Reuerendissimi domini Thomae de Vio Caietani ... praeclarissima sexagintaquatour notabilium sententiarum noui testamenti literalis expositio, in duodecim capita distincta quae totidem ientacula noui testamenti, ratione operis initio reddita, inscribu

발행: 1538년

분량: 203페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

91쪽

ipsi paupertati scii insufficientiae affectus, contarmis naetassectus huiusmodi paupertati est affectus subiectionis,rs curses4 ad eum a quo est sufficientia.Sicut enim extrinse. cus pauper cum obsecrationibus loquo non conliden in seipso,sed recurrens ad alium,& subhciens se,ita interna haec insessicientia seu paupertas parit asse in in re fidentis,sed recurrentis ad deum,& sub icientis te illi, reuerentis &c.Et sic complectendo totum,heati pauperes spiritu dicuntur qui in operibus suis 8c seipsis utuntur ret nissufficientibus,& affectus habet coformes huiusmodi pau, sertati.Et hoc a multis doctoribus appellatur paupertas Ipiritus. Summa autem perfectio in huiusmodi pauperiatis usu consistere videtur in hocq, homo quum deli rare

operatur intus vel extra,non solum ex electione deli mia,& ex humilitatis habitu inclinante,sed per modi' im pulsus seu impulsivi affectus utatur seipso tan in insusticiEte:& rursus ci: homo in affectibus seis Quos quasi nono liberando habet,utatur seipse tanti initissiciente ,tanta igqui spiritu dei agitur. Et ad tam eminentem persectione do sonandam nomine spiritus saluator usus est,dicens, beati pauperes spiritu. Quo fit ut pauper spiritu excedat no bolum communem apud morales philo phos, qui condi moralem superbiam recte dispositus ponitur.led etiam humilem apud sacram doctrinam,qui contra reuelatam si perbiam bene dispositus est:quanto spiritus reuerentialis timoris dei praestantior est viro'. Et numilitatis quidem exempluat magistrum se dominus exhibuit dicens, Diascite a me quia humilis sum corde.Reuerentialis autem triritus efficaciam in ipse domino seripsit apostolus,* in othus exauditus est pro sua reuerentia. v Extenditur autem haec beatitudo ad quaerunt magnis cantia hominem,siue sint exteriora bona,sive corporis,' Ue animatatam naturalia st gratuita: mognificamur enim Cc diuitiis,gloria,honore, laude,sianitate,pulchritudine

genio,scienti prudentia,& demum insesis diuinis donis:

92쪽

o. quibus periclitamur ne flacientiam quam in nobis i H dei ministris ponunt,usurpemus nobisipsis. de &Paulus dicebantae magnitudo reuelationum extollat me &c.

Et propterea qui ad hanc beatitudinem perueniunt, ii sunt qui implent praeceptum Petri apostoli,ad omnia se habenies ux cooperatores & ministri det,Ait enim: Unusquiso

sicut recepit gratiam in alterutrum illam administrantes a thoiii dispensatores multist, is gratiae dei. siquis Io iquitur,quasi sermones des.siquis ministra tan* ex virtu, re qua administrat deus.ut in omnibushonorificetur deus. Et simile est de aliis operationibus praeceptum intelligenodum: quoniam eadem est ratio omnium . Et quoniam insternas nostras dispositiones ex delectatione S tristitia co/gnoscimus S mensuramus,siquis seipsum nosse vult quaistum utatur seipso ut insufficierite in operibus suis, aduertat quatum tangitur delectatione quum magnificatur,lios rimamr,laudatur Sc.ab at as,aut etian quum sibi occur

rit se aestimari,magnificari, laudari Sc.dc similiter quanι tum tangitur tristitia quum contraria horum de seipQ occurrunt in animo,vel ab aliis inseruntur.Qui enim huiusii modi delectationibus vel tristitiis tangitur, pauper spirini non est:quoniam pauperi spiritu nihil est admirabilius,pria laude,nec gaudet aut tristanir de huiusmodi , nisi pro quanto deus in suo ministro honorat vel dehonoratur. DE PRAEMIO aute huius beatitudinis,scilicet quo

niam ipsorum est regnum coelorum:duo diceda essent.Prismum,cur gnum coelorum respodet huic beatitudini.SOcundum, rhoc pravitum significatur per verbum prae sentis temporis,quum in aliis beatitudinibus ponatur verhum suturi temporis.Et haec secunda dubitatio commi nis est etiam octauae & nonae beatitudini:quoniam in histribus significatur praemium per verbum praesentis temoporis,in reliquis vero sex per verbum temporis suturi. Et

rursus in his tribus significatur per verbum substantivum scilicet est in alijs vero per alia verba, videbunt, consola.

