장음표시 사용
161쪽
sam pertinentibus, sed tantum obligati ad exs quendum de credendum quod illi judicaverint Nosta aliud requirimus, quam ut Ecclesiae relinquatis libertatem & auctoritatem necessulam in functi nibus necessariis, utque eam defendatis ec nutriatis. Si hoc fit , non est quod reprehendamus. Sed quia saepe non fit, nec vester ordo sua caret negligentia, scitis quod etiam subinde opus habeat sale nostiae
parrhenaeac probe nostis distinguere inter necesi viam parrheum,ac inter audacem inselentiam. Hactenus author atque causae persecutionis. Perlinitiis ipsa non est gravis. Nam non nisi arprehenduntur, custodiuntur, audiuntur, dimittuntur, cum minis, unde oeservamus non nisi unam hane desti inam: quod Deus sensim adsuincit sitos
ad ferendam crucem, ut crescant cum cruce vires..essed in eo totus essectus concionis Petrime positus , quod Apostoli peream deveniunt in captu vitatem Z Non nam non obstantelae captivitate
tot convertuntur, ut numerus virorum, virorum
in uam, praeter mulieres, factus sit quasi 1 ooo.
Prior concio convertebat 3 ooo. Nunc accedunt Fouo. aut saltem tu ut utriusque concionis effrini conjunctim producat moo. Notabile est illud
Pauli a.Tim. 2. Ego napter Win m Dei vinclar, sed insum Dei non inuitur. qu. etsi e go vinctor pr pter Euangelium, tamen propterea vis Euangelii non sistitur, ne quem convenat. Immo, inquit, Phil. i. i 2. Scire vos voti, quod quae mihi contingunt,mvis hv p otiove avehi cedunt. dcclaclarissima hae historia consi matur. Et aliunde quoque patet. Captivitas. Babylonio suit religionis silvificae promotio inter omnes gentes, ec ipses Reges Persarum secit veri Dei cultores. Sub Imperatoribus quanto plures fuerunt persecutiones , tantd plures inventi issint, qui Chrilium confiteri pulchrum duxerunt, adeo ut semper si uis martyrum fuerit is ecundum semen, ex quo Ecclesia crevit. Et indua tempore Reformationis nonne civistum est in veritatem Euat licam carceribus, gladio, igne, quantum fieri potuit Z Et tamen quanto plus Levitum est, tanto magis se erexit veritas. R tio rei i' aprico est. Nam tum se spiritus Dei, qui infring li' est , maxime manifestat, cum Euange- praesidiis huinanis maxime deestuitur, ut gloriant Dei r non hominum. Quanto magis Satan contra Euangelium saevit, tanto eficacius spiritus in Evangelio operatur, ut Satanam confundat, &potam Dei in infirmitate O stulta rnedicatione demonstret. Pudeat igitur nos ab Euangelio de
cere propter persecutiones. Vidistis in Germanui, videtis etiamnum in Anglia quanto agmine Pr pter persecutionem ab Euangelii professione vel defensione deficiant qui antea videbantur columns esse. Audivistis nunc rem in nostra patria ita constiis tutam esse , ut in similia pericula sensim implic mur. Quid ficiemus 3 Aut cedendum aut pinei dum. Ne cedamus ed credamus ad salvandam ani
i. Apostasia turpis est. ec patiens perseverans pars gratitudinis quam Deo iuravimus. α. Qi juvat lucrari animam dc perdere mus dum3 t3. Eo fine Deus nobis concedit tempora otii, ut do nam Euangelii bene discamus, dc postquam didicimusa ene exerceamus dc constantes confit 'mur, etiam sanguine nostro,si opus est, obsignem 4., Non deseret Deus pugnantes. dc de prori impotentia sollicitos. cum invocatione auxilii ei:
Assio, in quam Apostoliaeetrus ec Jol ines , οὐ
A casione sui miraculi sitieque concionis deven re, habet has partes i. Apprehensionem 2. Abdoctionem in plenum consaeum omnium Rem, mp muli Judaici 3. Examinationem. . Apostolor i
logiam. s. in m hujus apol is duplicentia. Messionemjudicum 2. Dimissionem captivo rum. De apprehensione nuper aliquid dictum quitur a uiuo ad plenum consessum. Hic consensus constitit ex Principi s, Senioribus, Scribis de iis, qui erant de tantilia Sacerdotali. Contingis ut postero die congregaretur hic coetus in urbe Jer Uem. Videtur itaque fuisse coetus ex omnibus to tius regni ordinibus congregatus, de non tum ex iis qui Hieroselymae habitabant Et ordinarii senatus membra erant, idque sorte fortuna contigine
alias causis,non autem Apostolorum causa congre garum este hunc consessum. Videtur autem talis fuisse conventus, qualisJerem. 16. describit ubi etiam describitur conventus imnstans ex Sace
dotibusλnioribus, Prophetis seu Scribis & Prines bux Principes sine dubio fueri ut nobiles&g ne uex Regio singulae superstites, vel alioquis,
162쪽
rixiquioribus familiarum tribus Judae Patriam
pinnati. Nobiles regni, De ni tisdiap. se- . , reficem quod Senatores di consules urbium ae
Eesturarum. Scribae, qui apud Jeremiam Pr sun judices Juxis consulti, qui in medio c5semis restensa dabant de jura, quibus consessus opus habebas ommunis sententia est, quod scribae fuerint lampetes legis, idque in synagogis. Vix potestri ita intellipi quod officium eorum iberit articubueres populo explicare, ec studium pietatis inculcam, quod nunc est ossicium pastorum. Hoc enim
Sacerdinum erat. Malach. Σ. 7. Ut ut sit, certum
est, quoslam scribarum praecipue tuisse interpretesimis serensis, adeoqueJudam mJurisperitos , ecpotius politio vocationis qu in Ecclesiasticae. In medio nullis augustissimi consessus constituti sunt Li duo Apostola Quaeriit aliquis, quare spiritus S. hune cinis: gum tam accurate describat 3 Reu . Ut intelligamus Pim illustiis conventus per hos
Eoos plebeios ri contusis ac pudefactias sit, atque inde quae sit vis veritatis, agnoscamus. Erat hic congrinata tota sapientia dc prudentia totius Re mi; alai Scopus erat,auctoritate sita hos duos piscatores terrere, vel astinia sua eos seducere, ut desi-iti rent Christum praedicare, sed Deus spiritu suo
eos ita roboravit, ut a duobus piscatoribus confiin- ut tam augustus consiliis , ic non haberet illis responderet,ut dicitur v. i. Tanta est vis veritatis Euangelicae, ut nulla humana auctoritas ica demi quantacunque sit, quicquam contra eam v n. Vicie 3. Esdr.3.ar. Ilaemi potest veritas, sed
