장음표시 사용
41쪽
deratam Romani tollerent potificatum a Iudeis,& trasset rent gentem Iudaeorum in alia loca.Ob hanc causam disit Caiphas qui d expediret potius unum hominem mmri,ne tota gens sic periret. Hac igitur causa in animo rotenta,pontifices excogitauerunt causam aliquam qua possent inducere Pilatum ad interficiendum dominum Iosum:& adinvenerunt dictas qitatuor caulas . scilicet deprci hibito censii cesaris,de auertione populi,de blasphemia, de usurpatamaiestate.Et quoniam in prima non nabebat sindamenta,& secunda nisi coloraretur vivia ad quarta, non sufficeret ad poenam mortis,de tertia autem Pilatus hon se intromitteret, Utpote de pertinentibus ad qumo, Des legis Iudaeorum deliberarunt astuto consilio crimen Iesae maiestatis imponere domino Iesu: t ex eo Pilatus, utpote Cesarem,moueretur ad condemnandum dominii Iesum.Putauerunt enim se posse in hoc praeualere,fundarietes huius criminis causam super consessione ipsius donliniqua consessus est se esse Christium,ac per hoc regem:& s Per commotione populi ad se ut Christium,ac per hoc ut regem:itacidi potifices licet accusauerint dominum Iesurii quatuor criminum:principaliter tamen tendebant ad crismen issae maiestatis,quia se rege quaerebar facerersperanstes ex hoc obtinere a Pilato damnationem domini Iesu
Ex parte quom causariim ipsarum quae assatae sunt,oportuit causam regni praeualere:quia maiorem habebat aps parentiam,ex eo quod dominus Iesus fatebatur se Christhim: dc ante quini dies clamantes ei turbas quod esset re admiserat:veniens Hierusalem superi asellum. Haec enim causa multipliciter probata videtur.Primo ex ipsi
domini Iesu verbis quibus dixit se Christum. Secundo mcommotione populi a Galilaea vlis huc.Et in hac proba tione clauditur non solum seductio populi,sed commo iis quae fuerat ante quinis dies illic,hoc est in Hierusalem:
42쪽
quum tilina cum palmis,cum vestimentis si alis in via, cum clamore dignitatis ac nominis regii conci:rrit ad limnorandum dominum Iesum.Tertio ex ipsius domini vers his coram Pilam,Regnum meum &c.Vnde de Pilatus dixit.Ergo rex es tus quod dominus Iesus non ia auit. fuit quo aggravata: Si hunc dimittis,non es amicus caesaris. omnis enim qui se regem facit,contradicit caesari.
UEx parte deinde Pilati 'causam regni oportuit praeuale N.Pilatus enim quum essetgentilis,& de eo quod filiit dei se fecit,nihil aut parum curaret, praesertim sciensquod per inuidiam mouebantur pontifices 8c de censii prohibito nulla probatio habereturicommotionem populi cum rasti ingressu in Hierusalem considerauit,simul cum consesssione ipsius domini de rinno suo non ex hoc mundossit visum est tam et dy Herodi quod dominus Iesiis esset non ut criminosus,sed ut fatuus puniendus.Consideratis enim dietis de regno alterius mundi,& gestis, scilicet quod si per
asellum , non equum: cum palmis,non armis:vilis turba, non m at :repente,non ex condicto , practica, indisectione aut vocatione: transitorie,& quasi in momento,noretinendo secum turbam,nec procedendo postea cum tur'
ha,sed veniebat quotidie post more solito in templum ad
docendum iudicauerunt vias has aspirandi ad regnum, non esse sani capitisEt bene iudicabant de mundano re igno loquendo.fatuum quippe esset per has vias quaerere regnum terrenum.Vnde uteret si ilicet Herodes α Pilatasiis tractauitidominum Iesum ut fatuum .Instantibus nishilominus Iudaeis quod non esset stimus, sed malignus:
utpote qui filium dei selfecit , R qudd astute inuertit
causam regni in regnum alterius mundi , quum non
posset negare quod se regem secerit,commouendo populum ad se regem clamandum:Pilatus corripieta flagellis dominum Iesum cesuinu triuis,latuitatis scilicet & m litiae ratione habita , punitus dominus dimitteretur. Sed
43쪽
inuriscentibus Iudaeis usi ad tumultum, legit consideratis omnibus damnare dominum Iesum laesae maiestatis teo quM causa haec ad se directe spectans apud suum tribusnal probata ac euidens ita erat ut nisi semitate excusaretur iuste damnationem exposceret. De regno quippe non de hoc mundo ipse mittitiam putabata r quia iudis qui do minum Iecim magis nouerant, non admittebant excusastionem si illitiae quam ipse Pilatus admittendam putabat: ideo tanquam relinquens Iudaeis criminis curam,se innoscentem protestitus est in prolatione sententiae qua domi
num damnauit ad mortem crucis.