93쪽

huntur &c.Sed haec communia in fine omnium beatitudinum dicent .v Ad primum autori in promptu est resposio ex illa diuina regula:Qui se humiliat exaltabitur.Rationis siquidem ordo poscitur Qui voluntario spiritu paupertatem amplexus eri ut scipitim abiecit utendo seipQ ut insufficiente,exaltetur in regni coelesiis diuitias , cessitudia nem,dignitatem, oriam&cquae . ni nomine imporis tantur.Uthaec deprima beatitudine. Irca secundam beatitudinem,Beati mites,quoniam ipsipossidebunt terram: uertendum est mitem respicere duas materias:quarum principalis. est vindicta,secudaria aute exterior mos. Ut quantum ad vindicabilium materiam spe.

ctat ires dicuntur qui non vincuntur a malo,sed vinculis bono malum.Non enim vincuntur amatis iniuriarum

irae perturbationis tristitiae,sed imperturbati &immustati,accessibiles d bactabiles permanen sicut prius erant antequam huiusinodi vindicatalia occurrerent. Vincunt autem in bono malum,dum assabiles,utiles,ac suaves sesiosos exhibent iis qui puniendi seu obiurgandi occurrunt. Vstoc proprium videtur esse mitis,unde apparetsemitis superat leuem,mansuetum,ac clementem,du placida sit uitate seipsum impugnantibus exhibet etiam utilem. si autem persectio haec tanta,ut saluator spse magistiuac exemplum eius specialiterse Ochibuerit,dicens , Discite a me quia mitis sum.& deum mereaturhabere pro interno doctore:iuxta illud, cebit mites vias sitas. Et Moyses de quo Nume j.scriptum est eratinitissimus sua omises homines qui morarentur in terra creditur a Diony.ob hanc virtutem habuisse tantam cum deo familiaritatem.

Apparet quom excellentia esus ex eo quod religionem linreddit deo accipiabilemaestate ,κ Dauid qui ut sua in deum religio memorabilis apud deum esset,p riam interponit mansiretudinem,quae minus quid est Q mitis

94쪽

UE BE ATITUDINI B VS. As

tas,dicens: memento domine David, omnis mansuetudinis eius: Sicut iurauit domino, tum vovit deo Iacob: Si introiero in tabernaculum domus meae &c. donec insueniam locum domino,tabernaculum deo Iacob &c. Votum siquidem dc iuramentum de inueniendo tam solicite locum domino,quod fecerat masuetudine interposita emorabile 'pud deu proponitrunde multo magis acceptas

hilis laret si militas fuisset allegata. TIn secundaria vero materia tioc est in moribusa stiperat mitis modestium 8c affabilem dum sicut in animo, ita 8c, in suis moribus interioribus placida suauitate omnibus se exhibet,& sicut studius arborum mitis ad se alliciti ocirca totaliter hoc est in utram materio mites merito beati senti. utpote suorum morum intus & extra posses res.

ET I v R E assignatur eis pro promio post Hso terrarivi qui in hac vita iura sita prosequi noluerunt ad superandos occupatores,fiant posses res terrae, non instabilis aeris aut fluentis aquae honorum temporalium, sed

solidae ac firmae terrae viventium.

Irca tertiam beatitudinem , Beati qui lugenti quoniam ipsi con labuntur: occurrit statim quaestio cur lugere sine honificante aliquo possitum est inter heautudines: quum lugere non sit degenere honorum, sed computetur potius inter malaequum tristitia sit mala naturae ciuxta illud EO clesiasticiacis. multos occidit tristitia,& non est utilitas in illa & non sii bona moraliter: imo ut diciturivit. Eihi. Prudens non intendit trisiari. Et augetur qua o ex eo quod paupertas posita in prima beatitudine,quia non erat de genere honorum,posita est cum adiuncto horrificante,

dicendo beati pauperes spiritu,& non absolute beati pami eres.hie autem sine adiu bonificantedicitur beati quiugent.

wccuirit quotquoto altera, rinter beatitudines aris numeraxus est luctus,& non gaudium. In nulla enim

