장음표시 사용
171쪽
Videtur autem substantia existere inani sti T.
me quidem in corporibus: quare animalia,&platas,in eorum partes substantias esse dicimus, aenaturalia corpora, ut ignem, quamin terram , csterorum quoque sinsula: quaecunq; aut horum partes, aut ex his iunt aut partibus, aut omnibus, viis tu,& eius partes sydera,Luna,& Sol. .Utrum autem hae sota substantiae sint, an etiam -aliae, an harum quidem nulla, sed aliquae aliae, considerandum est . Videtur autem quibusdam corporis terminos ut superficiem,linea,psactum,
unitatem substantia esse,in magis quam corpus, Tolidum. Item praeter sensibilia quidam non putant ali tu id esse tales quid plura dc quae magis sempiterna sunt, sicuri Plato, ipsas formas,& mathematica duas substantias tertia vero sensibili uni corporum substantia Speusippus vero etiam plures substantias ab uno incipiens, principii cuiusque substantiae, aliud numerorum, aliud magnitudinu, deinde anim si hoe modo extendit substantias. Quidam autem formas quidem in numeros eadem habere natura aiunt, tera vero sequentia lineas,in superfi-το ε cies, usque ad est substantiam & sensibilia. De his igitur quid bene, quidue nole ne dicati ir,in quae substantiae sint:&virum aliquς pr te sensibiles sint, necne & hae quomodo sint & virum est aliqua separata substantia,& cur, quomodo an nulla praetς sensibiles, perscrutandum
est, descripta primo substantis, quidnam sit,
Dἰuisa substantia in materiam, formam Orm ram,quanam prior, mae 1 subdantia sit, docet, s
172쪽
uanam fibstantia si tractanda, cor quo ordine . tae igitur tres aluisiones, vel subdi ιisiones substantiae rima diuisio est, quὀd materia consideratur quatrupli citer, ubi inquit sedicitur au em fd stantina securidae stati verὸ quodammodo' deinde comparat artes diuisionis inter se, Memostra tria, strim quod forisma sit mas substantia, quam compositum et: hoe
probat sic s. νnde si forma prior materia et 'secun Gquὀd materia fit maxim/substantia in proponi sieitem materia sub Lintia est yquod si ρ ba s nasi haee non est subflami. J οβ ea declarat, quid sit materia proprie ibi fdie autem materiam J re quomodo procedendam sit circa partes diuision e subgantiae
dicens facillasia fiantiad tertiam diuisionem destribit ibi L conceditur autem, quasdam . quid de substantis sensibilibus sit determinandum , ita seu autem in principio Per dat rationem praemisit Ordini siris prodet elemma D Icitur autem substantia, si non pluribuq, sal rex Diem quatuor modis maxillae; et enim quod quid erat esse, o uniuersale, o genus substantia cuiusque esse videtur ric quartum , subiectum subiectum autem est, de lao cstera dicuntur: ilis Iud vero non a inplius de alio . Quare primo de eo determinandum est; maxime nanque subis stantia subiectum primum esse videtur. Tale vero quodammodo quidem materiam dicit ut quod a in modo ver forma, tertium verb, quod ex his est. Dico autem materiam quidam, ut aes; for emam autem figuram des quod vero ex his est, totam statuam. unde si forma prior materia est . magis ensa illud'lioque , quod ex ambobus est, prius erit ob eandem rarioriem . Nunc ita
173쪽
est, quod non de subiecto ted de quo cetera. Tex s. 1 oportet autem non ita solum, non enim suffciens est.& hoc nanque ipsum non est manifestum. Et item materia substantia est. nam, si haenon est substantia, quae alia est fugit nos . Dem. ptis etenim est eris, nihil aliud remanere vide. tur. es terataq; passiones corporum,d effectio. nes,ac potentiae sunt longitudo vero latitudo, profunditas quantitates quaedam, sed rio substantiae sunt quantitas etenim non est substan.