Haec videntur ad literam coegisse Pilatum ad hanc ea sun scribendam.Sed haec omnia ex quarto loco proposita causa,diuina scilicet prouidentia disposita sunt,ut domi Iesus danatus Sc crucifixus verum suum titulum sipra sita crucem scriptum haberet.erat enim Sc est in veritate Iesus Nazarenus rex Iudaeorum.VIa quippe est diuina prouidEtia iniquitate persequentium 8c d nantium dominum Iesbm,ad perpetuam veritatem regii tituli de Christo pro, Phetati testificandam coram toto mundo runde & Pilato prohibuit ne mutaret illum,sed ducit: od scripsi scripsi. ct tribus praecipuis linguis omnium linguarum vices grarentibus,ex ipsius etiam trinarii omnia complectentis persectione,scribi dispositit.Haec de quarta qstione.Deo graistias.Posonii in die sancti Damasi.M.Daciciii.Amen.
s INCIPIT SECUNDUM IENTA C vis
ium in quo quatuor quaestiones tractantur.
uersa sacrae scripturae documenta de filiis des,quaestiones item quatuor.
Prima est de verbis Pauli apostoli ad Roma .de unigenito filio des, quibus dicit: Qui praedestinatus est filiust dei in virtute secundum spiritum sanactificationis ex resin ectione mortuo
44쪽
rum Iesu Christi domini nostri. Deciinda est de verbis Ioannis euangelistae Ioan.i .de Iris dei adoptiuis: dit eispotestatem filios dei fieri: qui
non exsanguinibus,nel ex voluntate camis,nem ex v Iuntate viri:sed ex deo nati sunt.
ITertia est de verbis apostoli Pauli .ad Cori.w.deb ptismo quo generantur filii dei,cum dicituriAlioquin sidiaciunt qui baptizantiir pro mortuis omnino mortui
non resurgunt,ut quid Ac baptizantur pro illis c Quarta est de verbis eiusdem apostoli ad Galataij.de haereditate fialiorum dei per fidem repromissa,non per legem,quum discituriLex ordinata per angelos in manu mediatoris . me. diator autem unius non est:deus autem unus est.
,laca primae quaestionis verba difficultas est bin propter proprietatem sensus.Non enim ςprie dictum videtur de filio dei qudd praedestinassest filius dei: quantumcunt ratione humanae naturae verum sit praedestinatum esse ut humana natura sit unita filio dei in persena:& homo ille,scilicet Iesus filius beatae virginis,sit praedestinarus filius dei:quia significatursiippositum illud quatenus est humanum imp positum.In propositis autem verbis illud relativum qui, refert filium dei:sicut primo loco antepositum idem rela. tiuum resert etiam filium dei,quum dicitum Qui stariis estes ex se ine David secundum carnem.statim enim subdiatur:Oui praedestinatus est. in .Ppter varietatem textus apud'aunos & graecos,& graecos inter se:dum latini codices communirer haben Qui praedestinatus.Graeci autem aliqui similiterhabent Aliqui habent:Qui destinatus . Tu Propter pluralitatem expositionum,dum vel praedestina tus est, oritur praedestinatum est et declaratus est.velo relativum qui,resert filium David seu hominisa laec emambiguitati attinari videntur.