95쪽

rum beatitudinum dicitur,heati qui gaudent:quum tamegaudium magis pertineat ad regnum dei quis laetiis.scriptum est enim: Regnum dei est iustitia, pax, & gaudium in spiritusaneto. AD PRIMA H quaestionem respondetur detristitia posse loqui dupliciter et absblute et ex suppositione praesentium malorum.Et absolute quidem ne* est hosna naturaliter ne v moraliter: quonia & nocet naturae utupote inquietudo eius & nullam habet rationem moralis hori:& sic a prudentibus refugitur.Suppositis autem prs sentibus malis, isistitiahona est: utpote consequens & ad naturaliter 5c ad moraliter bonos acuis. ponit enim trististia praesuppositi praesentis mali in parte cognosciuua se

sationem' perceptionem, in parte vero appetitiua resti tationem.Et ambo bona esse in eo paret,quod male dispositus est qui praesentia mala aut non percipi autnon reni

tauutpote insensibilis seu stupidus se non percipit, Sc corruptus si non rei itar.ex his enim duobus bonis fit tristitia. Et quia in dubium no vertitur, sed constat mala esse in hac vita,ideo tristitia si alias habet circunsiantias, in V na' computari potest in statu praesentis vitae. v Nec est posita a domino inter beatitudines sine aliquo nificante: sed bonificatio eius ex parte materiae signim cata est ex hocipso quod diduim est: Beati qui lugent, non hoc vel illud,sed qui lugent absblute. Ex hoc enim signifio cantur qui lugent non ob malum secudum quid Quale est omne malum temporale is ob malum absolute:quod B, Ium est id quod est cotrarium absolute hono:quod est vita xterna: ita dicendo beati qui lugent, dixit beati qui luo

gent ob mala praesentia contraria vitae aeternae. 8c sic boonificastiit luctum ex parte materiae. Rursus bonificatus est

luctus ex parte agentis seu lugentis,exhocipse Q sisyificatus est per modum Milonis, proculdubio humans, ac per hoc voluntariae.ex hocipis enim et, poniturmo quasi illas in passio, sed quasi in impia voluntariae amo, ad ordianem moraliu

96쪽

nem moralium & naeritoriorum a filium transfertur. lunere siquidem non est tam tristitia quam tristitiae esseeius si cui flere. Vnde 3c lugere dicuntur tam viri qua muliei res quadiu lugubres se exhibent ob mortem charorum vel aliquid huiusmodi.& dominus ad Samuelem primi Rem xvi.ait:Vsiquo tu luges Saul,quum ego abiecerim eum . tanquam in potestate Samuelis enet lugere.est igitur actio

quaedam.

Et si his iunxeris quia lugere est secundu se triste 3c ama rum quid,resultabit hinc quod lugere importat voluntaria

adtionem tristem seu amaram, ac per hoc ut medicinalem. actionem assumptam. Voluntas liquidem redia non asii.

init huiusmodi amara nisi sicut medicus utitur medicinis: quoniam ct se non habent rationem appetibilis, sed prosi pter aliud. Vnde lugere ex hocipis ' significatur ut tristis, actio voluntaria seu humana, bonincatum est mensura reictae rationis ac voluntatis. Et dicendo beati qui lugent,st,ignificati sunt qui ossiciose luget.& ex integro significatio, nem adunando,quum dicitur beati qui lugent,significan. tur beati qui ossiciose lugent ob praesentia mala contraria. vitae aeternae.Et propterea non opus fuit aliquod adiuta. Et bonificans explicite apponere, si ut in prima beatitudine appositum est.pauperias enim non habet ratione actiois, sed significaturui desectus:&propterea indiguit adiuncto honificante. Secus autem est de luctu significato ab lute per modum actionis humanae:vt declaratum est.

AD SECUNDAM .emi quaestionem diuicitur quia beatitudines persectiones lummae pontitur, 8c gaudium praesemis vite inchoationis imagis quis, per sectionis rationem hinet quonia exiguum quoda initium est aeterni gavdh: utpote carens prae xi boni xterni de quo in ideo inter beatitudines non est c putatum secu dum seipsum.Sed nec omnino pretermissum est:quoniam ponium est in sitis radicibus in stata &lieptima beatitudi ne:quoniam munditia cordis iuge conuiuium est, pa c. s

97쪽

dium magnum parit. Explicauit nihiIominus domin

hi nona beatitruditis gaudium, non ut ipsam beatitudine, sed ut annexum, Mens: Gaudete 5c exultate, quonia men os vectra Scis Luctus te merito inter heauriadines locatus eli: quo niam maximam ponit Persectionem in viatoribus inter tot & tanta mala praesentis peregrinationis constitutis.