tia , sed magis cui hac ipsa primo insunt, illud est substantia renimuero ablata longitudine, latitudine, irofunditate, nihil videmus reliquu, nisi si quid est, quod ab eis determinetur , ut ita
considerantibus, materiam solam necesse sit apparere substantiam.Dico autem materiam, qua
per seipsam, neque quid neq; quantum, nec liga aliud quippia dieitur, quibus ens determinatur. est enim quid, de quo singula horu praedicatur: cui esse, ac cuique prs dicationum diuersum est,estera nanq; de substantia praedicantur haec vero de materia. Quare quod ultimum est per se, ne que quid, neq; quantum, nee aliquid aliud est,
ne ' etiam negationes. etenim hae quo a secundu . . accidens erunt.Ex his itaq; speculantibus,
accidit substantiam esse materiam . At imposibile est etenim separabile. de quod quid videtur maxime inesse substantiae, propter'a forma, α quod ex ambobus substatia videtur esse magis, Tex. . quam materia sint illa substantia, qus ex ambobus, dico autem quae ex materiain forma est, mittenda est . posterior enim in manifesta est, manifesta vero quodammodo etiam ipsa materia. At de tertia consideradum est haec enim maxime dubitabilis . Conceditur autem quasdam
174쪽
esse substatias sensibilium t quare in his primui quaerendum est. 1 Cum audin principio diui se Tex. Ioximus quot modis substantia determinamus, ae horum numquid da esse videatur, quod quid erat esse, de eo considerandu est; prodest etenim transcedere ad notius. Ita nanque disciplina fitoibus, per minus nota naturae ad magis nota de hoc opus est, ut in actionibus ex eis, ouae cuique sunt bonaci facere, quae simpliciter bona sunt. snt cuique bona: ita ex sibi notioribus, quae naturae nota sunt,sibi facere nota. Quae autem singulis nota, irima, saepenumero parum nota sunt, parum aut nihil entis participant . attamen ex eis, quaeia Iu nota sibi, tam nota sunt, conandum est cognoscere, quae simpliciter no
ta sunt,eer haec ipsa, ut diuum est, transcenden
GDdnam sit uniuscuiussiquod quid erat esse, quorum sit nune Arist. dem strat quidsit quo Mia erat esse decurat his verbis satirim quadam in excludit ab eo quod es quodquid est siris nee tamen me totud quονῶ asi sit,sic exponit, mouendo quaestionem, ubi inquit eum autem secundum coetera Jrixa Diuit dicens Patiser ne hoc eorum est a A primo quaedam de eo logice dicamus L Tex. II quod illud est, quod quid erat esse unum- quoqs, quod secundum se dicitur. Etenim tibi
esse non est musico esse. non enim secundia te ipsum musicus es. qc ergo secundu teipsum. Nec tamen, hoc totum. nec enim illud, quod ita se eadum. sc est. ut suerficies alba: quomam superficiei
175쪽
et ei esse non est albo esse. Qua rea quoniam hieinest . In qua ergo ratione ipsum dicente non inerit ipsum, haec ratio ipsius quid erat esse cui que .quare,si superficiei albae esse est superficiei Texra Isui esse, albo dc laevi esse unum,& idem est. Cuautem secundum cs' tera quoque praedicamenta composita in t est enim aliquod subiectum euique, ut qualitati, quantitati,d quando, d ubi Ec motui perscrutandum est utrum est ratio i sius quid erat esse cuique horum: dc utrum ineuetiam his ipsum quid erat ut homilai albo quid erat albo homini sit autem nomen eius vestis: quid est vesti esse . At vero, nec hoc eo Ium est, quae secundum se dicuntur. An hoc, non secun dum se, dupliciter dicitur . de huius est hoc quidem ex additione, istud vero non. Hoc enim dicitur, eo quod ipsum, quod definitur, alteri adiicitur. ut puta, si albo esse dc finiens dicit albi hominis rationem. Istud vero eo quod aliud ipsi. t si vestis album hominem significat, ille vero desiniat vestem vi album .quod autem est albus homo, est album quidem, non tamen quid erat esse albo homini led vesti esse virum est quod quid erat esse aliquod , aut simplicitera An non ipsum enim quod quid erat esse, est ipsum quid erat esses cum vero aliud de alio dicatur , non
est ipsum quod quid ,ut homo albus no est quod quid si ipsum quidem quod quid substanti j so lis inest Quare quod quid erat esse illorum iest, quorunc unque ratio est definitio. Definitio autem est,no si nomen idem, quod oratio ignificet omnes etenim sermones definitiones essent. erit nanque , nomen idem cuicunque sermoni quare dc Ilias definitio erit sed si primi alicuius sit.talia vero sunt, quaecunque diculur,
176쪽