in aprico est. Evangelium enim est consilium Des . . o. propositum Domini . s3. v. 1 o. Et quae innentia noti ejus ae consilio resistat' Neque tantum tempore Apostolorem contra Ju- nagogae auctoritatem ita praevaluit Euan-ς aium, sed ec deinde dc contra gentilium philos,
Phoriuri acumen Athenis & per totam Greeciam, .i . Et passim, itidemque patrum nostrorum memoria contra Papatum dc Prociatos, tot Principi- α&Imperatoribus armatos, vide restoriam Lu ne i mariam citati. Historiam Concilii Tride fini Dilamus hine veritati adhaerere tum, cum mn isti paenina ic auctori mundi inrisum sei tit. Majores nostri cum inciperent adhaerere verit n. mutam eonflictati s r cum o ectione pri luctoritatis humanae, Totus mundus alib
tentes, Reges, Principes, seniores, jurisconsulti,s cerdotes etiam in Synodo congregati, qui omnes aliter sentiunt,aliter decidunt, an vos soli diverium
quid vultis sentire 3 Et si Apostoli Christiani prisci,
nostri majores, tam parum aucto itatibus humanis territi ain commoti sunt, cum Praelatorum vis de auctoritas esset integra, quid nos adeo constertiamur exemplis mundanis, postquam auctoritas Papae ec Praelatorum tota confusa ec tant re fi
eta est Z Cogitate, quod doctrina in qua statis, sit
veritas. Nonne est doctrina verbo Des conseni' Nonne est do narc mysterium rationi humanae incomprehensibile, multo minus a ratione humatis confictum, sed divinitus revelatum, oc meram se pientiam ac justitiam ec bonitatem dc potentiam divinam redolens y Nonne est docta ita quae homini firmum si latium suppeditat in vita re in morte, quae ericis est ad frangendum ec emendandum corcorruptum, quae Deo omnem gloriam in seliadum adscribit, praeter quam nihil requirit conscientia tua ad salutem y Si ita est, ne moveat te auctoritas hominum, sed sis obediens veritati. sequitur Examinatio. Solus conspectus tam
au sti consessus potuisset dejicere constantiam Α- Ditolorum. Ac t tamen subtilis ec captiosa quaestio, facta ad intricandum Apostolos , ne sep nte, pedum Ἐν . ia ἰμυα ει. dcc qu. Audiavimus vos fecisse tantum miraculum, itidem vos
publita presumsile docere populum. Nemo h minum potest tantum opus facere, nisi alicundo vires ei suppeditentur. Nemo debet publicὰ docere, nisi qui vocivus est. A quo igitur vos accepistis vires iaciendi hoc miraculum, et a quo vocati estis ad publicὰ docendum populum Z tanser Matth. ai.
13. Non erat sanὰ quaestio necessaria, s nubante
nim antea quid Ap li ec respondissent olim, ε
restonsuri essem nunc. Proponunt tamen, ux ea
responsione captent aliquam ansam eos intricandite aliquem Paetextum persecutionis. Stabat sententia eos persequendi, nec veritatis discendae causa interrogant, quippe interrogant quod sciebant. ia autem metuendus erat populus, si persec
tioni non possit aliqua species praetexi, ideo interrogant , ut praetextum inveniant. Insenium
omnium eorum qui moliuntur si uid mali contra bonos, Ec contra justitiam vel religionem. Sicu si ita nuta de justitiam ec veritatem persequantur facilὸ totum populum habituros adversum. Itaque curant praetextus. Putabant eta homines ido-R i ctos,
163쪽
dotibus λ Pnvulis familiare est. Os 6. o. dc n ruat noliri quoque Praelati Pontificii: Infirmitatesta lapsus piorum observant, eosque tum eo hrant. Manda a quae in Ecclesia contingunt, obie vant . inde faciunt pretextus seviendi contra i
tam Ecclesiam. Itaque nos nobis tantd magis a tendamus , vitemus omnia scandala , geramus nos
ut Christianos decet , dc precemur a Deo prude tiam, qua astutiam. Ec prudentiam politicam fili tum hujus mimili superemus. Praecipue observa in hac quaestione quam similis sit noster re Apostol 1 um casus. sicut Apostoli interrogabantur de vincatione sua, ita perpetita quaestio, qua nos exagitamur a Pontificiis, est haec: unde habent ministri ve- mi suam vocationem, quo nomine docent 8 Non sunt ordinati ab Episcopis. Quasi vero ea demum sit vera vocatio, quae a Romani, fit Epis opis.& non potius ab Ecclesia, cujus quis pastor est. Calvinus, Lutherus, ecci erant, si non elata, talem approbati ec recepti a sitis Ecclesiis, di quasi non unus quisique C stianus , qui a Deo cognitione veritatis illuminatus est, & dona accepit. ipsius scripturae auctoritate obligatus sit, ut ero quae Sin semel tradita est, contendat. Potito igitur, quod Lucterus, Calvinus, Occ. non habuerint aliquam vincationem ab hominibus . smi fuerint mere privati, tamen obligati fuissent ad monendum de Ressi niatione i ordinarii vocati tacuissent. Et quasi non ea quoque vocatio, quae interventu Romani alicuius Episcopi facta est, obliget vocatum ad Euanginjium purὸ docendum, et ad redarguendos errores etiam illius ipsius Episcopi, per quem ad docendum Euangelium vocatus est. Lutherus, Calvinus, ec ab Episcopis Romanis vocati sit ni ad docendum angelium in Ecclesia ; Elgo vi istius vocationis obligati ec a viati simi, ut ita loquar, ad reda mendos errores, qui contra Euangelium pugnanti
quitur Apostolori apologia & defensio, in qua
habes: i. Apologiae auctorem Petrus πλεο-ς πια -
α. 'Aπιλιγιαν ipsam n qua quatuor sunt: Prinfitio. seu Compellatio auditorum: F λαοῦ l mi I-T IV: - λ. Redargutio quaeda oblis qua propositae consessu quaestionis: Si in Iulcrum hodie irabba r bore cium prae a m Mn iis --. Directa ad quaestionem responso: Notum
mnibin vobis onini populo Hra I, quod in Iesu Christi Nazarem, quem res cratii biis, Deus earitavi; eae mortura, hic homosas I. imM caram vobis omni&ώ. Responsionis istius quaedam amplificatio dc extensio vers. II. a 2. q. d. Et non tantum si e
dum vobis eis, quod particulare istud beneficium. quod huic claudo coutigit, est Jesu Christo Nazareno, sed etiam quod Jesus Christius Nazarenus est lapis ille, qui a vobis architectis reprobatus.