Quod si non percipis, circunspice praesentia mala a vita aeterna abducentia puta quod qu diu sumus in corpore, peregrinamur a domino & a patria coelesti,quod caro c cupiscit aduersus spiritum, tot mala peccatorii proprio.

rum 8c alienorum continue emergunt, νω creaturae me sunt in odium 5c in tentationem animae hominum,

in muscipulam pedibus insipientium, qudd cogitationes

mortalium timidae,& incertae prouidentiae nostrae,α alia

huiusnod08c videbis quam insensati sumus qui haec pr sentia nobis mala non sentimus.& si percipimus,' alienia spiritali natura dc vita sumus fi non displicent:& si displicere videntur,n non propterea tristamur seu lugemus, sed pertransimus quasi nostra non intersit, quasi in somnis huiusmodi mala videamus,quasi non vere displiceant.Et iiis de poteris suspicere in celsam illorum persedi ne qui haec sentientes &abominantes utpote habentes proconsueradine exercitatosserisus ad discretione boni 8c mali lugent, aut cum David,Heu mihi quia i incolatus meus prolonga. tus est.aut Paulo,insedita ego homo, quis me liberabit de carcere mortis huius aut cum Ezechia, Recogitabo tibi

omnes annos meos in amaritudine animae meae. aut cum

propheta idi praeuaricantes, 3c tabesceba: quia Hrauia tua non custodierunt,& similibus.Et sic videbis quis, ne, cessarium fuerit iri eatalogo beatorii in hac vita dicribere etiam beatos qui lugent.Et merito.quum enim dele biailia mundi huius plurimum a virtute abducant, multo se sint propterea bonae animi dispositiones seu virtutes porexae circa deleelationes Sc tristitias ut cotinenti abstinen

98쪽

DE BE ATITUDINIA VA

tia,sobrietas,re perantia & poenitentio longe excellretior perse. io lugentium inuo ituri qui non solum a deliactationibus se alienant, sed ad contraria seereremini si mendo voluntarium luctuni: inti a coelesti patre in hac peregrinatione immum insertus,et irriguuhi stipiti ius, si vano aut sterili luchri vacantes, sed soninantes in lacla mis:hoc est tementinam virtutem laclicimis luetiis tribuates in vitam aeternam fi uctificantem.

v Sub hae beatitudine comprehenduntur qui in hac vita statum Voluntarii lueliis stimur pro coelesii patria: in Biat religiosi, & aliae personae abrenunciantes deliciis & dele,ctationibus carnis ac nitidi:& dei seruitio in puritate se macipantes in veritate:quibus praenatum suapte nativa debis tum reseruatur:quoniam ipti consolabuntur in coelesti pa . tria.Haec de tertia beatitudinci

ac Irca quartam beatitudinem, noti qiui esuriuni3c sitiunt iustitiam, quoniam ipsi Atti abiitur: dubium statim occurrit an iustitia in proposisto stimatur generalisti pro rectitudine seu boni

tam . tale qua recti seu boni dicimur:iuxta quod scilptum est,Iustus ex fide vivit. vel specialiter vilpecialis virtus est,redde, unicuit quod Ilium est, de qua scribitur, Diligite iustitiam qui iudicatis terram. Vtrini enim a higuitatis ratio eli. Nam si sumitur generaliter iustitia,soquiturq, beatinido haec communis est reliquis beatitudonibus:quia quslibet alia beatitudo aliquam specialein b, nitatem seu rei tudinem ponit.& sic reliqua beatitudines comprehcnderentur sub ista tan* species sub genere, sin absurduim. Si aute sumitur iustitia specialite equitur primo Q ad hanc beatitudinem ponatur spectare deside, rium punitionis malorum:puta homicida occidaturici latro suspendatur&c. qm punitiones huiust, odi, iustitiae sunt.Sequitur secudo ad hanc beatitudinem spectare demderium punitionis propris:boc est in ipsemet puniat iuxta propria dementaequoniam hoc iustitia esiti Vti sivi auteni

99쪽

i TACULUM QUARTUM

h nun apparet inconueniens. Et primum quidem repti gnat secundae beatitudini: qua mites non solum elongant se aptitationibus,sed puniendis utiles se exhibent. Secu