non eb liud de alio dicatur. Non ergo ulli eorum, quae non sunt species generis cinerit quod quid erat esse, sed his solum, haec enim videturno secundum participatione, pastionem, nec ut accides dici. Sed oratio quide euiusq; etiaJςωψ aliorum erit quid significat, si nomen sit, , hoc huic inest: aut pro simplici oratione certior: definitio vero non erit, neque quod quid erat. Argumentum cap. . solutionem aliam dat Ari'. qua Nona praeede sti, o quomodo non solum definitione sunt substan
tiae,sed maccidetium: verum non eodem modo, manifestat. deinde duar,emouet dAbitationes soluit, ubi in
quit san definitio quoqίJ V straeter haec ostendit quomodo quod quid est , definitio radicetur de eo,
quod inuenitur, c accidentibus ita oportet igitur et considerareJρsea probat solutionem istam, ubi inquit sillud autem manifestum esJo remouet duas dubitationes , quarum prima est, quὸd quidam dicebant nullam definitionem esse ex additione, sic habet aut dubitationem J deinde mouet aliam dubitationem. an idem ess dicere nasus simur, senasus,oncauur,
N definitio quoque utin ipsum quid est mutii pliciter dicitur. Etenim ipsum quid est uno quidem modo substanti in quod quid significat; alio vero singula eorum , quae praedi
cantur, quantitate, qualitate, quaecunque caete
ra talia Iunt. Queadmodum enim desiplum est. inest qui de omnibus, no a me similiter, sed huic
quide Primo.ulis uero cosequenter, ita dc quod quid
177쪽
ruid est simpliciter substantiae, egress vero quo
ammodo Letenim interrogare possumus quid est ipsum ouales qua rein ipsum quale est eoru ruorum est quid est non tamen simpliciter sed cui de no ente logice quidam aiunt esse ipsum nomen non simpliciter, sed non ens, ita re ip- Tea. is quale. Oportet igitur cosiderare riuodamodo de quocunque dicere decet, non tamen magis, quam quomodo se habet. Quare nune
quoque cum manifestu quod dicitur sit, ipsum etiam quod quid erat esse similiter inerit iri-inti quidem ec simpliciter substantiae, deinde ci*teris, sicutin ipsum quid est no simpliciter quid
erat esse, sed qualitati, aut quantitati quod erat essed oportet et enim aut aequi uoce ista esse, aut cum additione,vel abIatione; sicut riuod non scibile scibile; nam rectius est neque aequi uoce dicere, neque eodem modo; sed quemadmodum medicinale, eo quod ad idem quidem , num, non autem idemininum, non tame etiam squivoce; nullum etenim medicinale corpus, opus, vas dicitur qui uoce, neque secundum unum, sed ad unum; sed haec quidem quomodocunqueris Adicere quis velit, nihil differt. Illud autem manifestum est, quod quaeptimoin simpliciter definitio, oc quod quid erat esse substanciarum est; ac esterorum quoq; similiter est, non tamen primo Noenim est necesse, si hoc ponamus, huius definitionem esse quodcunq; oratione ide significat, sed quod aliqua oratione. hoc aut si uniussit, non continuatione, sicurialias, aut quaecunqJconiunctione, sed si quoties dicitur unum Vnuautem dicitur, sicuti de ens, en autem , quoddaquod quid, quoddam quantum, quoddam qua
i quid significat. Quare dc albi hominis erit ora
178쪽
lio Se definitio , alio vero modo & albi , dc sub-
stantiae. Habet autem dubitationem, si quis no ex. I dicat definitionem esse eam , qua ex additio ne fit, rationem, cuius erit definitio non siminplicium , sed copulatorum . Ex additione enim
necesse est manifestare Dico autem, ut puta est nasus, concauitas, imitas, quod ex ambo bus dicitur eo quod hoc in hoc non secundiam accidens, neque concauitas, neque imitas
passio nasi, sed secudum se: nec ut album Calliς,
aut homini, quoniam Callias albus , cui accidit homini esse: sed ut masculum animali, &aequa te quanto, juncta , quae perae esse dicuntur . Haec autem sunt, in quibus inest aut ratio, aut nomen eius cuius haec passio est: non contin- git separatim ostendere, sicuti album absque homine contingit, sed non foemininum abique animali. Quare istorum quod quid erat esse, laefinitio, aut nullius est: aut si est, aliter est quam quemadmodii diximus. Est autem plia quoque ea. I de eis dubitatio Si enim id erimus nasus, concauus nasus, idem erit simum, & cocauu Quod
si noἀ, propterea Limpossibile est dicere simum absq; ipsa re, cuius per se passio est,in simu erit
concauitas in naso, nasum simum aut non est dicere, aut bis idem erit dictum nasus, nasus concauus . nasus nanque simus, nasus concauus exit. Propter quod in conueniens est talibus inesse
se quod quid erat esse . quod si non in infinitum progreditur naso naque nasu simo aliud in erit. Patet igitur, quod solius substantis definitio est.