factus est caput anguli, quod totum portat Ecclesiae aedificium, dc extra quem nulla situs est cui quam, Ecc. Petrus iterum orationem fiscipit, &Johannes quasi mutus est in tota hae actione. Egregium e emplum ordinis in Ecclesiasticis neamus obder vandi, ut omnia fiant sine confusione icut dc Paulus ordinavit ν. r. 1 a v. 16. ad 3 3. Non est litulandamentum Hierarchiae, quo alius in altum d minatur, sed tantiim sundamentum ordinis, quo actiones de itinctiones Ecclesiasticae pretiovant ά coufusione. Praecipuὸ autem notandum, quod . Petrus in medio hoc consessu constitutus, dc ad respondendum paratus, illico experitur assistentiam. Spiritus S. Plemi Syritu S. H. est complenae tum istius promissionis quod habetur Luc. 21. I i s Matth. 1 o. 19. Hoc probE Observent, quicunque aliquam habent a Deo vocationem, cujus dissicii late terrentur, ne i d detrectent Qui Deum vo-ontem, sed sellantur se hoc exemplα Novimus reprehensionem Mosis ec Jeremiae dc Jonae, quod
Deo vocati praetextu infirmitatis ec periodi voca tioni se voluerunt siladucere, dc quantopere iram Dei incurrerinti Consideremus illud i. Thess s.
es Deo ad aliquod omis ferendum, a d aliquod pus finiendum ,ad aliquod periculum sit undum cogita hanc fidelitatem Dei Deus non sicut Pha rao, Exod. s. 7. sed est sicut Pater erga Filios, qui
filium non onerat praeter vires. Et quamvis saepe magnum imponit onus. humeris infirmis, vide t men quid promittat Rom. 8. 26. 2. Cor. i 2. 9. praefatone Apologiae discenda nobis est Petri in destia. Etsi parrhesiam habet magno, tamen ea cum modestia magna conjungit, ec nos quoque ita docet i . t. 3.as. Debemus ostendere in dere sione bonae causae, cujus spiritus filii simus Luc. Non iussicit habere bo nam causam, sed etiam re
164쪽
homnii trio, quocum proximo litigamus. prae-
un, cem contra magistratiis nobis res est, none emus oblivisci honorem, quo a Deo honorati' sint. In magistratu probe dissinondum est internulum quod est ab ipso, it inter nuin quod est 1 Est enim is, per cuius manum nos Deus vult repere. Itaque privatorum est,ma struiti vitia ec seu ferie Christiana m ema ec patientia, Deum orando ut eos emendet. Ministrorum qu que est vitia dc peccata magis baias ita redarguere, ut discrimen possit apparere inter Christianam et necessatim parrhesiam, ec inter petulantem ac petulcam lin m. Provide admodum conservanda est consendentia inter magistratum dc ministerium. I bent illi duo se invicem compl- . sicut duo asseres in aedificio quorum alter his ilialter im--inutionem pati ur. Ne in ga pio andit Erit t.) inistrorum est, omni modis a. quae ne iuriam marrhesiam tota inem offeti non impedit, sedc Ecelesilan favori magistratus insinuareac Mas fila usis quoque est ministros de Ecclesiam ita se itas, antem Leia recipere. Nam si pulsando Ec per vi rentium pri uranda est haec unio , utrinque dolor existit. Curia dc templum se invicem ha t sicut dentes Alingua, quae duo si se invicem laedunt , se invicem non calore bini, toti corpori magnum creant dolorem dc impediuat nutritionem corpo- Habent dentes suum opus, habet lingua suum et Sed neutrum horum potest agere quod suum fine alterius auxilio. Haee verati vernitas Mosis Aamnis, multum dimens collateralitate ista,
quam nobis a gunt calumniatoresvat Deus m
pistratus qui sapiunt quod suum est,ac ministros, qui intes uni, quod si inest partium Sicco adar Eccles . s. 9. ro. Ir.
Maritin membrum passionis, in quam Apostoli
occasone miraculi 3c concionis suae, deven xunt, di eorum apprehensio , secundum est eorum ad augustima dc illustre deductio teritum est eorum orion hoc concilio examinatio, qua
tumesteorum apologia dc defensio, quintum est Mjus a liniae do ex eis: s. Devenimus ad meta di quartum , scii ad Vologiam Apostol st, i ta dictum rin sunt Omior i. Prae- solis. a. rehenso. 3. responsio ad quaestionem.' responsionis ampliscario. De praesitione actum
ruperio. Sequitur reprehensio, v. y. Sinoboae eiujuricrum vecamur o Hie um, ece. q.d. scimus
quod Magistratus sit punire miles cientes iis ob leficia. Miramur igitur quod nos hodie in judicium vocamur ob beneficiu quod exhibuimus h
mini infirmo lum eum sanavimus. An omnes in
laictores ita eradicastis ex vestro regno, ut j mvobis nil aliud sit negotii. quam ut eos in j'Hicium trahatis, qui hominibus benefaciunt' od Am stoli hic pro se ipsis allegant, idem allegant pro Christo. Act. ro. 38. 39. IVM .ircumiit cuilibet benefecit in tota terra,iniri .um suspenierunt a msj. Si Christus pro se ipseJoh. i o. 3 x. Observa. I.