A D H A N C quaestionem abso quocuo praeiudicio risiusuis expositionis respondendoc quod subintelligi volo
45쪽
tam in praecedentibus quais in sequentibus totius huius operis diciturqu5dsensus proprius literae ex intentione Apostoli S contextu sumendus est. Intentio Apostoli clare apparet. Intendit enim materia euangelii summarie explicare.Quum enim proposuisset se apostolum 8c segregatum in euangelium dei de filio suo texplanandam duxit propositam euangeli, materiam:sci, licet de filio suo:quae sc1licet euangelium aperiret de filio dei.Et subiunxit tria comprehendentia totam euangelica materiam .Primum est:Qui factus est ei ex semine David secundum carnem. Secundum est Qui praedestinatus est filius dei in virtute secundum spiritum sanctificationis ex resurrectione mortuorum Iesu Christi domini nostri. Tertiuest:Per quem accepimus gratiam Sc apostolatum ad obodiendum fides in omnibus gentibus. Oportebat enim ut qui se euangelii nuncium dicebat,explicaret quid euange Iium contineret:vt sic ad euangelicam epistolam praepa
Contextus vero siladet specialiter duo.Alterum est ut relativum ter repetitum scilicet,qui iactus,qui pro destinat', Per quem accepimus:reserat semper illud primo propommm:scilicet filio suo,id est filio dei. Alterum estut similiter distinguatur,ordinetur 5c intellisarur ii secundum carnem S li secundum spiritum:ita sicut primo explicatur filius des secundum carnem:ita deinde explicetur filius des secundum spiritum :visit plana construetio, 6c planus sensus ,
Et ut plenius intelligantur hare,inchoemus a primo.Declarat ital mysterium incarnationis quantum ad quin diverimo quantum ad per nam incarnatam, est ipse dei us,per relativum qui:ita nec pater,nec spiritustaneliis filius des refertur per liqui:vt patet in trem. vecundo quantum ad modum incarnationis:qudd non ex virili semine,seu naturali more genitus est secundis carncsed Oc virtute spussancti Brinatus se dii carne. 8c hoc
46쪽
s ificat illud participium factus ac si diceret: Qui non
naturali virtute secundu carnem genitus in maternoro,sed ab extrinseca spiritustaneti virtute lactus est. Si/mile habes ad Galaatii. misit deus filium suum lactum
Tertio quantu ad coniunctione humanitatis cum deit te:Q scilicet iuncta est deo ut organum coniunctum.Du plex siquide inuenitur organi genus.Quoddam collinctii personaliter illi cuius est instrumentii xu manus est orgasnti quo operatur homo oddam vero separatu secunduesse ab illo cuius est insit umentu:ut serra qua homo secat.
serra em nihil est hominis secatis: sed aliud esse habet:alia hypostasis est.Inter humanitatem lino Christi Jc coeteras
creaturas secundu coniucrionem ad deum haec est differentia,cldi reliquae creaturae se habent ad deu ut instrum dia se parata: itaq, deus utitur illis ut instrumentis separatis.Et propter hoc omnia tam naturalia H: voluntaria creatur rum opera deo attribuuntur in sacra scriptura.Omnia ins
it Elatas opera nostra operatus es domine.& Iob: Pelote 8c camibus .estisti me ossibus 8c neruis compegisti me&c.Humanitas aute Christi iuncta est deo ut organu consiunctum fecitndum esse persenalenta Φ deus perhumani rate assumptam operatur sicut ego per lingua meam,per manu meam&c.Ut hoc lan ificatur in textu per pronomeri,dum dicitur: ut lactus est ei,proculdubio deo. Filius quippe dei secundu carnem sectus est deo organu conivnoctum: luia deitas perhumanitate Christi operatur sicut psibi coniunctu propriis organum:iuxta illud.Saluauit sibi dextera eius:& Drachiu sanctu eius. Ad quod ut vere nouit dc mirabile inuitauerat decalandri praemitt&:Catate diro canticia nouu:quia mirabilia fecitatatim em subditi Saluauit sibi dexter3 eius,& brachium sanctum eius. Ac si dixisset: Quum deus salutem multipliciter potuisset operari: hunc tamen modum Elegit ut per propriana
dexteram S proprium brachium c hoc es: per org s
47쪽
