa compositionem, diuisionem est, de omnino circa partitionem
167쪽
eontradictionis verum etenim affirmationem in corii positis habet, negatione vero in diuisis, sal sunt vero huius partitionis contradictionem. Qii auten modo quod simus, alit quod separatim est, intelligere accidit, alia ratio est, dico au- te in re simul, eo separatim, ut no colequenter, sed unum quid liat. Non enim est falsum .in verum in rebus ut quod bonii verum quod vero malum falsum sed in mente quae veto circa simplicia, circa ea, qus quid sunt, o quidem sunt in mente. Quaecunq; igitur speculari oportet circa id, quod ita ensin no ens est . posterius Per scrutandum est. Cum autem compositio,in diuisio in mente, non in rebus sit quod aurem ita est, diuersum a proprie dictis, ens eae aut eis
nim quod quid est , aut quod quale, aut quod quantum, aut si quid aliud copulat aut diuidit mens quod quidem tanquam accidens,ic ut
verum ens , omittendum est causa enim illius quidem determinata, huius vero, mentis aliqua Passio in ambo circa reliquum entis genus , dc non extra ostendunt esse aliquam entis naturam. Propter quod haec quidem praetereantur , considerandae autem
sui ipsius entis cause,& principia, prout ens est Manifestum autem est in his quae de
de eo, quoties numquodque dicitur, quod ens multipliciter dici
168쪽
Atex. I. seque ad .docet, quod ad determinandum de ente, oportet desola ubi antia disputare..A tex. 7.vsque ad i. determinat de jubstantia copu-se,scilicet diuiso eius in materiam, o formam, et corpora , o quodnam si uniuscuiusque quodquid erat esse , ex quibus partibus consta desinitio, fidesinitio quomodo Jionificat Iemster num , ' qua eIus Darι es , incidenter destrui Ideas Platonis . deinde non Diil substantialem forisma non generari,sed neque accidentalem,sed cons postu. partes quomodo sint priores toto, uiarrat. Argumentum caP. I. Demonstrat Arist. er signo, , ratione atque antiqκorum consuetudine in sciendo ente tractandum csse de sola substantia, qua prior riceideira est tempore,ratione, O ODiitione se mulsa circa sib fiantiam consideranda proponit diuiditur caput in Mas par- a res,
169쪽
stes, in prima stendit quod de substantia est traIamdum . in secunda id , quod de ipsa e tractandum.
primam eonclusionem, obat triplieiter primo aistione ponendo aliquam diuisionem entis, ubi ait ΓEns multipliciter dicitur1ad euius probationem utatur tali ratione scum enim dicimus quale J fecundo signo, Mi inquit unde dubitauerit aliquis Io prater hae declarat,quomodo substantia dicatur prima ibi semisitis ivtis modi primumJ tertia ex eo uetudine aliqrum philosophorum dieenis quod quoque tam olim Iin secunda parte scribit, quod de subitantia sit determinandum, o primo narrat opiniones aliorum , Mi inquit sui detur autem substantia Ddeinde quid ei ea praedicta dicendum sit his uerbiis de his igitur.JN multipliciter dicitur, quemadmodu in his, quae de quoties prius diui simu q. significat enim aliud quidem quid est,in quod quid, aliud
vero quod quale, aut quantum, aut singula aliorum , quae ita praedicantur Ens dicitur multis modis, ut prius diximus in sermone, in quo diximus quot modis dicitur aliquid, quoddam enim significat quid est aliquid & quod est hoc in quoddam significat quod est
uale, aut quantum, aut aliud eorum, qus prae-icantur in sermone secunditi hunc modum. Te 'Cum autem ens toties dicatur , patet primum
horum ens esse ipsum quid est, quodque substantiam significat cum enim dicimus quale quippiam hoc, an bonum dicimus, aut malum , sed
non Ii cubitum, aut hominem. cum autem quid est, non album, nec calidum , nec tri cubitum sed hominem aut Deum ister vero entia dicuntur, eo quod vere entis, quaedam sunt quan titates , Tex. I.
170쪽
titates, quaedam qualitates, quaedam passiones, quadam aliquid aliud tale. Vnde dubitauerit ex s.
aliquis, utrum ipsum ambulare,in sanum esse, ac sedere dc unumquodque horum ens an nonens est , similiterinde quocunque ceterorum
similium . nihil enim horum est per te natura aptum, neque possibile a substantia separari: sed magis, si quidem ambulans entium aliquis: dc sedens,& sanum hac autem magis enita apparent, quoniam subiectum eis determinatu est hoc autem substantia, & singulare est, quod in tali praedicatione apparet . bonum enim, aut sedens absque hoc non dicitur patet igitur,quod Propter hanc illorum quoq; singula sunt. Ouare quod primo est ens in non aliquod ens, ted simpliciter ens, substantia Multis igitur modis
Primum dicitur, attamen substantia dc ratione. cognitione in tempore, natura omnium Primum est aliorum enim quae praedicantur, nullum est separabile, sed haec sola Ratione quoque hoc primum et necesse est enim in curasque ratione inesse rationem substantiae. Scire etiam tune putamus unum Quodque magis, cum quid est homo, aut ignis Iciamus, quam
quale, aut quantum , aut ubi nam dc horum
ipsorum tunc, numquodque scimus, cum quid est ipsum quale, aut ipsum quantum sciamus. . Quod quoque tam olim, quam nune,in iam Tox s Ier quaeritur,semperque dubitatur, quidnam ipiam ens sit, hoc est quaenam substantia est shoe enim quidam unum aiunt me, quid an Plura quam unum in quidam finita, quidam vero infinita. Quare nobis quoque maximε,-ει primum in solum , ut ita dicam , de ente