si Petrus magistratum suum honorat,tamen Pe catis eorum non nucit . sed in faciem expro at sicut postea crucisxionem Christi, unde textus cum laudat de parrhesia vers 1 s. Parrhesia prudens est necessarium requisitum boni ministri. Ministri enim non tantum sunt lux terrae, sed etiam sit te rae, dc minister sine parrhesia est sicut sal sine sali dine, εc comparatur cum cane qui latrare non pintest. Matth. s. 3. Esi. 16.i o. ii. Non debet qui dem lingua dentes petulanter lacessere sed tamen eos intrinsecus abstergere , purgare, Ecc. sic ministri non debent quidque magistratum petulantes laces sere, sed tamen . cum res exigit ,vitiis eorum noni parcem Dentes sepes linguae. Lingua dentium
ipongiae sed de hae materia saepe tactum. i. Aliudi est quod hinc observamus: Ne peregrinum nobis siti siquat o beneficia nostra malefacias compensin turi sic Christi, coni r sie Apostolis. Sic Davidiri limios s. erem. 18 .io. Et habet Deus iustam cauam , cur sinii fidelibus hoc subinde contingere, ut scit. intelligant, quam aesianos Deo faciamus, cum tot beneficia tot malefactis compensamus. -- pe enim Deus de nobis conquerendi causuri habet, ut Deut. 3 1. 6. Cum autem querimonias ejus noucuramus, sinit subinde alios notas facere, quod nos facimus illi. Observent hoc, qui ideo pri1ximo suo. i irreconciliabiles sunt, quia proximus ben sic unil peccatulo aliquo compensaviti si Deus ideo nobisti et irreconciliabilis, quam miseri essemus i mtiam modus repreheniandi nonea negligendus. Reprehendit etiam obliques si nos judicamu dcc dieat. Si hodie ita moris est, ut homines
in ficia in judicium vocentur, non detre tabimus
165쪽
dargutionem, ut tantb activa feriat. Dura enim cor- lda acuto indigent mucrone, quo pungantur. Volebat eos compuniti s reddere corde, ut Act. 2. V. 37.
Acuit igitur mucronem gladii. Et certe Petrus id oti tam perfecte agit partes oratoris, ac si per multos annos in Academia Rhetoricam ec Oratoriam studuisset. Tanta est vis Spiritus s. Sequitur igitur directa dc libera responsio ad
propositam responsionem v. io. q. d. Vos nos hic in conclavi examinatis, cujus virtute et auctoritate hoc fecerimus, nos vel 5 tantum abest ut hoc vos velimus celarci ut cupiamus hoc non tantum vobis
sed universe populo notum esse. Non est quod purtetis, nos nobis adscripturos honorem hujus mira culi, non est quod putetis nos sine mandato, sine auctoritate & vocatione populum docuisse Confitemur enim ec contestamur, quod quicquid fecimus, fecimus per nomen Jesu Christi Nazareni illius, inquam, Jesu, quem vos enici fixistis ic Deus excit 'vit. Nihil est in tota hae re nilone, quod explicatione indigeat. Est enim illud ipsum, quod sup
rius quoque dixit c. 3. v. 1 .is. Praeteribimus igitur hanc responsionem, Asolummodo eam vobis r commendabimus tanquam exemplum ingenuae confesssionis. scitis enim non esse postremam partem Christianismi, fidem dc m qua habemus de
Christo ore suo libia confiteri.Matth. Io. 3 2- Rom.
dissicile esse carni, Cluillum & veritatem publice fateri, cum consessio pariat periculum dc ignominiam , ic multos putare se scisiacere ossicio, si intrinsecus Christum colant, extrinsecus negent ad fugienda pericula mundi. Hoc omnino a nobis debet abesse, id secundum exemplum Petri ingenuE confitendum quoties opus est. Peccaverat Petrus hoc peccatum aliquando, sed ecce quanid timidius
antea nesaverat, tantδ laetius nunc confitetur. Anima nos hoc exemplum, & illud Christi t. Tim. 6. vers i 3. dc illud Davidis Pitam. iis. v. si Sequitur ampli ne itio seu lextensio hujus respontionis, qua ex particulari hoc beneficioJesu Clim in claudum hunc collato occasionem sumit annunciandi ec exponendi generalem vim, qu . est in Christo ad sal
vandum totum genus humanum V. 11. I 2. q2. non
tantum vobis annuncio hoc particulare beneficium ese a Christo, sed etiam in Christo dc in solo Chibito reperiri eam vim , quae unicuique ad Gu- tem opus est. Et Soe explicat duabus Propositioin bus i. Prior est Girmativa, qua Christo tribuit m
a. Posterior est negativa, qua ab omnibus aliis
creaturis removet omnem vim salvandi, v. i 2. quia
bus duabus propositionibus Petrus nos vere intor mat, 'uomodo Euangelium sit docendum, videt non solum docendum esse, qu)d in Christo silus sit. sed etiam quod filus in solo Christo sit, di in nullo alio, ec refutandos esse eos, qui tautem partim in Christo, partim in aliis cinerunt. In priori propos tione est metaphorica descriptio Christi, petita ex V. T. scilicet Psal. 118. 21. Esse. 18.16. 5: Christo applicata, q. d. Nostis in scriptura vestra sermonem dc promissionem esse de lapide quodam in Zionuponendo, qui sit fundamentum futurum totius E clesiae, re quamvis ab architectis sit reproband tamen a Deo in lapidem angularem totius aedificii Ecclesiae sit constituendus Et ego jam vobis annumcio , Jesum Christum Nararenum esse hune lapide. quem vos quidem reprobruis, dum noluistis eum agnoscere ac recipereata coram Pontio Pilato eum abnegastis, Ilaiis autem eum constituit in lapidem angularem, i f. in re nil sinentum, cui inposterunt tota Ecclesia superstructis. Illa videtis in egregia
militudine, psittar paratione collapsis domitarc aedificii, uni Versum modum humanae tautis nobis ob oculos poni , quae similitudo adeo placuit Spiritui s. rc piis Dei servis, ut non silum in v. T. sed etiam in N. T. quam saepissimὰ usurpetur, ut via
z. --.7. Eph. a. I9. dc audacter dico, vix esse ulla similitudinem,quae toties in So plura usurpetur, admodum salutis per illam explicandum, atque hode aedificatione desumpta, ut patet ex omnibus is cis, ubi jubemur alter alterum aedificare, rc nil f cere nisiquod aedificet. λςst revera commodigiamum simile. Deiri humanum genus condidit tanquam aed fietum pulcherrimum. Fundamentum,
cui aedificium hoc insistebat , erat imago Dei, quam ei Deus impresserat. Quoniam enim erat om a Deo factum ad similitudinem Dei, purum, sapiens justum, sanctiam, ideo Deus illud amaba ac bene placitum suum in eo habebat, ec quandiu erat talo quandiu inhaerebat huic fundamento, non poterat ere, sed erat aedificium immortale. Diabolus Dei hostiso humano generi invidens hanc gloriam, per seductionem primorum hominu subtraxit fundo mentum cui nitebatur huniani generia immortalia
166쪽
ivrte servatio, sed justitiam rc puritatem , es inque, ut seipsiam pollueret reatu pe in ac trans essionis, dia te averteret amorem Dei, di incurreret ejus indignationem rc odium. si acto hoe fundamento cecidimus eclipsi sumus cum . Anima nostra facta est habitatio lin- arum avium, corpiis nostrum fictum est tabe modum ruinosum, quod mam magis ue corruit, tandem in cineres ec pulverem dilabitur, dec icitur in gehennam, ut sit pabulum ignis inse tale est humanum genus, aediscium sciues, amento sibversum, dc ita collapsiam ac d sumatum, ut planὰ ineptum sit ad linitationem aliquam Deo et Spiritui eius praebendam, sed sit
potius spinino latronum Ec impurorum spirituum, ut Christus innuit in parabola, Matth. i a. 3. . s. Extuderibus tamen limus collapsi ec deserinati x-dificii Deus sibi constituit reaedificare domum αtemplum, in quo habitet aeternum, et urbem illumem in qua totam sitam gloriam manifestet , . Cor.