tium coniuridii' operaretur salutem in mysterio incarnυtiGis,nde δc subdit: Notu secit dominus salutare suum. v Quarto quantum ad humanam genealogiam:* scilicet M semine David:pro quanto beata virgo ex qua carnem habuit,filia fuit David per tot generationes intermedias. Vbi clauditur veritas Gipturarii messiam ex semine O uid promittentium:& regia progenies:& wpeccator Dasuid lata gloria donatus est a deo,ut de ipsius semine Oiris suis prodiret,&ipsi fieret talis iatri promissio. WQuinto quantum ad humilitatem:dum explicat secudum carnem,quae est infima pars humanae naturae. plianus quippe mirum esset si animam tantum humanam asi sumpsisset, quum sit naturae intellectualis & immortalis. sed ubi contiat carnem quot assumpsisse irabile valde est:&longe magis exinaniuitisne ipsum carne assumens. Factus ergo secundum carnem dum dicitur,nihil humans naturae spretum monsitatur.Simile quid i is apud Ioan nem:dum dicit.Verbum caro iactum est Propter dictam ration Est igitur literae senses ac ordo: ui filius deicundum carnem sectus supernaturaliter est ei deo ut coiis iunctum organum ex semine David:pro quanto max:
descendit ex progenie David. v Et aduertem praedictam quini conditi si duae loratur ex parte subiectit scilicet pci secundu carne:& tres ex parte praedicati,scilicetiamsi ei e emine David. Venio nucad se dii de quo pus sest quaestio;hi aduerte explestibiecti locatur quom duo,scilicet a secundu spiritu,& pane praedicari locatur reliqua scilicet praedestinatus est filius desin virtute sanctificatiois ex resurrectioe mortuom
Iesu Cluisti diri nosi icitam sicut prius locutus est det filio
dei sectati infima naturae humanae parte,scilicet carn'sic nunc loquitur de eode filio dei secundum supremam nanis
rae humanae partem,scilicet spiritum.Et inteditquM secudum spiritum praeordinatus eu sanctificauu' propria ausi nitate ex tempore & causa propriae reserrectionis qua
48쪽
qua siti rexit a in ortuis,non qualiscunet,sed saluator Chri stus ac dominus noster Quamuis enim infiniti fuerint modi apud deum quibus sanctificare mundum potuisset,ele stit tamen δc statuit ab sterno Yt virtus sanctificativa rem
deret in spiritu qui est anima iesu Christi: pro quanto v
suit ut omnis gratiae plenitudo non solum ut in singulari, sed Qt uniueriali capite etiam coelestis ecclesiae in tua antis oria habitaret,ita tamen qudd sanctificator per eam no larictificaret quasi mendicato suffragio,sed propria authoritate .c filius dei in via aparte,& ex alia parte cocausa Sc terripus sanetificationis eget resurreetio ipsius. De huiusmodi
enim causialitate scriptum est ad Ro.ilii .Resurrexit propter iustificationem nostram.De temporevero Ioan .vii. Cis;
dum erat spiritus datus, quia Iesiis nondum erat glorific, ius.Et secundum hoc ut dictum est ex parte subiecti locantur dus conditiones,peisona scilicet filh dei, spus assum. plus,dum dicitur,qui secundum spiritum.
IPotest & altius exponi spiritus: hoc est spirituale esse scoperari,non determinando ad esse &operari diuinum aucassumptum,sed ciuia muniter significado per spiritum esse εc operari spirituale quod in Christo ibit: quodcul suericillud.Ecsic ex parte subiecti duae similiter conditiones locatur scilicet per na filia dei,& esse ac operari spirituale qducitias in iplo quomodolibet est: ita quod sicut primo socii itus est de filio dei secundum esse camate,dicendo qui securi dum carnem,sic nunc loquitur de eodem filio dei secunduelle spirituale,dicens qui secundum spiritum. TEt licet ex parte subiecti sit ita diu sitas expositionis,e dparre tamen praedicati no variatur sensus: sed poniturpes. ino res ad quam. praedestinatus est cilicet filius dei in intatute sansificationisi ita quod no intelligitur hoc simplebis scilicet filius dei: sed totum compositum, scilicet filius desin virtute sanctificationsi, vires ad quam praedestinatust dicitur filius des secundum spiritum:sicut si diceretur quod iriniis secundiani liuelladium praeordinatus est ut sit honiis
49쪽
sudiosus,ut sit homo beatus,& similia. Numerantur autem in huiusmodi verbis mysteria trodecim. Duo ex hoc quod ii praedestinatus apponitur ad liqui secundum syiritu.Ex ipsa siquidem diuersitate verbo rum dum qui secudum carnem dicitur faetiis est &c.8c qui secundum spiritum praedestinatus &caeicitur,intelligimus in praecipuum de primu in mysterio incarnationis est esse spirituale.ex hoc enim Q apponitur praedestinatio ad ii socundum spiritum ,denocitur in ordinatio diuina principas liter tendebat ad spiritum,hoc enim ipsum praedestinatio nis nomen secum fert. Et meritorium quia spiritus longe prestantior est carne,& esse spirituale lege excellentius et carnali. Tum quia caro assumpta a verbo dei est mediante spiritu,pro quanto ratio Q caro assumpta suerit, fuit 'tristus:hoc est,ideo caro assumpta est, quia erat materia spiris
tualis animae,& non econuerso.