v Si enim , qterorum quoq; pra dicamentorii, ea, as neces ex additione esse, ut qualitatis, & imparis . no enim sine numero , nec huius , quod est foemininu, sine animali. Ex additione aute dico, in qui
179쪽
ἔn quibus accidit bis idem diceres, se ut in IssIs
Quod si hoc verum est, neq; copulatorum erit, utpote numeri imparis: ted latet quod nunc non accurate dicuntur rationes. si autem & istorum sunt definitiones, aut alio modo sunt, aut sicuti dictum est, mullioliciter est dicendum definitionem, ecquod quid erat esse quare quodammodo quidem nullius erit definitio, nullique in erit quod quid erat esse, nisi substant ijs, quodammodo vero erit. Quod igitur definitio est ipsius' erat esse oratio, d quod qui Perat esse, aut substantiarum solum est, aut maxime primo, ocim Elicii ei, manifestum est. Argumentum cap. s. .e arat Philos quomodo se habeat quod quid raste se, ad cuius est, utrum s licet ut idem, vel ut diuersum irim. mouet quastionem ibi sistrum autem id/es, aut alterum J secundo soluit eam sic sonum quod, que enimJ quam solutionem probat fel in his autem qua per IeJm ostendit contrarium solutionis eme ab .f-rdum, O impossibile ibi sabburdum autem esse uideόitur Dunde dicit Aa rasiones , ouarum prima est Perit enim εν propter illud Pec Mndas praeterea si liud erit1tertio ait, quod ex solutione praedicta possuntsolui sophisticae rationes, jua circa hae sunt, ibis sophistica vero redargutiones. JUTrum autem idem est an aliud ipsum quid
erat esse, , numquodq; perscrutandum. proderit et enim aliquid ad considerationem de substantia Nam . v numquodque non videtur
aliud esse a sua substantia:& ipsum quid erat esse dicitur esse, niuscuiusque substantia me his igitur
180쪽
igitur, ouae secundii accidens dicuntur. viis
deri ponit aliud es viputa albus homo aliud est , albo homini esse , si enim ipsi homini esse, albo homini idem et idem nanque homo, & albus homo, ut aiunt quare dc .lb hominu & homini An non necesse est quaecunq; secundum accidens eadem esi)ὶ non enim extrema similiter eadem fiunt ted tortallis illud videatu accidere , extrema eadem secundum accidens fieri .viptita albo esse,in musico esse . viis detur autem minime. In his autem , qua per lediculur, semper necesse est eadem esse. viri quae substantiae sunt, quibus diuersa substantia non sunt, nec aliae naturae priores, quales aiunt aliqui esse ideas . Si enim erit aliud ipsum bonum bono esse in animalin animali esse in entim ipsum ens, erunt aliae substantiae, natu Is, ac ideae praeter eas, quς dicuntur millae priores substantiae si ipsum quid erat esse substantia est . Et si absoluis ad se inuicem, harum quidem nun
erit scientia illa vero non erunt entia Dico au
tem absolui, si nec ipsi bono est esse bono , nec huic esse bonum . Scietia nanque cuiusque hare
est, quod quid erat illi esset de bono,& de est ei risimiliter se habet. Vnde, si neque ipsi bono es
se bonum, nec ipsi enti ens, nec ipsi uni unum, si militer autem omnia sunt certe nihil est quod quid erat esse; quare si nec ipsi enti ens, nec alior uni alicui. Item cui non inest bono esse, non bo num est necesse est igitur unum esse bonumini bono esse,& honestumi honesto esse, quaecuni que non per aliud dicuntur, sed prima & per se; etenim hoc sum ciens est, si existit, etiam si non sint formae: fortassis aut e ma is, si form sint. Si mul autem Patet et, quod , si ideae sint quales eas