oes,, hoc incit 8 Ipse enim est archise iis hujuic si di hujus civitatis, a. r. s. Hebri ix. Io. Modus tamen huius aedis alismis externus est, ec otissimus maceratu , consistitque in sequentia
T. Ponit novum fundamentum, quod antea pi
in non fuit, idque in locum ejus fundamenti, antea humani generis Oedificium insistebat, sed stadimentum loris firmius & immobile, quod nunquam subvertetur, ne inportas quidem inti
α. Dat architectos quosdam cenos, qui ex m- ribocollapsi humani generis colligunt lapides, Quos Deus, seminus arcnite bis, pro beneplacitos adii aedificium elegit . eosque huic fund mento superstriiunt. - 3. Hi lapides, liuil fundamento superstructi, ex Sandamento hoc accipetunt vitam, & fiunt lapides vivi ac beneficio hujus vitae se ipsos non solum in sae nugis huic fundamento agglutinant, sed e-xiam recepto per omnes compages nutrimento sei imagisque attollunt , ut aedifici ai ct irat usquead perfectionem. Ut itaque hane similitia linem, toties in Scriptura Hispalam, bene intelligamus, hos tres gradus sis senti is adifieationis super illum angularem lapidem, quem Ne Petrus annunciat, ius latius Cplicitano inpostea Gm DP aemiarum con-
esudamus consideratione nostri naturalis stat quod scit. nil aliud simus quam rudera collapsi aedificii, vasa impura de a ala, ligna cariosa, dera ad cloacam a ecta, tit nes Inferni, dcc. ut statum hune intelligentea intelligamus necessitatem n strae aedificationis seper Christiam, eamque appet mus. Sumus ita occupati circa aedificia mundana, mesentim hoc loco, ut aedificemus palatia splendidissima, quae tamen diu poterimus inhabitare. Cur non circa coeleste palatium reparandum potius nos occupamus Z Qui malὰ habitat , malὰ viviti Sestis quod in V. T. parietes domorum subinde maculabantur lepra, ut doceremur nos esse domum impuram. Quis non ri tet,cum sit habitatio Diaboli, fieri domus Dei. e ctor. q. . II..
DE tribus itaque rebus nune dicendum est 1. de fundamento. a. de aedificatoribus. 3. de aedi, ficio ipse. Singula concionis unitis materiam facile ebebunt. Inpnesentiarum de sui amento dic mus. Fundamentum est id, cui aedificium aliquod innititur, ec a quo quas portatur: Sic Ecclesia opus habet fundamςnto, cui insistat, cui innitatura quo sustentetur, re a quo quasi portetur. Quoniam enim ex peccatoribus constat Ecclesia, qui omnes mole atque onere gravissimorum peccatorum promuntur, ec violentia externarum tentationum gra vissima saepe concutiuntur, mxximopere opus h
bet fundamento cui innitatur , dc a quo sustent tur. Sed an fundamentum et lin is angularis dem sunt'Paulus videtur distinguere sili. 1.2 o. ubi dicit, Christum esse lapidem angularem in fundamento Apostolatam. Reo. Duplex. est equilibet aedi etilandamentum. i. Eaternum 5c natural quia non nufictum, sem a Deo ipse positum est, videt --dus seu erea apta. Non inim aqua, neque arena, neque terra quae ris apta est ad recipienda dc suste tanda aedificia, scit terra lida atque firma Martho 7. 26. 27. 2. Internum dc artificiale, quod ab a
chitestis ponitur, dc est pars aedificii. solent enim pisti ai tecti loco fundamenti ponere lapides quadratos, vel petras, ver figure palos. sic et m elaea Christiana thabet dis ex sundamentum.1 .Lxternum, vitat revelationem lmi per Propheta, dc Apostolos in Scripturis Sacris. Haec est princilium ec iundamentum eui innitur fides Ecclesiae,
167쪽
& propter quod taclesia credit quae credit. Non e- vim testimonium aliquod humanum, non auctori tM P. I ae & Ecclesiae, neque rationis huinanae scientifica demonstratio est illud fundamentum ec prin-opium , propter quod eredimus quae credimus, sed sacra scriptura, Joh. s. sunt me. In hujus auctoritate fundamus nostram fidem. Et hic statim se prodit discrimen inter Ecclesii Euangelicam ec Romanam atque haereticam. Eu 'gelici suam fidem ac dogmata sua fundant in auctoritate Prophetarum lc Apostolorum, quae est ipsius Dei auctoritas, exteri autem vel in auctoKtate Pa vel indictamine humanae rationis fidem suam Nandant, id solum pro vero habentes, quod
Ecclesa Romana docet, vel quod cum ratione comvenit , dc damnantes omne id quod ratio non capit,
quantumvis millies in Scriptura dicatur. Hi igitur non sunt aedificati super .damentum Prophet rum N Apostolorum. Nam qui huic fundamento superilminis est, ille credit quicquid Prophetae ac Apostoli dicunt etiamsi ab omnibus hominibus d
mnetur , & a ratione humana non comprehendatur. 2. Habet etiam Ecclesia Christiana sun lamentum internum, quod est pars aedificies sicut enim 'architem in ipsa terra ponere solent lapidem quadratum vel petram aliquam in angulis aedilicii, qui muros sustineat,vel etiam integrum fundamentum seu interiorem partem murorum ex quadratis lapidibus exstruunt: ita in aedificio Ecclesiae primo omnium Ionitur lapis ille angularis ec petra, quae eum sit ipsa pars aediscit terra aecificii partes sustinet atque portat. Et quisnam ille lapis, quaenam illa perea 3 Pontificii sunt, ripam Romanum cse unum, dc Christium alterum. Sed nos non nisi unum novimus lapidem angu m, vides. Dominum nostrum Jesim Christum. Hic lapis ille, inuit nostertextus, haec petra Matth. 16. Hoc fimamentum quod positum est praeter quod nullum poni potest. i. r. 3. Quare autem Cnristus con
paratur lapidi angulis 3 Quia Christus eum sitis meritis est id cui innititur fides nostia, dc quod nos
sustentat, ne mergamur in desperationem quolics onere peccatorum premimur dc procellis tentati num concutimur. Sicut fides habet duas quasi pa tes. i. assensum mentis. a. fiduciam cordis .: ita
habet duo fundamenta Scriptune authoritas tunda mentum assensiis: Christi incrita fundamenta fiduciae. Homo sua natura talia est, ut indigeat aliquo
fulcro, in quo quiescat, cui confidati solus Sus- ---r , non indigens ullo a quo dede eat . cui inuitatur, in Quo acquiescat, cui confidat. Sed anima hominis, sicut non potuit esse, nisi ab alio creata, ita non potest subsistere, nisi ab alio sustentata, sed mergitur in dei rationem, cum non habet in quo confidat. Quid est quaeso, desperatio' Non potest melius depingi, quam in exemplo Catiani Gen. . i 2. item in exemplo corvi de columi αGen. s. v. 7. 8. 9. Est nimirum plena ac persectat quietudo ratio animae, omni carens remedio.