. dum aurem contrariatur communi viatorum desiderionnquorum peribia a propheta dicit: Non intres in iudicium cum seruo tuo:quia no iustificabitur in conspectu tuo omnis vivens. Qui enim hoc petit, proculdubio desiderat se non subiici iudicio punitiuQ. AD HANC dubitationem dicitur cidi utrolmos do intelligi potest hoc in loco iustitia. Et si intelligitur iustitiaspecialis,quae reddit unicuit quod suum est:sistendum est in hoc quod es, mode iustitia ab iure, &non de tuis stitia tali:puta puniritia seu vindicativa. 8c similiter esub bmo de iustitia abselute,& no de iustitia in hoc. Iustitia a

tem absolute,honum iustitiae importat ac per hoc ad be titudinem hanc directe spectat desiderare iustitiam abstest te,hoc est bonum iustitiae.ex consequenti autem seu in ca sit necessitaris ad eandem spectat non refugere iustitiam talam:& similiter non refugere iustitiam in hoc. Et hinc soluuntur obieetiones. Vtrat nachobiectio de desiderio iustitiae puniritiae soluitur per hoc quod non est hic sermo de iustitia tali,sed de iustitia. Huius contrarium non petit peccator dum refugit iudicium:quoniam stigio do unum modum iustitio petit alium iustitiae modii.Fus git enim iudicari secundum propria merita,appetendo suo dicari se dum merita Chrisii, iuxta verbum l .ad Phi.

i istinueniar habens iustitiam quae est ex fide Iesu Chri nixnde 8c ibidem propheta petit,Exaudi me in tua iusti tisananifestas per hoc appetere se iustitiam dei:sugere aut iustitiam propriam. ς Si autem intelligituriustitia generaliter pro bonitate seu rectitudine,Optime quadrat:nec taluituraliquod absurdu.

Tum quia aliae beatitudines non attendunt ad formale rotionem generalis iustitiae,sed ad quasdam speciales rones: ut pater discurrendo per singulas, Erpropterea formalirer

100쪽

loquendo non se habent aliae beatitudines ad istam lipse cies ad genus. Tum quia beatitudo ista attenditu nespersectionem humani desiderri:quod in nulla alia beati

dine attenditur:Vt patet discurrendo per singulas. Consuragit siquidem beatitudo haec ex inopia bonorum seu ta istatis inuentae in proe ati vita,sicut praecedens bea itudo scilicet Leati qui lugent,consurgit excopia maloru prssentis vitae: ita quod sicut ibi, ex abundantia malorum qus in hac peregrinatione inueniuntur,persecti lugent: sic exino pia bonitatis inucis in hoc exilio,perfecti eiuriunt 8c sititithonitatem.Et propterea magis consonat literati sensui se mere iustitiam generaliter quam specialiter. Est auto desiderium hoc non appellatum desiderium, sed fames Sc siris,mul plici ratione. Tum ut ostendatur

vehementia desideri j. Tam enim sames qua sitis vehementem appetitum importat. Tum ut ostendatur quasi natus valitas, w quemadmodum tam fames quam sitis ex natura prouenit: ita desideriti vehemens iustitiae vi naturale inest perfectis secundum naturam spiritalem, secundum qua mdeo nati sunt:iuxta illud, Quod natum est ex spiricii, spiritus est.Tum ad ostendendam qualitatem indigetiae,quod scilicet persecti desiderant iustitiam seu bonitatem tanquacibum 3c potum,quo indigent esurietues 8c sitientes. madostendendam integritatem desiderii, & exparte deside rantis:quia scilice trunt deliderium habet tinnis 3c sitis,

hoc est aninas et carnis:iuxta illud,Sitivit in teanima mea; qua multipliciter tibi caro mea. Et ex parte iustitiae dess, deratae ut completi alimenti respondentis finii &sti:qm perseeti desiderant bonitatem omnifariam.

FLocata est igitur in hac beatitudine persectio eorum qui esuriunt& sitiunt iustitiam, hoc est iustitiae bonum viis adeo inueniri,& sic unicuit dari quod suu est, quoadusis

ad hoc perueniatur ut deus sit omnia in omnibus . in hoc enim consummabitur omnis iustitia,quu deus erit in o nibus ratio omnium. 6c esuriunt ac sitiunt iustitim, hoc

SEARCH

MENU NAVIGATION