Rursiis ex hoc qui secundu spiritum praedestinatus discitur ad totum aggregatum, scilicet ut sit filius des in viravite sanctificationis, intelligimus ad parte spiritus specta, re principaliter sanelificare,n5q, caro Christi expers esset sanctificatiuae virtutis quum tactu carnis suae sanctificauerit aquas pro baptismo, 8c tactu manus reddiderit sanita, tem sed quoniam caro Christi hocipsum secundario 8c exspirituali virtute habinat spiritiis autem principaliter oco proprio genere scilicet este spirituali sertitus est. ertium mysterium cscilicet quod propria authoritate sanctificare, apertemostratur per primam partem aggre gati praedicati,scilicet filius dei: ex hoc enim praedestinatus in filius dei,in virtute sanctificandi,clare patet Pro destinatus est ut sanctificet propria authoritate. Fili' quippe des propria authoritate:quae est sua deitas,lanetificat nominus J pateriquum sit unius 8c eiusdem naturae 5c potestatis cum patre.
SQuartum mysterium est plenitudo sanelitatis. Ex hoe enim . non dicitur sanctus fed in virtute sanctificationis:
50쪽
veritur talis tanta*sanctitas quae non selu ipsum repleat in se sed virtutem in eo ponat Alciendi sanetitatς in aliis. fuit enim Christus plenus gratiae & veritatis non tum in
semis,sed de plenitudine eius omnes accepimus.
Quint im mysterium est uniuersalitas sanctificationis. Ex hoc n1 3 quod non dicit sanctificationis horum vel iu
lorum,nec animarum intum aut corporum, nec ration
Ilum tantum aut irrationalium, moniuratur quod in eo est virtus sanctificationis omnium. Et vere sic est: quoniam
ut dicitur ad Ephe .Deus proposuit in dispensatione pie, nitudinis temporum instaurare omnia in Christo, quae in coelis,&quae in terra sunt, in ipH. Rursus ex eo quod non dicitur sanctificationis talis Quia secundum gratiam priphetiae,aut secundum qualem iam aliam specialem pretiariam sed simpliciter&absolute dicitur,in virtute saniam cationis: aperitur quod in eo est virtus sanctificativa Ieciis dum oin nern speciem sanctitatis: ita quod huiusmodi vis. tus sanctificativa est uniuersalis, δc secundum omnes sanoctificationis species, & secitdum omnia sanctificabilia est
squidem caput super omnem ecclesiam tam terrestrem
coelestem, & hominum 5c angelom: ut dicitur ad Ephesi. Colo.ij. ISextum mysterium est tempus quo incepit sanctificatio
haec,dum dicitur, ex resurrectione mortuorum: hoc est,me resurrectione non quAlicunt, a mortuis,cgenitivus empro ablativo a graecis ponitur iuxta si pra inductum Vera Dum Ioan . Nondum erat spititus datus,quia Iesus n5duria erat glorificatus.In cuiussignum,primo die restirrectionis
dedit spmsanctum discipulis,insuli lando in eos,dices,Ac. cipitc spmsanctu.& dedit potestate remitredi peccata, Nec propterea inrelligas afi resurrectione Christi defuisse vimitem sanctificandi,aut sanctificatione ipsam,qm prius An ctificationis opera multa dominus enecerat,sed quia principaliter,manifeste &vnium Miter praeordinata est sancti ficatio mercenda a tempore resurrectionis . Principa