In hane inquietudinem incidit omnis anima hi mana ; nisi habeat aliquod fundamentum cui si-pe discetur,t e. cui confidat, cui acquiescat, a quo portetur, contineatur, sustentetur. . riam autem illud iundamentum n quo anima hominis potest acquiesco tuto confidere,ic ita potest inniti, ut non confundatur, nec frustretur in sua fiducia RUρ. Hic discrimen funendum inter hominem justum peccatorem. Nam 1. Hom bustus de integer immediaia superstri .ctus erat ipsi Deo creatori, in hoc requiescebat, ecconfidebat secure, nec frustrabatur. Cur enim crea' tura pura ec peccati expers non inniteretur suo creatori ur non diceret: si mihi dedit os ii iam vitam , cur non daret quae in vitae essentiae eo iservationem pertinent 3 si ad imaginem suam me o vit, cur me non amet, quandiu sum ipsius im
g ' id mali poterat homo justus ec bonus me
tuere a justo de bono Deo' i. sed si homo peccator velit niti hoc fundi mento ec immediate ad Deum confugere,fiduciarix suam in eo reponere, ac in eo acquiescere, is orto mistrabitur te confundetur in sua fiducia. Deus enim est ignis consumens, qui non patitur sibi conjungi peccatores, sed eos destruit. Legimus quoa
terra evomat impuros inhabitatores Lev. 18. 2 as.&2o. 22. an igitur Deus non evomeret tales, sicut mons Elna evomitquaecunque materia fani
mis ec visceribus ventris ipsius audet appropi quare 3 Quae communio luci cum tenebris, dic. Ob A. At Deus est summ) misericors. i.e. inclinatus ad compassionem erga milvi os. Cur non confugeret miser peccator ad ejus misericordiam dc in eam confideret 3 Cur non eum Deo facere mus, sicut Rex Syriae fit ictu eum Rege Ista 1 .Reg. zo. 3 i. Res . Misericordia Dei non est injusta inisericordii, iicut erat misericord Achabi Mscut Deus est summe misericors, ita etiam est sui
mἡ justus, nee plua exipe dum ab ejus misericordia,
168쪽
H udo, quam ori potest per jus iussis, O sib
i ii stitia re veritate. severitas ctrinae justitiae diventis divinet comminationis requirunt,utiqui pec-
o iecerunt puniantur morie Rom. r. v. ult. Coa
m Luie justitiam ad veritatem misericordia Dei non pugnat quemquam qui ad eam confligit, contra justitiam dei det Fruitia est peccatorem amitia Dei provocare re appellare ad miserico dum Dei. Non recipietur iure εppellatio, sta re-hondebitur: Missicordia Dei nihil potest contra justitiam si quis igitur ob peccata sua justitia Dei citatur ad tribu ,α nil d agit contra hoc iudicium. luse quod
confidis in misericordiam Dei, is in nudentia sita sum itur di coniundetur. Bonitas quidem se misericordia Dei crearum est tutum ablum3c tutum ndamentum,cui secure possunt innitiai justitiam Pro iutidamento habent, siret si per iustitiam Dei, misericordia Dei cludit ut est Pta. 77-io. tuni mitra est niti misericordia, nisi prius fac justi- tra Cum itaque humanum Maus esset in hoc statu, ut a Deo, fundamento refulcrosio, per amissi nem justitiae originalis, quae erat lapis angularis,
bio Bamo cum L. conjungebatur, separatum nutaret . ec sine quiete, fluctuunt instar, jactaretur, ut . quitur Esaias c. 8. ix. rcs 7.116 mahus mi
se ordiae divinae se ex mulit, & in Sione post tarunc lapidem pretiosum, in quo anima nostra invo
iret requiem, et in quo tuto p it acquiescere ac confidere, di per quem denud homo cum Deo conjungeretur. Hoc unum erat quod misericordia Deii te praest re contra nostram inde iam, non ut
in prae dictam iustitiae nos defenderet, sitit ut prae iam re ostenderet si amentum aliud diripiarim angularem, cui tuid possemus inniti ec confidere Misericordia Dei de se potest licere, quod de se dicit Baptista Joh. i. s. uandius in Arar aera rri 63 ι ra Arari sic dicere potest misericordia Dei: uo non siim illud fundamentum , cui tuto ortis inniti, sed ego ec ostendo vobis verumium mentum. Vi enim misericordiae sitae Deus po- ibit hunc rutarem lapidem in Sione, i. e. dedit ex in i urit Meses se, illud iundamentum iuturo potest confidere re ac uies ere. Et .
M P. s. Aterno suo coni . Antequam mun-
a. Missione in carnem. Nam nisi careetassetv stitus, non potuisset esse is angularis. 3. Traditione in mortem. Nam vi mortis , in carne toleratae, sustinet Ecclesiam. Jesus Christus igitur, filius Dei unigenitus, ex virgine blaria per operationem spiritus s. incam tus , de morte crudi in sacrificium pro ' peccatis ii stris mactatus, est fundamentum illud lapis an Olari qui portat ac sustinet Ecclesiali urc cui Eccl&a innititur, cui confidit, oc in quo acquiescit. Et quis uis super hune lapidem aedificatus, non est, non uitastet, cum injudicium venerit. Non habet qui temata est sicuti Cain,quaerens requiem dc non im emens Verum quidem,quod qui in Christum non credunt, ic super hunc lapidem aedificati non sunt. 'cine ia vae vita sunt valde quieti, ec contra multas
di incultates, etiam contra vim re terrorem mortia
quietὰ perdurant, sed hoc est tantur' ad tempus, quandiu animae eorum sunt extra judicium, dc polontini miluum Dei ducnntur ad poenitentiam, de per peccatum sunt induratae ac iactae. sed cum venerint in judicium. .c libri conscientia .rum aperientur, tum dispergentur ut paliae. Non debemus autem hic praeterire duas illas proprietates hujus lapidis angularis, quae ipsi inscriptura tribu tur, quae sunt:
i. mod est lapis pretiosus, elestiis, probaturina. α8. i. Petri 2. 6. Ab aediscato, in est reprob tus, sed a DeoUectus. Vocatur autem pretiosus det firmus aut probatus, similitudine a gemmis putida, duas olim: α. Ratione essentia ic naturae. Non im est ex numero lapidum communium, neque gemmarum
optimarum, scit est lapis essentiae plane divinae. Est enim ipse Filius Dei naturalis ec unigenitus, ho:nos actus per Spiritum S. ex virgine Maria, peccati expers , justus ic sanctus sine niacula. Meritis igitur
β. Ratione virtutis et efiicaciae. Est enim lapia probatus dc expertae scinitatis. Est enim proba aestu irae Divinae: Deus fecit in ipsum incurrere
mnia nostra peccata, i. c. pcenas univerit generis humani, Ei s 3. nec tamen dimotus est aut conti l tus. Est etiam probatus contra teducti nes Satanari Nam portae snterni contra ipsum sui rexerunt,cunial e tentarunt,cribrarunt , sed non supePlautit.Prius fiuidamentuurAvi huminum genus iuperistructum
169쪽
tentatione sua subvertit, posterius et intentrivit. l subvertere non potuiti Mee venii Prince' h jus mundi de non habet in me quicquam. Joh. 3 π. 3o. Est luitur lapis probatissimae virtuti in qu eum in finem nobis exponitur, ut sciamus nos si bere fundamentum immobila si Christo seperstru mur. Haec etiam disserentia est inter statum Adam ante lapsum, Zt statum Christiani Christo superstructi. Nitebatur Adam sundamento satis bono, sed mutabili de superabili ed qui sibi Dominum Jestini Christium ad dextram ponit, non movebitur in internum, Pia. 16. scit habet regnum immobile Heb.
a. Qi est lapis periculosus. Sicut intretiosus rc utilis iii, qui super ipsiim aedificantur, ita est piri risus iis qui se contra eum indurant,qui meum illiduntur ec -ndunt. Talibus enim in lapis o sensionis&petra scandali i. Petr. a. 7. Vide ethun Matth. 2 I. cadet super hune Midem. i.e. quicum hoc lapide contendere satagit. Comparantur infideles qui se Euangelio opponunt, vervecibus, qui cum Christo arietare satagunt. Christus in Euangelii praedicatione irruit in hominum animos instar vis lapidis Geso delapsi, eosnue terret notitia ecannunciatione miseriae, ut se ipta abnegantes se committant salvatori. Sed plerique contra nunc lapidem se indurant, nec possunt adigi ad abnegati nem sui ipsius, qua se converrunt a sitis viis , dc se committant Christo salvandos ed potius in viis sitis pertinaciter persistunt, terrores Christi per indurotionem dc securitatem repellunt, ecfuisse viribus tutari sangunt. Talibus his istis est periculosus. Irruet enim in eos ec conteret, i. e. tanto gravioribus plQuassiciet. Compaxa Actis. s.
Ex his quae dicta sunt, duo nobis discendi: L Quae sit propria vi, de virtus Christi in net so nostrae talitis, scit. quod nos portat de sustentat,
ne ruamus, nec mergamur,nec opprimamur ab o
neribus, quae nos premunt, ec quod Uus virtute conjungimur cum Deo, in quo solo amma nostra potis acquiescere. Est fundamentum salutis nostrae, est lapis angularis, cui sumus sapers icti, i. e. mi innitimur mi confidimus d quem eonfugimus ac nos recipimus, uno verbo: in illa justitia, quae nos tutos mellat contra iram Ic severitatem Dei. Ab ira dc severa justitia Dei omnia nostra onera. Ab
hac enim premimur re fasia vigerem iά de tali me, nisi Christus, in cruce mainu nobis Ap .
poneretur loco fundamenti, cui inniteremur, ερ 1 quo sustentaremur. ync vocatur nostra petor. r. io. . 8e de Clu sto intelligenda omnia ea quae dicuntur Psem. 18. a. ad Mi omnis nostra securitas te pax ac quies sit in Christo pro peccatis
Oh a. At Christus portat omnes creaturas eo quo sustentat Hebr. i. 3. Est igitur lapis ai laris non sesum Tetlanis 3c Ecclesiae, sed universi mundi. RU'. ratemur. Est enim mundus funduus de habet sua sundantenta Pia io2.16. t. Petr I. 2o. Et quodnam illud rundamentum per quod mundi subsistit Christus. Per quem enim mundus laeti est, per eundem conservatur ec sustentatur ne pereat. Immd ipse infernus, ipsi Diaboli oc impii co servantur , Christo. Nam nisi conservarentur,aruu- hilarentur, praecipuὸ in tantis plagis. sed alta ni do mundum portat Christus, alio modo pro sum 'Mundum portat verbo potentiae suae Hebr. 1 3. sed
Ecclesiam portat meritis de dignitate justitiae suae. Prior construatio, quae fit per meram potentiam, non parit felicitatem. Sustentantur enim impii in inferno, non ut sint beati, sed ut plagas aeternum sentiant, nec per anui hila nem essentiae liberent a sensu poenarum. Sed sinentatio quae fit per m rita justitiae, asseri felicitat aterium. Cum etsi iustitiae divinae severitas persequitur nos, qui Chri ita, pro peccatis nostris mactato, sumus per fidem superstructi, tum sanctitas de justitia Christi virtute suorum meritorum non solum satisfacit dirimae justitiae, ut iram Dei inat atque placet, sed etiam obligat divinam justitiam ad dandum nobis spiritum S. re ad dandam vitam aeternam Christus enimis est qui passiona re obedientia sita non stasim pro peccans nostris satisfecit, de maledietionem . novis abstulit, sed etiam iustitiam, vitam, dcxternam benedictionem nobis meritus est te peperit.
I .Petr. 3.18. ut nos ad Deum adduceret, dc I. Petrix. et . passus est ut viveremus iustitue. Hinc non tantum vocatur fundamentum Ecclesiae sed lapis angulatis. Sicut enim ille aedificium sustentat non virtute extrinseca , sta intrinseca , cum fit p us
ipsius aedificii invetans, cuius beneficio aedifiei
cum fundamento externo cit tellure, conjungitur. Ita Christus Ecclinam sustentat non tantum extem : t
est Ecclesiae, totam Ecclesam justitia sua desem denti
170쪽
dinison caput vescor totum corpiis sustentum a Perinpiamus rei hanc vim rc virtutem C tu, ut sesamus Undineo quaerere cli camus ecimvmire possimus.
IL Discendum deinde iunci. mod fit proprium. Sin Ecclestae, per quod luxnc virtutem atque vim, quae est in ChristoJesu, debet applicare, ac in musim, suamque desen nem convertere. Ei et bet Chrri inniti linquam tuto finitamento contrismnes tentationes qui s. premitur, ac contra sensum oneris peccatorum Ec irae Dei.
Fundamenti est , sistentare, ne quod superstruitur, corruat: Mificii est superstrui di inniti fundamento ac in idi iiis utari. Sic Christi vis est portare, sit te tueare Ecd a mergatur in desper fionem: EGO autem ossicium est, Christo inniti, confidere. in eo acquiescere, Christo adhaerere , Nprehendere dc Christum e fiduciam cordis in eo collocare. Qui Christo sie innititura Christo sustentatur. Misese Papatus et omnes haeretici opponunt huic ossicio Mese , ne antes necessarium vel licitum cubquam Chri 5: meritia ejus firma fiducia innitu atque ita Christum sibi particulariter applicare, e se credere in Christo silvarum. sed quanto magisse 'inmines opponunt, tanto fortius scripturan i mi urget. Quid enim crebrius tum in V. T. tum in N. T. quam quod fiducia finiri in Dominiim a nobis requiritur, e ei suus ac iustificatio peccatoris tril uitur ' Nolo probare quod omnibus notum est, qui habent sensus in Scriptura exercitatos. Videamo Psalmos inridis & lepistolai PauL Q uid crvbnus requirimi quam fidem dc fiduciam in Dom- ' Et vide precipia sedem hujus nostri textus, Esai Σ3. 16. Eeo νη. se rim qui ,
mi est huic lapidi per fidem di fiduciam inniti. Scimus Pae sit diserentia inter foedus legis ecvrangelii Qui subii sunt, propriamjussitum
erigunt, i. e. sipponunt , eaque nituntur. Rom.
ι o. sed qui sib Euangelio sunt, propriam justiti
a Naat, & fiduciam in Christo collocant. Applicadi immintercolumbam die vum Noae, quin oriri illa repraesentat eos, qui per Euangelium , hic eos, qῶ per legem justificari quaerunt Genes 8.6 7 s. sandi nanturqvidam homines nos tantiim eo clarari rixaestulatione e per erantia, de fidedi firma fiduci sce. Θd nisi hoc ficiamus, non do mo me fit amentalem praxin Christianismi Ubi , eui eo coni x, ut creduis di confidatis
constare non potestis, nisi dictore similes doetii.
nas teneatis. Accedite omnes contriti corde, qua quietem pro animabus vestris invenitis nu*iam.
M pedem animae Dite in Christo lapide angulari
firma fiducia cordis eum ample ita tanqu- Salvatorem vestrum, dic tes, ut David Psa is. 3. Psal 3 Io. Psahar. 1ait Pauliis Galatia. zo.si sic iaciatis, non est quod metuatis ne fiatis securi de limpii, ue villantur idversarii. Si enim toto corde Cni adhaeretis, impossibile est vos non ferre fructus Ma titudinis. Non est fides in C mim mera imagin tio saluti, sta est fiducialis amplexus Christi, repositio c&dis Christum, qua ei adhaeremus cum sensa miseriae nostrae premimur, quae non potest nos sin re securos ac distaurus, ut inius patebit, Cum m dum aedificandi in secunda parte declaraverimo Qui aliter salutem sitam operantur tuam per Memin Christum, sint sicut illi, qui castella in aere aedificant, sicut araneae, quae magno conamine moliuntur opus sine fundamento,sicut illi de quibus blattio
QVαin Catechisinus noster quaestione 67. an nverbum rc sacramenta eo nne sint ordinata ac Mentur, ut fidem nostram deducant ad sacrimcium Christi in cruce peractum ι tanquam ad unicum fundamentum nostrae salutis 3 Et respondet quod sic. Quod si igitur eo fine celebrantur sacra- .menta, ut fidem nostram 8t nos superaedificent si per fundamentum silutis nostraeacili c. Christum in cruce machinum .. non video causam, cur in haepi paratione ad sacramentum c.nae Domi escae deserere debeam meum ordinarium textum,in quo haec tria vchis edisserer,nuper coepi: L Quodnam sit verbum dc unicum fundam tum salutis nostrae.
Π. minam architecti hujus aedificii re qux ips, rum munia. II nam ipsius aedificisi os cium. Nuper , fundamento di iri, nunc dicem dum de architestis. Architectu, hujus aedificii proprie nemo est aliuM nisi Deus Hebr. ii vers 1 o. νίνην irri δερ is: σ, cujus nos sumus, 1 . r. 3 . q. Et Christus; qui sun in tum est, est idem architectus Hebr. 3. 3. spiritus s. . quoque est architectus hujus addiscit. Vide A in i . v. a. Interim tamen idem nome' Deus tribuit istis hominibo per quorum ministeriam ho adificatios a pro